1, 2. (a) Abantu balayiphi imibono ngendaba yenkululeko yokuzikhethela? (b) IBhayibhili lisifundisani ngenkululeko yokuzikhethela njalo yiphi imibuzo esizaxoxa ngayo?

KWATHI sekumele enze isinqumo ngendaba ethile, omunye umama wathi kumngane wakhe: “Wena ngitshela okumele ngikwenze, angifuni kuthwala nzima ngokucabanga. Kungaba lula ungangitshela ukuthi ngenzeni.” Umama lo wayekubona kungcono ukuthi atshelwe ukuthi enzeni kulokuthi asebenzise isipho esiligugu asiphiwe nguMdali wakhe. Isipho lesi yinkululeko yokuzikhethela. Wena ke? Uyakuthanda yini ukuzikhethela ofuna ukukwenza kumbe ubona kungcono ukuthi abanye bakutshele ukuthi wenzeni? Uthini ngayo indaba yenkululeko yokuzikhethela?

² Isiminengi iminyaka abantu bephikisana ngayo indaba le. Abanye bathi vele kayikho into okuthiwa yinkululeko yokuzikhethela ngoba uNkulunkulu wakuhlela kudala konke okwenzakalayo kithi. Abanye njalo bathi inkululeko yokuzikhethela ibakhona nxa umuntu evunyelwa ukuzenzela akuthandayo kungelamithetho okumele ayilandele. Kodwa ukuze sithole iqiniso ngendaba le kumele sihlole iLizwi likaNkulunkulu ukuze lisicacisele kuhle. Ngenxa yokuthi lisitshela ukuthi uJehova wathi esidala wasinika inkululeko yokukhetha. (Bala uJoshuwa 24:15.) IBhayibhili liphinda lisiphendulele imibuzo le  elandelayo: Kumele siyisebenzise njani inkululeko yokuzikhethela esilayo? Kambe ukuba lenkululeko yokuzikhethela kutsho ukuthi sesingazenzela umathanda yini? Indlela esiyisebenzisa ngayo inkululeko yethu ingatshengisa njani ukuthi siyamthanda kakhulu uJehova? Singatshengisa njani ukuthi siyayihlonipha inkululeko yabanye yokuzikhethela?

3. UJehova uyisebenzisa njani inkululeko yakhe yokuzikhethela?

³ UJehova nguye yedwa olenkululeko enkulu ukwedlula loba ngubani. Loba kunjalo, indlela ayisebenzisa ngayo iyisifundo esihle kithi. Ngokwesibonelo wakhetha abako-Israyeli ukuthi babe yisizwe “sakhe esiligugu.” (Dute. 7:6-8) Wayelesizathu esihle sokukhetha isizwe lesi ngoba wayegcwalisa isithembiso ayesenze kumngane wakhe u-Abhrahama eminyakeni eminengi eyayidlulile. (Gen. 22:15-18) Kanti njalo uJehova uhlala esebenzisa inkululeko yakhe ngendlela ehambelana lezimpawu zakhe ezinhle, uthando kanye lokulunga. Lokhu sikubona endleleni ajezisa ngayo abako-Israyeli ababephambuka kanenginengi ekukhonzeni kweqiniso. Babesithi bangaphenduka ngeqiniso uJehova abe lesihawu kubo njalo abatshengise uthando lwakhe. Wathi: “Ngizakwelapha ubuphakaphaka babo ngibathande ngokukhululeka.” (Hos. 14:4) Siyabona sibili ukuthi uJehova usebenzisa inkululeko yakhe yokuzikhethela ngendlela enhle ukuze ancede abanye!

4, 5. (a) Ngubani owaba ngowokuqala ukuphiwa inkululeko yokuzikhethela njalo wayisebenzisa njani? (b) Kumele sizibuze wuphi umbuzo?

