Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

Lingisela Isihawu SikaJehova

Lingisela Isihawu SikaJehova

UJehova, uJehova; uNkulunkulu olesihawu lomusa.”​—EKS. 34:6.

IZINGOMA: 142, 12

1. UJehova wathini kuMosi njalo kungani kusiduduza ukwazi lokhu?

NGELINYE ilanga uNkulunkulu wakhuluma loMosi wamtshela ibizo lakhe kanye lezimpawu zakhe. Waqala ngokumtshela ukuthi unguNkulunkulu olesihawu lomusa. (Bala u-Eksodusi 34:5-7.) UJehova wayelakho ukuthi aqale amtshele ngamandla akhe loba ngenhlakanipho yakhe. Kodwa ngenxa yokuthi uMosi wayefuna ukwazi ukuthi uzamsekela yini, uJehova waqala ngezimpawu ezazizamenza abone ukuthi ulesifiso esikhulu sokunceda izinceku zakhe. (Eks. 33:13) Akukududuzi yini ukwazi ukuthi uJehova ulesihawu lomusa? Esihlokweni lesi sizaxoxa ngesihawu, okutsho ukuzwela umuntu ophakathi kokuhlupheka ubusumnceda.

2, 3. (a) Kuyini okutshengisa ukuthi abantu badalwa besenelisa ukuba lesihawu kwabanye? (b) Kungani kuqakathekile ukuthi sixoxe ngendaba yokuba lesihawu?

2 UJehova ulesihawu njalo abantu labo balaso ngoba badalwe ngomfanekiso wakhe. Ngakho kasimangali nxa sibona abantu abangamkhonziyo uNkulunkulu besiba lesihawu kwabanye. (Gen. 1:27) IBhayibhili lilezibonelo ezinengi zabantu ababelesihawu. Ngokwesibonelo ngelinye ilanga uSolomoni wayethetha icala labesifazane ababili ababebanga umntwana. Ngakho ukuze abone ukuthi ngubani owayengunina womntwana, uSolomoni wathi umntwana kaqunywe phakathi. Kodwa ngenxa yesihawu lowo owayengunina womntwana wala ukuthi aqunywe. (1 AmaKho. 3:23-27) Esinye isibonelo ngesendodakazi kaFaro eyadobha uMosi emfuleni ngesikhathi elusane. Kwakumele abulawe ngoba wayengumntwana wamaHebheru. Kodwa indodakazi kaFaro yamthatha yamgcina ngoba ‘yayimzwela usizi.’​—Eks. 2:5, 6.

3 Kuqakathekile ukuthi sixoxe ngendaba yokuba lesihawu ngoba iBhayibhili lisikhuthaza ukuthi silingisele uJehova. (Efe. 5:1) Sonke sadalwa sisenelisa ukuba lesihawu kodwa ngenxa yesono esilaso siyehluleka ukulutshengisa uphawu lolu. Ngezinye izikhathi sijayele ukugijimisa okufunwa yithi sikhohlwe ngabanye abantu. Kuyini okungasinceda ukuthi sibe lesihawu kwabanye? Okokuqala ake sixoxe ngesibonelo sikaJehova lezabanye abantu abatshengisa isihawu. Okwesibili sizabona ukuthi singamlingisela njani uNkulunkulu lokuthi ukuba lesihawu kusinceda njani.

UJEHOVA ULESIHAWU

4. (a) Kuyini okwenza uJehova wathuma izingilosi eSodoma? (b) Indaba kaLothi lemuli yakhe isifundisani ngoJehova?

4 EBhayibhilini sithola izibonelo ezinengi kakhulu lapho uJehova atshengisa khona isihawu. Ngokwesibonelo cabanga ngalokho okwenzakala kuLothi. Indoda le ‘yayikhathazekile’ ngokuphila okungcolileyo kwabantu beSodoma leGomora. UJehova wahlela ukubabhubhisa abantu labo ngoba babengamhloniphi lakancane. (2 Phet. 2:7, 8) Ngakho wathuma izingilosi ukuthi ziyehlenga uLothi lemuli yakhe. Zafika zamtshela ukuthi asuke eSodoma leGomora abalekele ezintabeni. “Wathi esatomatoma, amadoda amxhakalaza ngesandla kanye lesandla somkakhe lezamadodakazi akhe womabili abaholela ngaphandle kwedolobho bephephile, ngoba uJehova wayelomusa kubo.” (Gen. 19:16) Isibonelo lesi sitshengisa ukuthi uJehova uyasibona njalo uyasizwela nxa siphakathi kobunzima.​—Isaya. 63:7-9; Jak. 5:11; 2 Phet. 2:9.

