1. Tinozvizivisa kudini kuti vandhu va Mwari vaizosujunuhwa mu Bhabhironi Guru, zve mubvunjo japi joticazodavira?

PA MUSORO waperari, takajija kuti maKristu akagondeka akasungwa ngo Bhabhironi Guru. Masoko akanaka ngo okuti avacaizogara mu usungwa mbhera narini. Izvi tinozviziva, ngokuti Mwari wakabvunja vandhu vake mu Bhaibheri kuti ‘vabude’ mu utongi hwo pasi pese hwo ciara co manyepo. (Verenganyi Apokalipsi 18:4.) Izvi zvinotatija kuti maKristu aizosujunuhwa mu Bhabhironi Guru. Tino cidaka-daka kamare co kuziva kuti vaizosujunuhwa rini! Asi pa kutanga, tinodikana kudavira mubvunjo iji: Vajiji vo Bhabheri vokutanga vakasunga kuitenyi ngo pamusoro po Bhabhironi Guru pikija gore ro 1914 ricito raguma? Hama jedu jaivangisirisa kudini mu basa ro kucumaira pa Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese? Vandhu va Mwari vakasungwa ngo Bhabhironi kuti varungamiswe here?

2. Vajiji vo Bhabheri vokutanga vakasunga kuitenyi pikija Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese icito yaitika?

² Makore mazinji Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese icito  yaitika (yakaitika 1914-1918), Charles Taze Russell no Vajiji vo Bhaibheri vamweni vakavona kuti Kristandadhe aicaijijisa cokwadi co Bhaibheri. Ngokudaro, apacina covakadazve pakati po ciara co manyepo. Pikija mu gore ro 1879, Zion’s Watch Tower (Murindiri) yakananga kuti maceci ese ari kunanga kuva murovohwa wakagondeka wa Kristu asi acibesera utongi ari divi ro Bhabhironi Guru, rinodanijwaya ngo Bhaibheri kuti i hure.​—Verenganyi Apokalipsi 17:1, 2.

3. Vajiji vo Bhaibheri vakaitenyi kuti vatatije kuti avacaengazve divi ro ciara co manyepo? (Vonanyi pikica yo kutanga.)

³ Vanarume no vanakaji vakagondeka vakaziva kuti kudari vakaramba vacibesera ciara co manyepo, Mwari aacaizovakomborera. Ngokudaro, uzinji hwavo hwakatumira karata ku maceci avo vacinanga kuti avacadi kuva umwe wo ceciyo. Vamweni vaitoverenga karata javo ku ceciyo yese ngo izwi guru. Kozvicaitendehwa izvi, vaitumira karata ku umwe na umwe wo mucecimo. Vajiji vo Bhaibheri vakajekesa kuti avacaidazve ciri cese no ciara co manyepo! Pa makore o kutanga, vaizouraiwa ngo kuita kudaro. Asi mu gore ro 1870, utongi mu nyika zinji hwaenga huciripizve kubesera maceci inga zvohwaiita. Pa mukuvo uu vandhu vaizobhuya ngo pamusoro po Bhaibheri vakasujunuka, pikija kutobhuya zvakashata zvo maceci.

4. Pa Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese, Vajiji vo Bhaibheri vakavona kudini Bhabhironi Guru? Durujiranyi.

⁴ Vajiji vo Bhaibheri vakazwisisa kuti azvicaikwana kovari kubvunja vo ukama, shamwari jo phedo no vomuceci kuti avacaibeserazve ciara co manyepo. Ivona vakada kuti nyika yese izive kuti Bhabhironi Guru i manamatiro o uhure! Ngokudaro, pakati no pakati po mweji wa Mbuji wo 1917 mbhera pa matangiro o 1918, zviuru zvinganani zvo Vajiji vo Bhaibheri vakakovanisa khopi jinokwana kuita 10.000.000 jo taratadho jaibatanija musoro waidanijwa kuti “Kuwa ko Bhabhironi.” Taratadho iyo yakaphetura cokwadi ngo pamusoro po Kristandadhe no kucunga. Inga zvomunorangarija, vatungamiriri vo ceci vakacamwa maningi. Asi Vajiji vo Bhaibheri avazivi kuima. Vaenga vakasunga kuti varambe vacicumaira no kuzwira “Mwari [inga mutongi] kupinda vandhu.” (Maitiro o Vapostori 5:29) Izvi zvinotitatijenyi? Zvinotatija kuti maKristu aya, vanarume no vanakaji, aacaienda mu usungwa pa Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese; kunja kwa izvi, ivona vakasujunuka ku ciara co manyepo zve vaibesa vamweni kuti vasujunukevo.

