Yeqa uye kokuphakathi

Yeqa uye kokumunyethweyo

ISIFUNDO 30

INGOMA 36 Gcina Inhliziyo Yakho

Izifundo Eziqakathekileyo Esizithola Emakhosini Ako-Israyeli

Izifundo Eziqakathekileyo Esizithola Emakhosini Ako-Israyeli

“Lizaphinda liwubone umehluko phakathi komuntu olungileyo lomubi, laphakathi komuntu okhonza uNkulunkulu longamkhonziyo.”MAL. 3:18.

ESIZAKUFUNDA

Sizafunda ngokuthi uJehova wayewabona njani amakhosi ako-Israyeli, besesibona lokuthi ukhangeleleni kithi lamuhla.

1-2. IBhayibhili lisitshelani ngamanye amakhosi ako-Israyeli?

 IBHAYIBHILI lisitshela ngamadoda ayedlula 40 ayengamakhosi ko-Israyeli. a Alisifihleli lutho ngezinye izinto amadoda la azenzayo. Ngokwesibonelo, liyasitshela langezinye izinto embi ezenziwa ngamanye amakhosi ayesenza okuhle. INkosi uDavida yona yayisenza okuhle njalo uJehova wathi ngayo: ‘Inceku yami uDavida yalandela izindlela zami ngenhliziyo yonke, isenza okulungileyo kuphela phambi kwami.’ (1 Amakho. 14:8) Lanxa kunjalo uDavida wafeba lenkosikazi yenye indoda wasebumba icebo lokuthi indoda leyo ibulawe empini.—2 Sam. 11:​4, 14, 15.

2 IBhayibhili liphinda lisitshele ngezinye izinto ezinhle ezenziwa ngamakhosi amanengi ayengathembekanga kuJehova. Ngokwesibonelo, uRehobhowami “wenza okubi” phambi kukaJehova. (2 Imilan. 12:14) Kodwa walalela ngesikhathi uNkulunkulu emtshela ukuthi ayekele izizwana ezilitshumi ziphume embusweni wakhe. Kanti njalo wavikela isizwe sakhe ngokwakha amadolobho avikelwe ngemiduli.—1 Amakho. 12:​21-24; 2 Imilan. 11:​5-12.

3. Yiwuphi umbuzo oba khona, njalo sizaxoxa ngani esihlokweni lesi?

3 Lokhu kwenza sizibuze umbuzo lo oqakathekileyo: Nxa amakhosi ako-Israyeli enza okuhle lokubi, kuyini okwenza uJehova wathi amanye ayethembekile kodwa amanye ayengathembekanga? Impendulo yombuzo lo izasinceda sizwisise ukuthi kuyini uJehova akukhangeleleyo kithi. Sizaxoxa ngezinto ezintathu uJehova ayezisebenzisa nxa wayesahlulela inkosi ngokuthi ilungile kumbe kayilunganga. Wayekhangela ukuthi yayimthanda ngenhliziyo yonke yini, ukuthi yayiphenduka ngenhliziyo yonke yini nxa ingenza isono lokuthi yayiqhubeka imkhonza ngendlela eqondileyo yini.

AYEMTHANDA NGENHLIZIYO YONKE UJEHOVA

4. Yiwuphi umehluko okhona phakathi kwamakhosi ayethembekile lalawo ayengathembekanga?

4 UJehova wayethokoziswa ngamakhosi ayemkhonza ngenhliziyo yonke. b INkosi elungileyo uJehoshafathi ‘yadinga uJehova ngenhliziyo yonke.’ (2 Imilan. 22:9) Nxa iBhayibhili likhuluma ngoJosiya lithi: “Akuzange kube lenkosi ngaphambi kwakhe eyabuyela kuJehova ngenhliziyo yonke.” (2 Amakho. 23:25) Kodwa lithini ngoSolomoni okwathi ngokuhamba kwesikhathi wenza okubi? Lithi: ‘Kazange azinikele ngenhliziyo yonke.’ (1 Amakho. 11:4) Liphinda likhulume ngenye inkosi eyayingathembekanga okuthiwa ngu-Abhijamu. Lithi: “Wayengazinikelanga kuJehova uNkulunkulu wakhe ngenhliziyo yonke.”—1 Amakho. 15:3.