5. ILizwi likaNkulunkulu lisifundisani ngokuba lesihawu?

5 Kusukela endulo uJehova ubelokhu efundisa abantu bakhe ukuthi babe lesihawu njengaye. Ngokwesibonelo wanika abako-Israyeli umthetho owawuvuma ukuthi nxa uboleka othile imali uthathe isigqoko sakhe sibe yisibambiso. (Bala u-Eksodusi 22:26, 27.) Lanxa kunjalo kwakukhangelelwe ukuthi usibuyisele kuye ilanga lingakatshoni ukuze angabulawa ngumqando ebusuku. Ngokubapha umthetho lo uJehova wayefuna bafunde ukuba lesihawu kwabanye ngoba kwakungaba lula ukuthi omunye umuntu azihlalele laso isigqoko angasibuyiseli. Thina sifundani emthethweni lo? Sifunda ukuthi kumele sibe lesihawu kubafowethu labodadewethu ebandleni, sibancede ngaloba yini abayidingayo ikakhulu nxa bephakathi kobunzima.​—Kol. 3:12; Jak. 2:15, 16; bala u-1 Johane 3:17.

6. Indlela uJehova aphatha ngayo abako-Israyeli isifundisani?

6 UJehova wayesiba lesihawu kwabako-Israyeli langesikhathi bephambuka endleleni eyiyo. IBhayibhili lithi: “UJehova, uNkulunkulu wabokhokho babo, wathumela ilizwi ephindaphinda ngezithunywa zakhe, ngoba wayelesihawu ebantwini bakhe kanye lendawo yakhe yokuhlala.” (2 ImiLan. 36:15) Lathi kumele silingisele isibonelo sikaJehova, sibazwele isihawu abantu ekutshumayeleni ngoba labo ngelinye ilanga bangaphenduka babe ngabangane bakhe. Kufanele sikhumbule ukuthi uJehova kafisi ukuthi loba ngubani abhubhe. (2 Phet. 3:9) Ngakho kasizimiseleni ukuqhubeka sitshumayela izindaba ezinhle kuze kufike isikhathi lapho uNkulunkulu azabhubhisa khona abantu ababi.

7, 8. Kuyini okwenza enye imuli yakholwa ukuthi uJehova uyitshengise isihawu?

7 Abanengi bethu sebakubona ukuthi uJehova nguNkulunkulu olesihawu. Ngokwesibonelo ngabo-1990 kwakulokulwisana kwemihlobo elizweni leBosnia futhi abantu babebulalana. Ngelinye ilanga oFakazi abathile okugoqela lenye imuli eyayifundelwa iBhayibhili babesiya emhlanganweni wesabelo eSerbia. Emulini le kwakulomfana owayeleminyaka engu-12 okuthiwa nguMilan njalo abazali bakhe babesiyabhabhathizwa kulowomhlangano. UMilan labazali bakhe abazange bavunyelwe ukudlula emngceleni welizwe ngoba babengabomunye umhlobo. Bathatha amalanga amabili besezandleni zamasotsha. Ngemva kwalokho elinye isotsha lafonela isikhulu sebutho libuza ukuthi kwenziweni ngabo. Isotsha elalifona lalimi duze kwabo ngakho bezwa isikhulu leso siphendula sisithi, “Bathatheni liyobadubula!”

8 Kwathi isotsha lelo lisakhuluma labanye balo, kwathutsha amadoda amabili afika anyenyezela imuli le ukuthi angoFakazi bakaJehova. Amadoda la ayesekuzwile okwakwehlele imuli le ngesikhathi ifika emngceleni. Ngakho atshela uMilan lomnawakhe ukuthi bangene emoteni bahambe ngoba kwakungadingakali ukuthi abantwana abancane babe lezincwadi zokudlula emngceleni. Ngemva kwalokho amadoda la atshela abazali bakaMilan ukuthi baqume ngeganga bazahlangana labo phambili. UMilan uthi kwammangalisa okwatshiwo ngamadoda la. Abazali bakhe labo babuza bathi, “Licabanga ukuthi bazasiyekela nje sizihambele?” Loba kunjalo baphuma bahamba futhi kwakungani amasotsha awakuboni okwenzakalayo. Lakanye bahlangana phambili basebeqhubeka ngohambo baze bayafika lapho okwakuzangenelwa khona umhlangano. Bakubona sibili ukuthi uJehova uyiphendulile imithandazo yabo. Siyakwazi ukuthi uJehova kabavikeli ngendlela eyisimangaliso abantu bakhe lamuhla. (ImiSeb. 7:58-60) Loba kunjalo uMilan ubika ukuthi uJehova wabavikela njalo ukholwa ukuthi izingilosi yizo ezavala amehlo amasotsha.​—Hubo. 97:10.

