Kwenda ku nda-nda-nda yo zviri mukati

Kwenda ku bhokiso ro zviri mukati

Masoko o Kupejisira

Masoko o Kupejisira

 1 NDHUNGAMIRIRO

Mutemo ja Mwari jakacijikira mu ndhungamiriro jake. Ndhungamiriro iji, i zvokadi zviri mu Bhaibheri. Ijona jinotibesera kuzwisisa kuti ngo zvapi zvinorangarira Mwari no mazwiro aanoita ngo shwirojo. Ndhungamiriro jinotibesera kunasa kutema zvivaringo zvaushoni mu upenyu no kuita zvakanaka. Ijona jinotibeserazve ushoni kudari pacina mutemo wa Mwari unonasa kujekesa kamare zvatinodikana kuita.

Cipauko 1, ndima 8

 2 KUZWIRA

Kuzwira Jehovha zvinoreva kuita ngo mwoyo wese zvaanotikumbira kuti tiite. Jehovha anoda kuti kuzwira kwedu kukwevejehwe ngo rudo. (1 Johani 5:3) Kudari tikada Mwari no kumuthemba, tinozozwira mbhangiro jake mu mugariro uri wese. Tinozoita izvi pikija pazvinonga zvicizivi kureruka. Kwatiri, zvinosisira maningi kuzwira Jehovha, ngokuti anotijijisa kuti tive no upenyu unodakajisa wari zve anotigondesa makomborero mazinji kumbejiyo.—Isaia 48:17.

Cipauko  1, ndima 10

 3 RUSUJUNUKO WO KUKHETA

Jehovha wakapa mundhu wese rusujunuko hwo kuzvikhetera, kana kuti, tingatotema zvivaringo zvedu tega. Iyena aazivi kutisika inga mucini. (Deuteronòmio 30:19; Joxwa 24:15) Tingashandisa rusujunuko hwedu kuti tiite zvatinoda. Asi tikatama kungwarira, tingazoita zvisungo zvakashata. Kuva no rusujunuko hwo kuzvikhetera, zvinoreva kuti umwe na umwe wedu anodikana kukheta dangani anoda kuva wakagondeka kuna Jehovha no kuvonesa kuti anonasa kumuda kamare.

Cipauko 1, ndima 12

 4 NDHUNGAMIRIRO NGO PAMUSORO PO ZVAKANAKA NO ZVAKASHATA

Jehovha wakatipa ndhungamiriro ngo pamusoro po zvakanaka no zvakashata no zvatingaita kudari pakaitika ciri cese. Mu Bhaibheri, tingajija ndhungamiriro iji no kuvona manera ojinotibesera kuti tidakajise Jehovha zve kuti tive no upenyu hunodakajisa. (Mazwi Akangwara 6:16-19; 1 VaKorinto 6:9-11) Ndhungamiriro iji jinotijijisa manera anorangarira Mwari. Jinotijijisa kuti tive no rudo, tiite zvisungo zvakanaka no kuva vakanaka mwoyo no vamweni. Pikija hazvo marangaririre o nyika ari kuramba ecishatisisa, zvinonanga Jehovha ngo pamusoro po zvakanaka no zvakashata azvicinji. (Deuteronòmio 32:4-6; Malakia 3:6) Kuzwira ndhungamiriro ja Jehovha, kunotijivirira kuti titame kuzvidemba mangwana.

Cipauko 1, ndima 17

 5 HANA

Hana i mazwiro atinawo ngo mukati anotibesera kuzwisisa cakanaka no cakashata. Jehovha wakapa mundhu wese hana. (VaRoma 2:14, 15) Kuti ishande ushoni, inodikana kurovejwa mukuzwirana no zvinonanga Mwari ngo pamusoro po zvakanaka no zvakashata. Tikadaro, hana yedu ingazokwanisa kutibesera kuti tiite zvisungo zvinodakajisa Jehovha. (1 Pedru 3:16) Hana ingatizivisa patinonga tecida kuita zvisungo zvakashata. Tikaita ciro cakashata, hana ingatogara yecibharuka. Hana yedu ingaremba, asi ngo besero ra Jehohva ingavia pa kuvangazve. Hana yakanaka inotiita kuti tive no runyararo no kuzvireremeja.

Cipauko 2, ndima 3

 6 KUTHYA MWARI

Kuthya Mwari zvinoreva kuti tinoda maningi no kureremeja Mwari zvokuti atidi kuita ciri cese cinomunyangajisa. Kuthya uku kunotibesera kuti tiite zvakanaka, totama kuita zvakashata. (Nduyo 111:10) Ngo ndava yazvo, tinonasa kutea njeve ku zvese zvinonanga Jehovha. Kuthya Mwari kunotibeserazve kuti tikwanirise zvatakapika kwaari, zvecivoneka kuti tinomureremeja. Kuthya Mwari kunopsasa manera edu o kurangarira, manera otinotaja vamweni no zvatinokheta njiku no njiku.

