1-3. (a) Zviitiko zvapi zvakadoita kuti ungano yo muzana rokutanga ro makore igume pa kuparajana? (b) Tingabesereka kudini ngo kujija zviri mu bhuku ra Mabasa?

 PAURO na Bharnabha vakahwirira ku hwendo hwavo hwokutanga ku Antiyokiya yo Siriya vakazara ngo mudakaro. Ivona vainga vakadakara ngokuti Jehovha wainga akafunungura “musuvo ku vandhu vo majinja kuti vatende.” (Mab. 14:26, 27) Ngo kudaro, vandhu vo Antiyokiya avacaibhuyazve ciri cese kusiyapo kubhuya ngo pamusoro po masoko akanaka okuti “vandhu vazinji vomajinja” vari kuviya muungano yo dhorobha iri.—Mab. 11:20-26.

² Masoko okuti vandhu vazinji vari kutendera masoko akanaka, akaguma ku Judheya ngo kukasika. Kusiyapo kuviisa mudakaro ku vese, masoko aya akaita kuti shwiro yo kusokwa iyendererezve mberi. Ngowapi musiyano waidikana kuvepo ku Makristu o Cijudha no acikaripi o Cijudha? Vaya vacikaripi Vajudha vaidikana kuvona kudini Mutemo wa Mosi? Shwiro iyi inomusa kutama kuzwana mu ungano zvoita kuti Makristu agume pakuparajana. Waro shwiro iyi inozotongeswa kudini?

³ Patinorangarira zviri mu bhuku ra Mabasa, tinovona zvijijo zvizinji zvinosisira maningi. Izvi zvingatibesera kuita zviro ngo ungwaru kudari pakamuka shwiro jinoita kuti ungano iparajane mu mu njiku jedu jino.

4. Makristu amweni ainga no mavonero api akashata, muvhunjo wapi unovepo?

⁴ Mujiji Ruka wakatara kudari: “Vandhu vamweni vakavha Judheya [kwenda ku Antiyokiya], vakatanga kujijisa hama kuti: ‘Kudari mukatama kusokwa mukuzwirana no mutemo wa Mosi, amuzoponeswi.’” (Mab. 15:1) Atizvizivi dangani ‘vandhu . . . vakavhari Judheya’ vacito vaviya muungano yo Cikristu vainga Vafarisi. Zvinoita inga kuti murangariro jo Vafarisi jainga jakavakwevejera, ivona vakatoguma  pakuita zvakashatisisa maningi, vaitonanga kuti vainga vakatumwa ngo vapostori no vakuru vo Jerusarema. (Mab. 15:23, 24) Painga papera makore anokwana kuita 13, Mwari naashandisa Pedhru kuti avonese kuti vo majinja vanganghwinavo mu ungano yo Cikristu. Waro ngenyi Makristu aienderera mberi ecibatisisa shwiro yo kusokwa? a—Mab. 10:24-29, 44-48.

5, 6. (a) Zvicinyi zvakaitisa kuti Makristu amweni arambe akabatisisa shwiro yo kusokwa? (b) Citenderano co kusokwa caiita divi ro citenderano ca Abhirahama? Sananguranyi. (Vonanyi masoko o pasi.)

⁵ Pangava no mathangwe akawanda. Mutemo wo kusokwa wainga wakadihwa ndi Jehovha, cimwenizve, zvaitatija kuti mundhuwo wainga no ushamwari unosisira naye. Mutemo uu wakadihwa, citenderano co Mutemo cicito caizwa, asi pakufamba ko nguva mutemo uu wakazodihwavo pa citenderano co Mutemo. Shwiro yo kusokwa yakatanga na Abhirahama no mbhuri yake. b (Lv. 12:2, 3) Ngo pamusoro po Mutemo, zvakadikana kuti vonyikanja vagumevo pa kusokwa kuti vawane makomborero akadari inga o kuva pa Phasika. (Ex. 12:43, 44, 48, 49) Ngo kudaro, Vajudha vairangarira kuti mwanarume acizivi kusokwa waivoniwa acizivi kucena no acikasisiri.—Is. 52:1.

