1-4. Ngenyi Pauro waida kwenda Jerusarema, ngozvapi zvaizomuitikireyo?

 VESE ku Mireto vari kucema ngo kupinda ka Pauro na Ruka. Azvizivi kuva zvakareruka kuna mamisiyonariyo aya kuenekana no vakuru vo Efeso. Vovaviri vari pa domo ro piketi. Mu mupasta javo muno zvokuha kuti vashandise pavanonga veciita hwendo. Ivona vanazve mare yovakapuwa kuti vaende kopekeja hama jo ku Judheya jaida kubeswa, vanoda kuguma kondhoyo kuti vapekeje hama mare iyi.

² Mbhepo inotanga kutanga thanga, piketi yotanga kubuda pa ndau yoyainga yakaceva. Pauro na Ruka no vamweni vovaiita navo hwendo vanokwana kuita 7, vanosotesesa hama jakasuruvara jiri ngo mombera mo jombe. (Mab. 20:4, 14, 15) Vanarume ava, vanoeneka hama ngo kujimusira nyara, mbhera voguma pa kutama kuvavona.

³ Pauro wakapeja makore matatu ecishanda no vakuru vo Efeso. Asi wari ecitungamirihwa ngo mujimu mucena ari kwenda Jerusarema. Anotozviziva zvinozoitikeyo. Iyena wainga wakavhunja vakuru ava kudari: “Ndecitungamirihwa ngo mujimu mucena, pikija ndicikazivi zvinozondiitikireyo, asi mu dhorobha ngo dhorobha, mujimu mucena uri kundondingwaja mukuvo wese kuti ndinozodihwa mu kadheya no kuwanana no matambujiko.” (Mab. 20:22, 23) Pikija eciziva ngozi yaengepo, iyena wakajizwa ‘ecitungamirihwa ngo mujimu mucena’ kana kuti iyena waizviziva kuti waidikana kuzwira ndhungamiriro yo mujimu mucena yo kwenda Jerusarema. Wainga wakanasiririka pa kuita izvi. Iyena aacaidepi kufa, asi kuita kuda ka Mwari kwaisisira maningi kwaari.

⁴ Munojizwavo kudaro? Patakapira upenyu hwedu kuna Jehovha, takagondesa kuti kuita kuda kwake kwaizova kunosisira maningi mu upenyu hwedu. Kujija ngo muezaniso wo mupostori Pauro, uwo wakava wakagondeka, kunozotibesera maningi.

5. Pauro no vadoni vake vakashandisa gwanja rapi kuti vagume Tiro?

⁵ Piketi yainga yakakhwira Pauro no vadoni vake, yakamuka  ‘kwenda’ kovaiendari. Kana kuti yaienda kwaitaka mbhepo, pacina ciri cese caivaphinga mbhera kuguma ku Kosi pa njiku yondhoyo. (Mab. 21:1) Zvinovoneka inga kuti piketi yakaceveswepo pa usiku hwese vacito vaenda Rodhe no Patara. Ku Patara, ngo kakusi ko Aziya Menori, ndikona kovakaenda kopakira piketi yainga no zviro zvizinji, iyo yakavatora kwenda Tiro, ku dhorobha ro Finisiya. Pavainga vecifamba, vakapinda ngo ‘cirundu co Shipre . . . ngo mukono boshwe,’ kwaida kuimira piketi. (Mab. 21:3) Ngenyi Ruka mutari wo bhuku ra Mabasa o Vapostori, wakananga zvese izvi?

6. (a) Ngenyi kuvona cirundu co Shipre kangaije kwakavangisa Pauro? (b) Pamunovona manera Jehovha ari kumubesera no kumukomborera, munojizwa kudini?

