1, 2. (a) Ngubani okumele simlalele? (b) Yiphi imibuzo esizaxoxa ngayo esahlukweni lesi?

NGESIKHATHI usesengumntwana kungenzakala ukuthi abazali bakho bake bakucela ukuthi wenze into ongayifuniyo. Wawubathanda abazali bakho futhi wawukwazi ukuthi kumele ubalalele. Lanxa kunjalo kwakulezikhathi lapho owawungafuni ukubalalela.

² Asithandabuzi ukuthi uBaba wethu uJehova uyasithanda. Ulendaba lathi futhi usinika konke esikudingayo ukuze sikukholise ukuphila. Ngokwesibonelo uyasitshela okumele sikwenze ukuze siphumelele empilweni futhi kwesinye isikhathi wenza lokhu esebenzisa abanye bethu. Kumele sizimisele ukuhlonipha indlela uJehova asiqondisa ngayo. (IZaga 24:21) Kodwa kungani kwezinye izikhathi kunzima ukulalela esikutshelwayo? Kungani uJehova efuna silalele? Singatshengisa njani ukuthi siyabahlonipha abakhokhelayo?​—Khangela Amabala Asekucineni 9.

3, 4. Kuyini okwabangela ukuthi abantu babe lesono? Kungani kunzima ukuthi abantu balalele?

³ Lanxa u-Adamu lo-Eva badalwa bengelasono, bahlamukela ukukhokhela kukaNkulunkulu futhi kusukela ngaleso sikhathi abantu balomkhuba wokuhlamuka. Ukuhlamuka kuka-Adamu lo-Eva kwenza ukuthi bonke abantu bazalwe belesono. Isono yiso esenza kube kunzima ukuthi sihlale silalela. Okunye okwenza kube nzima ukulalela yikuthi labo uJehova abasebenzisayo ukuthi basinike iziqondiso balesono.​—UGenesisi 2:15-17; 3:1-7; IHubo 51:5; KwabaseRoma 5:12.

⁴ Isono senza sizigqaje. Ukuzigqaja kwenza kube nzima ukuthi silalele. Ngokwesibonelo, ngesikhathi sama-Israyeli uJehova wakhetha uMosi ukuthi awakhokhele. Indoda okuthiwa nguKhora eyayisikhonze uJehova okweminyaka eminengi yaqalisa ukuzigqaja futhi lokhu kwabangela ukuthi idelele uMosi. Lanxa uMosi wayekhokhela abantu bakaNkulunkulu kazange azigqaje. IBhayibhili lithi wayethobeke kulabo bonke abantu ababephila ngaleso sikhathi. UKhora kazange amlalele uMosi futhi wayenga labanye ukuthi bamlandele ekuhlamukeleni uMosi. Kuyini okwenzakala kuKhora lalabo abahlamukayo? Babulawa. (AmaNani 12:3; 16:1-3, 31-35) Zinengi izibonelo eziseBhayibhili ezisifundisa ukuthi ukuzigqaja kuyingozi.​—2 ImiLando 26:16-21; khangela Amabala Asekucineni 10.

5. Abanye abantu bawasebenzise njani amandla abo?

⁵ Sekuyiminyaka eminengi abantu abasezikhundleni  besebenzisa kubi amandla abo. (Bala umTshumayeli 8:9.) Ngokwesibonelo uSawuli wayethobekile ngesikhathi eqalisa ukuba yinkosi yako-Israyeli. Kodwa wacina eselomhawu futhi esezigqaja. Lokhu kwenza wahlukuluza indoda eyayingelacala uDavida. (1 USamuyeli 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) Ngokuhamba kwesikhathi uDavida waba yinkosi ko-Israyeli futhi wayengomunye wamakhosi amahle ake abusa ko-Israyeli. Kodwa wasebenzisa kubi amandla akhe. Walala loBhathisheba umka-Uriya futhi wazama ukufihla isono leso ngokubulalisa u-Uriya empini.​—2 USamuyeli 11:1-17.

6, 7. (a) Indlela esimthanda ngayo uJehova yenza sizimisele ukwenzani? (b) Isibonelo sikaJesu sisinceda njani ukuthi silalele uJehova lanxa kwezinye izikhathi kunzima?