9. UJesu wayebaphatha njani abantu? (Khangela umfanekiso osekuqaliseni.)

9 UJesu laye ulesihawu njengoYise. Ngesikhathi elapha emhlabeni wayebazwela isihawu abantu ngoba “babehlukuluzekile bephelelwe, benjengezimvu ezingelamalusi.” Lokhu kwamfuqa ukuthi ‘abafundise izinto ezinengi.’ (Mat. 9:36; bala uMakho 6:34.) UJesu wayetshiyene kakhulu labaFarisi ngoba babengelandaba labantu. (Mat. 12:9-14; 23:4; Joh. 7:49) Kumele senze njengoJesu, sibe lesihawu ebantwini abafuna ukwazi iqiniso.

10, 11. Isihawu kumele sisitshengise kuzo zonke izimo yini? Chaza.

10 Kwezinye izikhathi zingabakhona izimo ezingadingi ukuthi umuntu abe lesihawu. Ngokwesibonelo uJehova wathuma iNkosi uSawuli ukuthi iyehlasela ama-Amaleki njalo itshabalalise konke okungokwawo. Kodwa uSawuli kazange ayibulale inkosi yama-Amaleki u-Agagi kanye lezinye izifuyo ayezithumbile. Lanxa uSawuli wayengabe eyizwela isihawu inkosi yama-Amaleki, akwenzayo kwakuliphutha elikhulu njalo kwabangela ukuthi uJehova amthathele ubukhosi. (1 Sam. 15:3, 9, 15) UJehova nguye yedwa oyenelisa ukubona okusenhliziyweni njalo uyakwazi lapho isihawu esingadingakali khona. (IZiLi. 2:17; Hez. 5:11) Sekuseduze ukuthi abhubhise bonke abangamlaleliyo. (2 Thes. 1:6-10) Ngalesosikhathi kasoze abe lesihawu kubo bonke abantu okumele babhujiswe kodwa uzakuba lesihawu kulabo abenza okulungileyo.

11 Thina kasilawo amandla okwahlulela abantu, okumele sikwenze yikuzama ngazo zonke izindlela ukubanceda. Ake sixoxe ngezinye izindlela esingakwenza ngazo lokhu.

IZINDLELA ONGATSHENGISA NGAZO ISIHAWU

12. Ungabatshengisa njani isihawu abanye?

12 Nceda abanye nsuku zonke. UJehova ukhangelele ukuthi sibe lesihawu kubomakhelwane bethu lakubafowethu labodadewethu esikhonza labo. (Joh. 13:34, 35; 1 Phet. 3:8) Ezinye izichazamazwi zithi ukuba lesihawu komunye ‘yikuhlupheka kanye laye.’ Umuntu olesihawu uhlala ezimisele ukunceda abanye nxa bephakathi kobunzima ikakhulu ngokubanika abakudingayo. Ngokwesibonelo ungatshengisa ukuthi ulesihawu ngokuncedisa othile ngemisebenzi yendlini loba eminye imisebenzi.—Mat. 7:12.

Tshengisa ukuthi ulesihawu kwabanye ngokubancedisa ngalokho abakudingayo (Khangela indima 12)

13. OFakazi bajayele ukwenzani nxa kungaba lomonakalo othile?

13 Ncedisa nxa kube lomonakalo. Ukuba lesihawu kwenza sizimisele ukunceda abanye nxa behlelwe ngumonakalo. (1 Phet. 2:17) Ngokwesibonelo omunye udadewethu odabuka eJapan wayehlala endaweni eyahlaselwa yikuzamazama komhlaba lezikhukhula zamanzi ngo-2011. Abazalwane ababevela kweminye imihlubulo yeJapan lakwamanye amazwe baphathisa kakhulu ngalesosikhathi. Udade lo ubika ukuthi ukubona abafowethu labodadewethu laba besebenza nzima ukuze bancede abanye kwamkhuthaza kakhulu njalo kwamduduza. Wabhala wathi: “Umsebenzi owenziwa ngabafowethu labodadewethu wangenza ngabona ukuthi uJehova ulendaba lathi lokuthi abazalwane bayakhathalelana. Okunye okwangikhuthazayo yikwazi ukuthi abazalwane emhlabeni wonke babesithandazela.”