⁶ Ngo kudaro, Makristu o Cijudha aidikana kuva no rutendo no kuzvidodokesa kuti vatendere cokwadi ici. Citenderano ici co Mutemo cainga cakacinjwa ngo citenderano cimweni cipsa. Ngo iyo ndava, mwana wo Mujudha paaibahwa, azvicairevazve kuti iyena waizova no ushamwari hwakavanga na Jehovha pikija akatama kuzwira mutemo. Ku Makristu o Cijudha aigara inga cikwata inga zvaiitika ku Makristu o ku Judheya, ivona vaidikana kuva no cicunge kuti vatendere Kristu no kutendera vo majinja amweni acikazivi kusokwa inga hama javo jo kumujimu.—Jr. 31:31-33; Ruk. 22:20.

7. Vanarume vo “Judheya” avazivi kuzwisisa cokwadi capi?

⁷ Ngo zvokadi kuti mutemo ja Mwari jainga jicizivi kucinja. Zvinovonesa zvondhozvo ngozvokuti citenderano cipsa caizwirana no Mutemo wa Mosi. (Mat. 22:36-40) Ngo pamusoro po kusokwa, Pauro wakazotara kudari: “Kuva Mujudha wokadi kunobatanija undhu hwo mukati, iyena wakasokwa mu mwoyo mwake ngo mujimu mucena,  kuciripi ngo mutemo wakatahwa.” (Var. 2:29; Dt. 10:16) ‘Vandhu . . . vakavhari Judheya’ vainga vacizivi kunasa kuzwisisa cokwadi ici. Vairangarira kuti Mwari wainga acizivi kupeja mutemo uu wo kusokwa. Kunanga kuti ivona vakazwira zvavakavhunjwaro?

8. Ngenyi shwiro yo kusokwa yakaendeswa ku mukhumbi unotonga ku Jerusarema?

⁸ Ruka wakaenderera mberi eciti: “Pauro na Bharnabha vakapopana kukuru na ivona [ecinangira vanarume ‘vakavha Judheya’]. Ngo kudaro, Pauro, Bharnabha no vamweni, vakasanwa kuti vaende ku Jerusarema kotonga ndava iyi no vapostori no vakuru.” c (Mab. 15:2) ‘Kupopana uku’ kwakavonesa zvairangarihwa no zvaitendhwa ngo vandhu ava, zvokuti ungano yo Antiyokiya aizivi kukwanisa kutonga shwiro iyi. Kuti vave no runyararo no rubatano, ungano yakaita kuti shwiro iyi iendeswe ku “vapostori no vakuru” vo Jerusarema avo vaiumba mukhumbi unotonga. Tinojijenyi kuvha ku vakuru ava vo Antiyokiya?

9, 10. Kuitisa kudini hama jo Antiyokiya kubatanijavo na Pauro na Bharnabha, vakasiya muezaniso waushoni kwatiri?

⁹ Cijijo cinosisira catinojija ngo cokuti tinodikana kuthemba sangano ra Jehovha. Ambovonanyi basi: Hama jo Antiyokiya jaizviziva kuti mukhumbi unotonga waiumbhwa basi ngo Makristu o Cijudha. Pikija zvakadaro, ivona vaithemba kuti hama iji jaizotonga shwiro iyi yo kusokwa mukuzwirana no Matahwa. Ngenyi? Ngokuti ungano yaithemba kuti Jehovha waizotungamirira shwiro iyi ecishandisa mujimu mucena no Musoro wo ungano yo Cikristu, Jesu Kristu. (Mat. 28:18, 20; Vae. 1:22, 23) Nyamasi uno, kudari pakamuka zvineso, tinodikana kutevejeravo muezaniso waushoni wo Makristu o Antiyokiya, ngo kuthemba sangano ra Jehovha no Mukhumbi Unotonga.

¹⁰ Tinojijazve kuti zvinosisira maningi kuva vandhu vanozvidodokesa no kusengerera. Pauro na Bharnabha vainga vakagajwa ngo mujimu mucena kuti vaende ku majinja, asi avazivi kueja kushandisa simba ravo kuti vatonge cineso ici co kusokwa ku Antiyokiya. (Mab. 13:2, 3) Kusiyapo izvo, Pauro wakazotara kudari: “Ndakaendeyo [ku Jerusarema] ngokuti ndakavoneswa,” izvi zvinovonesa kuti wakaashira ndhungamiriro ya Mwari ngo pamusoro po shwiro iyi.  (Vag. 2:2) Vakuru nyamasi uno, vanovangisira kuti vavevo vandhu vanozvidodokesa no vanosengerera paya panomuka shwiro ingabara kuparajana. Kusiyapo kuvangirira pa mavonero avo, ivona vanopsaka besero ra Jehovha ngo kupsakisisa mu Matahwa no ndhungamiriro jinovha ku muranda wakagondeka.—Vaf. 2:2, 3.

