1, 2. (a) Zvicinyi zvingaitika kudari mundhu akatama kujibata? (b) Ngenyi zvinosisira kuti tibhuye ngo shwiro iyi?

JEHOVHA MWARI angatibesera kuti tivangise kujibata kwedu. (VaGalàsia 5:22, 23) Iyena ano kujibata kwakaperera. Asi, itusu atina ngokuti atizivi kukwana. Zvokadi, kutama kujibata ndikona kunoitisa zvineso zvakawanda nyamasi uno. Kungaita kuti mundhu anonoke kuita zviro zvinosisira, atame kubudirira ku cikora kana ku basa. Kutama kujibata, kungaita kuti mundhu atuke vamweni, adhakwe, akhuvaze vamweni, arambane no mukaji kana mwamuna, ave no magava acina shwiro, ave no mukhuva jakashata, afungihwe mu jere, atame mudakaro, ave no ndhendha jo mu maponde, ave no mimba acikazvidi.—Nduyo 34:11-14.

² Vandhu vacikazvibati vanojitambuja zve vanotambujisa vamweni. Nguva painonga yecidarika, zviri kuvoneka kuti kujibata ko vandhu kuri kuramba kwecipera. Izvi azvitishamaisi, ngokuti Soko ra Mwari rainga rakananga kuti kutama kujibata ko vandhu kwaizova cimwe co zvitatijo co “njiku jokupejisira.”—2 Timoti 3:1-3.

3. Ngenyi tinodikana kujibata?

 ³ Ngenyi tinodikana kujibata? Ngo ndava yo mathangwe maviri anotevera. Rokutanga, vandhu vanojibata pa mazwiro no mu murangariro kazinji avatambujiki maningi. Avanesehwi kuita ushamwari hwakanaka zve avanesehwi kusiya ushungu, kusiya kuthimwa-thimwa zve avabaririki hwiru. Thangwe ro cipiri ngo rokuti, kuti tirambe tino ushamwari na Mwari, tinodikana kuhwisana no muejo tecijibata patinova no zvido zvakashata. Adhamu na Evha avazivi kukwanisa kuita kudaro. (Genesi 3:6) Mukuezana navo, vandhu vazinji nyamasi uno vano zvineso ngo kuti avajibati.

4. Ngo zvapi zvinovangisa kuno vese vaya vari kuhwisana kuti vajibate pa mazwiro avo akashata?

⁴ Jehovha anozwisisa kuti zvinonesa kwatiri kujibata ngo kuti atizivi kukwana. Asi anoda kutibesera kuti tinyise zvido zvedu zvakashata. (1 Majimambo 8:46-50) Inga Shamwari ino rudo, ngo kunaka mwoyo anovangisa vaya vanombonesehwaya pa kuda kujibata pa mazwiro no zvido zvavo. Pa musoro uno, tinozojija ngo muezaniso wa Jehovha wo kujibata. Tinozobhuyazve ngo pamusoro po muezaniso jimweni jo mu Bhaibheri, jakanaka no jakashata, zve tinohwirijira mazano anoshanda angatibesera.

5, 6. Muezaniso wapi wo kujibata wakatigajira Jehovha?

⁵ Kujibata ka Jehovha kwakaperera ngo kuti iyena wakakwana mu mugariro jese. (Deuteronòmio 32:4) Asi, itusu atizivi kukwana. Asi pikija zvakadaro tinodikana kujija ngo muezaniso wake wo kujibata kuti tikwanise kunasa kumutevejera. Izvi zvinotibesera kuita zvakarungama, kudari kukaitika zviro zvinocamwisa. Ngativone jimweni muezaniso ja Jehovha jo kujibata.

⁶ Rangariranyi basi madavirire aakaita paakapandukihwa ndi Sathana mu munda wo Edheni. Zvingaita kuti zvakananga Dhiabhu, zvakaita kuti vashandiri vakagondeka va Mwari vese mugore vakanjamuke, vave no ushungu no kutanga kumurerusa. Kangaije imwimwi munozwavo kudaro pamunorangarira matambujiko ese ari kuitiswa ndi Sathana. Asi Jehovha aazivi kunyiswa ngo mazwiro. Iyena wakadavira basi mu njira yaidiwa. Jehovha aripi kukasika kunyangajwa zve ari kushandisa urungami pa kusotana no kupandukira ka Sathana. (Exodo 34:6; Jobe 2:2-6) Ngenyi? Jehovha ari kusiya kuti padarike nguva yakati kuti ngokuti aadi kuti ari wese afe asi anoda kuti “vese vaphinduke mwoyo” kana kukhauya.—2 Pedru 3:9.