⁶ Kangaije Pauro wakabhuya ngo cirundu ici no kutonanga zviro zvakamuitikira paainga ari kondhoyo. Pa makore anokwana kuita 9 acito aita hwendo hwake inga misiyonariyo, Pauro, Bharnabha na Johani Marko, vakasongana no muroi umweni waizwi Erimasi, waivenga  basa ro kucumaera. (Mab. 13:4-12) Kuvona cirundu ici no kurangarira zvese zvakaitikepo, zvinovoneka inga kuti zvakavangisa maningi Pauro pa zviro zvaida kumuitikira. Itusu tinobeserekavo maningi patinorangarira manera Mwari anotibesera no kutikomborera patinosongana no zvineso. Kurangarijisisa uku kungatibesera kuti tive no mazwiro akafanana no akava na Dhavhidhi paakatara Kudari: “Varurami vano matambujiko akawanda, asi Tenji Mwari anovaponesa [pa] bzese.”—Ndu. 34:20.

7. Hama jakaitenyi pojakaguma ku Tiro?

⁷ Pauro waizviziva kuti zvinosisira maningi kugara pondhopo no hama, ngo iyo ndava waida maningi kuva navo. Ruka wakatara zvaakaita no vadoni vake povakaguma Tiro. Iyena wakati: “Takapsaka vajiji tovawana.” (Mab. 21:4) Povakaziva kuti ku Tiro kwainga kuna Makristu, vanarume ava vakavapsaka, zvinovoneka inga kuti vakatogara navo. Amwe makomborero atinova nawo ngo kuva mu cokwadi ngo okuti azvinenyi kuti ngokwapi kwatingaenda, tinowana hama jinorangarira inga ndusu no kutiashira ushoni. Vaya vanoda Mwari no kushandisa zviri mu Bhaibheri, vanowana shamwari jokadi mu nyika yese.

8. Tinodikana kuzwisisa kudini bhuku ra Mabasa o Vapostori 21:4?

⁸ Ecibhuya ngo njiku jinokwana kuita 7 jovainga ku Tiro, Ruka wakananga zviro zvokuti pakutanga zvinovoneka inga kuti azvizwisisiki. Iyena wakati: ‘Jecitungamirihwa ngo mujimu mucena, [hama jo ku Tiro] jakavhunja Pauro kuti atame kwenda Jerusarema.’ (Mab. 21:4) Kureva kuti Jehovha aacaida kuti Pauro aende Jerusarema? Haiwa. Mujimu mucena aucaengepi wananga kuti Pauro atame kwenda Jerusarema, asi wakavavonesa kuti iyena waizoshaisha maningi kutajwa kondhoyo. Zvinovoneka inga kuti jecitungamirihwa ngo mujimu mucena, hama jo ku Tiro, jakaguma pa mbhejiso yokuti Pauro waizosongana no zvineso ku Jerusarema. Ngo kuda kwavo kuvona Pauro wakangwaririka, vakamuvhunja kuti atame kwenda Jerusarema. Ivona vaida kungwarira Pauro pa ngozi iyi, izvi zvinozwisisika. Pikija zvakadaro, iyena waida kuita kuda ka Jehovha. Ngo kudaro, wakaenderera mberi no hwendo hwake.—Mab. 21:12.

9, 10. (a) Pauro paakazwa hama jo ku Tiro jecineseka, wakarangarira ngo muezaniso waani? (b) Vandhu vazinji nyamasi mu nyika vano murangariro wapi, izvi zvakasiyana kudini no zvakananga Jesu?

⁹ Pakuzwa kukaya-kaya ko hama iji, kangaije Pauro wakarangariravo cineso cakafanana cakasongana na Jesu, paakapera kuvhunja vajiji kuti waizoenda ku Jerusarema, wotambujwa maningi no  kugumira pa kufa. Ngo kuda kumuvona naakangwaririka, Pedhru wakavhunja Jesu kudari: “Jizwirenyi pena Mambo, izvi azvivhiri kuitika kwamuri.” Jesu wakamudavira kudari: “Endai sure kwangu, Sathana! Iwewe uri cikhugu kwandiri, ngokuti auna murangariro wa Mwari, asi uno murangariro jo vandhu.” (Mat. 16:21-23) Jesu wainga atema civaringo co kukwanirisa basa raainga akagajwa ndi Mwari. Pauro waidavo kuita zvakafanana. Murangariro wo hama jo ku Tiro no wo mupostori Pedhru, aucaenga wakashata, asi avacaizwisisa kuda ka Mwari.