11, 12. Ngenyi kuvetera Jehovha zvinosisira maningi?

¹¹ Nguva jimweni tingatodikana kuvetera kuti Jehovha ajekese shwiro iriyese. Ceukijanyi kuti hama jo mu nguva ya Pauro jakadikana kuvetera mbhera mu gore ra 49 Kristu Aviya. Painga papera makore anokwana kuita 13, Korneriyo naapera kuzojwa mu gore ra 36 Kristu Aviya. Mbhera gore iri Jehovha wainga acito watonga mu njira yakajeka shwiro iyi yo kusokwa. Ngenyi zvakatora mukuvo wakareba? Kangaije Mwari waipa nguva ku Vajudha vainga no mwoyo wakanaka kuti vacinje mavonero avo pa shwiro iyi. Citenderano co kusokwa cakaizwa ndi Abhirahama, mundhu wavaida maningi, cakashanda pa makore anokwana 1.900. Ngo kudaro, zvaisisira maningi kuti vazwisise kuti citenderano ici cainga capera.—Joh. 16:12.

¹² I makomborero makuru kujijiswa no kuumbwa ndi Baba wedu vo kudenga vano rudo no kusengerera. Muviyo jakona nguva jese jakanaka kwatiri. (Is. 48:17, 18; 64:8) Ngo kudaro, itusu atidikani kuvangirira pa kushandisa mavonero edu nee atidikani kuramba kutendera cinjo jinoitwa mu sangano kana pa manera ataizwisisa mavhesi manganani. (Muc. 7:8) Kudari mukavona kuti munaco cirovejeso ici cakashata, ngenyi amurangarijisisi no kuita mukumbiro ngo pamusoro po ndhungamiriro jiri pana Mabasa o Vapostori cipauko 15? d

13. Tingatevejeresa kudini kusengerera ka Jehovha mu basa redu ro kucumaera?

 ¹³ Nguva jimweni tinodikana kuva vandhu vanosengerera patinojija Bhaibheri no vandhu vanovona kuti zvinonesa maningi kusiya jijiso jo kunyepa kana zvirovejeso zvavaidakarira ko nguva yakareba asi zvicikazwirani no Bhaibheri. Pa mugariro jakadari inga iji, nguva jimweni zvinodikana kupa nguva kuti mujimu mucena wa Mwari, ucinje mugariro jo mujijiwo. (1 Vak. 3:6, 7) Zvinosisira maningi kuita mukumbiro pa shwiro iyi. Azvinenyi no zvatinozoita, pa nguva kwayo Mwari anozotibesera kuvona kuti ngozvapi zvatinodikana kuita.—1 Joh. 5:14.

14, 15. Ungano yo Antiyokiya yakatatijisa kudini kuti yaireremeja Pauro, Bharnabha no hama jiyani jaiita hwendo na ivona? Ivonavo vakakhombijisa kudini kuva makomborero ku hama javo?

¹⁴ Ruka wakazoenderera mberi eciti: “Novaperekejwa padoko ngo ungano, vakapinda ngo mu Finisiya no Samariya, vecinasa kunanga kutendeuka ko vonyikanja. Hama jese jaidakara ngo kuzwa masoko aya.” (Mab. 15:3) Zvecivoneka kuti ungano yakaperekeja Pauro, Bharnabha no vamweni, zvakatatija rudo hwavo hwo Cikristu no kuvonesa kuti ungano yaida kuti ivona vaashire makomborero a Mwari. Pa vhaza iyi, hama jo ku Antiyokiya jakatisiirazve muezaniso waushoni. Kureva kuti imwimwi munoreremeja hama jenyu “maningi-ningi [vakuru] vayani vanoshanda ngo simba pa kuvereketa ngo pamusoro po soko ra Mwari no kujijisa”?—1 Tim. 5:17.

