Onineski 19 de mayo 1940 itech altepetl Amiún, Líbano. Opanok seki xiuitl uan otiajkej se altepetl itoka Trípoli. Nofamilia okitekichiuiliayaj Jehová uan onechtlasojtlayaj. Onikinpiaya eyi nokniuan siuamej uan se nokni tlakatl, ne onikatka nixokoyotl. Notatajuan amo okachi okipatioitaya kipiaskej tomin, okachi okipatioitayaj momachtiskej Biblia uan okintlapouiayaj oksekimej para ma kixmatikan toTajtsin Dios.

Kanin otimonechikouayaj okatkaj tokniuan tlapejpenalmej. Se omotokayotiaya Michel Aboud, ye otlamachtiaya ijkuak otimonechikouayaj para timomachtiskej se amochtli. Ye okimatki tlen kijtoua Biblia ompa Nueva York uan kanaj itech 1920 otetlapouito Líbano. Ok nikilnamiki kuali okintlapouiaya uan okintlakaitaya ome ichpokamej: Anne uan Gwen Beavor, yejuan omomachtitoj ompa Patterson. Yejuan kuali omouikakej iuan nofamilia. Miak xiuitl satepan onikitak Anne ompa Estados Unidos. Seki xiuitl satepan onikitak Gwen, ye omonamikti iuan Wilfred Gooch uan otlapaleuiayaj itech Betel ompa Londres Inglaterra.

Ijkuak onikatka nichokotsin amo miakej iTlaixpantijkauan Jehová okatkaj ompa Líbano. Pero otikintlapouiayaj oksekimej tlen kijtoua Biblia maski akinmej otlayekanayaj itech religiones okualaniayaj. Ok nikilnamiki seki tlamantli tlen otechpanok.

Se tonal nokni Sana uan ne otitetlapouijtokaj itech edificios. Ijkuak ikaj otiktlapouijtokaj ompa oajsito se teopixki. Xamo ikaj okitlapoui para ompa ma ajsiti. Non tlakatl opejki kiuijuikaltia nokni uan okixtope itech escaleras. Ikaj okinnotski policías uan yejuan okipaleuijkej Sana porque omokojko. Teopixki okiuikakej inmixpan tekiuajkej uan ompa okitakej okiuikaya se pistola. Se policía okitlajtlani: “¿Te titlamachtia itech toTajtsin Dios noso tikchijtinemi tlen amo kuali?”.

Noijki nikilnamiki ijkuak tokniuan tlen inmiuan otimonechikouayaj otitetlapouijtoj uejka itech autobús. Kualtsin otitetlapouijkej pero teopixki tlen ochantiaya itech non altepetl okinmololo miakej para ma techteuikan. Otechmojmotlakej uan okajxiltijkej ipan itsonteko notajtsin, ok nikilnamiki okipiaya estli itech ixko. Ye iuan nonantsin omokopkej itech autobús uan nochtin otimokopkej. Ok nikilnamiki ijkuak nonantsin okichipauaya ixko notajtsin, nonantsin okijto: “Jehová xikintlapojpolui porque amo kimatij tlen kichiuaj”.

Okse tonal otiajkej kanin onineski, otikinmitatoj sekimej familiares. Ijkuak otiajsitoj ikalijtik nokoltsin ompa okatka se teopixki, miakej okixmatiayaj. Ye okimatiaya tejuan tiiTlaixpantijkauan Jehová. Ne san onikpiaya chikuase xiuitl, ye onechtlajtlani: “¿Tleka ayamo timoapolaktia?”. Onikilui para nimoapolaktiskia omonekiaya okachi nimomachtis Biblia uan nikpias chikauak notlaneltokilis. Amo okipakti tlen oniknankili uan okilui nokoltsin amo nitetlakaita.

Non san seki tlamantli tlen otechpanok. Akinmej ochantiayaj Líbano okatkaj yolkualmej, okinpaktiaya tekalotiskej. Ijkon ueli otitetlapouijkej uan miakej opejki tikinmachtiaj.

Ijkuak ok onimomachtiaya se tokni tlen ochantiaya Venezuela ouia Líbano. Opejki touan monechikoua uan opejki moixmati iuan nokni Wafa. Satepan omonamiktijkej uan ochantitoj Venezuela. Ijkuak Wafa otechtlakuililiaya, okiluiaya notajtsin ma tiakan Venezuela porque sapanoua otechilnamikiaya. ¡Satepan kema otiajkej!

