1, 2. ¿Tleka Biblia kijtoa tlen tejuan tikijtoaj uelis yetos ken tlitl?

ITECH xiuitl 1871, otlatlak se ueyi kuajyo itech ueyi altepetl Estados Unidos. Otlatlakej 2,000 millones kuajmej uan omikej kanaj 1,200 tlaltikpaktlakamej. ¿Ken opanok nin tlamantli? Ijkuak opanoayaj trenes, okisaya tlitl uan ijkon otlatlak nin ueyi kuajyo. Ijkuak timokuayejyekoaj itech nin tlamantli, tikitaj melauak tlen kijtoa Biblia: “Kemi se tletsintli, ¡maya san tsijtsikitsi pero weleti kixotlaltia se weyi kuaujyo!” (Santiago 3:5). ¿Tleka ijkon okijto Santiago?

² Santiago okijto: “Tonenepil se tletl” (Santiago 3:6). “Tonenepil” kijtosneki ueli titlajtoaj. Uan ijkon ken tlitl ueli teijtlakoa, tlen tikijtoa noijki uelis kinmijtlakos oksekimej. ¿Nin kijtosneki ayakmo keman titlajtoskej? Amo. Ijkon ken tlitl uelis techpaleuis pampa tikchiuaskej miak tlamantli tla kuali tiktekitiltiaj, noijki tlen tikijtoaj uelis kinpaleuis oksekimej tla kuali timokuayejyekoaj tlen tikijtoaj (Proverbios 18:21). Ik non, kuali ma timokuayejyekokan ken titlajtoskej. Se neskayotl, uelis titlajtoskej pampa tikueyichiuaskej Jehová uan pampa tikinpaleuiskej oksekimej (Salmo 19:14).

3. Tla tiknekij tikinpaleuiskej oksekimej, ¿tlen moneki ma tikmatikan?

 ³ Jehová otechchijchi pampa uelis tikijtoskej tlen timokuayejyekoaj noso tikmachiliaj, uan nin tikchiuaj ika totlajtol noso noijki ika señas. ¿Ken uelis tiktekitiltiskej nin tetliokolil pampa tikinpaleuiskej oksekimej? (Xiktlajtolti Santiago 3:9, 10.) Moneki tikmatiskej keman titlajtoskej, tlen uan ken tikijtoskej.

4. ¿Keman moneki amo ma titlajtokan?

⁴ Biblia kijtoa onka “kauitl pampa se tlajtos” (Eclesiastés 3:7). Nin amo kijtosneki ualeua amo titlajtoskej. Se neskayotl, ijkuak oksekimej motlapouijtokej moneki kuali tikinkakiskej, pampa tikintlakaitaj (Job 6:24). Ijkuak tikmatij itlaj tlen amo moneki tikijtoskej, amo moneki tikinmiluiskej oksekimej (Proverbios 20:19). Uan ijkuak ikaj techkualania, moneki timoyolseuiskej uan amo ma tiknankilikan (Salmo 4:4).

5. ¿Ken tikteititiaj tiktlasojkamatiliaj Jehová pampa techkauilia ma titlajtokan?

⁵ Ualeua kema moneki ma titlajtokan (Eclesiastés 3:7). Se neskayotl, moneki titlajtoskej ijkuak tiknekij tikueyichiuaskej Jehová, ijkuak tikinyolchikauaskej oksekimej noso pampa tikijtoskej tlen tikmachiliaj uan tlen tiknekij (Salmo 51:15). Ijkon tikteititiaj tiktlasojkamatiliaj Jehová pampa techkauilia ma titlajtokan. Uan ijkuak se toyolikni techtliokolia itlaj tlen miak ipati, tiknekij kuali tiktekitiltiskej.

6. ¿Tleka miak ipati ma tikpejpenakan keman titlajtoskej?

⁶ ¿Tleka miak ipati kuali ma tikpejpenakan keman titlajtoskej? Proverbios 25:11 kijtoa se kuali tlajtoli ijkuak okachi moneki ken se manzana ika oro tlen kajki ipan itlaj tlen chijchijtok ika plata. ¿Tlen kijtosneki? Manzanas tlen chijchijtokej ika oro sapanoa kualtsitsintin. Pero tla tikintlaliaj ipan itlaj tlen chijchijtok ika plata, okachi kuali motaskej. Noijki, uelis ikaj tikiluiskej itlaj kuali. Pero tla kuali tikpejpenaj keman tikijtoskej, okachi tlapaleuis. Ma tikitakan se neskayotl.