Cipauko 2, ndima 9

 7 KUKHAUYA

Kukhauya kunobatanija kunasa kusuruvara kunoita mundhu ngo kuita ciro cakashata. Vanoda Mwari vanosuruvara maningi vakavona kuti vaita ciro cinonanga Jehovha kuti cakashata. Tikambhera ngo kushaisha, tinodikana kukumbira kuregerehwa ndi Jehovha pecishandiswa muripo wa Jesu. (Mateu 26:28; 1 Johani 2:1, 2) Tikakhauya ngo mwoyo wese toregera kuita zvakashata, tingava no cokwadi co kuti Jehovha anozotiregerera. Atizodikani kuramba tecithimwa-thimwa ngo zvatakamboshaisha. (Nduyo 103:10-14; 1 Johani 1:9; 3:19-22) Tinodikana kuvangisira maningi kuti tijije ngo zvatakashaisha, kucinja marangaririre akashata no kurarama mukuzwirana no zvinonanga Jehovha kuti zvakanaka.

Cipauko 2, ndima 18

 8 KUJINGWA

Mundhu paanoita cishaishi cikuru, acikakhauyi zve acikadi kuteveja ndhungamiriro ja Jehovha, iyena aadikanizve kuva umwe wo ungano. Anodikana kujingwa. Mundhu paanojingwa, tinoregera kuita ushamwari naye zve atibhuizve naye. (1 VaKorinto 5:11; 2 Johani 9-11) Kujinga mundhu zvinojivirira zina ra Jehovha no ungano. (1 VaKorinto 5:6) Imbhangiro inobesera mundhu kuti akhauye kuti ahwirire kuna Jehovha.—Luka 15:17.

Cipauko 3, ndima 19

 9 NDHUNGAMIRIRO NO MBHANGIRO

Jehovha anotida zve anoda kutibesera. Ngo ndava yazvo, anotipa ndhungamiriro no mbhangiro ecishandisa Bhaibheri pomwe no vandhu vanomuda. Itusu atizivi kukwana ngo kudaro atikwanisi kupona ticina besero iri. (Jeremia 17:9) Patinozwira ngo nderemejo vandhu vaanoshandisa Jehovha kuti vatitungamirire, tinokhombija kuti tinoreremeja zve tinoda kuzwira Jehovha.—Vaheberi 13:7.

Cipauko 4, ndima 2

 10 KUJIKUJA NO KUJIDODOKESA

Atizivi kukwana ngo kudaro zvakareruka kuva tinojikuja. Asi Jehovha anovetera kuti tive vanojidodokesa. Kazinji tinozwisisa kuti icinyi kujidodokesa patinojiezanisa na Jehovha tovona madodokere atakaita pamberi pake. (Jobe 38:1-4) Kujidodokesa kunobatanijavo kujijira, kurangarira ngo pamusoro po vamweni no kuvona zvaushoni ku vamweni kupinda zvedu basi. Kujikuja kunoita kuti mundhu ajivone inga anosisira maningi kupinda vamweni. Mundhu anojidodokesa anojipopora pacake ngo kugondeka kwese ovona mugariro pomwe no kurembejeka kwake. Aathyi kutendera zvishaishi zvake, kukumbira kuregerehwa zve kudavira mazano o vamweni no mbhangiro. Mundhu anojidodokesa anogonda Jehovha zve anozwira ndhungamiriro jake.—1 Pedru 5:5.

Cipauko 4, ndima 4

 11 UTONGI

Utongi zvinoreva kuva no citendehwa co kupa mutemo no kutema zvisungo. Jehovha ano utongi ukuru kudenga no pasi. Iyena wakasika zviro zvese, ngo kudaro ndiyena o masimba ese. Nguva jese anoshandisa utungamiriri hwake, kuti abesere vamweni. Jehovha wakapa vandhu vamweni mutoro wo kutivonerera. Inga muezaniso, vabari, vakuru no umambo wo nyika vano simba ro kutonga zve Jehovha anoda kuti itusu tishande pamwepo navo. (VaRoma 13:1-5; 1 Timoti 5:17) Asi mutemo jo vandhu pajinotikumbira kuita zviro zvicikazwirani no mutemo ja Mwari, pa mugariro uu, tinodikana kuzwira Mwari. (Maitiro o Vapostori 5:29) Patinozwira vandhu vakagajwa ndi Jehovha kuti vatungamirire, tinokhombija kuna Jehovha kuti tinoreremeja zvisungo zvake.

Cipauko 4, ndima 7

 12 VAKURU

Vakuru i hama jino zivo jinoshandiswa ndi Jehovha kuti vavonerere ungano. (Deuteronòmio 1:13; Maitiro o Vapostori 20:28) Ivona vanotibesera kuti tirambe tino ushamwari hwakavanga na Jehovha. Vanotibeserazve kuti tinamate Jehovha mu njira yakarongeka zve no runyararo. (1 VaKorinto 14:33, 40) Kuti vakuru vagajwe ngo mujimu mucena, ivona vanodikana kuva no mugariro jinowanika mu Bhaibheri. (1 Timoti 3:1-7; Tito 1:5-9; 1 Pedru 5:2, 3) Itusu tinothemba sangano ra Mwari zve tinopa besero redu. Ngo ndava yazvo tinodakara ngo kushanda pamwepo no vakuru.—Nduyo 138:6; Vaheberi 13:17.