⁴ UJehova wathi edala izingilosi wazinika inkululeko yokuzikhethela. Owokuqala ukuphiwa isipho lesi nguJesu iNdodana yakhe elizibulo. (Kol. 1:15) Ngesikhathi engakabuyi emhlabeni uJesu wakhetha ukuqhubeka emlalela uYise njalo kazange alandele ukuhlamuka kukaSathane. Langesikhathi esesemhlabeni wayisebenzisa kuhle inkululeko yakhe yokuzikhethela ngokwala ukulingwa yisitha sikaNkulunkulu esikhulu. (Mat. 4:10) Wathi esezabulawa watsho umthandazo owatshengisa ukuthi wayezimisele ukwenza intando kaNkulunkulu. Wathi: “Baba, uma uthanda susa inkomitshi le kimi; kodwa akungabi ngeyami intando, kodwa kwenziwe eyakho.” (Luk. 22:42) Lathi kasenzeni njengoJesu, sisebenzise inkululeko yethu ukudumisa uJehova njalo senze intando yakhe. Kodwa singenelisa yini ukukwenza lokhu?

⁵ Ye singenelisa ukumlingisela uJesu ngoba lathi senziwe ngomfanekiso kaNkulunkulu njalo simfuzile. (Gen. 1:26) Lanxa kunjalo eyethu inkululeko ilemingcele, kayifanani lekaJehova. ILizwi lakhe lisitshela ukuthi kumele silandele imithetho lezimiso asinike zona. Ngokwesibonelo lithi abesifazana kumele bazehlise phansi kwabomkabo labantwana balalele abazali. (Efe. 5:22; 6:1) Imithetho kanye lezimiso ezinjengalezi zingasinceda njani ukuthi siyisebenzise kuhle inkululeko yethu yokuzikhethela? Ake sixoxe ngayo indaba le ngoba ingasinceda ukuthi sithole ukuphila okungapheliyo.

6. Nika umzekeliso otshengisa ukuthi kuqondile ukuthi sinikwe imithetho lanxa silenkululeko yokuzikhethela.

⁶ Kambe singathi silenkululeko yokuzikhethela khona kulezinto ezithile uNkulunkulu asitshela ukuthi singazenzi? Ye silayo sibili. Khumbula ukuthi eminye imithetho efakwayo yenzelwe ukuvikela abantu. Ngokwesibonelo ake sithi ufuna ukuthatha uhambo olude ngemota ubusunanzelela ukuthi umgwaqo ohamba ngawo awulamithetho eqondisa abatshayeli. Wonke umuntu ohamba emgwaqweni lo uzenzela akufunayo, abanye bayagijima kakhulu ikanti abanye bayazikhethela lapho abafuna ukuhamba khona. Ubungakhululeka yini ukutshayela emgwaqweni onjalo? Ngitsho  lakancane. Siyabona-ke ukuthi nxa uJehova esitshela izinto okumele sizenze lokungamelanga sizenze uyabe esinceda ukuthi sisebenzise kuhle inkululeko yokuzikhethela esilayo. Ake sixoxe ngezibonelo eziseBhayibhilini ezitshengisa ukuqakatheka kokusebenzisa inkululeko yethu silandela lokho uJehova akufunayo.

7. (a) Yiwuphi umehluko owawukhona phakathi kuka-Adamu lezinyamazana? (b) Chaza ukuthi u-Adamu wayisebenzisa njani inkululeko yakhe yokuzikhethela.

⁷ Ngesikhathi uNkulunkulu edala umuntu wokuqala laye wamnika inkululeko yokuzikhethela njengezingilosi. Ngakho u-Adamu wayetshiyene lezinyamazana ngoba zona kazilayo inkululeko yokuzikhethela. Ekuqaliseni u-Adamu wayisebenzisa kuhle kakhulu inkululeko yakhe. Izinyamazana yizo ezaqala ukudalwa kulabantu. Lanxa kunjalo uNkulunkulu wanika u-Adamu umsebenzi wokuzinika amabizo. IBhayibhili lithi “waziletha emuntwini ukuthi aziphe amabizo.” Ngemva kokuba u-Adamu esehlolisise isidalwa ngasinye wasinika ibizo elifaneleyo njalo uJehova kazange awantshintshe lawomabizo. “Kwathi loba yikuthini asibiza ngakho isidalwa esiphilayo, kwaba yilona bizo laso.”—Gen. 2:19.