7. Tinojijenyi ngo muezaniso wa Jehovha?

⁷ Muezaniso wa Jehovha unotijijisa kuti tinodikana kutanga tanasa kurangarira ticito tavereketa ciri cese zve atidikani kukasika kudavira. Ngo kudaro, pamunodikanaya kutema civaringo cinosisira, ambanyi kugara pasi morangarira. Kumbiranyi uzivi kuti mukwanise kudavira ushoni kana kuita  zvakarungama. (Nduyo 141:3) Patinonga takanyangajwa kana tino ushungu, zvakareruka maningi kunyiswa ngo mazwiro edu. Asi kutendera kunyiswa ngo mazwiro, ndikona kunozoitaya kuti vazinji vazojidembe ngo kunanga kana kuita zviro vacizivi kurangarira.—Mazwi Akangwara 14:29; 15:28; 19:2.

8. (a) Tingajiwanira kwapi muezaniso jo vandhu vakajibata? (b) Zvicinyi zvakabesera Jasefa kuti acijikire muejo paaibvunjirihwa ngo mukaji wa Potifari? (Vonanyi pikica yo kutanga.)

⁸ Muezaniso japi jo mu Bhaibheri jinovonesa kusisira ko kujibata? Umwe wamungarangarira ngo wo mwana wa Jakobe Jasefa. Iyena wakacijikira muejo paainga ecishandira pa muzi pa Potifari, mukuru wo vangwariri va Faro. Mukaji wa Potifari naavona kuti Jasefa “wainga wakaseja no ciimo cakanaka” wakaeja kumubvunjirira kakawanda. Zvicinyi zvakabesera Jasefa kuti acijikire muejo uwu? Kangaije wakagara pasi worangarira nguva iciripo ngo pamusoro pozvaizoitika paaizozvipekejera kuno mwanakaji wiya. Mwanakaji paakazomubata ngo nguvo, Jasefa wakatiza. Jasefa wakati: “Ndingabziitisa kudini kuita bzakaxata no kuxaixira Mwari?”—Genesi 39:6, 9; verenganyi Mazwi Akangwara 1:10.

9. Munganasirira kudini kuti mucijikire pa muejo?

⁹ Tinojijenyi ngo muezaniso wa Jasefa? Kudari tikaejwa kuti tiphwanye mutemo wa Mwari, tinodikana kucijikira. Ticito taa Zvapupu zva Jehovha, vamweni vedu avacainesa kunyangajwa, vaidhakwa, vaikubhema, kushandisa mutombo jinodhakwisa, vaidisisa zvo vatano icikatendehwi, kana zvineso zvimweni. Pikija pasure po kubhabhatijwa, nguva jimweni vangaejwa kuti vaite zviro zvakadaro. Mukaejwa, amboimanyi morangarira mashatire anozoita ushamwari hwenyu na Jehovha kudari mukajipekejera ku muejo. Ejanyi kuziva mugariro jingamudira pa muejo, motema civaringo co matizire amungajiita. (Nduyo 26:4, 5; Mazwi Akangwara 22:3) Mukandova pa muejo wakadari, kumbiranyi Jehovha kuti amupe ungwaru no kujibata kuti mucijikire.

10, 11. (a) Zvicinyi zviri kuitika no majaha no vasikane vazinji ku cikora? (b) Zvicinyi zvingabesera majaha no vasikane vociKristu kuti vacijikire pa muejo wo kuphwanya mutemo ja Mwari?

¹⁰ Zvakaitikaya na Jasefa zviri kuitikavo ku majaha no vasikane vo ciKristu nyamasi uno. Vonanyi muezaniso wa Kim. Vajiji doni vake vaitodada ngo mahurire ovaiita mukupera ko bviki. Kim aacaingavo no co kunanga. Zvokadi kuti nguva jimweni waitojizwa inga kuti “ari kusiiwa ega” ngo kuva akasiyana, zve vajijidoni vake vaimuvona inga rethe ngo kuti aacainomorari. Asi zvokadi Kim wainga no ungwaru. Waizviziva kuti muejo wo kuda kuita zvo pa bonde unovanga maningi mundhu paanonga aciri mujaha kana musikane. (2 Timoti 2:22) Vajiji vamweni vaizomubvunjisa kuti iyena  wainga aciri mbhandwe kana kuti haiwa. Izvi zvaimupa mukana wo kusanangura kuti ngenyi aaiti ruvatano inga ndivona. Tinojikuja ngo kuva no majaha no vasikane vo ciKristu vanocijikira pa kuvangirijwa kuti vaite ruvatano ucikatendehwi, zve Jehovha anozvikujavo ndivona!