5. Ngenyi tinonanga kuti hama jaivangisira maningi pa Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese?

⁵ Kare tainanga kuti vandhu va Mwari avazivi kuva no unyasha hwake pa Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese, ngokuti  avacaicumaira ngo kuvangisira. Taitenda kuti Jehovha wakatendera kuti Bhabhironi Guru rivaendese mu usungwa pa mukuvo mushoma ngo thangwe iri. Asi, hama no hambzaji jakagondeka jakashandiraya Mwari pakati po makore o 1914 no 1918, jakazodurujira kuti, inga cikwata, jaiita zvese zvojaikwanisa kuti jirambe jicicumaira. Kuzwisisa kwaushoni ko zvakaitikira Vajiji vo Bhaibheri pa mukuvo wondhowo, zvinotibesera kuzwisisa zviitiko zvimweni zvakatahwa mu Bhaibheri.

6, 7. (a) Zvineso zvapi zvakawanana no Vajiji vo Bhaibheri pa Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese? (b) Ngozvapi zvinotatija kuti Vajiji vo Bhaibheri vaivangisira?

⁶ Zvokadi kamare, pa Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese, Vajiji vo Bhaibheri vaibatikana maningi pa basa ro kucumaira. Asi vaengazve no zvineso zvakawanda. Ngativone zviviri zvakona. Cokutanga, Vajiji vo Bhaibheri avazivi kujija kucumaira vacishandisa Bhaibheri basi. Vakashandiswa kuti vakovanise mabhuku zve voregera kuti mabhukuwo adurujire cokwadi. Ngokudaro, bhuku The Finished Mystery (O Mistério Consumado) porakarambiswa ngo utongi mu matangiro o gore ro 1918, kucumaira kwakatanga kunesa ku hama zinji. Cineso cocipiri co gore rondhoro cakava co kutanga ko gripe Espanhola. Ndhendha inothyisa iyi yaipairihwana maningi zve yakaita kuti hama jinesehwe ngo kuita hwendo no kucumaira. Asi, pikija no zvineso izvi, Vajiji vo Bhaibheri vaiita mbhera panoperera simba ravo kuti varambe vaciita basa ro kucumaira.

⁷ Mu gore ro 1914, cikwata cidoko co Vajiji vo Bhaibheri cakavonesa “Fotodrama da Criação.” Yaenga no mafoto akaitwa vhidhio no mapikica zve yaizvizwiranisa no izwi kana mwaungu, izvowaro zvaenga zvipsa pa mukuvo wondhowo. Dharama, inga zvoraidanijwa, raenga ro ndhorondho yo  vandhu kubvira pa kusikwa kwa Adhamu mbhera pa kupera ko kutonga ka Kristu. Mu gore ro 1914, gore ro rakatanga kutatijwa, rakavoniwa ngo vanodarika kuita 9.000.000. Rangariranyi izvi. Mutengo uu unopindirija wo Zvapupu zva Jehovha mu nyika yese nyamasi uno. Ripoti jimweni jinotatija kuti mu gore ro 1916, vandhu vanodarika kuita 809.000 ngo vaiviya ku musongano jo vese ku Estadhos Unidhos, zve mu gore ro 1918, civerengo cakakhwira kukhwedera koita 950.000. Vajiji vo Bhaibheri ava vaivangisira kamare!

8. Hama jaitungamirira jakavangisisa kudini Vajiji vo Bhaibheri pa Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese?