¹⁵ Pavainga mu gwanja, vanarume ava vakava makomborero ku hama javo jo ku Fenisiya no Samariya ngo kuvaverengera manera okuti vandhu vo Majinja vaitenda masoko akanaka. Pakati pa vaya vaizwari masoko aya, paingavo no Makristu o Cijudha ainga akatizira ku ndau iji Estefano naapera kufuhwa ngo mapuwe. Mu njira yakafanana, nyamasi uno masoko ngo pamusoro po manera okuti Jehovha ari kukomborera basa ro kuita vajiji, ari kuvangisa maningi hama no hambzaji jedu maningi-ningi vaya vari kusongana no matambujiko. Imwimwi muri kunasa kubesereka ngo masoko aya ngo kwenda ku musongano, ku magungano, ngo kuverenga zviro zviri kuitika no hama jedu, zvinoviya mu mabhuku edu kana mu jw.org?

16. Zvicinyi zvinovonesa kuti shwiro yo kusokwa yainga yakura maningi?

¹⁶ Pavakapera kufamba mumango uno makiromita anokwana kuita 550 vecienda ku divi ro kakusi, cikwata ciya caivhaya ku Antiyokiya cakazoguma kwacaienda. Ruka wakatara kudari: “Novaguma  Jerusarema, vakaashihwa ngo ungano, ngo vapostori no vakuru, vonanga zviro zvizinji zvakaithwa ndi Mwari ecivashandisa.” (Mab. 15:4) “Asi vamweni vaimbonga Vafarisi vozova no rutendo, vakamuka voima veciti: ‘Zvinodikana kuti vatendi vokunja vasokwevo, ngokuteveja mupango wa Mosi.’” (Mab. 15:5) Pacina kukana-kana, shwiro yokuti Makristu acikaripi Vajudha vaidikana kusokwa yainga yakura maningi, iyona yaidikana kutongwa.

17. Ndiyani waiita divi ro mukhumbi unotonga ku Jerusarema, ngenyi “vakuru” vakabatanijwavo?

¹⁷ Pana Mazwi Akangwara 13:10 panoti: “Uzivi huna vaya vanotendera kupangihwa.” Mukuzwirana no ndhungamiriro iyi, “vapostori no vakuru vakaungana kuti vapopore shwiro iyi [yokusokwa].” (Mab. 15:6) “Vapostori no vakuru” vaimirira ungano yese yo Cikristu inga zvinoitwavo nyamasi uno ngo Mukhumbi Unotonga. Ngenyi “vakuru” vaishanda pamwepo no vapostori? Ceujanyi kuti mupostori Jakobo wainga wavha kuuraiwa, mupostori Pedhru wainga wadihwa mu kadheya pa nguva shomani. Waro kudari zviro izvi nozvakaitikavo ku vapostori vamweni? Kuvepo ko vanarume vamweni vakazojwa no vanokwanirisa, kwaizoita kuti ungano ienderere mberi ino vatungamiriri.

18, 19. Masoko api akananga Pedhru, vaya vaimuzwa vakaguma pa kuva no cokwadi cenyi?

¹⁸ Ruka wakaenderera mberi eciti: “Sure ko kuphikizana kukuru, Pedhru wakaima, woti . . . : ‘Hama, munozviziva kuti, kuvhira pa kutanga, Mwari wakandisana pakati penyu, kuti vandhu vo majinja vazwe no kutenda masoko akanaka andinovereketa ngo muromo wangu. Mwari anozivaya mwoyo, wakaita ucapupu ngo kuvapa mujimu mucena, ngo maitiro aakatipa ndiwona. Iyena aazivi kutisiyanisa na ivona, asi wakacenesa mwoyo yavo ngo rutendo.’” (Mab. 15:7-9) Mukuzwirana no bhuku rimweni, gama ro Cigiriki rakasandujwa kuti “kuphikizana kukuru” pa vhesi ya 7 rinorevazve “kupsakisisa  kana kuvhunjisa.” Zvinovoneka kuti hama jainga jakasujunuka pa kubhuya mavonero avainga nawo pa shwiro iyi.