Itech 1953 otiajsitoj Venezuela uan otichantitoj Caracas, ik kanin okatka  presidencia. Ijkuak onikatka nitelpochtli onechpaktiaya nikitas presidente uan itlakeual tlen okiuikaya icarro. Pero notatajuan oui okitakej momatiskej porque ompa okse intlajtol uan okse tlamantli otlakuayaj. Ijkuak yikin opejki timomatij itlaj amo kuali opanok.

Notajtsin opejki mokokoua. Sapanoua otimoyolkokojkej porque notajtsin amo keman omokokouaya. Okipixki cáncer itech ikuetlaxkol uan okichiuilijkej se operación. Se semana satepan oixpoliuik.

Sapanoua otimoyolkokojkej. Ne onikpiaya 13 xiuitl. Amo keman otimokuayejyekojkej notajtsin ixpoliuiskia, okijtojkej ayakmo tiyolpakiskiaj. Nonantsin oui okitak porque ayakmo okatka notajtsin. Pero otikajsikamatkej omonekiaya timoyolchikauaskej uan Jehová otechpaleui. Ijkuak onikpiaya 16 xiuitl otlanki onimomachti secundaria ompa Caracas, onikitak omonekiaya nikpaleuis nofamilia ma kipia tlen ika mopanoltis.

Ijkuakon nokni Sana omonamikti iuan Rubén Araujo, ye omomachti itech tlamachtil tlen kitemakaj ompa Patterson uan omokopki Venezuela. Satepan okijtojkej chantitiuij Nueva York. Nofamilia okijto omonekiaya nimomachtis universidad, ik non, onia iuan Sana uan inamik uan ompa onimomachti. Yejuan onechpaleuijkej okachi ma nimouika iuan Jehová. Kanin otimonechikouayaj Brooklyn Spanish noijki okatkaj tokniuan tlen okipiayaj chikauak intlaneltokilis. Ome tokniuan tlen sapanoua onikintlasojtlak omotokayotiayaj Milton Henschel uan Frederick Franz, yejuan otlapaleuiayaj Betel ompa Brooklyn.

Ijkuak yikin se xiuitl onimomachtijtoka universidad ompa Nueva York. Opejki nimokuayejyekoua tlen onikchijtoka ika nonemilis. Itech revista Akin Tetlapouijtok onikintlajtolti seki tlamachtilmej kanin kijtoua ken okachi uelis niktekichiuiliskia Jehová uan itech onimokuayejyekojtoka. Tokniuan precursores uan betelitas tlen inmiuan onimonechikouaya onikinmitaya sapanoua oyolpakiayaj uan ne noijki oniknekiaya niyolpakis. Pero ayamo onimoapolaktiaya, ik non, onikajsikamatki omonekiaya nimotemakas ixpan Jehová. Onimoapolakti 30 de marzo 1957.

Satepan ijkuak onimoapolakti okachi oniktekichiuili Jehová. Oniknekiaya nimochiuas precursor pero onikmatiaya oui. Onimotlajtlani ken uelis niyetos precursor uan nimomachtis. Onikintitlaniliaya cartas nonantsin uan nokniuan, ompa onikinmiluiaya ayakmo nimomachtiskia universidad,  nimokopaskia ompa Venezuela uan nimochiuaskia precursor.

Itech junio 1957 onimokopki ompa Caracas. Ijkuak ompa oniajsito onikitak nofamilia okipolouaya miak tlamantli. Ikaj omonekiaya kinpaleuis para kipiaskiaj tlen ika mopanoltiskiaj. ¿Ken uelis nikinpaleuiskia? Itech se banco onechiluijkej ompa ma nitekipano pero ne oniknekiaya nimochiuas precursor. Onikijto nikchiuas ome tlamantli. Miak xiuitl onitekipano itech banco uan onikatka precursor. Onikpiaya miak tekitl pero sapanoua oniyolpakiaya.

