1, 2. (a) Ngenyi kuziva ari wese ano nduma azviripi kureva kuti munomuzivadi kamare? (b) Ngo kwapi kukangaijika kuripo ngo pamusoro pa Jesu?

MUNYIKA muno vandhu vakawanda vano nduma. Vamweni vanonasa kuzivika mu mutundhu, mu dhorobha no mu nyika mavo. Vamweni vanozivika mu nyika yese. Asi kuziva basi zina ro mundhu ari wese ano nduma azvirevi kuti tinomuziva kamare. Izvi azvinangi kuti munoziva zvese ngo pamusoro po kwaakakurira zve no zvaari kamare inga mudhu.

² Mu nyika yese vandhu vanoziva zviri zvese ngo pamusoro pa Jesu Kristu, pikija hazvo patopera makore anokhwedera kuita 2.000, iyena naararama pasi pano. Asi, vazinji vanokangaijika maningi ngo kuda kuziva kuti Jesu wainga ani kamare. Vamweni vanonanga kuti iyena wainga mundhu wakanaka hake basi. Vamweni vanonanga kuti iyena wainga muporofita basi Kuveni vamweni vanotenda kuti Jesu ndi Mwari zve anodikana kunamatwa. Anodikanadi kunamatwa here?

3. Ngenyi zvecisisira maningi kwamuri kuziva cokwadi ngo pamusoro pa Jesu?

³ Zvinosisira maningi kwamuri kuziva cokwadi ngo pamusoro pa Jesu. Ngenyi? Ngo kuti Bhaibheri rinonanga kuti: Upenyu “hucingaperi nga uhu: kuti vamuzive imwimwi, Mwari umwe ega wokadi-kadi, na wiya wakatumwa ndimwi: Jesu Kristu.” (Johani 17:3) Hina, kuziva zvokadi ngo pamusoro pa Jehovha Mwari na Jesu Kristu zvinotitungamirira  ku upenyu ucingaperi mu paradhiso pasi pano. (Johani 14:6) Zvimwenizve nga izvi, Jesu wakagaja muezaniso wakanaka maningi wo mararamire no matajire atingaita vamweni. (Johani 13:34, 35) Mu cipauko co kutanga co bhuku iri, takabhuya ngo ndava yo cokwadi ngo pamusoro pa Mwari. Wari, ngatende tivone kuti Bhaibheri rinojijisenyi kamare ngo pamusoro pa Jesu Kristu.

4. Mazina o kureremeja o kuti “Mesia” na “Kristu” anorevenyi?

⁴ Kare kare Jesu acito akabahwa, Bhaibheri rainga rakananga ngo kuviya ka wiya waizotumwa ndi Mwari inga Mesia kana kuti Kristu. Zina ro kureremeja ro kuti “Mesia” (kubva mu gama ro ciHebheru)  na Kristu (kubva mu gama ro ciGiriki) o maviri anoreva kuti “Muzojwi.” Wakagondiswa uwu waizozojwa, kana kuti, kugajwa ndi Mwari ku cigaro cinosisira. Mu zvipauko zvinotevera zvo bhuku iri, tinozojija zvizinji ngo pamusoro po ndau ya Mesia inosisira maningi mu kukwaniriswa ko cidisiso ca Mwari. Tinozojijazve ngo pamusoro po makomborero angatoviiswa ndi Jesu, pikija wari uno. Jesu acito abahwa, i gwinyiso kuti vazinji vaibvunjisa kudari: ‘Ndiyani anozova Mesia?’

5. Vajiji va Jesu vakava no cokwadi cenyi ngo pamusoro pake?

⁵ Mu zana ro kutanga ro makoreN.V.Y. (Nguva ya Vese Yaguma), vajiji va Jesu wo Nazareta vakava no cokwadi kamare cokuti iyena wainga ari Mesia wainga akagondeswa. (Johani 1:41) Umwe wo vajiji va Jesu, waidaninjwa kuti Simoni Pedhuru, wakananga pambhene kuna Jesu kuti: “Imwimwi muri Kristu.” (Mateu 16:16) Vajiji va Jesu vakaitisa kudini kuti vave no cokwadi co kuti Jesu wainga Mesia wakagondiswa kamare? Itusu tingaitisa kudini kuti tive no cokwadi condhoco?

