1. (1) ¿Tleka moneki ikaj techtlapouis? (2) ¿Tleka moneki tikinkakiskej akinmej itlaj techiluiaj?

 UALEUA oksekimej tokniuan moneki itlaj techiluiskej porque amo tikchijtokej ken moneki. Ualeua tejuan ikaj tikiluiaj ma techpaleui noso ualeua se tokni kita itlaj tikchiuaj uan touan motlapouia para amo tikchiuaskej itlaj tlen amo kuali uan satepan timoyolkokoskej (Gál. 6:1). Xamo noijki techtlapouiskej ijkuak yotikchijkej itlaj tlen amo kuali. Ijkuak oksekimej techtlapouiskej ma tikinkakikan uan non techpaleuis (Prov. 6:23).

2. Ijkon ken kijtoua Proverbios 12:15, ¿tleka moneki tikinkakiskej akinmej itlaj techiluiskej?

² Texto tlen axkan timomachtiskej techiluia ma tikinkakikan ixtlamatkej (Prov. 22:17). Ma tikilnamikikan oksekimej okachi kimatij miak tlamantli (xiktlajtolti Proverbios 12:15, nota). Ik non, ijkuak tikinkakij tikteititiaj tiyolyamankej, tikajsikamatij tejuan amo nochi tikmatij uan tikajsikamatij oksekimej moneki techpaleuiskej tla itlaj tiknekij tikchiuaskej. Iespíritu santo Jehová okipaleui Salomón ma kijkuilo: “Nochi kuali kisa ijkuak kintlajtlaniaj oksekimej tlen kichiuaskej” (Prov. 15:22).

3. ¿Ken uelis tikmatiskej tla amo tikchijtokej ken moneki?

³ Ijkuak tiktlajtoltiaj Biblia uan amatlajkuilolmej techpaleuia ma tikajsikamatikan tlen moneki tikchiuaskej noso tlen amo moneki tikchiuaskej (Heb. 4:12). Noijki se tlayekanki noso se tokni uelis techiluiskej tlen uelis tikchiuaskej para kuali tikpiaskej tonemilis. Ijkuak ijkon kichiuaj kiteititiaj techtlasojtlaj, ik non, ma tikintlasojkamatilikan  uan ma tikchiuakan tlen techiluiaj.

4. Ijkon ken kijtoua Eclesiastés 7:9, ¿tlen amo moneki tikchiuaskej ijkuak ikaj itlaj techiluiaj?

⁴ Tikajsikamatij tinochtin titlajtlakolejkej pero ijkuak ikaj techiluia tlen amo kuali otikchijkej, amo techpaktia uan xamo hasta tikualanij. Ijkuak ijkon techiluis xamo amo tikneltokiliskej (xiktlajtolti Eclesiastés 7:9). Xamo san tikiluiskej tleka ijkon otikchijkej noso xamo tikmachiliskej otechajuak. Xamo noijki tikijtoskej: “Ye noijki motlapololtia, ik non, ¿tleka ijkon nechiluia?”. Xamo amo tikchiuaskej tlen otechilui uan hasta tikiluitiuij okse tokni uan tiknekiskej ma techilui san tlen tejuan tiknekij tikkakiskej.

5. ¿Tlen timomachtiskej?

⁵ Axkan tikitaskej ken sekimej amo okichijkej tlen okintlapouijkej uan sekimej kema. Noijki tikitaskej ken techpaleuis tla tejuan tikinkakij ijkuak touan kinekij motlapouiskej uan ken techpaleuis tla tikchiuaj tlen techiluiaj.

6. ¿Tlen techmachtia tlen okichi Rehoboam?

⁶ Ma tikitakan tlen okichi Rehoboam. Ijkuak omochi tekiua, sekimej israelitas okitatoj uan okiluijkej ma kinpaleui para amo ma kinchiualtikan ma tekipanokan ijkon ken okinchiuili Salomón. Achto Rehoboam okichi tlen kuali, okinmitato akinmej otlayekanayaj itech altepetl Israel, yejuan okiluijkej israelitas nochipa kipaleuiskiaj tla kichiuaskia tlen yejuan okiluijkej (1 Rey. 12:3-7). Rehoboam amo okipakti tlen okiluijkej, ik non, okinmitato telpochmej. Xamo yejuan yokipiayaj 40 xiuitl uan yokimatiayaj miak tlamantli (2 Crón. 12:13). Yejuan okiluijkej okachi ma kintlajyouilti israelitas (1 Rey. 12:8-11). Rehoboam uelis kitlatlaujtiskia Jehová ma kipaleui ma kipejpena tlen kuali pero ye okipejpenki kinkakis telpochmej. Satepan amo kuali okinpanok ye uan israelitas. Ik non, tla tejuan itlaj techiluiskej uan kajki itech Biblia, amo ma tikualanikan uan ma tikchiuakan tlen techiluiaj.

7. ¿Tlen techmachtia tlen okipanok Uzías?

