1. Jehovha wakajizivisa kudini kuna Mosi? Ngenyi zvondhozvo zvinosisira maningi?

PA BVAZA imweni, Mwari wakajizivisa kuna Mosi ngo kunanga zina Rake no mugariro Jake jimweni. Jehovha waizogogomejera maningi simba kana uzivi hwake, asi kusiyapo izvo, wakatanga ngo kubhuya ngo pamusoro po unyasha no usizi. (Verenganyi Exodo 34:5-7.) Mosi waida kuziva kuti Jehovha waizomubesera kana kuti haiwa. Ngo kudaro Jehovha wakagogomejera mugariro kuitira kuvonesa kuti zvokadi anoda kubesera vajiji vake. (Exodo 33:13) Munozwa kudini ngo kuziva kuti Jehovha anomutaja maningi? Musoro uwu unogogomejera maningi mugariro unozwi usizi, unovonesa kuzwira urombo dambujiko ro vamweni no cido co kuda kuvabesera.

2, 3. (a) Zvicinyi zvinovonesa kuti kwatiri ngo zvo cibarihwe kuva no usizi kuno vandhu? (b) Ngenyi tinodikana kudakarira zvinonanga Bhaibheri ngo pamusoro po usizi?

² Jehovha ano usizi, zve vandhu vakaitwa ngo muezaniso wake. Ngo kudaro, ngo zvo cibarihwe kuno vandhu vakhombije usizi kuno vamweni. Pikija vaya vacikatozivi Jehovha  kazinji vanokhombija usizi. (Genesi 1:27) Mu Bhaibheri, tinowana ndhorovondho zinji jo vandhu vakakhombija usizi. Inga muezaniso, Soromona paaida kuvona pa vanakaji vaviri kuti ndiani wainga mai wo mwana, iyena wakaeja ngo kunanga kuti mwana wiya waidikana kutemwa ngo pakati. Mwanakaji waingaya mai wo mwana wiya wakavonesa usizi hukuru no mwana wake, ngo kudaro wakabvunja mambo kuti apejeke hake mwanakaji umweni wiya. (1 Majimambo 3:23-27) Umweni wakakhombija kuva no usizi ndi mwana wo kaji wa Faro. Paakavona Mosi paainga aciri cimwana cidoko, iyena wakaziva kuti wainga mu Hebheri zve waizourawa. Asi iyena “wakahwajihwa mwoyo” kana kuva no usizi, zve wakatema civaringo cokumutora womurera inga mwana wake.—Exodo 2:5, 6.

³ Ngenyi tinodikana kujija ngo pamusoro po usizi? Ngo kuti Jehovha anoda kuti timutevejere. (VaEfeso 5:1) Pikija hazvo takasikwa no mugariro wo kukhombija usizi, itusu atizivi kukwana zve takapeamira pa kukhombijira umbau. Nguva jimweni zvingatinesera kutema civaringo co kuda kubesera mundhu umweni kana kujisotesesa tega basi. Zvicinyi zvingatibesera kuti tidakarire maningi vamweni? Co kutanga, ngatimbopopora makhombijire anoita Jehovha no vamweni usizi. Co cipiri, ngativone kuti tingatevejera kudini usizi wa Mwari zve ngenyi zvakanaka kwatiri kuita kudaro.

4. (a) Ngenyi Jehovha wakatumira ngirozi ku Sodhoma? (b) Tingajijenyi kubva ku zvakasongana no mbhuri ya Roti?

⁴ Bhaibheri rino muezaniso jakawanda jo usizi hwa Jehovha. Inga muezaniso, rangariranyi ngo pamusoro pa zvaakaitira Roti. Roti wainga mundhu wakarungama “waicamwa” ngo muitiro wakashata wo vandhu vo Sodhoma no Gomora. Vandhu vo mu madhorobha ao avacaireremeja Mwari, zve Jehovha wakatema civaringo co kuvaparaja. (2 Pedru 2:7, 8) Jehovha wakatumira ngirozi koobvunja Roti kuti abude mu Sodhoma no Gomora ngokuti madhorobha awo aida kuparajwa. Bhaibheri rakananga kudari: “Ngokuti waikakanija, vandhu vaya vakamubata mukono, no mukaji no vana vake vaviri vo vasikane, ngokuti Tenji Mwari waida kuvaponesa. Vakamubudisa, vomuregera kunja ko guta.” (Genesi 19:16) Kudari inga Jehovha wakazwisisa mugariro wa Roti, tino gwinyiso ro kuti iyena anozwisisavo cineso ciri cese catiri kusongana naco.—Isaia 63:7-9; Jakobo 5:11; 2 Pedru 2:9.

