Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

“Khuthazanani Izinsuku Zonke”

“Khuthazanani Izinsuku Zonke”

“Uma lilelizwi lokukhuthaza abantu, khulumani.”​—IMISEB. 13:15.

IZINGOMA: 53, 45

1, 2. Nika izibonelo ezitshengisa ukuthi kuqakathekile ukukhuthaza abanye.

UNTOMBAZANA okuthiwa nguCristina oleminyaka engu-18 uthi: “Kukalutshwane ukuzwa abazali bami bengikhuthaza, izikhathi ezinengi bahlala bengisola. Amazwi abangitshela wona abuhlungu kakhulu. Bathi ngenza njengomntwana omncane, angifundiseki njalo ngiyisifuqufuqu. Izikhathi ezinengi lokhu kuyangikhalisa futhi ngicina ngibona kungcono ukuthi ngingabakhulumisi. Ngizizwa ngingumuntu ongelancedo.” [1] Siyabona-ke ukuthi kubuhlungu kangakanani ukuswela umuntu okukhuthazayo!

2 Kodwa ukukhuthaza abanye kuyabavuselela sibili. URubén uthi: “Sengileminyaka eminengi ngilwisana lomcabango wokuthi kangisilutho. Ngelinye ilanga ngisekutshumayeleni lomunye umdala webandla, wananzelela ukuthi ngangidanile. Ngamxoxela okwakungikhathaza futhi walalelisisa. Wangitshela ukuthi kunengi kakhulu okuhle engikwenzayo. Waphinda wangikhumbuza amazwi kaJesu atshengisa ukuthi ngamunye wethu uligugu kakhulu ukwedlula izintaka ezinengi. Umbhalo lo ujayele ukufika engqondweni yami futhi ulokhu ungikhuthaza. Amazwi engawatshelwa ngumzalwane lo anginceda kakhulu.”​—Mat. 10:31.

3. (a) Umphostoli uPhawuli wathini ngokukhuthaza abanye? (b) Sizaxoxa ngayiphi imibuzo esihlokweni lesi?

3 IBhayibhili liyakugcizelela ukuthi kuqakathekile ukukhuthaza abanye zikhathi zonke. Umphostoli uPhawuli wabhalela amaKhristu angamaHebheru wathi: “Bonani, bazalwane, ukuthi kakho omunye wenu olenhliziyo yokona lokungakholwa, ephambukayo kuNkulunkulu ophilayo. Kodwa khuthazanani izinsuku zonke . . . ukuze angabikhona owenu oba lukhuni ngenxa yokukhohliswa yisono.” (Heb. 3:12, 13) Kumele ukuthi lawe uyakuzwisisa ukuqakatheka kokukhuthaza abanye ikakhulu nxa wake watshelwa amazwi akhuthazayo ngesikhathi udanile. Yikho ake sixoxeni ngemibuzo le: Kungani kuqakathekile ukukhuthaza abanye? Singafundani endleleni uJehova loJesu kanye loPhawuli abakhuthaza ngayo abanye? Singabakhuthaza njani abanye ngendlela ezabaqinisa?

SONKE SIYAKUFUNA UKUKHUTHAZWA

4. Ngobani abadinga ukukhuthazwa, kodwa kungani lamuhla kungandanga ukuthi abantu bakhuthaze abanye?

4 Wonke umuntu uyakudinga ukukhuthazwa. Kuqakathekile ukuthi abazali bakhuthaze abantwababo. Umbalisi okuthiwa nguTimothy Evans wathi: “Abantwana . . . bayakudinga ukukhuthazwa njengoba nje lamaluba ekudinga ukuhlala ethelelwa. Ukukhuthaza umntwana kumenza azizwe ethandwa futhi engumuntu sibili.” Kodwa ngenxa yokuthi sisensukwini zokucina, siphila labantu abazithandayo, abangelandaba labanye futhi abangakuthandiyo ukukhuthaza abanye. (2 Tim. 3:1-5) Abanye abazali kababakhuthazi abantwababo ngenxa yokuthi labo abazange bakhuthazwe ngabazali babo besakhula. Ngitsho lezisebenzi ezinengi zithi akwandanga ukuthi umuntu akulande azokuncoma ngomsebenzi omuhle owenzayo.