⁶ UJehova siyamlalela ngoba siyamthanda. (Bala iZaga 27:11; uMakho 12:29, 30.) Kusukela abantu babakhona emhlabeni, uSathane ubelokhu efuna ukuthi basole indlela uJehova abusa ngayo. UDeveli ufuna sicabange ukuthi uJehova kalalungelo lokusitshela okumele sikwenze. Kodwa thina siyakwazi ukuthi uJehova ulalo ilungelo lelo. Sivumelana lamazwi la athi: “Ufanele, Nkosi yethu loNkulunkulu wethu, ukwamukela udumo lenhlonipho kanye lamandla, ngoba wena wadala izinto zonke.”​—ISambulo 4:11.

⁷ Ngesikhathi usesemncane kungenzakala wafundiswa ukuthi kumele ulalele abazali bakho lanxa ungafuni. Kunjalo lasekukhonzeni uJehova, kwezinye izikhathi kungaba nzima ukulalela. Lanxa  kunjalo senza konke esingakwenza ukuthi simlalele ngoba siyamthanda futhi siyamhlonipha. UJesu wasitshiyela isibonelo endabeni le. Walalela uJehova langezikhathi okwakunzima ukwenza njalo. Yikho wathi kuYise: “Akungabi ngeyami intando, kodwa kwenziwe eyakho.”​—ULukha 22:42; khangela Amabala Asekucineni 11.

8. Yiziphi ezinye izindlela uJehova asikhokhela ngazo? (Khangela ibhokisi elithi “ Lalela Nxa Ucetshiswa.”)

⁸ Lamuhla uJehova usikhokhela ngezindlela ezitshiyeneyo. Ngokwesibonelo usinike iBhayibhili kanye labadala bebandla. Sitshengisa ukuthi siyakuhlonipha ukukhokhela kukaJehova nxa sihlonipha labo abasebenzisayo ukuthi bakhokhele. Nxa singabahloniphi siyabe sihlamukela uJehova. Ngesikhathi ama-Israyeli ehlamukela uMosi uJehova wakuthatha njengokuthi bahlamukela yena.​—AmaNani 14:26, 27; khangela Amabala Asekucineni 12.

9. Singatshengisa njani ukuthi siyabathanda abafowethu?

⁹ Nxa sihlonipha abakhokhelayo siyabe sitshengisa ukuthi siyabathanda abafowethu labodadewethu. Cabanga ngalokhu. Kulogatsha lukahulumende olusebenza ndawonye ukuze lusize abantu abayabe behlelwe ngumonakalo wemvelo. Kodwa ukuze lusebenze kuhle kuyabe kumele lulandele iziqondiso oluyabe luziphiwe. Kungenzakalani nxa omunye angakhetha ukungalandeli iziqondiso lezo? Kungabangela izinhlupho futhi kwenze abanye balimale. Abanye bangathwala nzima nxa singayekela ukulalela uJehova kumbe labo  abasetshenziswa nguye. Kodwa nxa silalela uJehova siyabe sitshengisa ukuthi siyabathanda abafowethu lokuthi siyazihlonipha izinhlelo zakhe.​—1 KwabaseKhorinte 12:14, 25, 26.

10, 11. Sizaxoxa ngani?

¹⁰ Konke uJehova athi sikwenze kunceda thina. Kuqakathekile ukuhlonipha iziphathamandla, inhloko zezimuli lalabo abakhokhelayo ebandleni.​—UDutheronomi 5:16; KwabaseRoma 13:4; Kwabase-Efesu 6:2, 3; KumaHebheru 13:17.

¹¹ Ukuzwisisa ukuthi kungani uJehova esithi sihloniphe kuzakwenza kube lula ukuthi sihloniphe abanye. Ake sixoxe ngokuthi singatshengisa njani inhlonipho emulini, ebandleni lakuziphathamandla.

