Yeqa uye kokuphakathi

EZEMULI | UKUKHULISA ABANTWANA

Ngimvumele Yini Umntanami Ukuthi Asebenzise Ezokuxhumana?—Ingxenye 1

Ngimvumele Yini Umntanami Ukuthi Asebenzise Ezokuxhumana?—Ingxenye 1

 Kokunye ukuhlolisisa okwake kwenziwa kwatholakala ukuthi abasakhulayo abangaba ngamaphesenti angu-97 bakhona kwezokuxhumana. Umntanakho yena uyafuna yini ukujoyina? Nxa kunjalo, qala ucabange ngemicijo elandelayo ungakamvumeli.

Okusesihlokweni lesi

 Isikhathi umntanakho azasiqeda kwezokuxhumana

 Iwebhusayithi okuthiwa yi-HelpGuide ithi: “Ezokuxhumana zenzelwe ukuthi uhlale uthwele ifoni uku-inthanethi ukhangele amameseji angenayo.”

 “Ngiyabe ngisithi ngizangena kwezokuxhumana okwemizuzu emilutshwana kodwa ngicine sengihlale okwama-awa amanengi. Kuyabe sokunzima ukuthi ufake phansi ifoni wenze eminye imisebenzi.”—ULynne, oleminyaka engu-20.

 Zibuze: Umntanami uzayilandela yini imithetho engimfakela yona endabeni yokusebenzisa ezokuxhumana? Usesenelisa yini ukuzifakela eyakhe imithetho njalo ayilandele?

 Isimiso esiseBhayibhilini: “Yenzani njengabahlakaniphileyo, lisisebenzise kuhle isikhathi senu.”—Kwabase-Efesu 5:15, 16.

Ukuvumela umntanakho ukuthi asebenzise ezokuxhumana ungazange umfakele imingcele kunjengokumvumela ukuthi agade ibhiza ungazange umfundise

 Indlela umntanakho abona ngayo indaba yokuba labangane

 Ezokuxhumana kumbe i-“social media” zenzelwe ukuthi umuntu acabange ukuthi selabangane abanengi abalendaba laye. Kodwa iqiniso yikuthi abangane labo bayabe bengayisibo bangane beqiniso.

 “Sengananzelela ukuthi abasakhulayo abanengi bacabanga ukuthi nxa bangaba labangane abanengi kwezokuxhumana kuyabe kusitsho ukuthi bathandwa ngabantu abanengi lanxa bengabazi labobantu.”—UPatricia, oleminyaka engu-17.

 Zibuze: Umntanami usekhulile yini okokuthi kasoze agijimise ukuba labangane abanengi kwezokuxhumana? Uyenelisa yini ukuba labangane abangekho kwezokuxhumana?

 Isimiso esiseBhayibhilini: “Umngane oqotho ulothando ngazo zonke izikhathi njalo ungumfowenu ozalelwe ukukusiza ngezikhathi zobunzima.”—IZaga 17:17.

 Kuzamtshintsha njani ukuba kwezokuxhumana?

 Abachwayisisayo bathi abantu abasebenzisa kakhulu ezokuxhumana babalesizungu, bakhathazeke loba bahlulukelwe.

 “Akumnandi ukubona amapikitsha abangane bakho bezikholisela labanye abangane bakho wena ungekho.”—USerena, oleminyaka engu-19.

 Zibuze: Umntanami usekhulile yini okokuthi ezokuxhumana azisoze zimenze acine engaselandaba labantu, esethanda ukuncintisana labanye kumbe esekhathazeka kakhulu ngenxa yokubona lokho abanye abakwenzayo?

 Isimiso esiseBhayibhilini: “Kasingaziphakamisi njalo kasingancintisani sisenzelana umona.”—KwabaseGalathiya 5:26.

 Uyabe esenzani kwezokuxhumana?

 Kwezokuxhumana umuntu angathwaliswa nzima ngabanye, athunyelwe imilayezo yezemacansini kumbe abukele iphonografi. Lanxa umntanakho engayisuye othwalisa nzima abanye kumbe ofaka izinto ezingcolileyo, kulula ukuthi ahlangane lazo.

 “Sengananzelela ukuthi kulula ukuthi izinto ezifakwa ngabanye kwezokuxhumana zicine sezingezingcolileyo. Kukhulunywa inhlamba futhi lengoma ezikhonapho zingcolile.”—ULinda, oleminyaka engu-23.

 Zibuze: Umntanami usekhulile yini okokuthi sesenelisa ukusebenzisa kuhle i-inthanethi? Ulaso yini isibindi sokubalekela izinto ezingcolileyo?

 Isimiso esiseBhayibhilini: “Lingaqali ukuxoxa ngobufebe langayo yonke imihlobo yokungcola loba ubuhwaba . . . Akumelanga kube lokuziphatha okulihlazo lenkulumo yobuthutha kanye lobuphoxo obulenhlamba.”—Kwabase-Efesu 5:3, 4.

 Kuyadingeka yini ukuthi ajoyine ezokuxhumana?

 Umuntu kadingi ezokuxhumana ukuze aphile kumbe athokoze. Abasakhulayo abanengi bakhethe ukungasebenzisi ezokuxhumana futhi abanye babo bake bazisebenzisa kodwa batshiyana lazo.

 “Ngathi sengibone indlela ezokuxhumana ezazimlimaze ngayo udadewethu ngakhetha ukutshiyana lazo. Khathesi sengithokoza sibili futhi sengilesikhathi sokwenza ezinye izinto.”—UNathan, oleminyaka engu-17.

 Umcijo yilo: Ungakavumeli umntanakho ukuthi asebenzise ezokuxhumana, woba leqiniso lokuthi usesenelisa ukuzibekela imingcele ekusebenziseni ezokuxhumana, ukukhetha kuhle abangane njalo uselesibindi sokubalekela izinto ezingcolileyo nxa zingavela.

 Isimiso esiseBhayibhilini: “Okhaliphileyo uyacabangisisa ngawo wonke amanyathelo akhe.”—IZaga 14:15.