5. Singabakhuthaza njani abanye?

5 Singakhuthaza abanye ngokubancoma ngokuhle abakwenzileyo. Enye indlela esingabakhuthaza ngayo yikubatshela ukuthi balobuntu obuhle. Kanti njalo singakwenza ngokukhuluma amazwi ‘azaqinisa abadanileyo.’ (1 Thes. 5:14, The Holy Bible in Ndebele) Ibala lesiGiriki elandise ukuhunyutshwa ngokuthi “ukukhuthaza” nxa lithethwe njengoba linjalo litsho “ukubizela umuntu eceleni kwakho ukuze azokunika usizo oludingayo.” Ngakho ukuba ndawonye labafowethu labodadewethu kusinika ithuba elihle lokubakhuthaza. (Bala umTshumayeli 4:9, 10.) Siyabatshela yini ukuthi siyabathanda lokuthi baqakathekile kithi? Singakaphenduli umbuzo lo, kuhle ukuthi sicabangisise ngesaga lesi esithi: “Yeka kuhle kangakanani ukuzwa ilizwi elifaneleyo!”​—Zaga. 15:23.

6. Kungani uSathane efuna sihlale sidanile? Nika isibonelo.

6 USathane ufuna sihlale sidanile ngoba uyakwazi ukuthi ukudana kungasiqeda amandla njalo kusiphambanise ekukhonzeni. IBhayibhili lithi: “Uma uthikaza [“udanile,” NW] ngezikhathi zenhlupheko, mancinyane kanganani amandla akho.” (Zaga. 24:10) USathane wehlisela uJobe izinhlupho ezinengi ukuze amenze adane kodwa icebo lelo kalizange liphumelele. (Jobe. 2:3; 22:3; 27:5) Lathi lamuhla singenelisa ukulwisana lezindlela zikaSathane ngokukhuthaza izimuli zethu kanye lesikhonza labo. Nxa singakwenza lokhu sizahlala sithokoza futhi siseduze loJehova.

IZIBONELO EZISEBHAYIBHILINI ESINGAZILINGISELA

7, 8. (a) Yiziphi izibonelo eziseBhayibhilini ezitshengisa ukuthi uJehova uyakuqakathekisa ukukhuthaza abanye? (b) Abazali bangenzani ukuze balingisele isibonelo sikaJehova? (Khangela umfanekiso osekuqaliseni.)

7 UJehova. Umhubi wahlabela wathi: “UJehova useduze labo abalezinhliziyo ezephukileyo asindise labo abadabukileyo emoyeni.” (Hubo. 34:18) Ngesikhathi umphrofethi uJeremiya edanile futhi esesaba, uJehova wamqinisa waphinda wamnika isibindi. (Jer. 1:6-10) Wakhuthaza lomphrofethi wakhe owayesekhulile uDanyeli ngokuthumela ingilosi ukuthi iyemqinisa. Ingilosi le yamtshela lokuthi uNkulunkulu ‘uyamqakathekisa’ kakhulu. (Dan. 10:8, 11, 18, 19) Lawe lingisela uJehova ukhuthaze abamemezeli, amaphayona kanye labafowethu labodadewethu asebekhulile.