6. Ipanyi muezaniso o mabesere akaita Jehovha kuno vakagondeka kuti vazive Mesia.

⁶ Vaporofita va Mwari vakararama mu nguva yokuti Jesu wainga acito abahwa, vakananga masoko mazinji ngo pamusoro pa Mesia. Masoko aya aizobesera vamweni kuti vamuzive. Tingazvifananijira munjira iyi: Ngatiti makumbihwa kuti muende kootandamija mundhu wamucikazivi pa ndau yakazara ngo vandhu. Azvicaizobeserepi kudari mukapuwa masoko ngo pamusoro pake here? Mukufananavo, ecishandisa maporofeti o mu Bhaibheri, Jehovha wakapa masoko akatikuti ecinanga zvaizoithwa ndi Mesia pomwe no zvaaizosongana nazvo. Kukwanirisika ko zviporofita zvizinji izvi, zvaizobesera vakagondeka kuti vamuzive kamare.

7. Ngozvapi zviporofita zviviri zvakakwanirisika mu kuzwirana na Jesu?

⁷ Vonanyi muezaniso muviri. Wo kutanga nga uwu, Pa makore aipindirija 700 okumbeji, muporofita Mika wainga akananga kuti, Wiya waingaya akapikihwa waizobahwa mu Bheterehema, cidhorobha cidoko co mu nyika yo Judha.  (Mikeya 5:1) Waro, Jesu wakazobarihwa kwapi kamare? Hina, mudhorobha rondhoro! (Mateu 2:1, 3-9) Wocipiri, mazana mazinji o makore aciri kumbeji, ciporofita cakatahwa pana Danieli 9:25 cainga cecinangira kamare gore raizovia Mesia—29 N.V.Y. * Kukwanirisika kwo ciporopfita ici no zvimweni, kunovonesa kuti Jesu wainga Mesia wakagondeswa.

8, 9. Cikhombiso capi cakavoneka kamare pakubhabhatijwa kwa Jesu kuti wainga Mesia?

⁸ Cikhombiso cimwenizve cakavonesa kuti Jesu wainga Mesia cakavoneka phedo no kupera ko gore ro 29 N.V.Y. Iri rainga gore raakaenda ndirona Jesu koobhabhatijwa ndi Johani Mubhabhatiji mu Murambo wa Jorodhani. Jehovha wainga akagondesa Johani kuti waizovona cikhombiso co kuti azive Mesia. Johani wakacivona cikhombiso ici pa kubhabhatijwa ka Jesu. Bhaibheri rinonanga kuti kwakaitika izvi: ‘Naapera kubhapatijwa, Jesu wakabuda mu kumwa. Gore rakazauka kovari, wakavoneka [mujimu] wa Mwari wecibzuka inga njiva, womata panyezuru pake. Kwakazika izwi recibva mugore, reciti: “Nga uu mwana wangu anodikana, wiya anondidakajisa.”’ (Mateu 3:16, 17) Paakapera kuzwa no kuvona zvainga zvaitika, Johani aazivizve kukana-kana kuti Jesu wainga akatumwa ndi Mwari. (Johani 1:32-34) Panguva yakaduruhwa mujimu wa Mwari, kana simba rinobata basa, Jesu wakava Mesia, kana kuti Kristu, wakagajwa kuva Mutungamiriri zve Mambo.—Isaia 55:4.

⁹ Kukwanirisika ko ciporofita co mu Bhaibheri no ucapupu wakaperera wa Jehovha Mwari, zvinovonesa kuti Jesu wainga Mesia wakapikihwa. Asi Bhaibheri rinodavira mubvunjo muviri jimweni jinosisira maningi ngo pamusoro pa Jesu Kristu: Iyena wakabva kwapi? Zve iyena wainga mundhu wo mushovonyi?