⁸ Pa Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese, hama jaitungamirira jakashanda ngo simba kuti jipekeje mabhuku no vangiso ku Vajiji vo Bhaibheri vese. Besero ro rudo iro rakavavangisa kuti varambe vacicumaira. Richard H. Barber, waenga mucumairi anovangisira pa mukuvo wondhowo, wakati: “Takakwanisa kugara tina vavonereri vanofambira vanganani vacifambira ungano zve tecibudisa The Watch Tower (Murindiri mu ciNgezi) zve taikwanisa kuutumira Kanadhaa ko waenga wakarambiswa.” Iyena wakaenderera mberi aciti: “Ndakava no rudakajiso hwo kutumira khopi jinokwana mu borosa jo The Finished Mystery, ku numero jo shamwari jangu jakaruzaya khopi jajo ngokuti jakatorehwa. Hama Rutherford vakatikumbira kuti tinasirire magungano o mutundhu mu madhorobha akawanda o kumavirira ko Estadhos Unidhos.”

9. (a) Ngenyi vandhu va Mwari vaidikana kurungamiswa pakati po makore o 1914 no 1919? (b) Pikija paenga no zvovaidikana kurungamiswa, zvaizova zvakashata kuguma pa mbhejiso yapi?

⁹ Paenga pacindori no dikano yo kuti Vajiji vo Bhaibheri varungamiswe. Avacainasa kuzwisisa kuti Jehovha waida kunangenyi paakananga ngo kuzwira vatongi. (VaRoma 13:1) Ngokudaro inga cikwata, vaenga vano kovakapeamira pa nguva jimweni pa mukuvo wo hondo. Inga muezaniso, prezidhente wo ku Estadhos Unidhos paakakumbira vandhu kuti vaite mukumbiro kuitira runyararo mu njiku 30 ya Mauwe, 1918, The Watch Tower wakavangisa Vajiji vo Bhaibheri kuti vaitevo mukumbiro. Hama jimweni jakabesera hondo ngo kupa mare, nganani jajo jakatovavo masoca no kuenda kuhondo. Asi pikija paenga no zvojaidikana kurungamiswa, zvaizova zvakashata kuguma pa mbhejiso yokuti iri ngo raenga thangwe rakavaendesa mu usungwi hwo Bhabhironi Guru. Izvona ngo zvokuti, vaenga voda kuparajana ciperere no mutongi wo pasi pese wo ciara co manyepo pa mukuvo wo Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese.​—Verenganyi Luka 12:47, 48.

10. Vajiji vo Bhaibheri vakatatijisa kudini kureremeja upenyu?

¹⁰ Izvokadi kuti Vajiji vo Bhaibheri avacainasa kuzwisisa zvinonanga kutama  kowakapeamira. Asi vaiziva kuti zvakashata kuuraya umweni. Ngokudaro, pikija hama nganani jakava masoca, jobata nvuti pa Hondo yo Kutanga yo Nyika Yese, jakaramba kuuraya ariwese. Vamweni vo vakarambaya kuuraya, vakaendeswa kumbeji pa kufurana kuti vauraiwe.

11. Utongi hwakaitenyi Vajiji vo Bhaibheri povakaramba kuhwa mu hondo?

¹¹ Dhiabhu wainyangajwa ngo kugondeka kuna Mwari ko hama iji. Inga muviyo, wakaitisa “nyatwa . . . ngo zina ro mupango.” (Nduyo 94:20) Komandati mukuru wo cikwata co masoca o ku Estadhos Unidhos, James Franklin Bell, wakabvunja Hama Rutherford na Van Amburgh kuti utongi hwakaeja kuita mutemo mupsa waizotendera kuti ariwese anoramba kuhwa mu hondo atongehwe kuurawa. Wainangira maningi-ningi Vajiji vo Bhaibheri. Komandati uu naakanyangajwa wakabvunja Hama Rutherford kuti mutemo uu auzivi kuitwa ngokuti prezidhente wo ku Estadhos Unidhos wakaurambisa. ­Komandati uwo wakazoti: “Asi tinoaziva mawaniro oticakuita, zve ticazviita!”