7, 8. ¿Ken okichijkej ken Jesús tokniuan tlen chantij Japón?

⁷ Tla titlajtoaj ijkuak amo moneki, uelis amo techajsikamatiskej noso amo kiseliskej tlen tikijtoaj (xiktlajtolti Proverbios 15:23). * Se neskayotl, itech metstli marzo xiuitl 2011, omochi se tlalolinilistli uan se tsunami tlen okinxixini miakej altepemej itech ueyi altepetl Japón. Omikej kanaj 15,000 tlaltikpaktlakamej. Miakej tokniuan noijki okitakej ken omikej inkalchanejkauan uan inyolikniuan, pero okinekiayaj kinpaleuiskej oksekimej ika tlen kijtoa Biblia. Pero omokuayejyekojkej amo kintlapouiskej itech yolitilistli. ¿Tleka? Pampa ompa chantij miakej budistas uan amo okachi kimatij itech Biblia. Ik non, tokniuan omoyolchikajkej pampa kinyolseuiskej uan kinyekiluiskej tleka panoa miak tlamantli amo kuali.

⁸ Jesús okimatiaya keman omonekiaya tlajtos uan keman amo (Juan 18:33-37; 19:8-11). Se neskayotl, omochixki pampa uelis kinmachtiskia imachtijkauan seki tlamantli (Juan 16:12). Tokniuan akinmej chantij itech ueyi altepetl Japón, okichijkej ken Jesús  uan omochixkej pampa uelis kintlapouiskej oksekimej itech yolitilistli. Ome xiuitl uan tlajko satepan okinmakakej amatsintli tlen itoka: ¿Uelis oksepa yoltoskej akinmej yomikej? Miakej okiselijkej nin amatsintli uan melauak omoyolseuijkej ika tlen okitlajtoltijkej. Tejuan noijki moneki timokuayejyekoskej itech tlen kineltokaj tlaltikpaktlakamej kanin tichantij. Ijkon tikmatiskej keman moneki tikintlapouiskej.

9. ¿Keman noijki moneki amo totoka ma titlajtokan?

⁹ ¿Keman noijki moneki amo totoka ma titlajtokan? Uelis ijkon tikchiuaskej ijkuak ikaj kijtoa itlaj tlen techkualania. Tla san niman tikijtoaj itlaj, satepan uelis timoyolkokoskej pampa tlen otikijtojkej. Ik non, achto moneki ma timotlajtlanikan: “¿Melauak amo kuali uan amo moneki san ijkon ma mokaua?”. Tla amo ipati, okachi kuali amo itlaj ma tikijtokan. Pero tla tikneltokaj moneki iuan timotlapouiskej, okachi kuali, tla timochiaj ma timoyolseuikan (xiktlajtolti Proverbios 15:28). * Noijki moneki timochiaskej ijkuak tiknekij tikinmiluiskej tokalchanejkauan noijki ma momachtikan itech Jehová. Achto tikintlapouiskej, moneki ma timochiakan, kuali ma timokuayejyekokan tlen tikijtoskej uan ma tikitakan keman uelis techkakiskej.

10. 1) ¿Tleka moneki kuali ma timokuayejyekokan tlen tikijtoskej? 2) ¿Tlen amo keman tikchiuaj tiitekipanojkauan Jehová?

¹⁰ Tlen tikijtoaj uelis kichiuas oksekimej kuali noso amo kuali ma momachilikan. Ik non, moneki kuali ma timokuayejyekokan tlen tikijtoskej (xiktlajtolti Proverbios 12:18). * Miakej tlaltikpaktlakamej amo mokuayejyekoaj ijkuak tlajtoaj uan teyolkokoaj ken se espada noso se flecha (Salmo 64:3). Ijkon tlajtoaj pampa tlen kitaj itech televisión noso itech películas. Pero tiitekipanojkauan Jehová nochipa kuali titlajtoaj, noijki ijkuak timauiltiaj. Timouetskitiskej ijkuak titlajtoaj sapanoa tepaleuia uan uelis kichiuas okachi ma timotlapouikan. Pero amo keman moneki tikinpinatiskej san pampa oksekimej ma uetskakan. Biblia kijtoa: “Amo xikimijtokah tlájtolteh pitsotikeh, yej xiktenewakah kuali tlájtoli tlan ika kinyolchikawas, kimpalewis iwa kintiochiwas akimeh kikakih non tlájtoli” (Efesios 4:29, 31).