¹⁹ Magama a Pedhru akaceukija vese kuti iyena waingepo Makristu okutanga acizivi kusokwa, paakazojwa ngo mujimu mucena mu gore ra 36 Kristu Aviya, kunangira Korneriyo no mbhuri yake. Kudari Jehovha aacaivonazve Vajudha no vacikaripi Vajudha inga vandhu vakasiyana, ngenyi vandhu vaida kuzviphingaija? Kusiyapo izvo, zvinocenesa mwoyo wo mundhu i kuva no rutendo kuna Kristu, haiwa kuzwira Mutemo wa Mosi.—Vag. 2:16.

20. Kuitisa kudini vaya vaivangirira pa shwiro yo kusokwa vainga ‘vecieja Mwari’?

²⁰ Ngo ndava yo ucapupu hwaakapuwa ngo soko ra Mwari no mujimu mucena, Pedhru wakapejisa kuvereketa eciti: “Waro, ngenyi muri kueja Mwari, ngo kudira mu musipa mo vajiji kanga yokuti majicekuru edu pamwepo na itusu atizivi kuikwanisa kuithwara? Mukusiyana, itusu tinotenda kuti tinoponeswa ngo unyasha hucikaezaniswi hwa Mambo Jesu, inga maponesehwe avanoithwa.” (Mab. 15:10, 11) Vaya vaivangirira pa shwiro yo kusokwa vainga ‘vecieja Mwari’ kana kuti ‘kueja kusengerera kwake’ inga zvinonangwa ngo sandujo imweni. Ivona vaieja kudira mutemo ku vandhu vo majinja jokuti ivona avacaikwanisa kujizwira, zvoita kuti vatongehwe kufa. (Vag. 3:10) Kusiyapo kuvangirira pa shwiro yo kusokwa, Vajudha vaingari vecizwa Pedhru vaidikana kubongesera Mwari ngo unyasha hwake hucikaezaniswi, hwakavoneswa pecishandiswa Jesu.

21. Bharnabha na Pauro vakanangenyi pa musongano uu?

²¹ Masoko a Pedhru akapsasa maningi vandhu ava, zvoita kuti ‘vandhu vese vanyarare.’ Cimwenizve, Bharnabha na Pauro vakananga “zvitatijo zvizinji no mushamaiso zvainga zvaithwa ndi Mwari ecishandisa ivona pakati po majinja.” (Mab. 15:12) Pakupejisira, vapostori no vakuru vainga vakanasiririka kuti vasotesese shwiroyo no kutema civaringo caizwirana no kuda ka Mwari pa shwiro iyi yo kusokwa.

22-24. (a) Kuitisa kudini Mukhumbi Unotonga nyamasi uno unotevejera mukhumbi unotonga wo muzana ro kutanga ro makore? (b) Vakuru vangatatijisa kudini kuti vanoreremeja urongwa hwo sangano?

²² Mu njira yakafanana, nyamasi uno Mukhumbi Unotonga paunoita musongano, ivona vanopsaka ndhungamiriro mu Bhaibheri no kuita mukumbiro vecikumbira mujimu mucena. (Ndu. 119:105; Mat. 7:7-11) Kuti vakwanise kuzviita, hama imwe nga imwe yo Mukhumbi Unotonga inoashira masoko anozoda kubhuiwa pa musongano iji nguva iciripo, kuti vakwanise kurangarijisisa no kuita mukumbiro  ngo pamusoro pazvo. (Mazwi 15:28) Pa musongano iji, hama iji jo kuzojwa jinobhuya no jakasujunuka asi ngo nderemejo. Ivona vanoshandisa maningi Bhaibheri pa musongano iji.

²³ Vakuru vo ungano vanodikanavo kutevejera muezaniso uu. Kudari musongano wo vakuru ukapera asi shwiro imwe yotama kutongeka, vakuru vangatarira bheteri ro mu nyika mavo kana vaimiriri varo, vakadari inga vavonereri vo ndharaundha. Kudari zvikadiwa, bheteri ringatarira Mukhumbi Unotonga.

²⁴ Jehovha anokomborera vaya vanoreremeja urongwa uhu wo sangano no kutatija kujidodokesa, kugondeka no kusengerera. Inga zvatinozovona pa cipauko cinotevera, kudari tikaita izvi, Mwari anozotipa runyararo hwokadi, zvokuha zvakawanda zvo umwari no rubatano mu ungano.