Yeni ndakabarwa muna 1927 mucithaundi cidoko ciri phedo no Chikago, Illinois, U.S.A. Vabereki vangu vainga no vana vashanu—Jetha, Don, yeni, Karl, uye Joy. Yesu tese tainga takakheta kushandira Jehovha ngo mweyo wese. Jetha wakapinda krasi yocipiri yo cikora co Giriyadhi muna 1943. Don, Karl, uye Joy vakaenda ku Bheteri lo Brooklyn ku Estadhos Unidhus, Don wakaenda muna 1944 Karl 1947 uye Joy wakaenda muna 1951. Muezaniso javo no jovabereki vangu, jakandikurujira maningi.

Vabereki vedu vainga no cirovejeso co kuverenga Bhaibheri zuva ngo zuva uye vaidawo mune walo Jehovha Mwari, izvi ndizvona zvakaita kuti vatijijise ngo rudo rese. Babedu pasure po kurwa hondo yokutanga yo nyika yese kuEuropa vakatanga kutama kureremeja maceci. Asi ngo ndava yokuti amangu vakabonga maningi ngokuti vakakwanisa kupona vohwirirazve kumuzi ivona vakati: “Karl ngatihwirirezve kuceci inga zvataiita.” Abangu vakati: “Yeni ndinozomuperekeja asi andizongenimo.” Maiwe vakavhunjisa kuti: “Ngo ndava yenyi?” Ivona vakadavira kuti: “Munguva yo hondo vatungamiriri voceci imweni vari mumativi akasiyana ovarwi vaikomborera varwi vo nyika yavo! Izvi zvinobhuya kuti Mwari waikomborera mativi ese here?”

Zuva rimweni amangu povainga kuceci, Zvapupu zva Jehovha zviviri zvakagogoja pamusuwo wo nyumba yedu. Ivona vakapa abangu mabhuku maviri anozwi Cieja, anobhuya ngo bhuku la Zvakazarurwa. Baba vakamadakarira uye vomaashira. Amangu povakavona mabhuku aya, vakatanga kumaverenga. Zuva rimweni kakava no ciziviso pa jornal ceikoka vandhu kuti vajije Bhaibheri vesishandisa bhuku la cieja. Saka vakakheta kuendeyo. Povakaguma, mwanakaji umweni wakavaashira pamusuwo. Amangu vakavakhombija bhuku riya, vakavavhunjisa kuti, “Imwimwi muri kujijawo bhuku iri here?” Mwanakaji wiya wakadavira kuti: “Eya, mungapinda henyu.” Vhiki rakazotevera rakona, vakazoendavo neni pamwepo no vanukuna vangu, izvi zvakaita kuti tirambe tesienda kumusangano mavhiki ese.

Pamusangano umweni, muitisi wakandikumbira kuti ndiverenge bhuku la Mapisarema 144:15, iyo  inoti vanodakara vaya vanonamata Jehovha. Vhesi iyi ndakaidarira maningi, uye ndakadakarirazve bhuku la —1 Timotio 1:11, iyo inoti Jehovha ndi “Mwari unodakara,” uye ndakadakarirazve Vaefeso 5:1, inotikurujira kuti “tinodikana kuva vatevejeri va Mwari.” Yeni ndakaziva kuti ndaidikana kudakala ngo kushandira musiki wangu Jehovha uye ndaidikana kumutenda ngo makomborero aya yeni ndaidika kuita zviro zviviri izvi muupenyu wangu.

Nyumba yokunamatira yainga phedo nesu yainga iri kuChikago, kainga no mumango uno 32 omakirometro. Kunyange zvakadalo, taiyenda koopinda musangano, uye zivo yangu ngo pamusoro po Bhaibheri yangaengejera. Yeni ndisiri kulangarira nguva imweni muitisi wo musangano paakakhomba jetha kuti adavire. Paaipingura, ndakalangarira kuti: ‘Ndaiuzivawo mupingulovo. Dai ndainga ndamusa muhoko, ndaizopingulawo.’ Ndakatanga kunasirira kuti ndizopinguravo ndesishandisa masoko angu. Cinokosha maningi ngocokuti inini no hama jangu, takakurira muchokwadi, tainga tesivangisa ushamwari wedu na Jehovha. Ndakabhabhatijwa mu gore la 1941.

Yeni ndisiri kulangarira maningi gungano lakaizwa mugore la 1942 Cleveland, Ohio. Mu ndau jinodarika 50 jainga jesizwa urongwa uwu mumafoni. Mbhuri yedu pamwepo no hama jimweni “takavaka mucaca” phedo no paaizihwa gungano. Nyika yainga yooda kupinda mu hondo yo nyika yocipiri, uye kuphikizwa ko zvapupu zva Jehovha kainga kesikula. No usuku, jihama jakaimisa karu jakafuratira mucaca. Jakapangana kuti mukaru imwe nga imwe muve no mungwariri usuku wese. Kudai hama iri yese ikavona cakashata, yaidikana kuzivisa jihama jimweni kuti jibasire mathoci kuti jipofumaje vahwi. Pakadaro vamweni vaizoenda koobesa. Pondakavona zvese izvi, ndakalangarira kuti ‘vandhu va Jehovha vakanasiririka pa zvese!’ Ndakavata zvakanaka, apana cakaitika.