⁷ Tekiua Uzías noijki amo okinkakili akinmej okitlapouijkej. Okalak teokali uan okitlamanili Jehová, non san teopixkej omonekiaya ijkon kichiuaskiaj. Biblia kijtoua ijkuak okiluijkej amo omonekiaya ijkon kichiuaskia okualanki. ¿Tleka amo okinkak teopixkej? Xamo omokuayejyekouaya ken ye okatka tekiua uelis kichiuaskia san tlen ye okinekiaya pero Jehová amo kuali okitak tlen ye okichi. Tla Uzías yetoskia yolyamanki, kinkakiliskia teopixkej uan san niman kisaskia itech teokali uan xamo Jehová kitlapojpoluiskia. Pero ye amo okinkakili, ik non, Jehová okichi ma kipia lepra uan nochipa okipixki hasta ijkuak oixpoliuik (2 Crón. 26:16-21). ¿Tlen techmachtia tlen okipanok Uzías? Tla amo tikchiuaj tlen kijtoua Biblia, Jehová ayakmo techteochiuas.

8. ¿Tlen okichi Job ijkuak Jehová uan Elihú okitlapouijkej?

⁸ Biblia kijtoua sekimej okikakej tlen okinmiluijkej, ik non, Jehová okinteochi. Ma tikitakan tlen okichi Job. Maski  ye okinekiaya kiyolpaktis Jehová ye noijki omotlapololtiaya, ik non, ijkuak sapanoua otlajyoui san tlen amo okijtouaya. Jehová uan Elihú okiluijkej tlen amo kuali okichijtoka pero Job okatka yolyamanki uan okinkakili. Okijto omotlapololti uan okijto: “Amo oniknekiaya ijkon nikijtos, ik non, melauak nimoyolkuepa”. Ik non, Jehová okiteochi porque okatka yolyamanki (Job 42:3-6, 12-17).

9. ¿Tlen okichi Moisés ijkuak Jehová okiyektlali uan tlen techmachtia?

⁹ Moisés noijki okikak ijkuak Jehová okiyektlali. Se tonal omotlapololti, okualanki uan amo okiueyichi Jehová, ik non, amo okalak itech tlali tlen Jehová okinmilui kinmakaskia israelitas (Núm. 20:1-13). Ijkuak Moisés okilui Jehová tlen okinekiaya, ye okilui amo oksepa ijkon ma kilui (Deut. 3:23-27). Moisés amo oyolchichiak tlen Jehová okilui, ik non, ye ok okikauili ma kinyekana ialtepe (Deut. 4:1). Uelis techpaleuis tlen okichijkej Job uan Moisés. Job amo okijto kuali tlen okichijtoka uan okipatlak tlen omokuayejyekouaya. Maski Moisés okipolo tlen okinekiaya kiselis, okichi tlen Jehová okilui uan nochipa okitekichiuili.

10. (1) Ijkon ken kijtoua Proverbios 4:10-13, ¿ken techpaleuia tla tikinkakij tokniuan? (2) ¿Tlen okichijkej sekimej tokniuan?

¹⁰ Kuali tiyetoskej tla tikchiuaj ken Job uan Moisés (xiktlajtolti Proverbios 4:10-13). Miakej tokniuan ijkon yokichijkej. Se tokni tlen itoka Emmanuel * uan ialtepe República Democrática del Congo, sekimej tokniuan iuan omotlapouijkej, ye okijto: “Sekimej tokniuan okitakej uelis ayakmo nimouikaskia iuan Jehová, ik non, nouan omotlapouijkej, onikchi tlen onechiluijkej uan axkan kuali nika”. Se tokni tlen itoka Megan uan ialtepe Canadá okijto: “Sekimej tokniuan nouan omotlapouijkej pero amo onechpakti tlen onechiluijkej pero non omonekiaya nechiluiskej”. Se tokni tlen itoka Marko uan ialtepe Croacia okijto: “Onitlapaleuiaya tlanechikol pero nouan omotlapouijkej tlayekankej uan ayakmo onitlapaleui pero onikitak omonekiaya nikchiuas tlen onechiluijkej uan non onechpaleui para kuali ma nimouika iuan Jehová”.

11. ¿Tlen okijto tokni Karl Klein?

¹¹ Okse tokni okipaleui ijkuak iuan omotlapouijkej, omotokayotiaya Karl Klein, ye opouiaya itech Cuerpo Gobernante. Ye kuali omouikaya iuan tokni Joseph Rutherford. Se tonal ijkuak okilui amo kuali tlen okichijtoka tokni Klein okualanki, ye okijto: “Okse tonal [tokni Rutherford] onechtlajpalo: ‘¡Panolti Karl!’. Pero ken ok onikualantoka amo kuali oniknankili. Ye onechilui: ‘¡Karl ximomalui! Diablo kineki mitskajkayauas’. Onimopina uan onikilui: ‘Amitlaj panoua tokni Rutherford’. Pero ye oksepa onechilui: ‘San nimitsiluia ximomalui Diablo kineki mitskajkayauas’. Melauak tlen okijto, ijkuak tikualanij iuan se tokni porque otechilui itlaj amo kuali otikchijkej [...], tikkauiliaj Diablo ma techkajkayaua” * (Efes. 4:25-27). Tokni Klein okichi tlen  okilui tokni Rutherford uan ijkon nochipa kuali omouikakej.