8 UNkulunkulu kazange acabange ukuthi sasingekho isidingo sokukhuthaza uJesu ngesikhathi esemhlabeni ngoba wayelaye ezulwini okweminyaka eminengi. Kodwa kabili konke uJesu wezwa uYise ekhuluma esezulwini esithi: “Lo yiNdodana yami engiyithandayo; ngiyathokoza kakhulu ngayo.” (Mat. 3:17; 17:5) Siyabona-ke ukuthi uNkulunkulu wamncoma uJesu futhi wamtshela lokuthi akwenzayo kuhle kakhulu. Kumele ukuthi amazwi la amkhuthaza uJesu ngesikhathi eqalisa inkonzo yakhe lasekupheleni kwayo. Langesikhathi esezabulawa uJehova waphinda wathumela ingilosi yakhe ukuthi imqinise ngoba wayesosizini olukhulu. (Luk. 22:43) Bazali mlingiseleni uJehova ngokuhlala libakhuthaza abantwabenu langokubancoma nxa besenza okuhle. Kanti njalo kumele libasize ukuthi balwisane lobunzima abahlangana labo esikolo ukuze benelise ukulumela ukholo lwabo.

9. Singafundani endleleni uJesu aphatha ngayo abaphostoli bakhe?

9 UJesu. Ngobusuku asungula ngabo iSikhumbuzo, uJesu wananzelela ukuthi abaphostoli bakhe babelokhu belohlupho lokuzikhukhumeza. Lanxa wabagezisa izinyawo ukuze abafundise ukuthobeka, yayilokhu ibambile inkani bephikisana ngokuthi ngubani owayemkhulu phakathi kwabo. Ngapha loPhetro laye wayetshengisa ukuzithemba kakhulu. (Luk. 22:24, 33, 34) Loba kunjalo uJesu wabancoma abaphostoli bakhe ngokuthi abazange bamtshiye ngesikhathi esebunzimeni. Wabatshela lokuthi bazakwenza izinto ezinkulu kulaye futhi wabaqinisekisa ukuthi uNkulunkulu uyabathanda. (Luk. 22:28; Joh. 14:12; 16:27) Manje singamlingisela njani uJesu? Ngokuncoma abanye kungelani lokuthi ngabantwabethu kumbe esikhonza labo. Kumele sikhangele okuhle abakwenzayo hatshi amaphutha abo.

10, 11. Umphostoli uPhawuli watshengisa njani ukuthi uyakuqakathekisa ukukhuthaza abanye?

10 Umphostoli uPhawuli. Wayebancoma kakhulu abanye abazalwane ezincwadini ayebabhalela zona. Abanye babo wayeke wahamba labo okweminyaka eminengi futhi kumele ukuthi wayewabona amaphutha abo. Lanxa kunjalo wakhuluma kuhle ngabo. Ngokwesibonelo wakhuluma ngoThimothi wathi ‘uyindodana yakhe ayithandayo, ethembekileyo eNkosini’ njalo ethakazelela inhlalakahle yamanye amaKhristu ngobuqotho. (1 Khor. 4:17; Flp. 2:19, 20) Waphinda wakhuluma kuhle ngoThithusi kulabo ababesebandleni laseKhorinte esithi “ungohlanganyela lami loyisisebenzi kanye lami phakathi kwenu.” (2 Khor. 8: 23) Kumele ukuthi abazalwane laba bathokoza okwamagama bekuzwa lokhu.

11 UPhawuli loBhanaba bafaka ukuphila kwabo engozini ngokubuyela ezindaweni lapho ababeke bahlaselwa khona ngabaphikisi. Ngokwesibonelo babuyela eListra ukuze bayekhuthaza abafundi abatsha ukuthi babambelele ekukholweni. (ImiSeb. 14:19-22) Lase-Efesu uPhawuli waphinda wadibana lexuku elalizonde lisifa! ImiSebenzi 20:1, 2 ithi: “Kwathi umsindo usuphelile uPhawuli wabiza abafundi, wathi esebakhuthazile wabavalelisa waqonda eMakhedoniya. Wahamba wadabula kulowommango, ekhuluma amazwi amanengi okukhuthaza abantu, wacina esefike eGirisi.” Kuyakhanya sibili ukuthi uPhawuli wayekuqakathekisa ukukhuthaza abanye!