Papera makore, pandainga ndesilangarira ngozvo gungano riya ndakavona kuti amangu avato kukhombija kuneseka kana kuthya. Vaigonda Jehovha pamwepo no sangano lake. Andimbofi ndakakanganwa muezaniso wavo wakanaka.

Risati raizwa gungano iri, amangu vainga vaaphiyona wo nguva jese. Ivona vainasa kuyaeya hurukuro jaibhuya ngozvo basa ro munguva yakazara. Potainga tesihwirira kanyi, ivona vakati: “Yeni ndaidikana kugara ndiri phiyona, asi andizozvikoni ngo mabasa andinavo o pamuzi ngokuti ndini ndega.” Ivona vakandivhunjisa kuti dangani taizokonawo kuvabesa pa mabasa amweni. Yesu takati eya ndingazomubesa, ngokudalo ivona vakatikovanisa ndau jo kucenesa tisito tarhya zvomangwanani. Vaizosara vesiwona kuti zvakarongeka here taenda kucikola, kana zvakarongeka ivona vaizoendavo kooparijira. Ivona vainga vakabatika maningi, asi nguva jese vaitingwarira zvakanaka. Potaivha ku cikola, taiguma kumuzi vakatiiemera kuti tizoha tese co masikati. Mazuva amweni tavha kucikola, taienda navo kooparijira, izvi zvakatibesa kuzwisisa zvakaita upenyu wo uphiyona.

Yeni ndakaita phiyona ndino makore 16. Kunyange abangu vainga vasati vaa Capupu ca Jehovha, ivona vaida kuziva kuti basa rangu rouphiyona raifamba zvakadini. Usiku umweni, ndakavavhunja  kuti kunyange ndesishanda ngo simba iyeni andisati ndawana mundhu anoda kujija Bhaibheri. Ngokudalo ndakazovavhunjisa kuti: “Imwimwi mungada here kujija neni Bhaibheri?” Vakambolangarira padoko voti: “iyeni andiwoni cingandikoreresa kujija newe Bhaibheri.” Ngokudalo mujiji wangu wo kutanga wakava abangu. Makomborero akadini!

Tainga tesijija bhuku rinozwi “Cokwadi cinozomusunungura.” Potaienderera mberi tesijija, ndakazwisisa kuti abangu vaindibesa kuita mujiji no mujijisi wakanaka. Inga muezaniso, mucijijo cimweni tapeja kuverenga ndima ivona vakati: “Iyeni ndazvizwa zviri kubhuiwa mubhuku iri. Asi unozvizivisa kudini kuti bhuku iri riri kubhuya cokwadi?” Iyeni ndainga ndisito kuzvinasirira, hino ndakapingura kuti: “Zvino andina mupingulo asi mucijijo cinotevera ndinozonasa kumupingula zvakanaka.” Ndakaona vhesi yaibhuya shwiro yatakavharo kujija kuvha ponapo kuenda mberi ndakajija kupsakisisa uye kunasirira zvakanaka kuti tizoita jijo zvakanaka. Izvi zvakabesa inini naabangu kuti tikure munozvokunamata. Vakatanga kushandisa zvavaijija uye vakazobhabhatijwa mu gore la 1952.

Iyeni ndakavha pamuzi ndino makore 17. Jetha a wakashanda inga mumisiyonariyo, uye Don waishanda ku Bheteri. Vaviri ava vaidakarira maningi basa ravo uye izvi zvandivangisa maningi. Ngokudalo ndakatumira cikumbiro cangu cokuenda ku Bheteri no kuGiriyadhi uye ndakasiya kuti Jehovha Mwari andiendese kaanoda. Inga muviyo ponapo ndakazokokwa ku Bheteri mugore la 1946.

Mu makore angu 75 ndesishanda pa Bheteri ndakashanda mabasa akawanda uye ndaijija zviro zvakawanda. Inga muezaniso kunasirirwa komabhuku kuwona ngozvo mare kuashirwa ko zviro no kutumirwa ko zviro. Zvinokosha maningi ngozvokuti ku Bheteri kakandibesa maningi kuti ndikure muno zvokunamata. Inga muezaniso kunamata ko mangwanani kopa Bheteri no hurukuro jo mbhuri yo Bheteri.