8. U-Adamu wayisebenzisa njani inkululeko yakhe yokuzikhethela njalo kwaba layiphi impumela?

⁸ Kodwa okudanisayo yikuthi u-Adamu kazange asuthiseke ngomsebenzi ayewuphiwe nguNkulunkulu wokwenza umhlaba ube lipharadayisi. UNkulunkulu wayemtshele wathi: “Zalani lande ngobunengi; wugcwaliseni umhlaba, liwubuse. Busani phezu kwezinhlanzi . . . , lezinyoni . . . , laphezu kwezidalwa zonke ezihambayo emhlabathini.” (Gen. 1:28) U-Adamu weqa umngcele ayewufakelwe nguNkulunkulu wadla isihlahla ayetshelwe ukuthi angasidli. Ukusebenzisa kubi inkululeko yakhe yokuzikhethela kwabangela ukuthi izizukulwane zakhe zibe phakathi kwelitshe lembokodo okweminyaka eminengi. (Rom. 5:12) Ukwazi impumela ebuhlungu eyalethwa yikungalaleli kuka-Adamu kumele kusifuqe ukuthi siyisebenzise kuhle inkululeko yokuzikhethela esiyiphiwe nguJehova.

9. UJehova wabatshelani abako-Israyeli njalo bona benzani?

⁹ Bonke abantu bathola isono lokufa ku-Adamu lo-Eva. Loba kunjalo baqhubeka belelungelo lokusebenzisa inkululeko yabo yokuzikhethela. Ngokwesibonelo khumbula indlela uNkulunkulu aphatha ngayo abako-Israyeli. Wathi uMosi abatshele ukuthi bazikhethele ukuthi bayafuna yini ukuba ngabantu bakhe abakhethiweyo loba hatshi. (Eks. 19:3-6) Bakhethani abako-Israyeli? Bakhetha ukulandela yonke imithetho kaNkulunkulu ukuze babe ngabantu ababizwa ngebizo lakhe futhi bavuma bathi: “Sizakwenza konke uJehova athe sikwenze.” (Eks. 19:8) Kodwa ngokuhamba kwesikhathi abako-Israyeli baqalisa ukuyisebenzisa kubi inkululeko yabo yokuzikhethela futhi basephula isithembiso ababesenzile. Okwenziwa ngama-Israyeli kuyisixwayiso kithi. Kumele sizimisele ukusisebenzisa kuhle inkululeko yokuzikhethela esilayo ngokuhlala siseduze loJehova futhi silalela imithetho yakhe.—1 Khor. 10:11.

10. Yiziphi izibonelo ezitshengisa ukuthi abantu abalesono bangenelisa ukuyisebenzisa kuhle inkululeko yokuzikhethela? (Khangela umfanekiso osekuqaliseni.)

¹⁰ KuHebheru isahluko 11 kukhulunywa ngabantu bakaNkulunkulu abangu-16 abakhetha ukuyisebenzisa kuhle inkululeko yabo yokuzikhethela. Kabazange bephule iziqondiso ababezinikwe nguJehova. Lokhu kwabenza bathola izibusiso ezinengi kanye lethemba lokuphila phakade emhlabeni. Ngokwesibonelo uNowa watshengisa ukuthi ulokholo oluqinileyo njalo walalela lapho uNkulunkulu emtshela ukuthi akhe umkhumbi ukuze ahlenge imuli yakhe futhi alondoloze usapho lwabantu. (Heb. 11:7) U-Abhrahama loSara balalela uNkulunkulu baya elizweni ayethembise ukubanika lona. Babelakho ukuthi bephakathi kohambo lolo bakhethe ‘ukubuyela’ edolobheni lakibo e-Uri. Kodwa  ngenxa yokuthi babelokholo baqhubeka benamathele kulokho ababekuthenjisiwe ngoba “babefuna ilizwe elingcono.” (Heb. 11:8, 13, 15, 16) UMosi wafulathela inotho yaseGibhithe “wakhetha ukuphathwa kubi kanye labantu bakaNkulunkulu kulokuba akholise injabulo yesono okwesikhathi esifitshane.” (Heb. 11:24-26) Kasizimiseleni ukulingisela abantu laba ngokusebenzisa kuhle inkululeko yethu yokuzikhethela ukuze senze intando kaNkulunkulu.