10. Bhaibheri rinojijisenyi ngo pamusoro po kuvepo ka Jesu acito avia pasi pano?

¹⁰ Bhaibheri rinojijisa kuti Jesu wakararama kudenga acito avia pasi pano. Mika wakaporofita kuti Mesia waizobarihwa mu Bheterehema zve wakanangavo kuti maambo Ake ngo “o kare.” (Mikeya 5:1) Kazinji Jesu wainanga pacake kuti wakararama kudenga acito abahwa inga mundhu. (Verenganyi Johani 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) Inga cisikwa co kumujimu mudenga, Jesu wainga no ushamwari hunosisira na Jehovha.

11. Bhaibheri rinokhombijisa kudini kuti Jesu ndi Mwana anosisira maningi wa Jehovha?

¹¹ Pano thangwe rakanaka rinoitisa kuti Jesu ave Mwana anosisira maningi wa Jehovha. Jesu anodaninjwa kuti, “dangwe ro bzisikwa bzese,” ngo kuti iyena cisikwa co kutanga ca Mwari. * (VaKolosi 1:15) Kuno cimwenizve cinoitisa kuti Mwana uwu ave anosisira. Iyena ndi “Mwana wake umwe ega.” (Johani 3:16) Izvi zvinonanga kuti Jesu ndiyena ega basi wakasikwa ndi Mwari wambhwine. Jesu ndiyenavo ega wakashandiswa ndi Mwari paainga ecisika zviro zvimweni zvese. (VaKolosi 1:16) Andizvopi zvega, Jesu anodaninjwa kuti “Soko.” (Johani 1:14, Tradução do Novo Mundo) Izvi zvinotibvunja kuti iyena wainga mutumwa wa Mwari. Pacina kukana-kana, iyena waiendesa masoko no ndhungamiro kuno vana vamweni va Baba wake, vokumujimu no vandhu.

12. Tinozvizivisa kudini kuti Mwana wo dangwe aazivi kuezana na Mwari?

¹² Mwana wo dangwe, wakaezana na Mwari kamare inga zvinonanga vamweni? Andizvopi zvinojijisa Bhaibheri Inga zvatavona mu ndima yaperari, Mwana wakasikwa. Izvi zvakajeka kuti iyena ano maambo, kuveni Jehovha Mwari  aana maambo kana magumo. (Nduyo 90:2) Mwana wake umwe ega, aazivi kumboeja kuzvivona inga wakaezana na Baba. Bhaibheri rinojijisa pambhene kuti Baba mukuru kupinda Mwana. (Verenganyi Johani 14:28; 1 VaKorinto 11:3) Jehovha ega ndiyena “Mwari wo simba rese”. (Genesi 17:1) Ngo kudaro, apana wakaezana nae. *

13. Bhaibheri rinoda kurevenyi parinonangira Mwana kuti ndi “muezaniso wa Mwari acikavoneki”?

¹³ Jehovha no Mwana wake wo dangwe vakabusa ushamwari hwo phedo na phedo ko mabhirioni o makore—kare hako pacito pasikwa denga rakazara ngo ndhondho pomwe no pasi pano. Kudisana kwakadini kwavainga nako kuno umwe no umweni! (Johani 3:35; 14:31) Mwana anodiwa uwu waiita inga ndi Baba vake kamare. Ngo zvinoitisa kuti Bhaibheri rinangire Mwana uwu inga “muezaniso wa Mwari acikavoneki.” (VaKolosi 1:15) Hina, kudarivo inga mwana wo mundhu angatojana na baba wake mu maitiro akasiana-siana, Mwana uwo wo mugore anokhombija mugariro no undhu hwa Baba wake.