14. Ungabanceda njani abagulayo labagugileyo?

14 Nceda abagulayo labagugileyo. Ukuba lesihawu kuyasifuqa ukuthi sisize abantu abathwele nzima ngenxa yokugula lokuguga. Siyafisa sibili ukubona ukugula lokuguga kususwa ebantwini. Yikho siwuthandazela uMbuso kaNkulunkulu ukuthi uze. Kodwa okwakhathesi kumele senze okusemandleni ethu ukubasiza abantu abanjalo. Omunye umlobi wabhala ngalokho okwenzakala kunina owayesegugile futhi elomkhuhlane ohlasela ingqondo okuthiwa yi-Alzheimer. Ngelinye ilanga unina wazitshiya futhi wathi esazama ukuklina kwaqoqoda abantu emnyango. Labobantu kwakungoFakazi bakaJehova ababili ababejayele ukumvakatshela. Odadewethu laba bambuza ugogo lo ukuthi bangamncedisa yini. Lanxa kwakumyangisa wavuma futhi ngemva kwalokho bapheka itiye bakwejisa laye okwesikhatshana. Indodana kagogo lo yabonga kakhulu yaze yabhala yathi: “Ngiyabahlonipha oFakazi. Benza khona kanye abakufundisayo.” Lawe ungenza okufananayo kulabo abagulayo loba abagugileyo obaziyo. Zimisele ukubancedisa ngaloba yini abayidingayo.—Flp. 2:3, 4.

15. Uqakatheke ngani umsebenzi wethu wokutshumayela?

15 Nceda abantu bafunde ngoJehova. Abantu bathwele qatha ngenxa yezinhlupho lokukhathazeka kodwa kasingeke siziqede inhlupho lezo. Esingakwenza yikubafundisa ngoNkulunkulu langalokho uMbuso wakhe ozabenzela khona ngesikhathi esizayo. Okunye esingakwenza yikubasiza ukuthi babone ukuqakatheka kokusebenzisa izimiso zeBhayibhili. (Isaya. 48:17, 18) Mhlawumbe ungahlela ukwenza okunengi emsebenzini lo ukuze udumise uJehova futhi utshengise ukuthi ulesihawu ngabantu.—1 Tim. 2:3, 4.

UKUBA LESIHAWU KUYANCEDA

16. Kusiza ngani ukuba lesihawu?

16 Ingcitshi zempilakahle zibika ukuthi ukuba lesihawu kuyayithuthukisa impilakahle yomuntu futhi kumenze ahlale ezwanana labanye. Nxa uhlala usiza abantu abaphakathi kwenhlupho uzakuba ngumuntu othokozayo, olethemba eliqinileyo futhi ngeke ube lesizungu loba uzikhangelele phansi. Kuyakhanya sibili ukuthi ukuba lesihawu kuyanceda kakhulu. (Efe. 4:31, 32) Kanti njalo ukuba lesihawu kwabanye kuzakwenza sibe lomzwangedwa omuhle ngoba siyabe sisenza lokho iMibhalo ekukhuthazayo. Kuzasinceda lokuthi sibe ngabazali abalothando, siphathane kuhle emtshadweni futhi sibe ngabangane abahle kwabanye. Khumbula ukuthi izandla ziyagezana, ngakho nxa ungaba lesihawu kwabanye labo ngeke bakutshiye nxa ususebunzimeni.—Bala uMathewu 5:7 loLukha 6:38.

17. Kungani uzimisele ukuba lesihawu kwabanye?

17 Sesibonile ukuthi ukuba lesihawu kuyasinceda kakhulu. Okumele kusifuqe ukuthi sibe lesihawu yikufuna ukudumisa uJehova uNkulunkulu wethu olesihawu. (IZaga 14:31) UJehova uyisibonelo esihle endabeni le ngakho kumele sizame ngamandla ethu wonke ukumlingisela. Singenza njalo sizakuba lobudlelwano obuhle labafowethu labodadewethu kanye labomakhelwane bethu.—Gal. 6:10; 1 Joh. 4:16.