1, 2. (a) Cineso capi cinowanana no vana vari mu nyika iciripi yo vabari vavo? (b) Mubvunjo japi jaticazodavihwa pa musoro uno?

JOSHUA wakati: “Ndaivereketa ndimi yo kunyika kwakabva vabari vangu kubvira pa udoko hwangu, pamuzi no ku ungano. Asi pondakatanga kujija cikora, ndakatangavo kudakarira ndimi yo munyikemo. Mukati mo makore manganani basi, ndakaverekera ndimi yo munyikemo. Andicaikwanisa kuzwisisa musongano, zve andicaijizwa inga ndiri divi ro magariro o vabari vangu.” Zvakaitikirari Joshua ndi zviro zvinondoitika.

² Nyamasi uno, vandhu vanodarika 240.000.000 vari kuraramira mu nyika yo vacizivi kubarihwa. Kudari muri mubari ari mu nyika imweni, mungapekeja kudini vana venyu mukana waushoni kuti vajije kuda Jehovha no ‘kuteveja bzokadi’? (3 Johani 4) Zve vamweni vangabeseravo kudini?

3, 4. (a) Vabari vangagajisa kudini muezaniso wakanaka ku vana vavo? (b) Vabari avadikani kuveterenyi ku vana vavo?

³ Vabari, muezaniso wenyu unosisira maningi kudari  munoda kuti vana venyu vave no ushamwari hwo mundhu ega na Jehovha zve vapone kwenda no kwenda. Vana venyu povanovona kuti munoamba “kupsanga Umambo,” ivona vanojijira kunyindira kuti Jehovha anovapa zvinodiwa zvavo zvo njiku no njiku. (Mateu 6:33, 34) Diranyi pa kutanga basa ra Jehovha kuciripi kupsaka zviro zvakawanda zvo kunyama. Ponanyi ngo zvamunazvo zve ejanyi kutama kupsaka magava. Psakanyi “upfumi [hwo] mugore,” zvinoreva kutendehwa ndi Jehova, kuciripi kupsaka mare kana “goja ro vandhu.”—Verenganyi Marco 10:21, 22; Johani 12:43.

⁴ Mucadobatikana maningi zvokuti motokonehwa kuwana nguva yo kuva no vana venyu. Vavonesenyi kuti muri kudakara ndivona ngo kutema civaringo co kudira Jehovha pa kutanga, kuciripi kupsaka nduma kana mare kuitira ivona kana kuitira imwimwi inga vabari. Mucadova no mavonero akashata okuti vana vanodikana kukhupusa vabari. Mucakanganwa kuti “asipi vana vanodikana kukwengwenejera majibaba avo upfumi; kaveta majibaba ndiwona anokwengwenejera vana upfumi.”—2 VaKorinto 12:14.

5. Ngenyi vabari vanodikana kuvereketa kazinji no vana ngo pamusoro pa Jehovha?

⁵ Inga zvakaporofitwa, vandhu vo “majinja no vo ndumi jese” vari kuviya mu sangano ra Jehovha. (Zakaria 8:23) Asi kudari vana venyu avanasi kuzwisisa ndimi yenyu, zvingamunesera kuti muvajijise cokwadi. Ivona ndi vajiji vo Bhaibheri vanosisira maningi vomungava navo, zve kuguma kwavo pa ‘kuziva’ Jehovha kunoreva upenyu hucikaperi kovari. (Johani 17:3) Kuitira kuti mwana wenyu azive jijiso ja Jehovha, munodikana ‘kuvereketa ndijona’ kazinji.—Verenganyi Deuteronòmio 6:6, 7.

6. Vana venyu vangabesereka kudini ngo kujija ndimi yenyu? (Vonanyi pikica yo kutanga.)

⁶ Vana venyu vanozojija ndimi yo munyikemo no vamweni no kucikora. Asi vanojija ndimi yenyu mukuvo wese povanobhuya na imwimwi. Vana venyu povanobhuya ndimi yenyu zvinovarerukira kuti vabhuye na imwimwi no kumubvunja mazwiro ovanoita. Asi pana mabesero amweni. Vana venyu povanovereketa ndimi jinodarika imwe, zvinoitisa nane kukwanisa kwavo kurangarira zve zvinovabesera kuti vazwisise mavonero o vamweni. Zvinovapazve mukana jo kuita zvakawanda mu basa ro kucumaira. Karolina ano vabari vari kurarama mu nyika imweni, wakati: “Kuva mu ungano inovereketwa ndimi yo nyikanja zviri kudakajisa. Zve zvinodakajisa kubesera kunodiwa maningi vacumairi.”