12, 13. (a) Ngenyi hama sere jakatongehwa kugara mu karaboso mukuvo wakareba? (b) Karaboso yakaitisa kuti jiruze cisungo cajo co kuzwira Jehovha here? Sananguranyi.

¹² Pa kupejisira utongi hwakazowana njira yo kutambuja ndiyona Vajiji vo Bhaibheri. Hama Rautherford na Van Amburgh, no hama ndhandhatu jaiimiriravo Sociedade Torre de Vigia, vakasungwa. Mutongi waivatonga pa shwiro iyi wakananga kuti hama ijo jaithyisa maningi kupinda kuparajana ko masoca o Aremanya. Iyena wakati vakatuka utongi, masoca no maceci ese zve vaidikana kutambujwa maningi ngo zvovakaitaro. ^[1] (Vonanyi masoko o kupejisira.) Ngokudaro, Vajiji vo Bhaibheri vakatongehwa kugara mu karaboso ko nguva yakareba  ku karaboso yo ku Atranta, Jeorjhia. Asi, hondo poyakapera, ndhango yavo yakaperavo.

¹³ Pikija vari mu karaboso, vandhu vasere avo, vakasunga kuzwira mutemo wa Mwari. Tinozvizivisa kudini izvo? Ivona vakatarira karata prezidhente wo ku Estadhos Unidhos vacikumbira kuti vabudiswe mu karaboso. Vainanga kuti Bhaibheri rinotibvunja kuti atidikani kuuraya, ngokudaro, mundhu wakazvipira kuna Mwari zve wotama kumuzwira ngo kuda, anozoruza unyasha hwake zve anoparajwa. Vakadurujira kuti ngo ndava yazvo avacaida zve avacaizouraya. Kwaenga kucunga kwakavaitisa kuti vatarire prezidhente izvi! Apana kukana-kana kuti hama ijo ajicaizosiya cisungo cajo co kuzwira Jehova.

14. Sananguranyi mucishandisa Matahwa zvakaitika mu gore ro 1914 mbhera 1919.

¹⁴ Malakia 3:1-3 inodurujira zvakaitika ku Vajiji vo Bhaibheri pakati po makore o 1914 no matangiro o 1919. (Verenganyi.) Jehovha Mwari, “Tenji” wokadi-kadi, na Jesu Kristu, “ngirozi yo citenderano,” vakaza koovona kana kozemena “vana va Levi,” wokuti anoimirira maKristu akazojwa. Jehovha naapera kuvarungamisa no kuvacenesa, vainga vanasiririka kuti vaashire kugajwa kupsa. Mu gore ro 1919, Jesu wakagaja “muranda wakagondeka no wakangwara,” uwo wakagajwa kuti utungamirire no kujijisa vashandiri va Mwari vese. (Mateu 24:45) Pakupejisira vandhu va Mwari vakazosujunuhwa mu Bhabhironi Guru. Kubvira pondhopo, vari kujija zvakawanda ngo pamusoro po kuda kwa Mwari, zve rudo hwavo hwakakura pikija kutojika. Kubonga kwakadini kovakava ngo makomborero ake! ^[2]​—Vonanyi masoko o kupejisira.

15. Tinotatijisa kudini kuti tiri kubonga maningi ngo kuva takasujunuhwa mu Bhabhironi Guru?

¹⁵ Tinobonga maningi ngo kuva takasujunuhwa mu Bhabhironi Guru. Sathana aazivi kukwanisa kuparaja kunamata ko cokwadi. Wakakonehwa kamare! Asi, tinodikana kurangarira kuti ngenyi Jehovha wakatisujunura. Cidisiso cake ngo cokuti vandhu vese vaponeswe. (2 VaKorinto 6:1) Asi ciara co manyepo ciciri kuvonerera mamiriau o vandhu vakanaka mwoyo zve ivona vanoda besero redu! Ngatiite zvese zvotinokwanisa kuti titevejere hama jedu jakagondeka, ngo kubesera vandhu kuti vasujunuke.