14. Zvakaitisa kudini kuti Mwana umwe ega wa Jehovha abahwe inga mundhu?

¹⁴ Mwana umwe ega wa Jehovha ngo kudisisa kwese, wakasia denga wovia pasi pano koorarama inga mundhu. Asi imwimwi mungashamaisika meciti: ‘Zvakaitisa kudini kuti cisikwa co mujimu cibahwe inga mundhu?’ Kuti zviitike, Jehovha wakaita cishamaiso. Jehovha wakathuthisa upenyu wo Mwana wake wo dangwe kubva mugore womudira mu ndani mo mbhandwe yo ciJudha, Maria. Apana baba wo mundhu vakabatanijwa. Ngo kudaro Maria wakabara mwana wakakwana anozwi Jesu.—Luka 1:30-35.

15. Ngenyi tingananga kuti ngo kuziva Jesu tingakwanisa kuziva ushoni Jehovha?

¹⁵ Zvakananga Jesu paainga ari pasi pano zvinotibesera  kuti tinase kumuziva. Kupinda izvi, ngo kuziva Jesu tinogumavo pakuziva ushoni Jehovha. Kuitisa kudini? Mucakanganwa kuti Mwana uwu, mufananijo wakakwana wa Baba wake. Ngo zvakaitisa kuti Jesu abvunje umwe wo mujiji wake kuti: “Ndiani anondivona anovonavo Baba.” (Johani 14:9) Mabhuku marongomuna aya o Bhaibheri—Mateu, Marko, Ruka, na Johani—anozivika inga vhangeri, anotibvunja zvizinji ngo pamusoro po upenyu, basa no undhu hwa Jesu Kristu.

16. Ngoapi ainga masoko makuru a Jesu, zve zvaaijijisa zvaibva kwapi?

¹⁶ Jesu wainasa kuzivika inga “mujijisi.” (Johani 1:38; 13:13) Wakajijisenyi? Cokutanga, masoko ake ainga o ‘Vhangeri ro Umambo’—kana kuti, Umambo hwa Mwari, utongi hwo kudenga unozotonga pasi pano pese zve unozoviisa makomborero acikaperi kuno vandhu vanozwira. (Mateu 4:23) Masoko aaivereketa ainga aani? Jesu pacake wakananga kuti: “Majijisiro angu asipi angu ndega, asi ngha wiya wakandituma,” anozwi Jehovha. (Johani 7:16) Jesu waiziva kuti Baba vake vaida kuti vandhu vazwe Masoko akanaka o Umambo. Mu cipauko co 8, tinozojija zvizinji ngo pamusoro po Umambo hwa Mwari no zvaucazoita.

17. Jesu waijijisira kwapi, zve ngenyi waivangisira kuti ajijise vamweni?

¹⁷ Jesu waijijisira kwapi? Kuri kwese kwaaiwana vandhu—mudhorobha, mumbhiripiri mo dhorobha, Muzvidhorobha zvidoko, mu mabazari pomwe no mamuzi mavo. Jesu aacaiveterepi vandhu kuti vavie kwaari. Ndiena waienda kwavari. (Marco 6:56; Luka 19:5, 6) Ngenyi Jesu waivangisira maningi, ecipeja nguva zinji ecicumaera pomwe no kujijisa? Ngokuti ndizvona zvaida Mwari kwaari. Nguva jese Jesu wakaita kuda ka Baba vake. (Johani 8:28, 29) Asi kuno thangwe rimweni rakamuitisa kuti acumaere. Iyena wakazwira usizi ku uzinji hwo vandhu vaiviya kuzomuvona. (Verenganyi Mateu 9:35, 36.) Ivona vairejwa-rejwa ngo vatungamiriri vo zviara zvavo, vayani vaidikana kuvajijisa zvokadi ngo pamusoro pa Mwari no cidisiso cake. Jesu waiziva kuti vandhu vaida maningi kuzwa masoko o Umambo.

18. Undhu hwapi hwa Jesu hwamunovona hwecimukwevera?

 ¹⁸ Jesu wainga mundhu wakapfava zve no mazwiro o pasi po mwoyo. Ngo kudaro vamweni vakamuvona akanaka mwoyo zve no kurerukihwa kumukhwederera. Pikija vana vadoko zvaivarerukira kuva nae. (Marco 10:13-16) Jesu aacaikhetepi. Iyena wainyenya uvori no kutama kurungama. (Mateu 21:12, 13) Vanakaji pavainga vacikareremejwi ushoni, Jesu waivabata no nderemejo. (Johani 4:9, 27) Jesu waijidodokesa kamare. Nguva imweni, Jesu wakasuka makumbo o vapostori vake. Iri rainga basa raiithwa ngo mushandi wakashoropoteka.