11. ¿Tlen techpaleuis nochipa kuali ma titlajtokan?

¹¹ Jesús okijto “tlan kitemitijtok toyolo ye tlan tikijtoah” (Mateo 12:34). Nin kijtosneki tlen tikijtoaj kiteititia tlen tikpiaj itech toyolo. Tla melauak tikintlasojtlaj tlaltikpaktlakamej ika nochi toyolo, nochipa tikintekitiltiskej kuali tlajtolmej uan nochipa tikinyolchikauaskej.

12. ¿Tlen okseki tlamantli techpaleuis kuali ma titlajtokan?

 ¹² Ueyi tekiua Salomón okipiaya miak ixtlamatilistli, pero kuali omokuayejyeko pampa kinmijkuilos kuali tlajtolmej tlen teyolpaktiaj (Eclesiastés 12:9, 10). Nin techmachtia moneki timochijchikauaskej pampa kuali titlajtoskej. ¿Tlen uelis techpaleuis? Uelis timomachtiskej okseki tlajtolmej tla tiktlajtoltiaj Biblia uan toamatlajkuiloluan. Uan tla amo tikmatij tlen kijtosneki se tlajtoli, uelis tiktemoskej itech diccionario. Noijki uelis tikitaskej tlen okichi Jesús. Ye okijto Jehová okimachti ken ‘uelis kinankilis akin sotlaua ika se kuali tlajtoli’ (Isaías 50:4). Noijki moneki timokuayejyekoskej tlen kimachiliskej oksekimej ika tlen tikijtoaj (Santiago 1:19). Uelis timotlajtlaniskej: “Tla ijkon nitlajtoa, ¿tlen kajsikamatis akin niktlapouis? ¿Tlen kimachilis?”.

13. ¿Tleka miak ipati ijkuak tikintlapouiaj nochtin ma techajsikamatikan?

¹³ Miak ipati ijkuak titlajtoskej nochtin ma kajsikamatikan. ¿Tleka miak ipati? Ma tikitakan se neskayotl: Yiuejkika israelitas okintekitiltiayaj trompetas pampa itlaj kijtoskej. Ualeua ijkuak okipitsayaj trompeta okinmiluiayaj nochtin israelitas ma monechikokan. Ijkuak oksepa okipitsayaj trompeta okinnauatiayaj soldados ma moteuikan. Tla amo kuali okipitsayaj trompeta soldados uelis amo kimatiskiaj tlen kichiuaskej. Noijki ijkon panoa ika tlen tikijtoaj. Biblia kijtoa moneki titlajtoskej pampa nochtin ma techajsikamatikan. Tla amo ijkon tikchiuaj, sekimej amo kimatiskej tlen tikijtoaj. Pero maski kajsikamatiskej tlen tikijtoaj, moneki timomaluiskej pampa amo ma tikinmajuakan nion ma kineltokakan amo tikintlakaitaj (xiktlajtolti 1 Corintios 14:8, 9).

14. ¿Tlen neskayotl kiteititia Jesús nochipa otlamachti ika tlajtolmej tlen amo oui moajsikamatij?

¹⁴ Jesús nochipa otetlapouiaya pampa oksekimej amo oui ma kajsikamatikan. Ma timokuayejyekokan itech tlamachtil tlen okijto uan tlen ijkuilitok itech Mateo tlakotonal 5 a 7. Ye amo okintekitilti miakej tlajtolmej nion tlajtolmej tlen oui kajsikamatiskej oksekimej. Noijki amo ikaj okiyolkoko ika tlen okijto. Okiyekijto miak tlamantli tlen miak ipati, pero nochipa okichi ika tlajtolmej tlen amo oui moajsikamatij. Se neskayotl, itech nin tlamachtil okinmilui imachtijkauan amo ma motekipachokan itech tlen mojmostla kikuaskej. Pampa amo kilkauaskiaj tlen okinmachti, okinmilui ma kitakan ken Jehová kintlamaka yolkamej. Uan satepan okinmilui: “¡Iwa nomejwah okachi nomopati ke n totomeh!” (Mateo 6:26). Ika se neskayotl tlen amo oui, okinyolchika uan okinmachti itlaj tlen miak ipati.