Cipauko 4, ndima 8

 13 MUSORO WO MBHURI

Jehovha wakapa vabari muthwaro wo kurera vana no vese vo vanogara navo pa muzi. Asi Bhaibheri rinonanga kuti mwamuna i musoro wo mbhuri kana kuti muvonereri wo mbhuri. Kudari pa mbhuri apana baba, mai ndivona vanova no muthwaro wo kusapota mbhuri. Muvonereri wo mbhuri ano muthwaro wo kupa mbhuri yake zviro zvakadari inga zvokuha, nguvo zve pokugara. Zvinosisira maningi kuti muvonereri wo mbhuri ateme civaringo co kubesera mbhuri kuti inamate Jehovha. Inga muezaniso, iyena anovonerera kuti mbhuri iyende kumusongano, kuenda kocumaera zve kujija Bhaibheri vari vese. Musoro wo mbhuri ano muthwarozve wo kutema zvivaringo. Nguva jese iyena anoeja kutevejera Jesu ngo kuva wakanaka mwoyo zve wakaezanana, kuciripi kushandisa simba. Paanoita izvi, pa mbhuri panova no rudo, vese vanozwa vakajiviririka zve ushamwari hwavo na Jehova unova wakavanga.

Cipauko 4, ndima 12

 14 MUKHUMBI UNOTONGA

Mukhumbi Unotonga i cikwata co vanarume vanovetero yo kuzorarama kumatenga vanoshandiswa ndi Mwari kuti vatungamirire vandhu vake. Mu nguva yo vapostori, Jehova wakashandisa mukhumbi unotonga kuti utungamirire makristu o kutanga pa kunamata no kucumaera kwavo. (Maitiro o Vapostori 15:2) Nyamasi uno, cikwata co hama cinoshanda inga Mukhumbi Unotonga, cinotungamirira pa kujijisa no kujivirira vandhu va Mwari. Hama iji jinogonda ndhungamiriro jo mu Bhaibheri no mujimu mucena pojinotema zvivaringo. Jesu wakadaninja cikwata ici co vandhu vakazojwa kuti “muranda wakagondeka no wakangwara.”—Mateu 24:45-47.

Cipauko 4, ndima 15

 15 KUSUNGA DHUKU

Zvingaitika kuti hambzaji yakumbihwa kuita basa mu ungano rokuti kazinji rinoithwa ngo hama. Izvi pazvinoitika, inokhombija kuti inoreremeja manera anoita zviro Jehovha ngo kusunga dhuku. Iyona aidikani kuita izvi nguva jese. Inga muezaniso, kudari hambzaji yeciitisa jijo yo Bhaibheri no mwamuna wayo kana kuti hama yakabhabhatijwa, iyona inodikana kusunga dhuku.—1 VaKorinto 11:11-15.

Cipauko 4, ndima 17

 16 KUTAMA KWATAKAPEAMIRA

Kudari tikatama kwatakapeamira, atizodaviri kungwinira mu zvomatongehwe o nyika. (Johani 17:16) Vandhu va Jehovha vanobesera Umambo hwake basi. Kudari inga ndi Jesu, atingwini mu zvomatongehwe o nyika.

Jehovha anonanga kuti tinodikana ‘kupurukira vatongi no majimambo’. (Tito 3:1, 2; VaRoma 13:1-7) Asi mupango wa Mwari unonanga kuti zvakashata kuuraya. Ngo kudaro hana yo Mukristu aimutenderi kuti aite basa ro usoca kana kwenda ku hondo. Kudari kukawanika basa rimweni kuciripi ro usoca, Mukristu anodikana kurangarira kuti hana yake inomutendera kuita basero.

Jehovha ndi musiki wedu, ngo iyo ndava tinonamata iyena basi. Ngo zvokadi kuti tinoreremeja nyika yatinogara, asi atidikani kunamata bandera nee kuimba ino nasionari. (Isaia 43:11; Danieli 3:1-30; 1 VaKorinto 10:14) Kunja kwa izvi, mushandiri umwe na umwe wa Jehovha anodikana kuita cisungo cake ega kuti atame kuvhota kana kuvotwa. Izvi ngokuti takasana utongi hwa Mwari.—Mateu 22:21; Johani 15:19; 18:36.

Cipauko 5, ndima 2

 17 MUJIMU WO NYIKA

Nyika inovangisa vandhu kuti varangarire inga ndi Sathana. Vandhu vazinji vacikazwiri zve vacikadi Jehovha pomwe no kutevera ndhungamiriro jeke, vanorangarira kudaro. (1 Johani 5:19) Manera aya o kurangarira no kuita zviro anodaninjwa mujimu o nyika. (VaEfeso 2:2) Vandhu va Jehovha vanoita zviri zvese kuti vatame kucengejwa ngo mujimu uu. (VaEfeso 6:10-18) Kunja kwa izvi, tinoda manera anoita Jehovha zviro zve tinovangisira kuti tirangarire inga diyena.