19. Muezaniso wenyi unokhombija kuti Jesu wainga no haraka kuno zvido zvo vamweni?

¹⁹ Jesu wainga no haraka kuno zvido zvo vamweni. Izvi zvakavonekesa maningi paakaita zvishamaiso zvizinji zvo kurapa vandhu ecibesehwa ngo mujimu wa Mwari. (Mateu 14:14) Inga muezaniso, mwanarume umweni wainga ano mapere wakaenda kuna Jesu wonanga kuti: “Kudari mecida, mungandirapa.” Jesu pacake wakazwa kuhwajihwa no kutambujika ko mwanarume wiana. Ngo pena, Jesu wakatambanuja  mukono wake womubata eciti: “Ndinoda, cenai.” Zve mwanarume waihwajaro wakavanga! (Marco 1:40-42) Mungakwanisa kuvona kuti mwanarume uwu wakajizwa kudini?

20, 21. Jesu wakakhombijisa kudini muezaniso wo kupurutana Mwari mu kutendeseka?

²⁰ Jesu wakagaja muezaniso wakanaka wo kutendeseka kuna Mwari. Iyena wakaramba akagondeka kuna Baba vake pasi po magariro ese akasiana-siana zve pikija no kuteverehwa no kutambujika kwakasiana-siana. Jesu mukubatisisa zve no kubudirira wakahwisana no muejo ja Sathana. (Mateu 4:1-11) Bvaza imweni, vamweni vo ukama hwa Jesu kamare avazivi kumugonda, votogumira pa kunanga kuti: “Yena anopenga.” (Marco 3:21) Asi Jesu aazivi kusia kuti ivona vamukwevere; iyena wakaramba ecienderera mberi mukuita basa ra Mwari. Pikija hazvo ecitukwa no kudherehwa Jesu wakaramba ecijibata, acikatoeji kukhuvaza vavengi vake.—1 Pedru 2:21-23.

 ²¹ Jesu wakaramba akagondeka mbhera koofa—hina, kuuraiwa ngo vavengi vake mu maitiro o cishatihwa zve anohwaja. (Verenganyi VaFilipi 2:8.) Vonanyi basi zvaakacungirira mu njiku yo kupejisira yo upenyu hwake inga mundhu. Iyena wakasungwa, wakapumbhwa ngo zvapupu zvo kunyepa, wakatongehwa nyathwa ngo vatongi vakashata, wakaizwa jee ngo mbungano yaiita joweyowe zve wakakhuvazwa ngo masoca. Paainga akakohomehwa pa mutanda, iyena wakafemeruka ko kupejisira eciti: “bzese bzapera!” (Johani 19:30) Kaveta, mu njiku yo citatu pasure po kufa ka Jesu, Baba vake vo kudenga vakamumusa ova no upenyu hwo kumujimu. (1 Pedru 3:18) Mabviki manganani akatevera, iyena wakaenda kudenga Jesu “wakagara pa mukono muho wa Mwari” zve ecivetera kuashira simba ro umambo.—Vaheberi 10:12, 13.

22. Cicinyi cakaita Jesu ngo kuramba kwake akagondeka mbhera koofa?

²² Cicinyi cakaita Jesu ngo kuramba kwake akagondeka mbhera koofa? Rufu hwa Jesu zvokadi kamare, hwakatifunungurira gwanja ro upenyu ucingaperi mu paradhiso pasi pano Ici ndicona cidisiso co kutanga ca Jehovha. Cipauko cinotevera, cinozobhuya ngo pamusoro po kuti rufu hwa Jesu hwakaitisa kudini kuti cidisiso ici ciitike.