15. ¿Tleka moneki ma tikintlapouikan ika tlasojtlalistli?

¹⁵ Noijki miak ipati ma timokuayejyekokan ken tikintlapouiaj. Miakej okinpaktiaya kikakiskej Jesús pampa ye okintlapouiaya ika tlasojtlalistli (Lucas 4:22). Tla tikintlapouiaj ika tlasojtlalistli, tlaltikpaktlakamej noijki kinekiskej techkakiskej uan kiseliskej tlen tikintlapouiaj (Proverbios 25:15). ¿Tlen techpaleuis ma titlajtokan ika tlasojtlalistli? Ma tikintlakaitakan uan ma timokuayejyekokan tlen kimachiliaj. Non tlen okichiuaya Jesús. Se neskayotl, ijkuak  okinmitak sekimej tlaltikpaktlakamej melauak omochijchikajkej pampa kajsiskej uan kikakiskej, ika miak pakilistli okixelo kauitl pampa kinmachtis miak tlamantli (Marcos 6:34). Uan ijkuak oksekimej okiuijuikaltijkej, ye amo ijkon okinnankili (1 Pedro 2:23).

16, 17. 1) ¿Ken uelis tikchiuaskej ken Jesús ijkuak timotlapouiaj iuan tokalchanejkauan uan toyolikniuan? (Xikita tlaixkopinal tlen ika peua tlamachtil.) 2) ¿Tlen okichi se tokni siuatl pampa otlanankili ika tlasojtlalistli?

¹⁶ Tinochtin tikintlasojtlaj tokalchanejkauan uan toyolikniuan. Pero ken inmiuan timouikaj, uelis tikijtoskej amo moneki tikmaluiskej ken tikintlapouiaj. Uan ualeua uelis tikijtoskej itlaj tlen kintlajyouiltis. Pero ma timokuayejyekokan itech tlen okichi Jesús. Ye nochipa okintlakaitak iyolikniuan. Ijkuak sekimej omokualanijkej pampa okinekiayaj ueyititoskej, ye okinyektlali ika tlasojtlalistli. Uan okinmachti ika se neskayotl itech se chokotsin, pampa ijkon uelis kipatlaskiaj tlen okineltokayaj (Marcos 9:33-37). Itech tlanechikol, tlayekankej moneki kichiuaskej ken Jesús uan kinyektlaliskej tokniuan ika tlasojtlalistli (Gálatas 6:1).

¹⁷ ¿Uan tla ikaj techiluia itlaj tlen techyolkokoa? Okachi kuali ma tiknankilikan ika tlasojtlalistli (Proverbios 15:1). Ma tikitakan tlen okipanok se tokni siuatl tlen iselti okiskaltijtoka itelpoch. Nin telpochtli san ichtaka okichijtoka seki tlamantli amo kuali. Se tonal okse tokni okimatki uan okinek kipaleuis tokni siuatl. Ye amo okinekiaya kiyolkokos pero okilui: “¡Nechyolkokoa nikitas amo kuali otikmachti!”. Tokni siuatl amo san niman okinankili, okachi kuali omokuayejyeko uan omochijchika pampa amo kualanis. Satepan ika miak yolseuilistli okilui ye ayamo sotlaua uan okachi mochijchikauas pampa kimachtis itelpoch. Pampa kuali okinankili, axkan ome tokniuan kuali mouikaj. Uan noijki telpochtli okikak tlen inantsin okijto. Ijkuak okikak inantsin ayamo osotlauaya, ye okika nochi tlen amo kuali, omoapolakti uan satepan otlapaleuito Betel. ¿Tlen techmachtia nin neskayotl? Maski timotlapouiskej iuan tokniuan, tokalchanejkauan noso ikaj akin amo tikixmatij, moneki tikintlapouiskej ika tlasojtlalistli. Nin kijtosneki moneki nochipa ma tikintlakaitakan (Colosenses 4:6).

18. ¿Ken uelis tikchiuaskej ken Jesús?

¹⁸ Tikinmiluiskej oksekimej tlen timokuayejyekoaj uan tikmachiliaj se tlateochiualistli tlen techmaka Jehová. Ik non, ma tikchiuakan ken Jesús uan ma tikpejpenakan keman titlajtoskej, tlen uan ken tikijtoskej. Nochipa ma titetlasojtlakan uan ma titlajtokan pampa tikinyolchikauaskej oksekimej uan ma tikyolpaktikan Jehová.