1. Kuyini okwenzakalayo nxa siphatha abantu kuhle enkonzweni? Nika isibonelo. (Khangela umfanekiso osekuqaliseni.)

 EMINYAKENI esanda kwedlula, indoda lomkayo abangamaKhristu abahlala eFiji babesenza umkhankaso wokunxusa abantu ukuthi babuye eSikhumbuzweni sokufa kukaKhristu. Bathi besakhuluma lowesifazana othile owayengaphandle komuzi wakhe izulu laqalisa ukuna. Umfowethu lo waqhubela owesifazana lo isambuleni yena lomkakhe basebesebenzisa esinye. Bathokoza kakhulu bebona owesifazana lo ebuyile eSikhumbuzweni. Wathi wayengasakukhumbuli okwakhulunywa ngoFakazi laba baze bamvakatshele. Kodwa okwamthokozisa kakhulu yindlela ababemphathe ngayo okokuthi wayengeke aphuthe eSikhumbuzweni. Kuyini okwenza ukuthi owesifazana lo aye eSikhumbuzweni? Indoda le lomkayo bamphatha ngendlela ababengafuna ukuphathwa ngayo.

2. Yiwuphi umthetho ojayelekileyo, njalo singawusebenzisa njani?

² Yiwuphi umthetho ojayelekileyo esawuphiwa nguJesu? Ngotholakala emazwini akhe athi: “Kuzo zonke izinto yenzani kwabanye lokho elifuna bakwenze kini.” (Mat. 7:12) Singawusebenzisa njani umthetho lo? Singawusebenzisa ngokwenza izinto ezimbili. Okokuqala, kumele sizibuze ukuthi, ‘Aluba bekuyimi, bengingafuna ukuphathwa njani?’ Ngemva kwalokho kumele siphathe  omunye umuntu ngendlela lathi esingafuna ukuphathwa ngayo.​—1 Khor. 10:24.

3, 4. (a) Chaza ukuthi kungani umthetho kaJesu wokuphatha abanye kuhle ungasebenzi kulabo esikholwa labo kuphela. (b) Sizaxoxa ngani esihlokweni lesi?

³ Sijayele ukusebenzisa umthetho lo kulabo esikhonza labo. Kodwa uJesu kazange athi kumele siwusebenzise kubo kuphela. Wakhuluma ngawo ngesikhathi exoxa ngokuthi kumele sibaphathe njani abantu bonke kanye lezitha zethu. (Bala uLukha 6:27, 28, 31, 35.) Njengoba kumele siphathe izitha zethu ngendlela esifuna ukuphathwa ngayo, kuqakatheke kakhulu ukuwusebenzisa umthetho lo nxa sitshumayela ngoba abanengi esibatshumayezayo bangabe ‘bemiselwe ukuphila okungapheliyo.’​—ImiSeb. 13:48.

⁴ Khathesi sizaxoxa ngemibuzo emine okumele siyikhumbule nxa sisenkonzweni: Ngobani engibatshumayezayo? Ngibatshumayeza ngaphi? Yisiphi isikhathi esingcono sokubatshumayeza? Kumele ngibatshumayeze njani? Njengoba sizabona, imibuzo le izasinceda ukuthi sibe lendaba lemizwa yalabo esibatshumayezayo njalo sintshintshantshintshe kusiya ngomuntu.​—1 Khor. 9:19-23.

5. Yiyiphi imibuzo esingazibuza yona?

⁵ Sijayele ukukhuluma labantu abatshiyeneyo enkonzweni yethu. Umuntu munye ngamunye ulezinhlupho zakhe njalo wakhuliswa ngendlela engafanani leyabanye. (2 ImiLan. 6:29) Nxa ufuna ukutshela umuntu othile izindaba ezinhle, ungazibuza ukuthi: ‘Ngabe nguye ozongitshumayeza, bengingafuna ukuthi angiphathe njani? Bekungangithabisa yini ukuthi angibone njengomuntukazana? Hatshi, bengingafuna ukuthi angazi ngcono.’ Ukucabanga ngemibuzo enjengale kungenza sikhumbule ukuthi sibaphathe kuhle bonke abantu esibatshumayezayo.

6, 7. Kumele senzeni umuntu angasiphendula kubi nxa sisekutshumayeleni?

⁶ Akulamuntu ofuna ukuthi abantu bambone “njengomuntu omubi.” Ngokwesibonelo, ngenxa yokuthi singamaKhristu, senza okusemandleni ethu ukuze sisebenzise iseluleko seBhayibhili esithi, ‘ingxoxo yethu ihlale igcwele umusa.’ (Kol. 4:6) Kodwa kwezinye izikhathi ukuba lesono kwenza sikhulume ezinye izinto siphinde sizisole ngazo. (Jak. 3:2) Nxa singaphendula omunye umuntu kubi mhlawumbe ngenxa yokuthi izinto azisihambeli kuhle, asingeke sifune ukuthi athi “asilambeko” kumbe “asilandaba labanye.” Siyabe sifuna ukuthi umuntu lo asizwisise. Yikho-ke lathi kumele sibazwisise abanye.