7. Mungaitenyi kudari ndimi iri kuviisa cineso pa mbhuri yenyu?

⁷ Asi, vana vo vandhu vokubva nyikanja povanojija mararamiro no ndimi yo mu nyika yo vanonga vari, vamweni vakona avacadakariri nee kukwanisa kubhuya ndumi yo vabari vavo. Vabari, kudari izvi zviri kuitika no vana venyu, zvakadini mombojijavo padoko ndumi yo munyika yamuri waro? Zvinozomurerukira pa kuvarera  inga maKristu, ngo kuti munonga mecizwa zvavanobhuya, munozoziva mabungaijo avo, zve basa ravanoita ku cikora, motogumira pa kubhuya no vajijisi vavo zvecikwanika. I zvokadi kuti kujija ndimi ipsa kunoda mukuvo, kuvangisira no kujidodokesa. Asi zvinobesera. Inga muezaniso: Ngatiti, ngo thangwe riri rese, mwana wenyu waano mandondo, amucaizoeja kujija ndimi yo kuvereketa ngo nyara kuti mukwanise kubhuya naye here? Mwana anobhuisana ushoni ecishandisa ndimi imweni anofaneravo kukaya-kaya kwakadaro; amutenderani nazvo? *—Vonanyi masoko o pasi.

8. Mungabesera kudini vana venyu kudari amuvereketi ushoni ndimi yo munyikemo?

⁸ Kuno vabari vokubva nyikanja zvinganesa maningi kuguma pa kunasa kuvereketa ndumi imbza yo vana vavo. Izvo zvinganesera vabari kuti vabesere vana vavo kuzwisisa “matahwa a Mwari.” (2 Timoti 3:15) Kudari ngo mugariro womunawo, munokwanisa kubesera vana venyu kuti vagume pa kuziva no kuda Jehovha. Mukuru umweni anodanijwa kuti Shan wakati: “Mai wedu vacina mwamuna avacaizwa ndimi yotaizwisisa zve inini no hambzaji yangu aticaivereketa ushoni ndimi yavo. Asi potaivona mai vacijija, kuita mukumbiro no kuvangisira kwavo kuitisa kunamata ko mbhuri mavhiki ese, taizwisisa kuti kuguma pa kuziva Jehova zvinosisira maningi.”

9. Vabari vangabesera kudini vana vavo vanodaya kujija ngo ndumi mbiri?

⁹ Vana vamweni vangada kujija ngo pamusoro pa Jehovha ngo ndimi mbiri. Ngenyi? Ngokuti vari ku cikora vanoshandisa ndimi imweni, asi ku muzi vanoshandisa ndimi imweni. Ngo iyo ndava, vabari vamweni vanoshandisa mabhuku, zvokurijwa zvakagaravhahwi no vhidhio ngo ndimi mbiri. Zvakajeka kuti vabari vo kubva ku nyika imweni vanodikana kushanda ngo simba kuitira kubesera vana vano kuti vakhwedere phedo na Jehovha.

10. (a) Ndiani anodikana kutema civaringo cokuti vonyikanja vanodikana kosonganira ku ungano yo ndimi yapi? (b) Musoro wo mbhuri unodikana kuitenyi kuti ucito watema civaringo?

¹⁰ “Vonyikanja” povanoraramira ndhambo no Zvapupu zvimweni zvinovereketa ndimi yavo, vanodikana kusonganira no ungano inovereketa ndimi yo munyikemo. (Nduyo 146:9) Kudari pana ungano iri phedo inoshandisa ndimi yavo, wiya ari musoro wo mbhuri anodikana kutema civaringo cokuti ngo yapi ungano yaizova iri nani kuno mbhuriyo. Acito atema civaringo, anodikana kurangarijisisa no kuita mukumbiro ngo pamusoro pazvo. Anodikanavo kubhuya ndizvona no mukaji no vana. (1 VaKorinto 11:3) Ngozvapi zvaanodikana kusotesesa? Zviambi zvapi zvo Bhaibheri zvingamubesera kuti ateme civaringo?

11, 12. (a) Ndimi inopsasa kudini vana pa kuda kuzwisisa zvinojijiswa pa musongano? (b) Ngenyi vana vamweni avadi kujija ndimi yo vabari vavo?

 ¹¹ Vabari vanodikana kuvona kuti ngozvapi kamare zvinodiwa ngo vana vavo. Nguva nganani jovanopejaya vecijija Bhaibheri pa musongano jo bviki ngo bviki, ajikwani kuno vana kuti vanase kuzwisisa cokwadi. Asi vonanyi basi: Vana pavanonga vari pa musongano jeciizwa ngo ndumi yovanasa kuzwa, vangabesereka ngo kuvepo basi, votojija zvakawanda kupinda zvinorangarira ngo vabari vavo. Izvo andizvopi zvinoitika kudari vana avanasi kuzwisisa ndimiyo. (Verenganyi 1 VaKorinto 14:9, 11, Shanduro yeNyika Itsva.) Zve ndimi yaanobahwa mwana acivereketa, andiyopi inondoramba icipsasa murangariro no mazwiro ake. Zvokadi, vana vamweni vanojija kudavira pa musongano, kuita divi pa kucumaira ko kuezanisira no kubhuya ngo ndimi yo vabari vavo, asi avazviiti vecishandisa murangariro no mazwiro avo kamare.