5. Kutshoni ukukhonza uJehova ngenhliziyo yonke?

5 Kutshoni ukukhonza uJehova ngenhliziyo yonke? Umuntu okhonza uJehova ngenhliziyo yonke umkhonza ngoba emthanda futhi ezinikele kuye hatshi ngenxa yokubanjwa ngamandla. Kanti njalo uqhubeka emthanda uJehova futhi ezinikele kuye okwempilo yakhe yonke.

6. Kumele senzeni ukuze siqhubeke sikhonza uJehova ngenhliziyo yonke? (IZaga 4:23; UMathewu 5:​29, 30)

6 Singawalingisela njani amakhosi ayethembekile, siqhubeke sikhonza uJehova ngenhliziyo yonke? Ngokubalekela izinto ezingaphambanisa ubungane bethu loJehova. Ngokwesibonelo, ukuzilibazisa ngezinto ezimbi kungenza sicine singasakhonzi uJehova ngenhliziyo yonke. Okunye okumele sikunanzelele ngabangane esibakhethayo ukuze singacini sesicabanga ukuthi imali iqakatheke kakhulu empilweni. Nxa singananzelela ukuthi kulokunye okwenza singasamthandi kakhulu uJehova kumele silungisise masinyane.—Bala iZaga 4:23 loMathewu 5:​29, 30.

7. Kungani kuqakathekile ukubalekela izinto ezingaphambanisa ubungane bethu loJehova?

7 Akumelanga sivumele inhliziyo zethu zehlukane phakathi. Nxa singayekela ukunanzelela singaziyenga sicabange ukuthi nxa sisenza izinto ezinengi eziphathelane lokukhonza, izinto ezimbi ngeke zisiphambanise. Ngokwesibonelo, ake sithi uqeda kuklina endlini. Ubungavula yini amawindi leminyango ikakhulu nxa kulomoya? Ubungeke ngoba kungahle kungene uthuli. Lokho singakufanisa lobungane bethu loJehova. Kumele sizenze sibili izinto ezinhle ezingasinceda ukuthi siqhubeke sisondela kuye kodwa akumelanga siphelele khonapho. Njengoba nje singafuni ukuthi nxa sesiklinile kungene uthuli endlini, asifuni ukwenza loba yini engaphambanisa ubungane bethu loJehova.—Efe. 2:2.

BAPHENDUKA EZONWENI ZABO

8-9. INkosi uDavida leNkosi uHezekhiya benzani ngesikhathi bekhuzwa? (Khangela umfanekiso.)

8 Njengoba sike sabona, uDavida wenza isono esikhulu. Kodwa wazithoba waphenduka ngesikhathi umphrofethi uNathani emtshela ngokuthi uJehova wayesithini ngesono sakhe. (2 Sam. 12:13) Amazwi kaDavida akuHubo 51 atshengisa ukuthi wayezisola kakhulu ngalokho ayekwenzile. Kazange enze angathi uyazisola efuna nje ukuqila uNathani kumbe esenzela ukuthi angajeziswa.—Hubo. 51:​3, 4, 17, amazwi okwethula isahluko.

9 LeNkosi uHezekhiya layo yamonela uJehova. IBhayibhili lithi: “Inhliziyo yakhe yazikhukhumeza. Lokhu kwenza ukuthi uNkulunkulu amthukuthelele yena labantu bakoJuda labeJerusalema.” (2 Imilan. 32:25) Kungani uHezekhiya waqalisa ukuzikhukhumeza? Mhlawumbe wayesezibona engcono ngenxa yenotho yakhe, lokunqoba kwakhe ama-Asiriya kanye lokuthi uJehova wayemsilise ngendlela eyisimangaliso. Mhlawumbe ukuzikhukhumeza lokhu yikho okwamenza wazibonakalisa phambi kwabaseBhabhiloni, ebatshengisa inotho yakhe. Lokhu kwenza umphrofethi u-Isaya wamkhuza. (2 Amakho. 20:​12-18) UHezekhiya wazithoba waphenduka njengoDavida. (2 Imilan. 32:26) Ekucineni uJehova wathi wayeyinkosi ethembekileyo ‘eyaqhubeka isenza okulungileyo.’—2 Amakho. 18:3.