⁷ Nxa ungathi usekutshumayeleni uhlangane lomuntu abesekuphendula kubi, akungeke kube kuhle yini ukuthi ucabange ukuthi kungabe kukhona okumenza enze njalo? Mhlawumbe kungabe kulokuthile okumhluphayo emsebenzini loba esikolo kumbe angabe engezwa kuhle. Ezikhathini ezinengi, abantu ekutshumayeleni abaqala bekhuluma kubi bayantshintsha lapho abantu bakaJehova bebaphatha ngobumnene langenhlonipho.​—Zaga. 15:1; 1 Phet. 3:15, 16.

8. Kungani kungamelanga siyekele ukutshela ‘abantu bonke’ umlayezo woMbuso?

⁸ Nxa sisekutshumayeleni sikhuluma labantu abaphila ngezindlela ezitshiyeneyo. Ngokwesibonelo, eminyakeni emilutshwana eyadlulayo kulezindaba ezedlula ezingu-60 eziphathelane lokuphila kwabantu ebeziphuma ku-Nqabayokulinda esihlokweni esithi “The Bible Changes Lives” (“IBhayibhili Liyakuntshintsha Ukuphila.”) Abanye abantu okwakukhulunywa ngabo ezihlokweni lezi baqala bengamasela, beyizidakwa, bekumaqembu ezigangi njalo besebenzisa izidakamizwa. Abanye babengabezombusazwe, abanye bengabakhokheli bezinkolo njalo abanye beqakathekisa imfundo kakhulu. Kanti njalo abanye babengaziphathanga. Kodwa bonke bazizwa izindaba ezinhle, bavuma ukufunda iBhayibhili, basebentshintsha ukuphila kwabo njalo beza eqinisweni. Yikho-ke  akumelanga sibone angani kulabantu abathile abangeke bamukele umlayezo woMbuso. (Bala u-1 Khorinte 6:9-11.) Kodwa kumele sinanzelele ukuthi ‘abantu bonke’ bangazilalela izindaba ezinhle, bantshintshe.​—1 Khor. 9:22.

9. Kungani kumele sihloniphe amakhaya abanye?

⁹ Sibatshumayeza ngaphi abantu? Sijayele ukubalanda emakhaya abo. (Mat. 10:11-13) Kodwa kungani kumele sihloniphe amakhaya abomakhelwana bethu? Siyathokoza nxa abantu behlonipha amakhaya ethu kanye lempahla yethu. Phela amakhaya ethu aqakathekile kithi. Asifuni ukuthi uwonke wonke aphongungena nje njalo sifuna ukuvikeleka. Yikho-ke lathi nxa sisendlini ngendlu kuhle ukuthi sicabange ngokuthi siwaphatha njani amakhaya abo.​—ImiSeb. 5:42.

10. Singenzani ukuze singacaphuli abantu enkonzweni yethu?

¹⁰ Emhlabeni lo ogcwele ubugebengu, abantu abanengi ababathembi abantu abangabaziyo. (2 Tim. 3:1-5) Lathi akumelanga senze izinto ezingenza ukuthi bangasithembi. Ake sithi sifika endlini ethile besesiqoqoda emnyango ophambili. Nxa kungelamuntu ophendulayo, mhlawumbe singacina sesilunguza emawindini kumbe sesihambahamba egumeni sidinga umnikazi wendlu. Endaweni yakini, lokhu akungeke kumcaphule yini umnikazi wendlu? Omakhelwana bakhe bangathini? Asiyali ukuthi kumele singatshiyi muntu nxa sitshumayela. (ImiSeb. 10:42) Kanti njalo sizimisele ukutshela abanye umlayezo ozabanceda ekuphileni kwabo futhi senza lokho ngenhloso enhle. (Rom. 1:14, 15) Kodwa kasifuni ukwenza loba yini engaphatha kubi abantu esibatshumayezayo ensimini yethu. Umphostoli uPhawuli wabhala wathi: “Kasibeki zikhubekiso endleleni yomuntu, ukuze imfundiso yethu ingasolwa.” (2 Khor. 6:3) Nxa singahlonipha amakhaya abantu abasensimini yethu kanye lempahla yabo, kungenza abanye bafune ukufunda iqiniso.​—Bala u-1 Phetro 2:12.