¹¹ Bhaibheri rinotipavo muezaniso jo vandhu vacizivi kucijikira pa muejo wo kuita ruvatano hucizivi kurungama. Zve muezaniso jondhojo jinovonesa muviyo jakashata jinoviiswa ngo kutama kujibata. Kudari muri pa mugariro wakadari inga wa Kim, rangariranyi upenji wo mujaha anonangwa pa Mazwi Akangwara cipauko co 7. Rangariranyivo ngo pamusoro po Amoni no nyatwa yakaviiswa ngo mufambiro wake. (2 Samueli 13:1, 2, 10-15, 28-32) Vabari vangabesera vana vavo kuti vave no mugariro wo kujibata no ungwaru ngo kubhuya ngo muezaniso ijo pa kunamata ko mbhuri.

12. (a) Jasefa wakakhombijisa kudini kujibata pamberi po hama jake? (b) Tinodikana kubata mazwiro edu pa mugariro japi?

¹² Pa bvaza imweni Jasefa wakagajazve muezaniso wakanaka wo kujibata. Izvi zvakaitika hama jake pajakaviya ku Ejipita kotenga zvokuha. Kuti anase kuziva zvairangarira hama jake, Jasefa aazivi kuvabvunja kuti wainga hama yavo. Paainga woda kucema, wakabuda woenda kocemera paega. (Genesi 43:30, 31; 45:1) Kudari hama kana hambzaji ikaita cinomunyangaja, kutevejera muezaniso wa Jasefa wo kujibata kunozomubesera kuti mutame kunanga kana kuita ciro cinomuita kuti muzojidembe. (Mazwi Akangawara 16:32; 17:27, Shanduro yeNyika Itsva) Muno ukama wakajingwa here? Kana zvakadaro, munodikana kujibata kuti mutame kudavijana nawo pacina dikano. Izvi zvinganesa. Asi zvinoreruka kudari mukaceukija kuti muri kutevejera muezaniso wa Jehovha no kuita zvaakananga.

13. Tinojijenyi ngo zvakaitika na Mambo Dhavhidhi?

¹³ Tinobeserekazve ngo muezeniso wa Mambo Dhavhidhi. Sauri na Shimei pavakamuphera, Dhavhidhi aazivi kuva no ushungu nee aazivi kushandisa simba kuitira kuvadavira. (1 Samueli 26:9-11; 2 Samueli 16:5-10) Asi, Dhavhidhi waikonehwavo kujibata. Izvi tinozvivona patinoverenga ngo pamusoro po cishaishi cake na Bhate-shebha no madavirire aakaita paakanyangajiswa ndi Nabhari. (1 Samueli 25:10-13; 2 Samueli 11:2-4) Tingawana zvijijo zvinoshanda kubvira kuna Dhavhidhi. Cokutanga, vavonereri pakati po vandhu va Mwari vanodikana maningi kuva vanojibata kuti vatame kushaisha kushandisa mutoro wovakapuwa. Cocipiri, akuna anodikana kujithemba, ecirangarira kuti aazowiri mu muejo.—1 VaKorinto 10:12.

14. Ngo zvapi zvakasongana no hama imweni, zve ngenyi madavirire atinoita mugariro jakadaro anosisira maningi?

¹⁴ Mungaitenyi kuti muvangise kujibata kwenyu? Vonanyi zvakaitika na Ruijhi.  Karu imweni yakataka karu yake ngo sure. Motorista wayo wokatanga kumuvereketera ecitoda kumutaka, pikija eciziva kuti ndiena waitisa ngoziyo. Ruijhi wakaita mukumbiro, zve ngo kupfava, woeja kumunyaraja. Asi motorista wiya waindokhara basi. Ngo kudaro, Ruijhi wakatarira zvaakatarira pa karu yo mwanarumeo wopinda womusiya ecindokhara. Papera sumana, Ruijhi wakaenda koita hwiririro ku mwanakaji umweni. Naagumeyo, wakasongana no motorista wiya. Wainga mwamuna wo mwanakaji waaitiraya hwiriro! Mwanarume wiya wakapseruka, wokumbira kuregerehwa ngo zvaakaitaya. Wakajipira kubhuya no Empreza yaizobesera kuti karu ya Ruijhi ikasike kunasirihwa. Pasure pazvo mwanarume uwo, wakazotokhwederavo pa jijo yo Bhaibheri, wotoidakarira. Pa ciitiko ici, Ruijhi wakavona kuti wakaita ushoni kamare ngo kuramba akapfava pa njiku yakaitikaya ngozi, wovonazve mashatire ozvaizoita naakakhombijavo ushungu.—Verenganyi 2 VaKorinto 6:3, 4.