Cipauko 5, ndima 7

 18 VAPANDUKI

Kupanduka i kumukira cokwadi co Bhaibheri. Vapanduki avazwiri Jehovha pomwe na Jesu uwo ari Mambo hwo Umambo hwa Mwari. Vapanduki vanoeja kukwevejera vamweni kuti vagare ku divi ravo. (VaRoma 1:25) Ivona vanoda kurura kukana-kana mu murangariro ma vaya vanoda kunamata Jehovha. Mu nguva yo Makristu okutanga, vandhu vamweni vakava vapanduki. Ndizvonavo zvondozvo zvinoitika nyamasi uno. (2 VaTesalónika 2:3) Vayani vakagondeka kuna Jehovha avashamwarijani no vapanduki. Atidi kusiya kuti kuda kuziva no kuvangirijwa ko vamweni kutitore kuti tiverenge no kuzwa murangariro jo vapanduki. Takagondeka kuna Jehovha zve tinoda kunamata iyena basi.

Cipauko 5, ndima 9

 19 KUREGEREHWA ZVISHAISHI

Pa mutemo wa Mosi, Vaiziraeri vaikumbira kuregerehwa zvishaishi zvavo ndi Jehovha. Kuti varegerehwe zvishaishi zvavo, vaidikana kuita mupiro vecishandisa zvinyama, mafuta no zvokurimwa. Mupiro jondhojo, jaidanijwa kuti mupiro jo kuregerehwa zvishaishi. Izvo zvaiita kuti Vaiziraeri vaceukije kuti Jehovha waizovaregerera inga jinja kana waizoregerera umwe na umwe wavo. Pakufamba ko nguva, Jesu naapera kufira zvishaishi zvedu, painga pacinazve dikano yo kuita mupiro. Jesu wakajipira inga muripo wakaperera “kamwe basi.”—Vaheberi 10:1, 4, 10.

Cipauko 7, ndima 6

 20 KUREREMEJA UPENYU WO ZVINYAMA

Mu nguva ya Mosi, vandhu vaishandisa zvinyama kuti vaite usavi. Vazvishandisazve kuti vaite mupiro kuna Jehovha. (VaLevi 1:5, 6) Jehovha acaitendera kuti Vaiziraeri vauraye zvinyama pacikana dikano. (Mazwi Akangwara 12:10) Mutemo waibesera zvinyama kuti zvitame kutambujwa. Iwona waivhunja Vaiziraeri kuti vataje ushoni zvinyama.—Deuteronòmio 22:6, 7.

Cipauko 7, ndima 6

 21 KUSHANDISWA KO NGAZI PA KURAPA

Mativi o ngazi. Ngazi ino mativi marongomuna: Maserura okupsuka, maserura okucena, mapraketa no maprasma. Mativi marongomuna aya anopauhwa-pauhwa kuita zvimativi zvidoko, odanijwa kuti zvimativi zvo ngazi. *

Makristu aatenderi kudihwa ngazi kana mativi marongomuna ayo. Asi, kureva kuti vanotendera zvimativi zvidoko zvo ngazi here? Bhaibheri arijekesi ngo pamusoro pazvo. Ngo kudaro, Mukristu umwe na umwe anodikana kuita cisungo cake ega mukuzwirana no hana yake yakarovejwa ngo Bhaibheri.

Makristu amweni anovona zviri nane kutama kutendera mativi ese o ngazi. Ivona vangananga kuti Mutemo wakapa Mwari ku Vaiziraeri wainanga kuti ngazi yese yo cinyama yaidikana ‘kudururira pasi.’—Deuteronòmio 12:22-24.

Asi vamweni avarangariri kudaro. Hana javo ajivapi ndava ngo kutendera mativi amweni o ngazi. Ivona vangarangarira kuti zvimativi izvi zvidoko azvirevi upenyu wo cisikwa cabhiswaro ngazi.

Pamunotema zvivaringo ngo pamusoro po zvimativi zvo ngazi, rangariranyi ngo muvhunjo iji:

  • Kudari anditenderi kudihwa ngazi, zvinoda kureva kuti anditenderi kurapwa kwecishandiswa mutombo jimweni here? Kana anditenderi besero rokuti ngazi itame kubuda here?

  • Ndinozosanangurisa kudini kuna medhiko kuti ngenyi ndinoramba kana kutendera kushandisa mativi amweni o ngazi?

Maitiro okurapa. Inga Makristu, atipekeji ngazi kana kuviga ngazi yedu kuitira kuti tizoishandisa patinonga tapera kucekwa peresau. Asi kuno marapihwe amweni okushandisa ngazi yo mundhu anongaro ecihwaja. Mukristu umwe na umwe anodikana kukheta ega pacake kuti anoda kushandisisa kudini ngazi yake paanonga ecicekwa peresau, paaanonga ecipopohwa kana kuizwa zvimweni. Panonga peciizwa marapihwe aya, kangaije ngazi yenyu inonga yavhiswa yodihwa paripese.—Kuti muwane masoko akawanda, vonanyi Murindiri wo 15 ya outubro 2000, mapheji 30-31, mu cishona.