INkosi uDavida leNkosi uHezekhiya bathi bebuzwa ngezinto ezimbi ababezenzile bazithoba baphenduka ngenhliziyo yonke (Khangela indima 8 lo-9)


10. INkosi u-Amaziya yenzani ngesikhathi ikhuzwa?

10 Inkosi yakoJuda u-Amaziya yenza okulungileyo ‘kodwa kayizange ikwenze ngenhliziyo yonke.’ (2 Imilan. 25:2) Yaphambanisa ngaphi? UJehova wathi esencedise u-Amaziya ukuthi anqobe ama-Edomi, u-Amaziya waqalisa ukukhonza onkulunkulu bawo. c Umphrofethi kaJehova wathi emkhuza yena wamxotsha engafuni ukumlalela.—2 Imilan. 25:​14-16.

11. U-2 Khorinte 7:​9, 11 uthi kuyini okumele sikwenze ukuze sithethelelwe? (Khangela lemifanekiso.)

11 Sifundani kulokho okwenziwa ngamakhosi la? Nxa singenza isono kumele siphenduke ngenhliziyo yonke futhi senze konke esingakwenza ukuze singasiphindi. Kumele senzeni nxa abadala bebandla bengasinika iseluleko ngitsho lasezintweni eziyabe zikhanya angathi zincane? Akumelanga sibone angathi uJehova kasasithandi kumbe ukuthi abadala basiqophile. Phela ngezinye izikhathi lamakhosi ako-Israyeli ayesenza okulungileyo kwakumele elulekwe kumbe akhuzwe. (Heb. 12:6) Nxa singaqondiswa kumele sizithobe silalele, silungisise lapho okuyabe kumele silungisise khona futhi siqhubeke sikhonza uJehova ngenhliziyo yonke. Nxa singaphenduka ezonweni zethu, uJehova uzasithethelela.—Bala u-2 Khorinte 7:​9, 11.

Nxa singaqondiswa kumele sizithobe, silalele, silungisise lapho okuyabe kumele silungisise khona futhi siqhubeke sikhonza uJehova ngenhliziyo yonke (Khangela indima 11) f


AQHUBEKA EKHONZA UJEHOVA

12. Yiwuphi umehluko omkhulu owawukhona phakathi kwamakhosi ayethembekile lalawo ayengathembekanga?

12 Amakhosi uJehova athi ayethembekile aqhubeka emkhonza ngendlela eqondileyo. Akhuthaza labantu ayebabusa ukuthi labo benze njalo. Lanxa kunjalo lawo ayeke aphambanise. Kodwa ayezinikele kuJehova kuphela futhi enza konke okusemandleni awo ukuthi akhiphe izithombe elizweni. d

13. Kungani uJehova wathi iNkosi u-Ahabi yayingathembekanga?

13 Kungani uJehova wathi amanye amakhosi ayengathembekanga? Ayisikho ukuthi konke okwakusenziwa ngamakhosi la kwakukubi. Ngokwesibonelo, inkosi eyayimbi u-Ahabi yathi isizwa ukuthi uNabhothi ubulewe ngenxa yayo, yazithoba futhi yazisola. (1 Amakho. 21:​27-29) Inkosi le yakha amadolobho futhi yanqoba lezinye izitha zako-Israyeli. (1 Amakho. 20:​21, 29; 22:39) Kodwa kulento embi kakhulu u-Ahabi ayenzayo. Wakhuthaza abantu ukuthi bakhonze onkulunkulu bamanga eyengwa ngumkakhe. Kazange ake azisole ngalokho futhi kazange aphenduke.—1 Amakho. 21:​25, 26.

14. (a) Kungani uJehova wathi iNkosi uRehobhowami yayingathembekanga? (b) Kuyini okwakusenziwa ngamakhosi amanengi ayengathembekanga?