Noijki sapanoua oniyolpakik ijkuak onikixmatki Sylvia, ye ochantiaya ompa Alemania pero itatajuan ochantikoj Venezuela, ye sapanoua okitlasojtlaya Jehová. Satepan otimonamiktijkej uan otikinpixkej ome tokoneuan, Michel (nikan tikijtoskej Mike) uan Samira. Noijki otikijtojkej nonantsin touan ma chanti para tikmaluiskiaj. Maski ayakmo onikatka precursor porque omonekiaya nikinmakas nofamilia tlen ika mopanoltiskiaj onimochijchikauaya niktekichiuilis Jehová ken se precursor. Sylvia uan ne nochipa otimochiuayaj precursores auxiliares ijkuak otikpiayaj vacaciones.

Konemej ok oyayaj escuela ijkuak onechpanok tlen achto onamechilui. Amitlaj otechpolouaya nochi otikpiayaj uan hasta akinmej otekipanouayaj itech banco onechtlakaitayaj. Pero ne oniknekiaya ma nechitakan niktekichiuilia Jehová. Itech non onimokuayejyekouaya, ik non, Sylvia uan ne otikitakej kech tomin otikpiayaj. Tla ayakmo nitekipanoskia itech banco, nechmakaskiaj seki tomin. Uan ken amo otitetlauikiliayaj otikijtojkej tla otikpiayaj tlen omonekiaya, techajxiliskia non tomin seki xiuitl.

Otikitakej oui ijkon tikchiuaskej. Pero nosiua uan nonantsin sapanoua onechpaleuijkej. Ik non, oksepa uelis niktekichiuiliskia Jehová. Sapanoua oniyolpakiaya pero satepan itlaj otikmatkej.

Se tonal akin tlapajtia okijto Sylvia kipiaskia se konetl. Sapanoua otiyolpakej pero ne ok oniknekiaya nimochiuas  precursor. ¿Ok niueliskia? Pero otimokuayejyekouayaj, otiyolpakiayaj uan otikchiayaj konetl tlen nesiskia. Ok onimotlajtlaniaya kox ok uelis nimochiuaskia precursor.

Otimokuayejyekojkej ok uelis niyetoskia precursor. Tokone Gabriel oneski itech abril 1985. Ayakmo onitekipano itech banco uan itech junio 1985 onimochi precursor regular. Satepan onitlapaleui iuan akinmej kiyekanaj Betel itech nin altepetl. Betel okatka uejka kanaj 80 kilómetros, eyi uelta oniaya sejse semana.

Betel okatka itech altepetl La Victoria, ik non, otikijtojkej ik ompa tichantitiuij. Tinochtin sapanoua otechpaleui. Niyolpaki porque nofamilia onechpaleui uan nikintlasojkamatilia. Nokni Baha okijto kimaluiskia nonantsin. Ijkuakon Mike omonamikti pero Samira uan Gabriel ok touan ochantiayaj, okinkajtejkej inyolikniuan. Sylvia omochijchika momatis itech non altepetsintli. Tinochtin otimochijchikajkej timomatiskej itech se kali okachi amo ueyi. Otikpatlakej miak tlamantli ijkuak otichantitoj altepetsintli La Victoria.

Satepan omonamikti Gabriel uan Samira oksekan ochantito. Itech 2007 Sylvia uan ne otechyolejkej ma titlapaleuitij Betel, sapanoua tiyolpakij hasta axkan ompa titlapaleuiskej. Mike, tokone tlen okachi ueyi, tlayekanki uan precursor iuan isiua itoka Mónica. Gabriel tlayekanki uan kitekichiuilia Jehová ompa Italia, isiua itoka Ambra. Samira precursora uan tlapaleuia Betel maski amo ompa chanti.

Yonikchi miak tlamantli uan oksepa nikpejpenaskia ijkon nikchiuas. Niktlasojkamatilia Jehová porque yonikchi miak tlamantli para niktekichiuilis. Yonikitak miak ipati iuan nimouikas. Tla tikpejpenaj itlaj, Jehová uelis techpaleuis, techmakas iyolseuilis “non amaka weleti kajsikamati” (Filip. 4:6, 7). Sylvia uan ne sapanoua tiyolpakij titlapaleuiskej Betel uan timokuayejyekouaj kuali tlen otikpejpenkej tikchiuaskej porque nochipa tikkauiliaj Jehová ma techyekana.