KHUTHAZANANI

12. Kungani kuqakathekile ukuthi siyingene imihlangano?

12 Esinye isizatho esenze uBaba wethu osezulwini wahlela ukuthi sibe lemihlangano zikhathi zonke yikuthi ufuna sikhuthazane. (Bala uHebheru 10:24, 25.) Lathi njengabalandeli bakaJesu bekhulu lokuqala siyahlangana ukuze sifundiswe futhi sikhuthazane. (1 Khor. 14:31) UCristina esike sakhuluma ngaye uthi: “Ngiyakuthanda kakhulu ukungena imihlangano ngoba abazalwane bayangikhuthaza njalo bayatshengisa lokuthi bayangithanda. Kwesinye isikhathi ngiyabe ngidanile nxa ngifika eWolu yoMbuso kodwa odade bayangilanda bangigone bangitshele ukuthi ngibukeka kuhle okwamagama. Bayatsho lokuthi bayangithanda futhi bayathokoza ngokuthuthuka engikwenzayo ekukhonzeni. Ukungikhuthaza kwabo kungenza ngizizwe sengitshaywa ngumoya!” Kusegcekeni ukuthi ukukhuthazana kuqakatheke kakhulu.​—Rom. 1:11, 12.

13. Kungani kumele sikhuthaze abantu bakaNkulunkulu lanxa sebelesikhathi eside bekhonza?

13 Abantu bakaNkulunkulu asebelesikhathi eside bekhonza labo bayakudinga ukukhuthazwa. Ngokwesibonelo uJoshuwa wayeseleminyaka eminengi ekhonza uNkulunkulu. Lanxa kunjalo uJehova watshela uMosi wathi: “Beka uJoshuwa esikhundleni, umkhuthaze njalo umqinise, ngoba uzakhokhela lababantu abachaphise njalo uzakwenza balithathe lelolizwe ozalibona libe yilifa labo.” (Dute. 3:27, 28) UJoshuwa wayesezathwala umsebenzi omkhulu wokukhokhela ama-Israyeli awangenise eLizweni Lesithembiso. Yikho wayekudinga ukukhuthazwa ngoba ngokuhamba kwesikhathi wayezakulwa izimpi ezinengi futhi wayezahlangana lobunzima kwezinye izikhathi. (Josh. 7:1-9) Lathi kumele sikhuthaze abadala, ababonisi beziqinti ngenxa yokuthi basebenza nzima benakekela umhlambi kaNkulunkulu. (Bala u-1 Thesalonika 5:12, 13.) Omunye umbonisi wesiqinti wathi: “Kwezinye izikhathi abazalwane bayasibhalela izincwadi besitshela ukuthi bayabonga kakhulu ngokubahambela kwethu. Siyazigcina lezozincwadi futhi siyazibala nxa sidanile. Ziyasivuselela sibili zisiqinise.”

Abantwana benza kuhle kakhulu nxa abazali bebakhuthaza (Khangela indima 14)

14. Kuyini okutshengisa ukuthi ukuncoma lokukhuthaza umuntu nxa umnika iseluleko kuyasebenza kakhulu?

14 Abadala bebandla kanye labazali sebenanzelele ukuthi ukuncoma umuntu lokumkhuthaza ngemva kokumnika iseluleko kuyasebenza kakhulu. Ngokwesibonelo uPhawuli wancoma amaKhristu aseKhorinte ngokulalela kwawo iseluleko ayewanike sona. Kumele ukuthi lokho kwawakhuthaza ukuthi aqhubeke esenza okuqondileyo. (2 Khor. 7:8-11) Omunye ubaba olabantwana ababili okuthiwa ngu-Andreas uthi: “Ukukhuthaza abantwana kuyabasiza ukuthi bamthande uJehova futhi bakhethe kuhle empilweni. Kuba lula kakhulu ukuthi iseluleko sifike enhliziyweni yabo nxa sibakhuthaza. Lanxa abantwabethu bekwazi ukuthi yikuphi okuqondileyo ukubakhuthaza kwenza bazimisele ukuhlala besenza okulungileyo.”