¹⁰ Vandhu vazinji nyamasi uno, vanoda maningi kuita zviro zvakareruka, zvicikapeji maningi simba pikija zvicikaripi zvaushoni. Inga muezaniso, vandhu vazinji nyamasi uno vanopsaka magerejha anovasiya veciita zviro zvavanoda. Mukusiyana na izvi, Jesu wakananga kuti tinodikana kuva no murangariro wakasiyana no wo vandhu ava. Iyena wakavhunja vajiji vake kudari: “Wiya anoda kunditevera, ngaajirambe athware mutanda wake wokutambujikira, aenderere mberi ecinditevera.” (Mat. 16:24) Kutevera Jesu iciro caushoni no co ungwaru catingaita, asi azvizivi kureruka.

11. Hama jo ku Tiro jakakhombijisa kudini kuti jaida Pauro no kuda kumubesera?

¹¹ Wainga waguma mukuvo wokuti Pauro, Ruka no vamweni vaenderere mberi no hwendo hwavo. Zvakaitika pavainga vecida kupinda zvinodakajisa maningi. Hama jo ku Tiro jaida maningi Pauro no kumubesera mu basa rake ro kucumaera. Vanarume, vanakaji no vana vakaperekeja Pauro no vadoni vake mbhera ku ndau yovaida kukhwira piketi. Inga cikwata, ivona vakagwadama, voita mukumbiro perapo voenekana. Tevere, Pauro, Ruka no vadoni vavo vakakhwira bharko voenda mbhera ku Torimaidha, ino kovakasongana no hama vogara najo njiku imwe.—Mab. 21:5-7.

12, 13. (a) Ngozvapi zvakaitwa ndi Firipi zvinovonesa kuti wainga mundhu wakagondeka pa basa raiita? (b) Kuitisa kudini Firipi imuezaniso waushoni kuno vabari nyamasi uno?

¹² Tevere, Ruka wakananga kuti Pauro no vadoni vake vakaenda  Sezareya. Povakagumeyo ‘vakaenda pamuzi pa Firipi muvhangeri.’ a (Mab. 21:8) Ivona vakadakara maningi povakavona Firipi. Pa makore anokwana kuita 20 ainga adarika ku Jerusarema, iyena wainga akagajwa ngo vapostori pa kukovanisa zvokuha mu ungano yo Cikristu yainga yavha kuumbhwa. Firipi waizivika inga mundhu waivangisira maningi mu basa ro kucumaera. Ceukijanyi kuti vajiji povakaparajana ngo ndava yo kuteverehwa, Firipi wakaenda Samariya, wotanga kucumaera kondhoyo. Pa kufamba ko nguva, iyena wakacumaeravo mwanarume wo Etiyopiya no kumubhabhatija. (Mab. 6:2-6; 8:4-13, 26-38) Zvokadi kamare, iyena wakashandira Jehovha naakagondeka.

¹³ Firipi wainga acandoenderera mberi mu basa ro kucumaera. Paaingari ecigara ku Sezareya, iyena wainga akandobatikana mu basa ro kucumaera, zvokuti Ruka wakatomudanija kuti “muvhangeri.” Cimwenizve, tinoziva kuti iyena wainga waano vana vaviri vokaji vaiporofeta, zvinovonesa kamare kuti ivona vaitevejera muezaniso wa baba wavo. b (Mab. 21:9) Izvi zvinovonesa kuti Firipi waivangisira maningi kuti akwanise kuvangisa mbhuri yake kuti ive no ushamwari wo phedo na Jehovha. Zvaushoni maningi kuti majibaba atevejere muezaniso wa Firipi, ngo kugaja muezaniso waushoni mu basa ro kucumaera no kubesera vana vavo kuti vade kuita basa iri.