12. Indoda ingatshengisa njani ukuthi iyamhlonipha uJehova?

¹² UJehova nguye owaqalisa imuli futhi uyasitshela ukuthi amalunga emuli kumele aphathane kuhle. Nxa amalunga emuli angenza njalo kuzakuba lentokozo emulini. (1 KwabaseKhorinte 14:33) UJehova wenza indoda yaba yinhloko yemuli. Lokhu kutsho ukuthi indoda kumele inakekele imuli yayo ngoba izalandisa kuJehova ngendlela eyinakekela ngayo. Indoda kumele ibe lothando lomusa njengoJesu. Nxa indoda isenza lokhu iyabe itshengisa ukuthi iyamhlonipha uJehova.​—Kwabase-Efesu 5:23; khangela Amabala Asekucineni 13.

13. Inkosikazi ingatshengisa njani ukuthi iyamhlonipha umkayo?

 ¹³ Inkosikazi layo ilokuthile okumele ikwenze emulini. Kumele isekele umkayo. Bobabili kumele bafundise abantwababo. Enye indlela inkosikazi engafundisa ngayo abantwabayo inhlonipho yikuthi yona ngokwayo ihloniphe. (IZaga 1:8) Kumele ihloniphe umkayo futhi ilalele lokho akutshoyo. Lanxa kulalapho inkosikazi engavumelani lomkayo khona, kumele ichasise umbono wayo ngomusa langenhlonipho. Owesifazana otshade lomuntu ongayisuyeFakazi uba lezinhlupho ezitshiyene lezalabo abatshade laboFakazi. Kodwa nxa angaqhubeka emthanda futhi emhlonipha umkakhe, ngelinye ilanga angacina esefuna ukukhonza uJehova.​—Bala u-1 Phetro 3:1.

14. Abantwana bangatshengisa njani ukuthi bayabahlonipha abazali babo?

¹⁴ Abantwana baligugu kuJehova futhi badinga ukunakekelwa lokufundiswa. Abazali bayajabula nxa abantwana bebalalela. Kodwa okuqakatheke kakhulu yikuthi ukulalela kwabo kutshengisa ukuthi bayamhlonipha uJehova futhi bafuna ukumthokozisa. (IZaga 10:1) Abanye abantwana bakhuliswa ngumzali oyedwa. Lokhu kungaba nzima kakhulu kumzali lasebantwaneni. Kodwa kungaba lentokozo nxa abantwana bemlalela umzali wabo. Zonke izimuli zilezinhlupho kodwa zingathokoza nxa wonke umuntu emulini elalela uJehova. Lokhu kwenza uJehova adunyiswe njengoba kunguye owasungula imuli.​—Kwabase-Efesu 3:14, 15.

15. Ngobani uJehova abasebenzisa ukukhokhela abantu bakhe?

¹⁵ UJehova usikhokhela esebenzisa ibandla lobuKhristu futhi ubeke uJesu ukuthi abe ngumkhokheli walo. (KwabaseKholose 1:18) UJesu unike ‘inceku ethembekileyo lehlakaniphileyo’ umsebenzi wokunakekela ibandla. (UMathewu 24:45-47) IQula Elibusayo yilo ‘eliyinceku ethembekileyo lehlakaniphileyo.’ IQula Elibusayo lisinika esikudingayo ngesikhathi esifaneleyo ukuze sihlale silokholo oluqinileyo. Abadala, izinceku ezikhonzayo lababonisi beziqinti bakhokhela amabandla emhlabeni wonke besebenzisa iziqondiso abaziphiwa liQula Elibusayo. Bonke abafowethu laba balomlandu wokusinakekela futhi bazalandisa kuJehova ngendlela abenza ngayo umsebenzi wabo. Yikho nxa sihlonipha amadoda la siyabe sihlonipha uJehova.​—Bala u-1 Thesalonika 5:12; uHebheru 13:17; khangela Amabala Asekucineni 14.