5. Soko ra Mwari rinotijijisa kudini kukhombija usizi?

⁵ Jehovha wakajijisa vandhu vake kuti vakhombijevo usizi. Rangariranyi ngo pamusoro po umwe wo mutemo jaakapa Iziraeri. Ari wese paaifiari mare, waimufiarisiwaro waidikana kutora cokufuka co wafiariwaro inga cigondiso co kuti waizohwirijihwa mare yake. (Verenganyi Exodo 22:26, 27.)  Asi mune wo mare waidikana kuhwirija cokufuka kuno wafiari weya zuva ricito rabira kuti afuke co usiku. Mundhu acina usizi aacaizohwirija, asi Jehovha waijijisa vandhu vake kuti vave no usizi. Ngo capi ciambi cainga ngo sure ko mutemo uwu? Atidikani kurerusa zvinodiwa zvo muKristu doni. Tikavona kuti pano hama kana hambzaji inodikana kubesehwa, tinodikana kuibesera kamare.—VaKolosi 3:12; Jakobo 2:15, 16; verenganyi 1 Johani 3:17.

6. Tinojijenyi ngo usizi hwa Jehovha kuno vaIziraeri vaishaisha?

⁶ Jehovha wakazwa usizi vaIziraeri pikija pavaimushaishira. Tinoverenga kudari: “Tenji Mwari wo majibaba ake wakamutumira ndhumwa pa mukuvo wese, ngokuti waida kukungurira vandhu vake no Nyumba yake.” (2 Kronike 36:15) Ngo maitiro akafanana, tinodikana kukhombija usizi kuno vaya vacito vaziva Jehovha, asi vacino mukana wo kuti vakhauye zve vagume pa kuva shamwari jake. Jehovha aadi kuti ariwese aparajwe pa rutengeso huri kuviyari. (2 Pedru 3:9) Waro pa nguva yasarari, tiri kuda kucumaera ari wese hake masoko a Jehovha o kungwaja kuti tikwanise kubesera vakawanda kuwana usizi hwa Mwari.

7, 8. Ngenyi mbhuri imweni yakadavira kuti Jehovha wakaikhombijira usizi?

⁷ Nyamasi uno, vashandiri va Jehovha vakawanda vari kuzwa unyasha hwake. Inga muezaniso, mu makore o 1990 ku Bhosnia, majinja akasiyana-siyana aihwisana no kuurayana. Mbhuri imweni yo khondhoyo yainga no mujaha umweni wo 12 o makore o kubahwa watingadanija Milan. Iyena, hama yake no vabari vake no Zvapupu zvimweni, vainga veciita hwendo mu mashibhomba vecibva ku Bhosnia kwenda ku Servhiya. Vainga vecienda ku gungano ro kuti vabari va Milan vaizobhabhatijwa. Pa mugano, masoca akavona vandhu vo nyika imweni mu mashibhombemo ovabzusa. Akapindisa mashibhomba wia no hama jimweni jainga mondhomo. Pakapera njiku mbiri, masoca aazivi kusiya kuti mbhuri iyane ipinde. Perepo, mutungamiriri wo masoca wakabvunjisa mukuru wake kuti waizoitenyi no mbhuri iya. Mbhuri iyana yainga iri ngo phedopo zve yakazwa mutungamiriri wiya ecidavira kudari: “Vatorei uende navo kovafura!”

⁸ Masoca ayani paainga ecibhuya, vandhu vaviri vo nyikanja, vakakhwederera ukama hwa Milan. Ngo cikwete-kwete, vakananga kuti ivona vaingavo Zvapupu zve hama jaingaya mu mashibhomba jainga jakavaverengerera zvainga zvakaitika. Perepo vobvunja Milan no hama yake kuti vapakire mu karu ngo kuti masoca aacaiseca vana vadoko. Pasure pazvo, vakabvunja vabari va Milan kuti vasike ngo sure ko ndau yaishandira masoca aivonereraro mugano. Milan waithya maningi zvo kuti aacaiziva kuti waidikana kuseka kana kucema. Vabari vake vakabvunja hama jiya kudari: “Munovonavo kuti vanozotisiya kuti tipinde hedu here?” Asi pavainga vecifamba, zvinovoneka inga kuti masoca iyana aazivi kuvavona. Milan no vabari vake vakazosongana ku divi rimweni ro mugano, votoenda ku gungano. Vakakhohwa kamare kuti Jehovha wainga wakadavira mukumbiro javo. Kubvira mu Bhaibheri tinozwa kuti asipi nguva jese Jehovha jaanobvikira kamare vandhu vake ngo maitiro akadaro. (Maitiro o Vapostori 7:58-60) Asi pa bvaza iyi, Milan  wakananga kudari: “Zvinovoneka inga kuti ngirozi jakapofumaja masoca zve Jehovha wakatiponesa.”—Nduyo 97:10.