15, 16. Kujija Bhaibheri kungabesera kudini imwimwi no mbhuri yenyu kuti muvagise kujibata?

 ¹⁵ Jijo yo Bhaibheri ino revo nguva jese, ingabesera muKristu kuti avangise kujibata kwake. Ceukijanyi zvakabvunjwa Joshuwa ndi Mwari: “Buku ro Mupango uu rigare njiku jese mu muromo mako: rirangarirei usiku no masikati, basopai kuti uteveje bzese bzakatahwemo. Ndibzo unozoita uxoni bzese bzo unoda kuita.” (Joxwa 1:8) Waro Bhaibheri ringamubesera kudini kuvangisa kana kuengejera, kujibata wenyu?

¹⁶ Tajija kuti mu Bhaibheri muna muezaniso jinovonesa kuti tinobesereka tikajibata zve tinotambujika tikatama kujibata. Jehovha wainga no cinangwa paakaita kuti muezaiso iji jitahwe mu Bhaibheri. (VaRoma 15:4) Zvaizova zvo ungwaru kuriverenga, kurijija no kurangarijisisa zvatinojijemo. Ejanyi kuvona mashandire azvinoita kwamuri no kuno mbhuri yenyu. Kumbiranyi Jehovha kuti amubesere kushandisa mbhangiro yo Soko rake. Kudari mukavona muciri kuneseka mu mativi amweni kuti muvonese kujibata, mucadojiinikira. Itanyi mukumbiro ngo pamusoro pazvo, perepo moshanda ngo simba kuti muitise nane. (Jakobo 1:5) Psakisisanyi mu mabhuku edu mazano anoshanda angamubesera.

17. Njira japi jamungashandisa kuitira kubesera vana venyu kuti vavangise kujibata kwavo?

¹⁷ Mungabesera kudini vana venyu kuti vavangise kujibata kwavo? Vabari vanoziva kuti vana vavo avazivi kubahwa no mugariro wo kukwanisa kujibata. Ngo kudaro, vanodikana kuvajijisa mugariro jakanaka ngo muezaniso wavo kamare. (VaEfeso 6:4) Kudari mukavona kuti vana venyu avajibati, jibvunjisenyi kudari: ‘Ndiri kugaja muezaniso wakanaka kana kuti haiwa?’ Mungagaja muezaniso wakanaka ngo kucumaera, kwenda ku musongano zve kuitisa kunamata ko mbhuri nguva jese. Mucadothya kuvarambija zviro, pazvinodiwaya! Jehovha wakadira mugano kuno Adhamu na Evha. Mugano jondhojo jaizovabesera kujijira kureremeja utongi hwa Jehovha. Ngo maitiro akafanana, vabari vakapangira vana vavo zve vogaja muezaniso wakanaka kwavari, vanevo vangajijira kujibata. Rudo ku ukuru hwa Mwari no nderemejo ku ndhungamiro jake ndi zvimwe zviro zvinosisira maningi zvamungabesera kuti vana venyu vave nazvo.—Verenganyi Mazwi Akangwara 1:5, 7, 8.

18. Ngenyi tinodikana kuziva kukheta shamwari?

¹⁸ Azvinenyi tiri vabari kana kuti haiwa, tese tinodikana kukheta vatinodikana kushamwarijana navo. Kudari shamwari jenyu jinoda Jehovha jinozomuvangisa kuti muteme zvivaringo zvakanaka zve motiza nyatwa. (Mazwi Akangwara 13:20) Muezaniso javo jakanaka jinomuvangisa kuti mude kutevejera kujibata kwavo. Zve atikani-kani kuti mufambiro wenyu wakanaka unozovavangisavo. Kujibata kunozoita kuti titendehwe ndi Mwari, kudakajihwa mu upenyu, no kukovana zviro zvakanaka no vandhu vanotida.