16. Abadala lezinceku ezikhonzayo bakhethwa njani?

¹⁶ Abadala lezinceku ezikhonzayo banceda ibandla ukuthi lihlale limanyene. Kodwa labo bayawenza amaphutha njengathi. Pho bakhethwa njani? Abazalwane laba kumele benze lokho okutshiwo liBhayibhili. (1 KuThimothi 3:1-7, 12; KuThithusi 1:5-9) IBhayibhili liyachasisa ukuthi abazalwane abakhokhelayo kumele babelobuntu obunjani. Abadala bayakhuleka becela umoya ongcwele nxa befuna ukukhetha umzalwane ukuthi abe ngumdala kumbe inceku ekhonzayo. Asithandabuzi ukuthi  uJehova loJesu yibo abakhokhela amabandla. (ImiSebenzi 20:28) Amadoda akhethwe ukuthi akhokhele ayizipho esiziphiwe nguNkulunkulu.​—Kwabase-Efesu 4:8.

17. Udade angatshengisa njani ukuthi uyazihlonipha izinhlelo zikaJehova?

¹⁷ Kwesinye isikhathi kungabe kungela badala kumbe izinceku ezikhonzayo ukuthi benze umsebenzi othile ebandleni. Esimeni esinjalo, abazalwane ababhabhathiziweyo bangenza lowomsebenzi. Nxa kungelamzalwane obhabhathiziweyo udade angawenza. Kodwa kuyabe kumele agqoke ulutho oluthile ekhanda, kungaba yiqhiye kumbe ingwane. (1 KwabaseKhorinte 11:3-10) Nxa esenza njalo uyabe etshengisa ukuthi uyaluhlonipha uhlelo lobunhloko olufakwe nguJehova emulini lasebandleni.​—Khangela Amabala Asekucineni 15.

18, 19. (a) Sifundani kuRoma 13:1-7? (b) Sitshengisa njani ukuthi siyazihlonipha iziphathamandla?

¹⁸ Kumele sihloniphe ohulumende ngoba uJehova nguye obavumele ukuthi babekhona. Ohulumende benza kube lokuhleleka ezindaweni esihlala kuzo. AmaKhristu ayakulalela lokho okutshiwo kuRoma 13:1-7. (Bala.) Siyabahlonipha “ababusayo” futhi siyayilalela imithetho yelizwe. Imithetho le ingabe iphathelane lezimuli zethu, amabhizinesi kumbe impahla yethu. Ngokwesibonelo siyabhadala imithelo futhi senze okufunwa nguhulumende. Kodwa kumele senzeni nxa uhumulende angathi  senze okuphikisana lomthetho kaNkulunkulu? Umphostoli uPhetro wathi: “Simele silalele uNkulunkulu kulokulalela abantu.”​—ImiSebenzi 5:28, 29.

¹⁹ Kumele sitshengise inhlonipho nxa sikhuluma leziphathamandla, ngokwesibonelo umahluli kumbe ipholisa. Abantwana besikolo kumele bahloniphe ababalisi lezinye izisebenzi zesikolo ikanti labo abasebenzayo kumele bahloniphe abaqhatshi babo. Nxa singenza njalo siyabe silingisela umphostoli uPhawuli owayehlonipha iziphathamandla lanxa kwakunzima kwezinye izikhathi. (ImiSebenzi 26:2, 25) Kumele sitshengise inhlonipho lanxa abanye besiphatha kubi.​—Bala uRoma 12:17, 18; 1 UPhetro 3:15.

20, 21. Kuba lempumela bani nxa sihlonipha abanye?

²⁰ Emhlabeni jikelele abantu abanengi abasabahloniphi abanye. Kodwa abantu bakaJehova bahlonipha abantu bonke. Silandela lokho okwatshiwo ngumphostoli uPhetro, wathi: “Tshengisani inhlonipho eqondileyo kwabanye.” (1 UPhetro 2:17) Abantu bayananzelela nxa sibahlonipha. UJesu wathi: “Yenzani ukukhanya kwenu kukhanye phambi kwabantu ukuze babone izenzo zenu ezinhle baze badumise uYihlo osezulwini.”​—UMathewu 5:16.

²¹ Nxa singatshengisa inhlonipho emulini, ebandleni, kuziphathamandla lakwabanye, isibonelo sethu sizabenza bafune ukufunda ngoJehova. Nxa sihlonipha abanye siyabe sitshengisa ukuthi siyamhlonipha uJehova. Lokhu kuzatshengisa ukuthi siyamthanda uJehova njalo kuzenza athokoze.