14 Ake sixoxe ngoRehobhowami, eyinye inkosi eyayingathembekanga. Njengoba sike sabona, wenza izinto ezinengi ezinhle. Kodwa umbuso wakhe wathi usuqinile wayekela ukulandela umthetho kaJehova wakhonza onkulunkulu bamanga. (2 Imilan. 12:1) Kwezinye izikhathi wayekhonza uJehova kwezinye wayekhonza onkulunkulu bamanga. (1 Amakho. 14:​21-24) URehobhowami lo-Ahabi ayisiwo wodwa amakhosi atshiya ukukhonza kweqiniso. Amakhosi amanengi ayengathembekanga ayekhonza onkulunkulu bamanga futhi ayekhuthaza labantu ukuthi benze njalo. Kuyacaca ukuthi isizatho esikhulu esasisenza uJehova athi inkosi inhle kumbe imbi sasingesokuthi yayiqhubeka imkhonza ngendlela eqondileyo yini kumbe hatshi.

15. Kungani uJehova ekuqakathekisa ukuthi simkhonze ngendlela eqondileyo?

15 Kungani uJehova wayeyiqakathekisa kakhulu indlela amakhosi ayemkhonza ngayo? Esinye isizathu ngesokuthi amakhosi yiwo ayelomsebenzi wokukhokhela abantu bakaNkulunkulu ekukhonzeni kweqiniso. Kanti njalo ukukhonza onkulunkulu bamanga kwenza abantu bacine besenza ezinye izono ezimbi futhi baphathane kubi. (Hos. 4:​1, 2) Amakhosi ako-Israyeli kanye lesizwe sonke babezinikele kuJehova. Yikho iBhayibhili lifanisa ukukhonza kwabo onkulunkulu bamanga lokufeba. (Jer. 3:​8, 9) Nxa umuntu otshadileyo angafeba uyabe ewonele umkakhe futhi lokhu kumzwisa ubuhlungu kakhulu. Ngakho nxa umuntu ozinikele kuJehova angaqalisa ukukhonza onkulunkulu bamanga uyabe ewonela uJehova futhi umzwisa ubuhlungu obukhulu kakhulu. eDute. 4:​23, 24.

16. Kuyini uJehova akusebenzisa kakhulu nxa esehlukanisa phakathi kwabantu abalungileyo labangalunganga?

16 Sifundani? Kumele sizimisele ukubalekela loba yini ephathelane lokukhonza kwamanga, siqhubeke sikhonza uJehova ngendlela eqondileyo futhi sihlale sisenza izinto ezinengi eziphathelane lokukhonza. Umphrofethi uMalakhi wawenza wacaca umehluko okhona phakathi komuntu oyenza okuhle loyenza okubi. Wathi: “Lizaphinda liwubone umehluko phakathi komuntu olungileyo lomubi, laphakathi komuntu okhonza uNkulunkulu longamkhonziyo.” (Mal. 3:18) Ngakho akumelanga sivumele loba yini okugoqela lamaphutha ethu ukuthi isenze siphele amandla size sitshiye ukukhonza uNkulunkulu. Khona ukuyekela ukukhonza uJehova yisono esikhulu.

17. Kungani kumele sikhethe kuhle umuntu wokutshada laye?

17 Nxa ufisa ukutshada, amazwi kaMalakhi angakunceda ukuthi ukhethe kuhle umuntu ongatshada laye. Umuntu angakhanya elobuntu obuhle kodwa nxa engakhonzi uNkulunkulu weqiniso uyabe elungile yini phambi kukaJehova? (2 Khor. 6:14) Nxa ungatshada lomuntu onjalo angakuncedisa yini ukuthi uqhubeke uthembekile kuJehova? Kungenzakala ukuthi amanye amakhosikazi kaSolomoni ayelobuntu kodwa ayengamkhonzi uJehova. Yikho kancane kancane aphambula inhliziyo kaSolomoni waqalisa ukukhonza onkulunkulu bamanga.—1 Amakho. 11:​1, 4.