¹² Mwoyo wo mwana unokwevejehwazve ngozvakawanda kuciripi ngo ndimi basi. Izvo ngo zvakaitika na Joshua wanangwaya pa kutanga. Esteri, hambzaji yake, wakati: “Kuno vana vadoko, ndimi, maponero no ciara co vabari zvinoviya zvakabatana pamwepo.” Kudari vana vanojizwa kuti avaiti divi ro maponero o vabari vavo, vangatama kuda kujija ndimi no manamatiro o vabari vavo. Waro vabari vokubva nyikanja vangaitenyi?

13, 14. (a) Ngenyi mbhuri yo varovorani vamweni vokubva nyikanja vakacinja kuenda mu ungano inoshandisa ndimi yo munyikemo? (b) Vabari vangarambisa kudini vano ushamwari hwakavanga na Jehovha?

¹³ Vabari vo ciKristu vanodira pa kutanga zvinodiwa zvo vana vavo kuciripi zvovanodakarira. (1 VaKorinto 10:24) Samueri, baba wa Joshua na Esteri, vakati: “Inini no mukaji wangu taisota vana vedu kuitira kuvona kuti cokwadi caibaya mwoyo javo ngo ndimi yapi, taiita mukumbiro kuti tiwane ungwaru. Mupinguro wakava woticaivetera. Asi potakavona kuti avacaibeserereka maningi pa musongano jo ndimi yedu, takatema civaringo co kuenda ku ungano inoshandiswa ndimi yo munyikemo. Tese taienda ku musongano mukuvo wese no kocumaira. Taikokazve shamwari jo munyikemo kuti jiviye koha na itusu no kopasiyari. Zvese izvi zvakabesera vana vedu kuti vagume pa kuziva hama no kuziva Jehovha, kuciripi basi inga Mwari wavo asi ingavo Baba no Shamwari yavo. Izvi takazvivona kuva zvinosisira maningi kupinda kujija kwavo ndimi yedu.”

¹⁴ Samueri wakaengejera kudari: “Kuti tirambe takavanga ku mujimu, inini no mukaji wangu taiendazve ku musongano jo ndimi yedu. Taibarikana maningi, ngo kudaro tairemba. Asi tinobongesera maningi Jehovha ngo kubesera kwake kuvangisira no kujipekejera kwedu. Vana vedu vese vo vatatu vari kushandira Jehovha mu basa ro mu nguva yakazara.”

15. Ngenyi hambzaji inodanijwa Kristina yakajizwa kuti zvaizoifambira ushoni mu ungano inobhuiwa ndimi inovereketwa munyikemo?

¹⁵ Vana povanokura, vangavona kuti vanozoshandira ushoni Jehovha mu ungano inoshandisa ndimi yovanozwisisa ushoni. Zvikaitika, vabari avadikani kujizwa kuti vana vavo vari kuvanyenya. Kristina ari  kuceuja kudari: “Ndaiziva zviro zvishoma basi ngo ndimi yo vabari vangu, asi ndimi yaibhuiwa pa musongano yaindinesa maningi kuizwa. Pondaenga no makore 12, ndakaenda ku gungano ro mutundhu ro ndimi yo ndaibhuya ku cikora. Ngo pondakazwisisa hwo kutanga kuti ndaizwa cokwadi kamare! Cinjo imweni yakaitika pondakatanga kuita mukumbiro ngo ndimi yondaibhuya kucikora. Ndakakwanisa kubhuya na Jehovha zvicibva ngo mu mwoyo kamare!” (Maitiro o Vapostori 2:11, 41) Kristina paakava no makore 18, wakabhuisana ngo shwiroyo no vabari vake zve wakatema civaringo co kuenda ku ungano inoshandisa ndumi yo munyikemo. Iyena wakati: “Kujija ngo pamusoro pa Jehovha ngo ndimi yo kucikora zvakandindundira kuti ndiite ciito.” Kristina wakava piyona wo nguva jese ngo kukasika zve wari ari kudakara maningi.