Iyeni ndajija zvakawanda maningi ngo munukuna wangu Karl paakaviya ku Bheteri muna 1947. Wainga mujiji no mujijisi wo Bhaibheri ano uzivi. Pa nguva imweni, ndakamukumbira kuti andibese pa hurukuro yangu yondaida kuita. Inini ndakamujekesera kuti ndainga ndapsakisisa zvakawanda asi ndainga ndisingazvizivi kuti ndozvishandisisa kudini. Wakandibesa ngo kundivhunjisa kuti: “Joel hurukuro yako ino musoro wokuti kudini?” Ndakazwisisa fundo raidiwa, ndaidikana kushandisa mafundo aibesa kusanangura musoro wo hurukuro yangu uye ndosiya mafundo asingajekesi musoro  wo hurukuro yangu. Andizombokanganwi cijijo ici.

Kuti tidakare pa Bheteri, tinodika kuitisa nane basa redu lo kuparijira, izvi zvinotiita kuti tivangise zvatinoita. Ndinolangarira inini no hama imweni potakaenda kooita hwiriro comasikati ku Bronx ku estadhos Unidhus. Ku mwanakaji umweni wakatendera kuashira revhista ya Mungwaji uye Mukanyi! Iyesu takatanga mabhuisano edu tesiti: “Madeko ano tiri kubesa vandhu kuti vajije zvakawanda kuvha muBhaibheri.” Ponapo ivona vakadavira kuti: “Kuti zviri zvo Bhaibheri gumanyi.” Yesu takaverenga no kubhuisana mavhesi akasiyana-siyana anobhuya ngo zvo Umambo wa Mwari no nyika ipsa. Iyena wakabaiwa mweyo ngo mabhuisano aya, izvi zvakaita kuti adanijewo shamwari jake kuti jizovawo pamabhuyo aya muvhiki rinotevera. Pakuhamba ko nguva mwanakaji uwu no mburi yo mwamuna wake vakazova vanamati va Mwari vakagondeka.

Ndakakheta kuti ndaidikana kurovora asi pakapera 10 o makore ndipona pondakazowana hanzvaji yakandinakira. Munozviziva here kuti zvicinyi zvakandibesa kuti ndiwane mundhu ano undhu wakanaka? Iyeni ndakaita mukumbiro uye ndakalangarira maningi kuti: ‘Ndinoda kuzoitenyi ndaroora?’

Tapeja gungano mugore la 1953 ku Estadhus Yanke, ndakaziva hanzvaji imweni inozwi Mariya Aniol. Iyena na Jetha vakajija vese ku Giriyadhi ivona vaishanda vese inga mamisiyinariyo Mariya wakandivhunja akadakala ngo pamusoro po basa rake inga mumisiyonariyo Caribbean uye ngo pamusoro po zvijijo zvaainga aitisa mumakore akadarika. Pataizivana ndakawona kuti tainga no zvinangwa zvimwezvo zvokunamata. Ngo kuhamba ko nguva rudo wedu wakaengejeka takazocata mu abril wo gore la 1955. Mu zvese zvaita Mariya waikhombija kuti wainga cipo caivha kuna Jehovha uye wainga muezaniso wokutevejera. Iyena waidakala ngo basa rese raaipuwa. Iyena waishanda ngo simba, waikoshesa vamweni uye waikanda Umambo waMwari pakutanga. (Mat. 6:33) Takashanda ko makore matatu inga muwonereri wo ndharaundha uye mu gore la 1958 takakokwa kooshanda ku Bheteri.

Iyeni ndajija zvakawanda kaari. Inga muezaniso, patakaroorana takakheta kuverenga Bheibheri pamwepo, taiverenga ndima 15 umwe paaipeja kuverenga ndima jake 15 taibhuisana ngozvo taverengaro uye kuti tingazvishandisisa kudini muupenyu wedu. Mariya nguva jimweni waibhuya ngozvaakajija ku Giriyadhi uye mubasa lake roumisiyonariyo. Zvondakajija kaari zvakandibesa kunasirira hurukuro jangu zvakanaka uye kuziva kuti ndingavangisisa kudini hanzvaji.—Zvi. 25:11.

Mudiwa wangu Mariya wakazofa mu gore la 2013. Iyeni ndinoda maningi kuzoonanazve naye munyika ipsa! Asi zvino ndacunga kuramba ndesijija ngo zvaJehovha uye ndesimuthemba ngo mweyo wangu wese. (Zvi. 3:5, 6) Kulangarira zvinozoizwa ngo vandhu vaJehovha munyika ipsa zvinondinyalaja nokundipa mudakalo. Tino cokwadi cokuti tinozojija zviro zvakawanda zvipsa kuvha kumujijisi wedu mukuru! Andina masoko akawanda okubonga Jehovha ngozvaakandijijisa mbhera zvino ngo nyasha jisikafanei kuwaniwa jaanondiitira.