11. Kungani sithokoza nxa abanye behlonipha isikhathi sethu?

¹¹ AmaKhristu amanengi awalasikhathi sokudlalisa ezimpilweni zawo. Ngakho-ke ukuze siphumelele ukwenza yonke imisebenzi yethu, sihlela kuhle njalo senze izinto eziqakathekileyo kuqala. (Efe. 5:16; Flp. 1:10) Nxa kungaba lokuthile okuphambanisa uhlelo lwethu singazonda kakhulu. Yikho-ke, siyathokoza nxa abanye behlonipha isikhathi sethu njalo bengathathi isikhathi sethu esinengi kakhulu nxa besivakatshele. Singawusebenzisa njani umthetho wokuphatha abanye ngendlela esifuna basiphathe ngayo ukuze sitshengise ukuthi siyabahlonipha labo esibatshumayezayo?

12. Singabona njani ukuthi yisiphi isikhathi esingcono lapho esingatshumayeza khona abantu ensimini yethu?

¹² Kumele sizame ukubona ukuthi yisiphi isikhathi esingcono lapho esingalanda khona abantu emakhaya abo. Ensimini yethu yisiphi isikhathi lapho abantu abajayele ukubakhona emakhaya? Kunini lapho abakhululeka khona ukuthi sixoxe labo? Kungaba kuhle ukuthi sibone ukuthi singaluntshintsha njani uhlelo lwethu ukuze sibathole emakhaya. Kwezinye izindawo emsebenzini wethu wendlu ngendlu abantu bajayele ukutholakala emini kumbe ngezikhathi zantambama. Nxa kuyikuthi kunjalo ensimini yenu, awungeke uhlele yini ukuthi utshumayele endlini ngendlu ngezikhathi lezo? (Bala u-1 Khorinte 10:24.) UJehova kasoze ayekele ukusibusisa kukho konke esizinikela ukukwenza ukuze sitshumayeze abantu ngezikhathi abatholakala ngazo ensimini yethu.

13. Singatshengisa njani ukuthi siyamhlonipha umninimuzi?

¹³ Kuyini okunye esingakwenza ukuze sitshengise ukuthi siyamhlonipha umuntu  esimtshumayezayo? Nxa singathola umuntu ofuna ukusilalela, kumele sixoxe laye sibili kodwa akumelanga sihlale okwesikhathi eside emzini wakhe. Umuntu lo angabe efuna ukusebenzisa lesosikhathi ukuze enze okuthile akubona kuqakathekile. Nxa esithi ubambekile, singamtshela ukuthi sizaxoxa okwesikhathi esifitshane njalo nxa angavuma singathathi isikhathi eside. (Mat. 5:37) Ekucineni kwengxoxo yethu, singambuza ukuthi angafuna ukuthi sibuye nini futhi. Abanye abamemezeli bakubona kunceda ukuthi bathi: “Bengingafisa ukuthi ngikuvakatshele futhi. Yikuphi okungcono, ukuthi ngitshaye ucingo kumbe ngithumele umbiko kumakhalekhukhwini ngingakafiki?” Nxa sivakatshela abantu ngezikhathi abazifunayo ensimini yethu siyabe silandela isibonelo sikaPhawuli ‘owayengadingi okuhle kwakhe kodwa okuhle kwabanengi, ukuze basindiswe.’​—1 Khor. 10:33.

14-16. (a) Kungani kumele sicacisele umninimuzi ukuthi silandeni? Nika umzekeliso. (b) Yiyiphi enye indlela esebenzayo esetshenziswa ngomunye umbonisi ohambelayo?

¹⁴ Ake sithi ngelinye ilanga sitshayelwa ucingo ngumuntu esingamaziyo. Singamazi sinjalo, usibuza ukuthi yikuphi ukudla esikuthandayo. Siyamangala ukuthi kanti ngubani umuntu lo njalo ufunani. Ngenxa yokuthi siyabe singafuni ukumphendula kubi, singaxoxaxoxa laye okwesikhathi esifitshane kodwa besesimtshela ukuthi sicela ingxoxo yethu iphelele khonapho. Kodwa ake sithi umuntu lo otshaye ucingo uyatsho ukuthi ungubani, asitshele lokuthi usebenza kuhlangothi oluphathelane lokudla okwakha umzimba abesesithi ufuna ukusitshela okuthile okungasinceda. Akuthandabuzwa ukuthi  sizamlalela aze aqede afuna ukukutsho. Phela siyakhululeka nxa umuntu esingamaziyo angahle atsho ukuthi uhamba ngani njalo ekhuluma kuhle. Singakwenza njani lokho ebantwini esihlangana labo nxa sisekutshumayeleni?