9. Jesu waizwa kudini ngo kujijisa mbungano yaimutevera? (Vonanyi pikica yo kutanga.)

⁹ Jesu wakava muezaniso wakanakisisa wo kukhombijira usizi. Wakaitira pena vandhu ngo kuti wakavavona kuti ‘vaibatwa zvicina kunaka zve vaiparajika inga mabvuta acina muhavisi.’ Waro wakaitenyi? ‘Wakaamba kuvajijisa bziro bzizinji.’ (Mateu 9:36, Shanduro yeNyika Itsva; verenganyi Marco 6:34.) Mu kusiyana na Jesu, vaFarisi avacainga no usizi zve avaicaida kubesera vandhu. (Mateu 12:9-14; 23:4; Johani 7:49) Imwimwi keni, muno cido cakavanga co kubesera no kujijisa vandhu ngo pamusoro pa Jehovha inga ndi Jesu here?

10, 11. (a) Kunanga kuti nguva jese zvinofanera kukhombijira usizi here? Sananguranyi.

¹⁰ Izvi azvirevi kuti nguva jese zvinofanera kukhombijira usizi. Inga muezaniso, Mambo Sauri kangaije wakarangarira kuti wainga ecikhombijira usizi paakatama kuuraya Agagi, wainga mambo wo Amareki zve muvengi wa Mwari. Sauri aazivi kuuraya zvinyama zvo vaAmareki. Asi Jehovha wainga akabvunja Sauri kuti auraye vaAmareki no zvinyama zvavo zvese. Zvecivoneka kuti Sauri aazivi kuzwira, Jehovha wakamuramba inga mambo. (1 Samueli 15:3, 9, 15) Jehovha ndi Mutongi wakarungama zve anokwanisa kuvona zviri mu mwoyo mo mundhu zve anoziva mundhu anofanira no acikafaniri kuitihwa usizi. (Macumbiro 2:17; Ezekieli 5:11) Sambiri pano anozoviisa rutongeso kuno vese vanoramba kumuzwira. (2 VaTesalònika 1:6-10) Iyo aizovi nguva yo kuti Jehovha aitire usizi kuno vakashata. Asi ngo kuvaparaja, anonga eciitira usizi kuno vakarungama, vaanozoponesa.

¹¹ I zvokadi kuti, asipi basa redu kutonga kuti uwu anodikana kupona kana kufa. Kusiyapo izvo, tinodikana kuita zvese zvatinokwanisa kuti tibesere vandhu. Ngo api manera amweni atingashandisa kuti tikhombijire usizi kuno vamweni? Ngativone mazano anotevera.

12. Mungakhombijira kudini usizi kuno vamweni pa matajire amunovaita?

¹² Garanyi muripo kuitira kubesera. Jehovha anoda kuti maKristu avonese usizi kuno vadoni vavo zve kuno hama. (Johani 13:34, 35; 1 Pedru 3:8) Usizi zvinorevavo “kutambujika pamwepo no umweni.” Mundhu anokhombijira usizi ngo kubesera vaya vari kutambujika. Ngo kudaro tinodikana kupsaka mukana kuti tibese vamweni kangaije ngo kujipira kuitira kuvabesera mabasa amweni.—Mateu 7:12.