14. Hama jaiashira Pauro pa vhisita jaiita, jaibesereka kudini, ngowapi mukana watinawo nyamasi uno?

¹⁴ Ku ndau yese yaaienda, Pauro waipsaka hama wogara najo. Pacina kukana-kana, hama jaida maningi kuashira misiyonariyo uwu no vadoni vake. Vhisita iji jaibesera vese kuti vakwanise ‘kuvangisana.’ (Var. 1:11, 12) Nyamasi uno, tinavo mukana jokuita zvakafanana.  Tinozova no makomborero akawanda kudari tikaashira pa muzi pedu muvonereri wo ndharaundha no mukaji wake, pikija ticina zviro zvakawanda.—Var. 12:13.

15, 16. Agabho wakavisa masoko api, iwona akapsasa kudini vandhu vakamazwaro?

¹⁵ Pa mukuvo wakapeja Pauro ecigara pa muzi pa Firipi, wakaguma murendo umweni anoreremejwa maningi, waidanwa Agabho. Vaingari pa muzi wa Firipi vaizviziva kuti Agabho wainga muporofeti, iyena wainga akananga kuti kwaizova no njara huru pa mukuvo waitonga Kraudhiyo. (Mab. 11:27, 28) Kangaije pavakamuvona, vakajivhunjisa kudari: ‘Ngenyi Agabho waviya kuno? Ana masoko enyi?’ Vese vakanasa kumusotesesa paakatora bhande raisimihwa ndi Pauro, bhande iri rainga ro nguvo, irona raishandiswavo kuitira kuviga mare no zviro zvimweni. Agabho wakasunga murenje jake no nyara ngo bhande iri, wotanga kuvereketa. Masoko aaivereketari aisisira maningi. Iyena wakati: “Mujimu mucena unoti, ‘mune wo bhande iri anozosungwa ngo maitiro akadaro ngo Vajudha mu Jerusarema, perepo ozopekejwa mu nyara jo vandhu vo majinja.’”—Mab. 21:11.

¹⁶ Ciporofita cakanangwari ndi Agabho cakavonesa kuti Pauro, waizoenda Jerusarema. Asi caivonesazve kuti waizoshaisha kutajwa ngo Vajudha, wopekejwa “mu nyara jo vandhu vo majinja.” Ciporofita ici cakapsasa maningi vandhu vakacizwari. Ruka wakatara kudari: “Itusu no vamweni vainga pondhopo, takatanga kumudeketerera kuti acadoenda ku Jerusarema. Pauro wakadavira kuti: ‘Ngenyi muri kucema no kurembesa cido cangu? Zivanyi kuti ndakanasirira kuti ndisungwe no kufa mu Jerusarema ngo ndava yo zina ra Mambo Jesu.’”—Mab. 21:12, 13.

17, 18. Pauro wakakhombijisa kudini kuti waida kwenderera mberi no civaringo caainga akatema, hama jakaitenyi?

¹⁷ Amborangariranyi basi zviri kuitika. Hama, kubatanijavo na Ruka vari kueja kurambija Pauro kuti atame kwenderera mberi no hwendo uhu. Vamweni vari kutorira. Ecivona rudo waaikhombijihwari ngo hama, iyena wakananga kuti ivona vainga ‘vecirembesa cido cake’ kana kuti mukuzwirana no sandujo jimweni jo Cigiriki, ivona vainga “vecikhuvaza mwoyo wake.” Pikija no zvese izvi, iyena wakavangirira no civaringo cake inga zvaakaita paakasongana no hama jo ku Tiro, iyena aazivi kutendera kuti kudeketera kwavaiita no kucema kwavo kumurembese. Iyena anotovadurujira kuti ngenyi anoda kwenda Jerusarema. Izvi zvaivonesa kucunga kwakakura maningi! Inga ndi Jesu, Pauro wakatema civaringo co kwenda Jerusarema. (Vah.  12:2) Pauro aacaida kufa, asi kudari izvi nozvakaitika, waiziva kuti waizofa ngo kuva muteveri wa Jesu Kristu.