11. (a) Sizatholani nxa singasebenzisa inkululeko yethu yokuzikhethela? (b) Kuyini okwenza ufune ukuyisebenzisa kuhle inkululeko yokuzikhethela?

¹¹ Kungakhanya kuyinto elula sibili ukuthi omunye umuntu akukhethele ukuthi wenzeni, kodwa ukwenza njalo kungabangela ukuthi ungabuboni ubuhle bokusebenzisa inkululeko yokuzikhethela. KuDutheronomi 30:19, 20 (bala.) iBhayibhili lisitshela ngezibusiso esingazithola nxa singasebenzisa inkululeko yethu yokuzikhethela. Uvesi 19 uchaza ukuthi uNkulunkulu watshela abako-Israyeli ukuthi bakhethe phakathi kwezinto ezimbili. Kuvesi 20 wabanika ithuba elihle kakhulu lokutshengisa ukuthi bamthanda kangakanani. Lathi silakho ukuzikhethela ukuthi siyafuna yini ukukhonza uJehova loba hatshi. Silethuba elihle kakhulu lokusebenzisa inkululeko yokuzikhethela ukuze sitshengise ukuthi siyamthanda uNkulunkulu lokuthi sifuna ukumnika udumo lenkazimulo.

12. Kuyini okungamelanga sikwenze ngesipho sokuzikhethela?

¹² Ake sithi unike umngane wakho isipho esihle kakhulu. Ubungathini nxa ungezwa ukuthi uthethe isipho omnike sona wasilahla kumbe walimaza omunye umuntu ngaso? Kumele ukuthi kumzwisa ubuhlungu kakhulu uJehova ukubona abantu abanengi besebenzisa kubi inkululeko yabo, ngokukhetha ukwenza izinto ezilimaza abanye. IBhayibhili lavele latsho ukuthi “ezinsukwini zokucina” abantu bazakuba ‘ngabangabongiyo.’ (2 Tim. 3:1, 2) Ngakho kasizimiseleni-ke ukungasisebenzisi kubi isipho lesi esisiphiwe nguJehova. Kodwa singenzani ukuze senelise ukuyisebenzisa kuhle inkululeko yethu yokuzikhethela?

13. Singakubalekela njani ukusebenzisa kubi inkululeko yethu yokuzikhethela?

¹³ Sonke silenkululeko yokuzikhethela abangane, ezokuzilibazisa, kanye lendlela esigqoka futhi sizilungise ngayo. Lanxa kunjalo inkululeko yethu yokuzikhethela ingacina isiba ‘lizaba  lokufihla ububi’ nxa singakhetha ukulandela izifiso zethu ezingalunganga kumbe lokho esikubona kusenziwa ngabantu emhlabeni lo. (Bala u-1 Phetro 2:16.) Kulokuthi sisebenzise inkululeko yokuzikhethela ‘ukuthokozisa imvelo yethu yesono’ kasizameni ngamandla wonke ukukhetha ngendlela etshengisa ukuthi siyasilalela iseluleko lesi esithi: “Loba kuyikuphi elikwenzayo, kwenzeleni udumo lukaNkulunkulu.”—Gal. 5:13; 1 Khor. 10:31.