13. Vandhu va Mwari vanoitenyi kudari kukaitika ngozi?

¹³ Kutora rutivi mu basa ro kubesera vawihwa ngo ngozi. Patinovona kuti vandhu vari kutambujika ngo ndava yo  ngozi jinoitika jega, tinodikana kuva no usizi navo. Vandhu va Jehovha vanozivikanwa ngo kubeserana mu mukuvo jakadaro. (1 Pedru 2:17) Inga muezaniso, hambzaji imweni yo ku Japau yaigara ku mutundhu wakaparajwa ngo mudhuma ngo pasi no tsunami mu gore ro 2011. Hambzaji iyi yakananga kuti ‘yakavangiswa no kunyarajwa’ payakavona vazvipiri vecibva ku mutundhu jakasiyana-siyana jo ku Japau no nyika jimweni kuviya kuzonasisira nyumba jo vandhu no Nyumba jo Umambo. Hambzaji iyi yakaengejera yeciti: ‘Kuvona zvondhozvo kwakandiceuja kuti Jehovha anotikorondha. Zvapupu zvinotajana. Hama no hambzaji zinji pasi pese jiri kutiitira mukumbiro.’

14. Ungabesera kudini vanohwaja no vasharuka?

¹⁴ Beseranyi vari kuhwaja zve vaavasharuka. Patinovona vandhu vecitambujika ngo kuhwaja kana usharuka, tinovaitira usizi. Tiri kuvetera no cido cese kuvona zvineso zvakadari zvecipera, ngo iyo ndava tiri kuita mukumbiro kuti Umambo hwa Mwari huviye. Zvicito zvaitika, tinoita zvese zvatinokwanisa kuti tibesere vanohwaja zve vasharuka. Mutari umweni wakatara kuti njiku imweni mai wake vaamusharuka, vaihwaja ndhendha yo Alzema, vakasvipisa nguvo javo. Pavainga vecieja kujicenesa, cinginde-nginde cakarira. Zvainga Zvapupu zviviri zvaivabvakacira nguva jese kondhono. Hambzaji jakabvunjisa dangani vaida besero. Mwanakaji wakati: “Zvinoitisa  nyowa, asi ndinoda.” Hambzaji jakavabesa ngo kuvapajira. Perapo vovaitira kopo yo ica zve vombogara naivona vecimbobhuya. Mwana wakona wakabonga maningi woti Zvapupu “zvinoita zva zvinocumaira.” Usizi hwenyu kuno vanohwaja no vasharuka unomundundira kuti muite ciri cese kuitira kuvabesera here?—VaFilipi 2:3, 4.

15. Basa redu rokucumaira rinobeseresa kudini vamweni?

¹⁵ Besanyi vandhu kuti vazive Jehovha. Manera akanaka okubesera vandhu ngo o kuvajijisa ngo pamusoro pa Mwari no Umambo hwake. Manerazve amweni ngo o kuvajijisa kuzwira Jehovha ngokuti matongero ake akanaka. (Isaia 48:17, 18) Basa ro kucumaira i njira yakanakisisa yo kukuja Jehovha no kutatija usizi ku vamweni. Mungaita zvizinji mu mushando here?—1 Timoti 2:3, 4.

16. Tinobeseka kudini tikava no usizi?

¹⁶ vajiji vo zvo uhomi wo mu musoro vanoti kukhombijira usizi umweni kunoitisa nane uhomi hwedu no ushamwari hwedu no vamweni. Patinobesera ariwese anotambujika, tinojizwa kudakara, kugajana, atijizwi kuti tiritega, no mavonero akashata. Kukhombijira usizi kwakanaka komuri. (VaEfeso 4:31, 32) Pamunondundihwa ngo rudo pa kubesa vamweni, munova no hana yakanaka ngokuti munonga meciziva kuti muri kuita zvamakabvunjwa ndi Jehovha kuti muite. Usizi unotibesa kuti tive majibaba aushoni, kuva varovorani vakanaka zve shamwari. Mu kuengejera, vandhu vanokhombija usizi ku vamweni kazinji vanoashira besero pa nguva yo vanorida kamare.—Verenganyi Mateu 5:7; Luka 6:38.

17. Ngenyi munoda kuva no usizi?

¹⁷ Kukhombijira usizi kwakanaka kotiri, asi zvinotitora maningi kuti tikhombijire usizi ngo zvokuti tinoda kutevejera Jehovha no kuita kuti akujwe. Iyena ii Cinyuke co rudo no usizi. (Mazwi Akangwara 14:31) Iyena anotipa muezaniso wakakwana wo usizi. Ngokudaro, ngatiite ngo patinokwanisa kuti titevejere Mwari wedu ngo kukhombijira usizi. Ngatibatane inga hama no hambzaji kuti tikwanisevo kuva vanogarisana zvakanaka no vandhu vakatitendeneja.—VaGalàsia 6:10; 1 Johani 4:16.