18. Kuyini abazali okumele bakufundise abantwababo?

18 Bazali lingafundisa abantwabenu ukuthi batshisekele ukukhonza uJehova lisebenzisa izibonelo zamakhosi eziseBhayibhilini. Bancediseni bazwisise ukuthi uJehova wayesahlulela inkosi ngokuthi ilungile kumbe ayilunganga kusiya ngokuthi yayikhuthaza abantu ukuthi bamkhonze ngendlela eqondileyo yini. Fundisani abantwabenu ngamazwi langezenzo ukuthi izinto ezinjengokutaditsha iBhayibhili, ukuya emihlanganweni yebandla kanye lokuya ekutshumayeleni ziqakatheke ukwedlula zonke izinto empilweni. (Mat. 6:33) Lokhu kuzabanceda bangaboni angathi ukuba nguFakazi kaJehova yikungena nje isonto yangekhaya bacine bengasaqakathekisi ukukhonza kumbe batshiye uJehova.

19. Yiliphi ithemba elikhona ngomuntu osetshiye ukukhonza uJehova? (Khangela lebhokisi elithi “ Ungabuyela KuJehova!”)

19 Nxa umuntu engatshiya ukukhonza uJehova sekusitsho ukuthi asechithekile kawasabutheki yini? Hatshi, ngenxa yokuthi angaphenduka aqalise ukumkhonza. Okungamnceda ukuthi enze njalo yikuzithoba lokuvuma ukuncediswa ngabadala. (Jak. 5:14) Lanxa kungaba nzima, nxa ungenza konke okusemandleni akho uzaphinda ube ngumngane kaJehova!

20. Nxa singalingisela amakhosi athembekileyo uJehova uzasibona njani?

20 Sifundeni emakhosini ako-Israyeli? Singenelisa ukulingisela amakhosi ayethembekile nxa singahlala sikhonza uJehova ngenhliziyo yonke. Nxa singenza amaphutha kumele sizame ngamandla wonke ukuthi singawaphindi, siphenduke besesilungisa lapho okumele silungise khona. Kanti njalo kasihlaleni sikhumbula ukuthi kuqakathekile ukukhonza uNkulunkulu weqiniso ngendlela ayamukelayo. UJehova uzakubona njengomuntu owenza okulungileyo nxa ungaqhubeka uthembekile kuye.

INGOMA 45 Iminakano Yenhliziyo Yami

a Esihlokweni lesi umutsho othi “amakhosi ako-Israyeli” utsho amakhosi wonke abusa abantu bako-Israyeli kungelani lokuthi abusa izizwana ezimbili zombuso wakoJuda kumbe ezilitshumi zombuso wako-Israyeli loba zonke ezilitshumi lambili zihlangene.

b INGCAZELO YAMABALA: Izikhathi ezinengi nxa iBhayibhili lisebenzisa ibala elithi “inhliziyo” liyabe lichasisa lokho umuntu ayikho ngaphakathi okugoqela izifiso zakhe, imicabango yakhe, lemibono yakhe, leziphiwo zakhe, lenhloso zakhe kanye lalokho angabe efisa ukukwenza.

c Ngalesosikhathi amakhosi ezinye izizwe ayejayele ukukhonza onkulunkulu bezizwe ayabe ezinqobile.

d INkosi u-Asa yenza izono ezinkulu. (2 Imilan. 16:​7, 10) Kodwa iBhayibhili lithi u-Asa wenza okulungileyo phambi kukaJehova. Lanxa waqalisa engalaleli ekhuzwa kungenzakala ukuthi ngokuhamba kwesikhathi waphenduka. Yikho uJehova wabona okuhle kuye lanxa wayelezinye izinto ezimbi ayezenzile. Okuqakathekileyo yikuthi u-Asa wakhonza uJehova kuphela futhi wazama ngamandla wonke ukuthi asuse izithombe embusweni wakhe.—1 Amakho. 15:​11-13; 2 Imilan. 14:​2-5.

e Kuyacaca ukuthi uJehova uyayiqakathekisa indlela esimkhonza ngayo ngoba lemilayo yokuqala emibili eMthethweni kaMosi yayisithi abantu kwakumele bakhonze uJehova kuphela.—Eks. 20:​1-6.

f OKUSEMFANEKISWENI: Umdala webandla osakhulayo utshela omunye umzalwane osekhulile ukuthi ukhathazekile ngendlela anatha ngayo. Umzalwane lo uyazithoba alalele, abeselungisisa lapho okumele alungisise khona, aqhubeke ekhonza uJehova ethembekile.