14. Yiphi enye indlela engasinceda ukuthi sisebenzise kuhle inkululeko yethu yokuzikhethela?

¹⁴ Enye indlela engasinceda ukuthi sisebenzise kuhle inkululeko yokuzikhethela, yikuthemba uJehova lokulandela lokho asitshela khona ngoba kuyasivikela. Phela nguye yedwa ‘osifundisa lokho okuhle kakhulu kithi, esitshengisa indlela okumele sihambe ngayo.’ (Isaya. 48:17) Ngakho kumele sizithobe sivume ukuthi “ukuphila komuntu akusikho kwakhe; umuntu akusikho kwakhe ukuthi aqondise izinyathelo zakhe.” (Jer. 10:23) Kasizimiseleni ukuthi singathembi okwethu ukuzwisisa, singenzi njengo-Adamu lama-Israyeli. Kodwa kumele ‘sithembe kuJehova ngenhliziyo yonke.’—Zaga. 3:5.

15. Sifundani kuGalathiya 6:5?

¹⁵ Okunye okumele sikukhumbule yikuthi ngamunye wethu ukhululekile ukukhetha akufunayo ngoba sonke silenkululeko yokuzikhethela. Yikho-ke kasingeke sikhangelele ukuthi amaKhristu ahlale esenza izinqumo ezifananayo kungaba sekukhonzeni loba kwezinye nje izinto. Cabanga amazwi atholakala kuGalathiya 6:5. (Bala.) Ukukhumbula ukuthi omunye lomunye uzathwala “umthwalo wakhe” kuzasenza sihloniphe izinqumo ezenziwa ngabanye.

16, 17. (a) Chaza ukuthi kwahamba njani ebandleni laseKhorinte. (b) UPhawuli wayilungisa njani indaba le njalo sifundani kulokho?

¹⁶ Nansi isibonelo esiseBhayibhilini esitshengisa ukuthi kungani kumele sihloniphe izinqumo abanye abazenza beqondiswa yimizwangedwa yabo. AmaKhristu aseKhorinte ayengasazwanani ngenxa yendaba yenyama eyayinikelwa ezithombeni kuthi ngemva kwalokho ithengiswe ezimakethe. Abanye babeyithenga inyama le bazidlele bekhululekile ngoba besithi izithombe kazisilutho emhlabeni. Kodwa abanye ababekhonza izithombe lezo bengakabi ngamaKhristu babebona angathi ukudla leyonyama kufanana lokukhonza izithombe. (1 Khor. 8:4, 7) Indaba le yayitshisa sibili futhi yayingabangela ukuthi abazalwane baxabane kube luthuli. UPhawuli wabanceda njani abazalwane labo ukuthi balungise indaba le?

¹⁷ Okwakuqala wabakhumbuza ukuthi ukudla akungeke kubasondeze kuNkulunkulu. (1 Khor. 8:8) Okwesibili wabaxwayisa ukuthi baqaphele ukuba ‘ukukhululeka kwabo akubi yisikhubekiso kwababuthakathaka.’ (1 Khor. 8:9) Waphinda waxwayisa ababelomzwangedwa obuthakathaka ukuthi bangahluleli labo ababekhetha ukudla leyonyama. (1 Khor. 10:25, 29, 30) Yikho ngamunye kwakumele akhethe ukuthi ufuna ukwenzani ngendaba le ngoba yayithinta ubuhlobo babo loJehova. Lesi yisifundo esihle esitshengisa ukuthi kuqakathekile ukuhlonipha izinqumo ezenziwa ngabanye abazalwane ikakhulu ezindabeni ezincane.—1 Khor. 10:32, 33.

18. Uzimisele ukwenzani ukuze utshengise ukuthi uyasiqakathekisa isipho senkululeko yokuzikhethela?

¹⁸ Sesibonile ukuthi uJehova usinike isipho esihle kakhulu esiletha inkululeko yeqiniso. (2 Khor. 3:17) Siyasiqakathekisa isipho lesi ngoba sisinika ithuba lokwenza izinqumo ezitshengisa ukuthi simthanda kangakanani uJehova. Ngakho kasiqhubekeni sisisebenzisa ngendlela ezakwenza ukuthi adunyiswe njalo sihloniphe indlela abanye abasisebenzisa ngayo. Singenza njalo siyabe sitshengisa ukuthi siyambonga kakhulu uNkulunkulu ngokusinika isipho lesi esiligugu.