¹⁸ Waro hama jakaitenyi? Ngo magama mashoma, ijona jakareremeja civaringo cake. Bhaibheri rinoti: “Patakakonehwa kumukhohwesa, itusu takamuregera, tonanga kuti: ‘Ngakuitike kuda ka Jehovha.’” (Mab. 21:14) Vaiejaya kuvangirija Pauro kuti atame kwenda Jerusarema, avazivi kuvangirira pa manera ovaida kuti zviro zviitike. Vakazwira Pauro no kutenderana no mavonero ake ngo kuziva kuti iyena waidikana kuita kuda ka Jehovha, pikija izvi zvaizonesa. Pauro wainga watanga kuita basa raizomuita kuti afe. Zvaizoreruka maningi kwaari kuita basa iri kudari hama ajizivi kuita kuti iyena arembe.

19. Cijijo capi cinosisira catinojija kuvha ku zvakaitika no mupostori Pauro?

¹⁹ Tava no cijijo cinosisira maningi pa zvakaitika na Pauro. Atidikani nee padoko kuvangirija hama kuti jisiye kubatikana pa kushandira Jehovha. Tingashandisa cijijo ici pa mugariro jakasiyana-siyana, haiwa basi paya pokuti upenyu hwedu unonga uri pa ngozi. Inga muezaniso, majibaba akawanda vanonesehwa maningi kuvona vana vavo vecibuda pa muzi vecienda ku ndau imweni kuti vashandire Jehovha.  Asi vanotema civaringo co kutama kuvarembesa. Hambzaji Phiri vanogara ku Ingratera, vaciri kuceukija manera ovakajizwa povakavona mwana wavo umwe ega, ecibuda pa muzi woenda koita basa ro umisiyonariyo ku Afrika. Ivona vakati: “Mukuvo uwu wakava unodakajisa. Kwandiri zvainga zvecinesa kugara ndhambo no mwana wangu. Ndakacamwa asi ndaidakarazve pa mukuvo wondhowo. Ndakaita mukumbiro ngo pamusoro pazvo. Civaringo ici cainga cake, inini andizivi kumboeja kuita kuti arembe. Kunasa kunanga, ndini ndakamujijisa kuti adire pakutanga Umambo hwa Mwari. Mwanangu ari kushanda ku nyika imweni ko makore anokwana kuita 30. Ndinobonga maningi Jehovha njiku jese ngo kubesera mwanangu kuti aenderere mberi akagondeka.” Zvinodakajisa maningi kubesera hama jinoda kuzvipira pa mabasa a Jehovha.

20, 21. Zvicinyi zvinokhombija kuti Pauro waida maningi kugara no hama jake, ngenyi waida kugara najo?

²⁰ Pakaitwa nasiriro kuti Pauro aenderere mberi no hwendo hwake. Hama jimweni jo Sezareya jakamuperekeja, jecivonesa kuti jainga jecimubesera ngo mwoyo wese. Zvinodakajisa kuvona kuti pese paiima Pauro no vadoni vake veciita hwendo kwenda Jerusarema, vaipsaka hama kuti vabhuisane najo. Pavakaguma ku Tiro, vosongana no hama, vakagara najo pa njiku jinokwana kuita 7. Ku Tiromaidha pa njiku imwe. Ku Sezareya vakagareyo ko njiku nganani pa muzi wa Firipi. Tevere, inga zvapera kunangwa, hama nganani jo Sezareya jakaperekeja Pauro no vadoni vake mbhera Jerusarema, ino kovakaashihwa ngo mujiji umweni wokare anozwi Minasoni. Ruka wakananga kuti povakaguma ku Jerusarema ‘hama jakavaashira jakadakara.’—Mab. 21:17.

²¹ Zvakanasa kujeka kuti Pauro waida maningi kugara no hama jake. Iyena waivangiswa maningi ndijona, inga manera atinovangiswavo nyamasi ngo hama jedu. Pacina kukana-kana, kuvangiswa kwaakaitwari kwakamubesera kuti ahwisane no vavengi vake vaidari kumuuraya.