KHUTHAZA ABANYE NGENDLELA EZABAQINISA

15. Singenzani ukuze sikhuthaze abanye?

15 Tshengisa ukuthi uyababonga ngokuhle abakwenzayo njalo ubancome ngobuntu babo obuhle. (2 ImiLan. 16:9; Jobe. 1:8) UJehova loJesu bayakuqakathekisa kakhulu konke esikwenzayo ukuze sisekele umsebenzi woMbuso lanxa kwezinye izikhathi singenelisi ukwenza okunengi ngenxa yezimo. (Bala uLukha 21:1-4 lo-2 Khorinte 8:12.) Ngokwesibonelo abanye abazalwane asebekhulile benza umzamo sibili ukuthi bangene imihlangano yebandla njalo baye lekutshumayeleni. Kumele sibancome futhi sibakhuthaze ngokuhle abakwenzayo.

16. Kungani kungamelanga sithikaze ukukhuthaza abanye?

16 Bakhuthaze sonke isikhathi. Nxa ungabona okuthile okuhle okwenziwe ngomunye ungayekeli ukumncoma. Lapho uPhawuli loBhanaba bese-Antiyokhi yasePhisidiya, abaphathi besinagogi babatshela bathi: “Bazalwane, uma lilelizwi lokukhuthaza abantu, khulumani.” UPhawuli wasukuma wakhuluma inkulumo eyayikhuthaza kakhulu. (ImiSeb. 13:13-16, 42-44) Nxa sithole ithuba lokukhuthaza abanye kumele silisebenzise. Singahlala sikwenza lokhu abanye labo bazasikhuthaza.​—Luk. 6:38.

17. Yiphi indlela engcono esingakhuthaza ngayo abanye?

17 Ungakhekhelezi. Lapho uJesu ekhuthaza amaKhristu aseThiyathira kazange atshone ebhoda kodwa wawatshela okuhle ayekwenza. (Bala iSambulo 2:18, 19.) Pho thina singamlingisela njani? Nxa ungumzali kuhle ukuthi ubancome abantwabakho ngokuthile asebethuthuke kukho ekukhonzeni. Kanti njalo bakhona labomama abasebandleni abondla abantwana bebodwa. Kumele sibancome ngomsebenzi omuhle abawenzayo ukuze babakhulise kuhle. Ukubancoma lokubakhuthaza ngalindlela kuzabaqinisa sibili.

18, 19. Singabasiza njani abanye ukuthi bahlale beseduze loJehova?

18 Endulo uJehova watshela uMosi ukuthi akhuthaze njalo aqinise uJoshuwa. Kodwa lamuhla uJehova kasoze akhulume lomuntu ngamunye emthuma ukuthi ayekhuthaza abanye. Loba kunjalo uyathokoza kakhulu nxa esibona sikhuthaza abafowethu labodadewethu. (Zaga. 19:17; Heb. 12:12) Ngokwesibonelo singakhuluma lomzalwane owenze inkulumo kazulu wonke simtshela ngalokho esikuthandileyo kuleyo nkulumo. Kungaba ngumcijo othile esifuna ukuwusebenzisa kumbe indlela achasise ngayo umbhalo othile. Omunye udade wabhalela esinye isikhulumi esasivakatshile wathi: “Lanxa sixoxe okwesikhatshana bekungani ubonile ukuthi ngikhathazekile emoyeni futhi inkulumo yakho ingiduduzile kakhulu yangivuselela. Ngithe ngikutshele ukuthi amazwi alomusa owawatsho lapho sixoxa langesikhathi usenza inkulumo yakho angenza ngabona ukuthi uJehova uyangithanda.”

19 UPhawuli wabhala wathi: “Ngakho qinisanani njalo lakhane, njengoba impela likwenza.” (1 Thes. 5:11) Akuthandabuzwa ukuthi nxa singasilalela iseluleko lesi sizakubona ukuqakatheka kokukhuthaza abanye ukuze bahlale beseduze loJehova. Ngakho kasizimiseleni ‘ukukhuthazana izinsuku zonke’ ngoba ukwenza njalo kuyamthokozisa uJehova.

^ [1] (indima 1) Amanye amabizo antshintshiwe.