16. Ngenyi Nadhia ari kudakara ngo kugara mu ungano yo ndimi yo vabari vake?

¹⁶ Uri mujaha kana musikane ari kurangarira kuva mu ungano inovereketwa ndimi yo munyikemo here? Kudari ngo zvounorangarira, jibvunjisei kuti ngenyi. I ndava yo kuti ukaenda ku ungano yondhoyo kunozokubesera kukhwedera phedo na Jehovha here? (Jakobo 4:8) Kana i ndava yo kuti audi kuti vabari vako vavone zvese zvounoita, kana kuti audi hako kuvangisira? Nadhia ari kushandira ku Bheteri wari, wakati: “Inini no hama jangu potakaaruka, takada kucinja kuenda ku ungano yo ndimi inovereketwa munyikemo.” Asi vabari vake vaiziva kuti kucinja uku akucaizonakira ushamwari hwo vana wavo na Jehovha. Iyena wakati: “Wari tiri kubonga maningi ngokuti vabari vedu vakashanda ngo simba kuti vatijijise ndimi yavo no kutiregera tiri mu ungano inoshandisa ndimi yondhoyo. Izvo zvakapfumisa upenyu hwedu zve zvakatiengejerera mukana jo kubesera vamweni kuti vagume pa kuziva Jehovha.”

17. (a) Jehovha wakapa iyani mutoro wo kurera vana? (b) Vabari vangawanisa kudini besero ro kujijisa vana vavo cokwadi?

¹⁷ Jehovha wakapa vabari mutoro wo kujijisa cokwadi vana vavo. Aazivi kuupa majicekuru kana mundhu umwenivo hake. (Verenganyi Mazwi Akangwara 1:8; 31:10, 27, 28.) Asi, vabari vacikazivi ndimi yo munyikemo, vangada besero kuti vabaye mwoyo jo vana vavo. Vabari povanokumbira besero, azvirevi kuti vari kueja kuramba muthwaro wo kurera vana vavo. Mukusiyana, izvi zvingava divi ro kurera kwavo vana “mu ureri no mupango wa” Jehovha. (VaEfeso 6:4) Inga muezaniso, vabari vangakumbira mazano vakuru pa ungano ngo pamusoro po matungamiriro ovangaita kunamata ko mbhuri zve ngo pamusoro po kuwanira shamwari jaushoni vana vavo.

18, 19. (a) MaKristu amweni angabesera kudini majaha no vasikane? (b) Vabari vanodikana kuramba vaciitenyi?

¹⁸ Kuitira kubesera vana vavo, vabari, nguva ngo nguva vangakoka mbhuri jimweni kuti jive pa kunamata ko mbhuri. Majaha no vasikane vangajijazve ngo maKristu amweni povanoenda kocumaira no kuita zviro pamwepo nawo. (Mazwi Akangwara 27:17) Shan, wambonangwaya wakati: “Ndicanasa kuceuja kuti hama jaindikorondha ushoni. Pojaindibesera kuita  hurukuro jinogajwa vajiji pa musongano, mukuvo wese ndaijija maningi ndizvona. Zve ndaidakarira mabuingaijo otaiita inga cikwata.”

¹⁹ Zvokadi kamare, vaya vanokhetwa ngo vabari kuti vabesere vana vavo vanodikana kuvavangisa mukuvo wese kuti vareremeje vabari vavo. Izvi vangazviita ngo kubhuya zvakanaka ngo pamusoro po vabari vaya zve kutama kueja kutora mutoro wavanawo wo kurera vana vavo. Zve vanobeseraya vanodikana kuramba mufambiro uri wese ungavoniwa kuva wakashata ngo vo mukati kana kunja ko ungano yo ciKristu. (1 Pedru 2:12) Pikija vabari vangakumbira besero vamweni, ucindori mutoro wavo wo kujijisa cokwadi vava vavo. Vanodikana kuvonerera mafambiro ari kuita besero riri kuitwaro ngo maKristu amweni.

20. Vabari vangabesera kudini vana vavo kuti vagume pa kuva vashandiri vakagondeka va Jehovha?

²⁰ Vabari, itanyi mukumbiro kuna Jehovha kuti amubesere, ejanyi mbhera panoperera simba renyu. (Verenganyi 2 Kronike 15:7.) Diranyi ushamwari hwo vana venyu na Jehovha pambeji po zvomunoda. Itanyi zviri zvese zvomunokwanisa kuti muve no gwinyiso rokuti Soko ra Mwari riri kubaya mwoyo wo mwana wenyu. Mucambokanakanazve, mwana wenyu angaguma pa kuva shamwari ya Jehovha. Mwana wenyu paanoteveja Soko ra Mwari no muezaniso wenyu waushoni, munozova no mazwiro inga akava no mupostori Johani ngo pamusoro po vana vake vo kuezanisira, paakati: “Andina rudakaro hukuru kupinda uhu, hwo kuziva kuti vana vangu vanoteveja Bzokadi.”—3 Johani 4.