Pano marapihwe amweni anodanijwa hemodiluição. Pa hemodiluição, ngazi inovhiswa mu muviri, modihwa kumwa iciripi ngazi, perepo ngazi yavhiswaya yohwirijwazve ku mutenda.

Marapihwe amweni anodanijwa recuperação intraoperatória de células. Pa recuperação intraoperatória de células inotohwazve ngazi yaruzikaya pa kucekwa peresau yohwirijwazve ku mutenda.

Zvecivoneka kuti mashandisihwe o mucini jinoitaro izvi anosiyana pa medhiko umwe no umweni, Mukristu anodikana kuziva mashandisiro anozoita medhiko wake.

Pamunoita zvisungo ngo pamusoro po marapihwe aya, zvivhunjisenyi kudari:

  • Kudari ngazi yangu ikavhiswa mu muviri mwangu zve kufambirana kwayo kogurika pa cimukuvo, hana yangu inotendera kuti ndiivonezve inga divi ro muviri wangu here? Aidikani ‘kudururihwa pasi here’?—Deuteronòmio 12:23, 24.

  • Zvingaita pa mukuvo wo kuraphwa, ngazi yangu yoamba kuvhiswa, yodihwa pamutivi, yovhengwa no mutombo, perepo yozohwirijwazve mu muviri mwangu. Kureva kuti hana yangu yakarovejwa ngo Bhaibheri, yaizogara yakapsipa here?

  • Kudari ndikaramba marapihwe ari ese anobatanija kushandisa ngazi yangu, zvinoda kureva kuti anditenderi kupopohwa ngazi, kana kushandiswa ko mucini wo kutambisa mwoyo no mazazo. Kunanga kuti izvi ndizvona zvandinoda here?

Ticito tasunga marapihwe anoshandiswa zvimativi zvo ngazi no marapihwe o kushandisa ngazi yedu kamare, tinodikana kuita mukumbiro kuna Jehovha, no kupsakisisa ngo pamusoro pazvo. (Jakobo 1:5, 6) Tikapeja, tozoita cisungo notakacijikira pa hana yedu yakarovejwa ngo Bhaibheri. Atidikani kuvhunjisa vamweni kuti vaizotenyi kudari novainga pamugariro wedu. Akuna mundhu anodikana kutapaija cisungo cedu.—VaRoma 14:12; VaGalàsia 6:5.

Cipauko 7, ndima 11

 22 KUVA TAKACENA MU MUFAMBIRO

Kuva takacena mu mufambiro, zvinoda kureva kuti zvese zvatinoita, zvinodikana kuva zvakanaka kana zvakacena kuti ngwiroo pa mberi pa Jehovha. Zvinobatanija zviro zvatinorangarira, zvatinovereketa no kuita. Jehovha anonyenya zviro zvese zvicikazivi kucena kana uhure. (Mazwi Akangwara 1:10; 3:1) Tinodikana kusunga kuva takacena pa mberi pa Mwari, ticito taejwa kuita ciro cakashata. Nguva jese tinodikana kukumbira Jehovha kuti atibesere kuti tive no murangariro jakanaka. Tinodikana kutiza muejo jo kuita zvo uhure.—1 VaKorinto 6:9, 10, 18; VaEfeso 5:5.

Ciapuko 8, ndima 11

 23 ZVIITO ZVINONYOWEJA NO KUTAMA KUCENA

Zviito zvinonyoweja i kubhuya kana kuita ciri cese cicikadi Mwari. Mundhu anoita izvi, anokhombija kuti aareremeji mutemo ja Mwari. Mundhu paanoita zviro zvinonyoweja, panodikana kuumbwa dare ro kutonga. Kutama kucena kunobatanija zvishaishi zvizinji. Zvecifira pa kukura ko cishaishi, mugariro jimweni jinodikana kuvonihwa ngo vakuru pa dare ro kutonga.—VaGalàsia 5:19-21; VaEfeso 4:19; kuti muwane masoko mazinji, vonanyi “Muvhunjo jo Vaverengi” mu Murindiri wa 15 ya Julho wo 2006, mucishona.

Cipauko 9, ndima 7; Cipauko 12, ndima 10

 24 CINYAMUNDUNDU

Jehovha wakaita ruvatano kuti mukaji no mwamuna vakhombijirane rudo. Asi mundhu paanoita cinyamundundu kana paanomusijira cido cokuita vatano, anonga ecishandisa ruvatano mu njira yakashata. Cirovejeso ici, cingakhuvaza ushamwari wo mundhuwo na Jehovha. Zvingaita kuti mundhu ave no cido co kuda kuita uhure, zvomuita kuti avone ruvatano ngo njira yakashata. (VaKolosi 3:5) Icokwadi kuti azvizivi kureruka kusiya cirovejeso ici cakashata. Mundhu ano cirovejo ici, aadikani kuremba. (Nduyo 86:5; 1 Johani 3:20) Kudari muri pamugariro uu, itanyi mukumbiro ngo mwoyo wese kuna Jehovha zve kumbiranyi besero rake. Tizanyi zvingamuita kuti muve no murangariro wakashata, zvakadari inga zvoumitu-mitu. Bhuyanyi no vabari venyu vo Cikristu kana shamwari yakakura ku zvoumwari inoreremeja mutemo ja Jehovha. (Mazwi Akangwara 1:8, 9; 1 VaTesalònika 5:14; Tito 2:3-5) Ivanyi no cokwadi co kuti Jehova ari kuvona kuvangisira kwamunoita kuti muve wakacena mu murangariro.—Nduyo 51:17; Isaia 1:18.