12. ¿Ken techpaleuia tla tiyolyamankej? (Salmo 141:5).

¹² Tla tiyolyamankej, tikinkakiskej tokniuan ijkuak touan motlapouiskej, tikilnamikiskej titlajtlakolejkej uan ualeua amo timokuayejyekouaj ken moneki. Yotikitakej Job amo omokuayejyekouaya ken moneki pero satepan kuali omokuayejyeko. Okatka yolyamanki uan okikak tlen okilui Elihú maski ye okatka telpochtli (Job 32:6, 7). Jehová okiteochi Job porque okatka yolyamanki. Tla tiyolyamankej, tikchiuaskej tlen techiluiskej tokniuan maski timokuayejyekoskej amo moneki itlaj techiluiskej uan maski akin otechilui se telpochtli noso se ichpochtli. Se tokni tlen ialtepe Canadá okijto: “Tejuan amo tikitaj tlen tikchiuaj, ik non, ¿ken uelis ayakmo itlaj tikchiuaskej tla amikaj itlaj techiluia?”. Tinochtin moneki timochijchikauaskej tikpiaskej iespíritu santo Jehová uan noijki moneki timochijchikauaskej para okachi kuali tikinmachtiskej oksekimej (xiktlajtolti Salmo 141:5).

13. ¿Ken moneki tikitaskej ijkuak Jehová uan tokniuan itlaj techiluiaj?

¹³ Ma tikitakan Jehová techtlasojtla ijkuak tokniuan itlaj techiluiaj. Jehová kineki kuali ma tiyetokan (Prov. 4:20-22). Ye techtlasojtla, ik non, techtlapouia ika tlen kijtoua Biblia, ika se amatlajkuilol noso ijkuak techtlapouia se tokni. Hebreos 12:9, 10 kijtoua ijkon kichiua Jehová porque kineki techpaleuis.

14. ¿Tlen moneki timokuayejyekoskej ijkuak ikaj techiluia tlen moneki tikchiuaskej?

¹⁴ Ma timokuayejyekokan tlen techiluiaj uan amo ma timotekipachokan ken techiluiaj. Xamo timokuayejyekoskej akin itlaj otechilui amo kuali ken otechilui. Noijki akin kineki kiluis itlaj se tokni, moneki kuali kitlapouis para ye kinekis kikakis * (Gál. 6:1). Uan tla tejuan ikaj techiluia itlaj moneki tikkakiskej, maski tikijtoskej amo okijto ken omonekiaya. Ma timotlajtlanikan: “Maski amo onechpakti tlen onechilui, ¿melauak tlen kijtoua? ¿Nechpaleuis tlen onechilui maski amo okijto ken omonekiaya?”. Kuali tla tikchiuaj tlen tokniuan techiluiaj porque non techpaleuis (Prov. 15:31).

15. ¿Tlen moneki tikchiuaskej tla itlaj tiknekij tikmatiskej?

¹⁵ Biblia techiluia tlen kijtoua Proverbios 13:10: “Akinmej ixtlamatkej kintlajtlaniaj oksekimej tlen uelis kichiuaskej”. ¡Non melauak! Akinmej tlajtlanij tlen uelis kichiuaskej, okachi peuaj mouikaj iuan Jehová. Ik non, ma tikintlajtlanikan tokniuan tla itlaj tiknekij tikmatiskej.

16. ¿Keman uelis timotlapouiskej iuan tokniuan ijkuak itlaj tiknekij tikpejpenaskej tikchiuaskej?

¹⁶ Ma tikitakan keman uelis timotlapouiskej iuan tokniuan ijkuak itlaj tiknekij tikpejpenaskej tikchiuaskej. Se, tokni siuatl kiluia se tokni tlen yikipia miak xiuitl tetlapouia iuan ma tlamachtiti uan satepan kitlajtlania ken uelis okachi kuali tlamachtis. Ome, se tokni kineki kimokouis itlaken, ik non, kitlajtlania se tokni kox kuali tlen kipejpena. Eyi, se tokni tlen yikin peua tlamachtia kanin monechikoua, kiluia se tokni tlen yikipia miak xiuitl tlamachtia ma kikaki ijkuak tlamachtis uan satepan ma kilui ken uelis okachi kuali kichiuas. Noijki akinmej yikipiaj miak xiuitl tlamachtiaj kinmiluiaj oksekimej tokniuan ken uelis okachi kuali tlamachtiskej.

17. ¿Tlen moneki tikchiuaskej para ma techpaleui tlen techiluiskej tokniuan?

¹⁷ Xamo itech Biblia noso amatlajkuilolmej tikajsiskej ken uelis tikchiuaskej ken moneki noso xamo se tokni itlaj techiluis. Ijkuak ijkon techpanos ma tikilnamikikan tlen axkan otimomachtijkej. Ma tiyetokan tiyolyamankej uan ma timokuayejyekokan tlen techiluiskej uan amo ken techiluiskej. Tla tikchiuaj tlen oksekimej techiluiaj uan tikkauaj ma techyektlalikan, Biblia kijtoua tiyetoskej tiixtlamatkej (Prov. 19:20).