¹⁵ Ezindaweni ezinengi esitshumayela kuzo kumele simcacele umninimuzi ukuthi silandeni. Kuliqiniso ukuthi silolwazi oluqakathekileyo umninimuzi angalalo, kodwa kungenzakalani nxa singayekela ukumtshela ukuthi singobani njalo silandeni besesiqalisa ingxoxo yethu ngokumjuma ngombuzo sithi: “Nxa ungaba lamandla okulungisisa loba yiluphi uhlupho emhlabeni ungalungisisa luphi?” Siyakwazi ukuthi umbuzo lo siwubuzela ukuthi sibone ukuthi umuntu ucabangani besesixoxa laye sisebenzisa iBhayibhili. Kodwa umninimuzi angazibuza athi: ‘Kanti ngubani yenalo njalo ungibuzelani umbuzo lo? Ngokwani vele khonokhu?’ Yikho-ke kumele sizame ukwenza ukuthi umninimuzi akhululeke. (Flp. 2:3, 4) Singakwenza njani lokho?

¹⁶ Nansi enye indlela esebenza kakhulu esetshenziswa ngomunye umbonisi ohambelayo: Nxa esebingelele wazitsho ukuthi ungubani, utshengisa umninimuzi iphetshana elithi Ungathanda Ukulazi Iqiniso? abesesithi: “Silivakatshele lamuhla, sihamba sinika umuntu wonke iphetshana leli. Lilemibuzo eyisithupha ebuzwa ngabantu abanengi. Nanti elakho.” Umfowethu lo uthi abantu abanengi kukhanya bayakhululeka kancane nxa sebekwazi ukuthi silandeni. Nxa sebekhululekile kulula ukuthi siqhubeke ngengxoxo yethu. Umbonisi ohambelayo lo uyaqhubeka abesebuza umuntu athi: “Suke wazibuza yini eminye yemibuzo le?” Nxa angakhetha, umfowethu lo uvula iphetshana besebexoxa ngombuzo wakhona besebenzisa iBhayibhili. Nxa engakhethanga, umfowethu ukhetha umbuzo abeseqhubeka ngengxoxo kodwa kabuzi umninimuzi imibuzo azakwehluleka ukuyiphendula. Kodwa-ke kulezindlela ezinengi zokuqalisa ingxoxo. Kwezinye izindawo, abaninimuzi bayabe befuna liqale lixoxe kancane lingakakhulumi ukuthi lilandeni. Okuqakathekileyo yikuthi intshumayelo yethu ihambelane lokufunwa ngabantu lapho esihlala khona.

17. Njengoba sibonile esihlokweni lesi, kuyini okunye esingakwenza ukuze siqhubeke siphatha abanye ngendlela esifuna basiphathe ngayo nxa sisenkonzweni?

¹⁷ Nxa sisenkonzweni, yikuphi okunye esingakwenza ukuze siqhubeke siphatha abanye ngendlela esifuna ukuphathwa ngayo? Siyananzelela ukuthi abantu batshiyene. Sihlonipha amakhaya abantu kanye lempahla zabo. Senza okusemandleni ethu ukuthi sihambe ekutshumayeleni ngezikhathi abantu abatholakala ngazo emakhaya njalo lapho abayabe belesikhathi sokusilalela. Kanti njalo senza ukuthi intshumayelo yethu ihambelane lalokho okwamukelwayo ensimini yethu.

18. Yiziphi izibusiso esizitholayo nxa singaphatha abanye ngendlela esifuna ukuphathwa ngayo enkonzweni?

¹⁸ Ensimini yethu, nxa singaphatha abanye ngendlela esifuna ukuphathwa ngayo sithola izibusiso ezinengi. Nxa sisiba lendaba labanye futhi sibaphatha ngomusa, siyabe sisenza ukuthi ukukhanya kwethu kukhanye, sitshengisa lokuthi izimiso eziseMibhalweni ziqakathekile njalo siyabe sinika uBaba wethu osezulwini inkazimulo. (Mat. 5:16) Abanengi bangaba lesifiso sokuza eqinisweni nxa sibaphatha kuhle. (1 Tim. 4:16) Siyasuthiseka ngokwazi ukuthi senza okusemandleni ethu ukuze sifeze inkonzo yethu kungelani lokuthi esibatshumayezayo bayawamukela umlayezo woMbuso kumbe kabawamukeli. (2 Tim. 4:5) Kungaba kuhle nxa sonke singalingisela umphostoli uPhawuli owabhala wathi: “Ngenza konke lokhu ngenxa yevangeli, ukuze lami ngihlanganyele ezibusisweni zalo.” (1 Khor. 9:23) Yikho-ke, nxa sisenkonzweni kasihlaleni siphatha abanye ngendlela esifuna ukuphathwa ngayo.