Cipauko 9, ndima 9

 25 KUGARA NO VAKAJI VAKAWANDA

Jehovha wakaita mucado kuti uumbwe ngo mwanarume umwe no mwanakaji umwe. Ku Iziraeri yo kare, Mwari wakatendera kuti vanarume vave no vakaji vakawanda, asi ici acicaingepi cidisiso cake. Nyamasi uno, Jehovha aatenderi kuti vandhu vake vave no vakaji vakawanda. Mwanarume anodikana kugara no mukaji umwe basi, mu njira yakafanana, mwanakaji anodikanavo kugara no mwamuna umwe basi.—Mateu 19:9; 1 Timoti 3:2.

Cipauko 10, ndima 12

 26 KURAMBANA NO KUPARAJANA

Jehovha anoda kuti mukaji no mwamuna vagare vese kwenda no kwenda. (Genesi 2:24; Malakia 2:15, 16; Mateu 19:3-6; 1 VaKorinto 7:39) Iyena anotendera kuti ivona varambane kudari umwe wavo akaita uhure. Pa mugariro uu, Jehovha anotendera kuti mwanarume kana mwanakaji anongaro acizivi kuita uhure aite cisungo cokuti anoda kurambana kana kuti haiwa.—Mateu 19:9.

Mu mugariro jimweni, Makristu amweni akasunga kuparajana pikija umwe wavo acizivi kuhura. (1 VaKorinto 7:11) Ngativone muezaniso munganani jingaita kuti Mukristu aparajane.

  • Kuramba ngo cabomo kusapota mbhuri: Mwamuna paanoramba kusapota mbhuri pikija ecikwanisa kuzviita, izvi zvingaita kuti mbhuri ikonehwe mare kana zvokuha.—1 Timoti 5:8.

  • Kugara kuri kutakana: Mundhu anotaka waakarovorana naye anoita kuti wiya anotakwaro avone kuti upenyu hwake uri pa ngozi.—VaGalàsia 5:19-21.

  • Kurambijwa kunamata Jehovha: Mwamuna kana mukaji anorambija umweni kuti anamate Jehovha, izvi zvinodira pa ngozi ushamwari wo mundhuwo na Jehovha.—Maitiro o Vapostori 5:29.

Cipauko 11, ndima 19

 27 KUSIMBA NO KUVANGISANA

Tese tinoda kusimbwa no kuvangiswa. (Mazwi Akangwara 12:25; 16:24) Tingavangisa kana kuembejerana ngo masoko o rudo no akapfava. Masoko akadari, angabesera hama kuti jicungirire zve jienderere mberi jecishandira Jehovha pikija no zvineso. (Mazwi Akangwara 12:18; VaFilipi 2:1-4) Kudari mundhu akasuruvara, tinodikana kunasa kumupurikira pomwe no kueja kuzwisisa mazwiro ake. Izvi zvinotibesera kuziva manera atingamubesera ndiona. (Jakobo 1:19) Ivanyi no cido co kunasa kuziva ushoni hama jenyu pomwe no kuzwisisa zviya zvavanoda. Ngo kuita kudaro, mungavabesera kuti vawane besero ra Mwari uwo ari cinyuke co nyarajo no vangiso.—2 VaKorinto 1:3, 4; 1 VaTesalònika 5:11.

Cipauko 12, ndima 16

 28 MABUSO O MUCADHO

Bhaibheri arina mutemo jakajeka ngo pamusoro po kuita mabuso o mucadho. Zvirovejeso zvokuita mucadho zvakasiyana-siyana mutundhu ngo mutundhu. (Genesi 24:67; Mateu 1:24; 25:10; Luka 14:8) Ciro cinosisira maningi pa njiku yo mucadho, i mbhiko inoizwa ngo vanongaro vecicadha pa mbeji pa Jehovha. Pavanoenda koita mbhiko, vazinji vanodanija ukama no shamwari jo phedo. Vazinji vanokoka mukuru kuti avaitire hurukuro yo mu Bhaibheri. Zve vanodaro kucadha vanodikana kusana vega kuti voita mabuso o mucadho kana haiwa. (Luka 14:28; Johani 2:1-11) Vanongaro vecicadha pavanoronga kuita mabuso o mucadho, vanodikana kuva no cokwadi cokuti mabuso avo akuje Jehovha. (Genesi 2:18-24; Mateu 19:5, 6) Ndhungamiriro jo Bhaibheri jingabesera vaya vanonga vecida kucadha kuti vaite zvisungo zvakanaka. (1 Johani 2:16, 17) Kudari pakada kushandiswa doro, vanodaro kucadha vanodikana kuva no cokwadi cokuti arizomwiwi kupindirija mudida. (Mazwi Akangwara 20:1; VaEfeso 5:18) Kudari vecida kuti pave no mumbo jo kutamba kana mukhaindi umweni wo mutambo, vanodikana kunasa kungwarira kuti zvitame kunyangajisa Jehovha. Kunja ko kuti vaneseke ngo njiku yo mucadho, vanodikana kubatikana ngo ukama hwavo na Mwari pomwe no ushamwari hwavo no vamweni.—Mazwi Akangwara 18:22. Kuti muwane masoko amweni, vonanyi Murindiri wo 15 ya Outubro, 2006, mapheji 28-31, mu Cishona.

Cipauko 13, ndima 18

 29 KUITA ZVISUNGO ZVAKANAKA

Tinoda kuita zvisungo zvakanaka, zvinozwirana no ndhungamiriro jo Soko ra Mwari. Inga muezaniso, rangariranyi ngo hambzaji ino mwamuna aciripi Mukristu. Mwamuna wayo anoivhunja kuti vaende kohira kumuzi ko vabari vake pa njiku yo mabuso o nyika. Maizoitenyi kudari mainga pa mugariro uwu? Kudari hana yenyu ikamutendera kuti muende, munodikana kuvhunja mwamuna kana mukaji wenyu, kuti kudari pakava no zvirovejeso zvimweni zvinobatanija manamatiro okunyepa, amuzonghwiniri pa zvirovejeso zvondhozvo. Mukasana kuenda, munodikanazve kurangarira kuti zvaizopsasisa kudini hana jo vamweni.—1 VaKorinto 8:9; 10:23, 24.

Kangaije wamunoshandira wamupekeja mare imweni kuitira kupera ko gore. Kureva kuti zvakashata kuiashira here? Azvizivi kushata. Kuiashira kana kuiramba, zvinofira pamavonero o wamunoshandiraro. Kureva kuti mare yondhoyo anoivona inga divi ro kuceukija kupera ko gore here? Kana kuti i njira yokutobonga ngo basa romakaita? Kurangarira ngo pamusoro pa izvi no zvimweni zvinozomubesera kusana kuti moiashira kana kuti haiwa.

Mugariro umweni ngo wokuti, mundhu umweni wamupekeja ciro panguva yo kupera ko gore zve onanga kuti: “Ndinozviziva kuti amuceukiji kupera ko gore, asi inini ndinoda kumupa ici.” Kangaije mundhuwo ari kueja kumuitira zvakanaka. Ngo divi rimweni, zvakanaka kuzvivhunjisa kudari: Kureva kuti ari kueja rutendo hwangu kana ari kuda kuti ndiendevo koceukija mabuso o kupera ko gore? Mukapeja kurangarira izvi, munozosana mega kuti moashira kana kuti haiwa. Tinoda kuva no hana yakacena no kuva takagondeka kuna Jehovha pa zvese zvatinosunga kuita.—Maitiro o Vapostori 23:1.

Cipauko 13, ndima 22

 NYAGOSO NO SHWIRO JO KUTONGANA

Kazinji zvakanaka maningi kukasika kutonga kutama kuzwana, kucito kwava ndhango huru maningi. (Mateu 5:23-26) Makristu ese, anodikana kudira pakutanga cido cokuda kukuja Jehovha zve no kuita kuti ungano irambe yakabatana.—Johani 13:34, 35; 1 VaKorinto 13:4, 5.

Kudari pakati po Makristu pakamuka kutama kuzwana pa shwiro jo nyagoso, ivona vanodikana kueja kutonga shwiroyo vacizivi kuendesana ku utongi. Pana 1 VaKorinto 6:1-8, mupostori Pauro wakapa mazano ngo pamusoro po kukeshari Makristu amweni. Kuenda kokeshari hama imweni, zvingaita kuti vamweni varangarire zvakashata ngo pamusoro pa Jehovha no ungano. Pana Mateu 18:15-17, tinozwa ngo mudanyu mutatu jinodikana kuizwa ngo Makristu kuti vatonge kutama kuzwana kwakakura, kwakadari inga kurevana kana usosi. (1) Vovaviri vanodikana kueja kutonga shwiroyo vari vega; (2) Kudari zvikatama kufamba ushoni, vangakumbira besero ro hama imwe kana mbiri jakakura kumujimu; (3) Ivona vakatamazve kuzwana, vangaenda no shwiroyo ku dare ro vakuru vo ungano. Kudari zvikaguma pa mugariro uwu, vakuru vanozoshandisa ndhungamiriro jo Bhaibheri kuti vabesere vese vanobatanijwa mushwiroyo, kuti vagume pakuzwana ko ushamwari. Kudari vandhu vanobatanijwa pashwiroyo vakatama kuzwira ndhungamiriro jinonangwa ngo Bhaibheri, kangaije vakuru vangadikana kuumba dare rokutonga.

Mugariro jimweni jingakumbira kuendesana kuutongi, jakadari inga kurambana, kurehwa ko vana, kutaja zvinodiwa zvavo, kupagahwi ngo kushandira mundhu kana kushandisihwa zviro zvako, kuda kuzopocehwa kudari impereza ikambhwera no kusiihwa utaka. Kudari mukristu akashandisa vatongi kuti vatonge shwiro jakadari inga iji ngo njira yakajeka, iyena anonga acikapandukiri mazano a Pauro.

Asi zvakadini kudari pakaizwa ushaishi hwakakura, hwakadari inga kujipa, kuvatana no zvivana, kutakana, kuba kana kuuraya? Mushwiro jakadari, Mukristu anoenda kokeshari anonga acikapandukiri mazano a Pauro.

Cipauko 14, ndima 14

 31 MURAU JA SATHANA

Kuvhira mu munda wo Edheni, Sathana ari kueja kucengeja vandhu. (Genesi 3:1-6; Apokalipsi 12:9) Iyena anoziva kuti kudari akakwanisa kucinja manera atinorangarira, angakwanisa kutikwevejera kuti tiite zvakashata. (2 VaKorinto 4:4; Jakobo 1:14, 15) Sathana anoshandisa zvomatongehwe o nyika, zviyara, nyagoso, kubungaija, kujija no zvimweni zvakawanda, kuti akwijirije marangarire ake zve kuti avoniwe inga wakanaka maningi.—Johani 14:30; 1 Johani 5:19.

Sathana anoziva kuti nguva yake idoko pakucengeja vandhu. Ngo kudaro ari kuita zvese zvaanokwanisa kuti acengeje vandhu. Asi iyena anoda maningi kucengeja vashandiri va Jehovha. (Apokalipsi 12:12) Tikatama kungwarira, padoko ngo padoko Dhiyabho angatanga kucinja manera atinorangarira. (1 VaKorinto 10:12) Inga muezaniso, Jehovha anoda kuti mucadho ugare kuenda no kuenda. (Mateu 19:5, 6, 9) Asi vandhu vazinji nyamasi, vanovona mucadho inga ucikasisiri, zvokuti ngo kukasika vangatoupeja. Mavhidhiyo mazinji no urongwa wo TV zvinobeseravo murangariro uwu. Atidikani kutendera kuti mavonero o nyika ngo pamusoro po mucadho atikwevejere.

Njira imweni inoshandiswa ndi Sathana kuti aticengeje, ngo yo kuita kuti tive no murangariro wo kuti andidi kutongwa. (2 Timoti 3:4) Kudari tikatama kungwarira, tingaguma pakutama kureremeja vandhu vakagajwa ndi Jehovha kuti vatugamirire. Inga muezaniso, kangaije hama ingaphikiza ndhungamiriro jo vakuru. (Vaheberi 12:5) Kana hambzaji ingaramba kuzwira ndhungamiriro yo musoro wo mbhuri inga zvakagajwa ndi Jehovha.—1 VaKorinto 11:3.

Tinodikana kusunga kutama kurangarira inga ndi Dhiyabho. Kunja kwazvo, tinodikana kutevejera Jehovha zve todira murangariro wedu ku zviro “bzo nyezuru.”—VaKolosi 3:2; 2 VaKorinto 2:11.

Cipauko 16, ndima 9

 32 MANERA O KURAPWA

Tese tinoda kuva no uhomi hwaushoni zve kunasa kurapwa kudari tikahwaja. (Isaia 38:21; Marco 5:25, 26; Luka 10:34) Mazuva ano, mamedhiko mazinji no vamweni vano marapiro akasiyana-siyana. Pamunosana marapihwe amunoda kuitwa, zvinosisira maningi kuteverera ndhungamiriro yo Bhaibheri. Tinozviziva kuti Umambo hwa Mwari basi ndihwona hunozopeja ndhendha jese. Atidikani kubatikana maningi ngo kuda kurapwa mbhera kuguma pakurejareja ushamwari hwedu na Jehovha.—Isaia 33:24; 1 Timoti 4:16.

Tinodikana kungwarira kuti ticatendera kurapwa kunobatanija zvo madhimoni. (Deuteronòmio 18:10-12; Isaia 1:13) Ngo kudaro, ticito tatendera kurapwa kana kushandisa mutombo, tinodikana kuziva zvese zvinobatanijwa ngo pamusoro pazvo zve tovona kuti azvizivi kubatana no zvo madhimoni. (Mazwi Akangwara 14:15) Atidikani kukanganwa kuti Sathana anoda kucengeja vashandiri va Jehovha zve ovaita kuti vabatane no zvomadhimoni. Kudari tecikanakana kuti marapihwe aya akabatana no zvomadhimoni, zviri nane kumasiya.—1 Pedru 5:8.

Cipauko 16, ndima 18

^ ndim. 98 Mamedhiko amweni anovona mativi marongomuna aya inga zvimativi zvidoko zvo ngazi. Ngo kudaro, imwimwi munodikana kunasa kujesekera medhiko wenyu cisungo cenyu cokutama kutendera kudihwa ngazi kana mativi ayo o marongomuna akadari inga maserura okupsuka, maserura okucena mapraketa no maprasma.