Kwenda ku nda-nda-nda yo zviri mukati

Kwenda ku bhokiso ro zviri mukati

ZVINOBVA MUGUTU-GUTU REDU

Karu Inobudisa Mazwi Yakazivikanwa kuno Zviuru zvo Vandhu

Karu Inobudisa Mazwi Yakazivikanwa kuno Zviuru zvo Vandhu

“Kuno karu imwe basi inobudisa mazwi ku Bharaziri, asi iyona inozivika kuno zviuru zvo vandhu, ‘karu inobudisa mazwi yo Watch Tower.’”​—Nathaniel A. Yuille, mu 1938.

KWENDERERA mberi ko basa ro Umambo ku Bharaziri kwainga kucikanasi kubudirira ushoni pa kutanga ko makore o 1930. Asi, mu gore ro 1935, mapiyona aizwi Nathaniel na Maud Yuille, vakatarira hama Joseph F. Rutherford, avo vaivonerera basa ro kucumaera mu nguva yondhoyo. Nathaniel na Maud Yuille vakajipira kuitira basa ro kucumaera zve wakatara kuti vaizodakara ngo “kushandira kuri kwese hako.”

Nathaniel, imwe hama yainga iri enjinyero yainga yaima kushanda, mu nguva yondhoyo yainga ino 62 o makore o kubahwa. Iyona yainga yakambova muvonereri wo basa wo ungano yo Zvapupu zva Jehovha ku Sao Francisco, California, Estadhos Unidhos. Kodhoyo hama iyi yainga yakamboronga basa ro kucumaera zve yainga yakamboshandisa mathurusi o kurija mu basa ro kucumaera masoko akanaka. Ruzivo hwayo pomwe no mujimu wayo wo kujipira zvainga makomborero ku ndima yo ku Bharaziri, iyo yakakura zve ino ndumi jakasiyana-siyana, ngo kuti iyona yaizoshanda inga mushandiri wo cine.

Hama Nathaniel na hama Maud, vakaguma ku Bharaziri mu gore ro 1936, pamwepo na hama Antonio P. Andrade, avo vaingavo piyona zve muturukiriri. Vakaviya no mutoro unosisira maningi, waiumbwa ngo​—35 o mafonografo zve no karu inobudisa mazwi. Bharaziri, iyo iri nyika yo cishanu ngo kukura pasi pese, yainga ino mutengo unokhwedera kuitira 60 wo vacumaeri vo Umambo! Asi, mathurusi mapsa aya o zvokurija aizovabesera kuti, pa makore mashoma basi, vakwanise kugumira zviuru zvo vandhu no masoko akanaka.

Nopapera mweji umwe hama Yuilles no vaguma hofisi yo cine yakaronga kuita gungano ro basa ro kutanga, irona rakaitihwa ku dhorobha ro São Paulo. Karu inobudisa mazwi, iyo yokuti kangaije yaifambiswa ndi hama Maud, yakaenda koozivisa hurukuro ya vese yaizoitwa pa gunganopo, zve muviyo wakona wakava wo kuva no vapurutani vaikwana kuita 110! Urongwa hwo gungano hwakavangisa maningi vacumaeri, avo vakakwevejehwa kuti vaengejere basa ravo ro kucumaera. Ivona vakajijira kucumaera vecishandisa mabhuku no makhadhi o ucapupu, kubatanijavo mafonografo ainga no kurijwa zvo mu ndumi jo Cingezi, Ciaremanya, ciPoronya, ciPanyora zve pa kufamba ko nguva mu ciPutukezi.

Karu iyi inobudisaisa Mazwi, yakagumisa masoko akanaka kuno zviuru zvo vandhu ku Bharaziri

Magungano matatu o basa, akaitwa mu gore ro 1937, mu madhorobha o São Paulo, Rio de Janeiro, zve Curitiba, akavangisa basa ro uvhangeri. Karu inobudisa mazwi yaifamba pamwepo no vo pa gungano mu basa ro kucumaera muzi ngo muzi. José Maglovsky, uwo wainga mujaha pa nguveyo, wakazotara kudari: “Taidira mabhuku edu akacijikira mu Bhaibheri pa cigajikiro, zve karu inobudisa mazwi payairija masoko akatorehwa, itusu taibhuya no vandhu vaibva mu mamuzi mwavo kuviya kuzovona zvainga zveciitika.”

Rubhabhatijo hwakaitihwa mu murambo, vandhu vo kwenda koobumira kana kubhukuca pavainga vecikota zuva mu mbhiripiri mo murambowo. Uwu wainga mukana wo kuvacumaera tecishandisa karu inobudisa mazwi! No hurukuro ya hama Rutherford yo rubhabhatijo, yecizika mu makuruna, vandhu vokuda kuziva vaitendeneja karu inobudisa mazwi, vecipurukira hurukuro yo rubhabhatijo iyo yaiturukihwa mu Ciputukezi. Pasure pazvo, vadongeri vo rubhabhatijo vaibumijwa, ndumbo jo Umambo pajainga jecirijwa mu ndumi yo Poronia. Hama no hambzaji jaiimbavo mu ndumi jakasiyana-siyana. Bhuku reGore ro 1938, mu Cingezi, rakananga kudari: “Izvi zvairangarija kuzwisisa kwakava no umwe nga umwe mu ndumi yake kamare pa Pentekoste.”

Mu maDimingu ese akazotevera sure ko gungano, azvinenyi dangani kwaipisa dangani kwaithondora, hurukuro jo Bhaibheri jairijwa mu karu inobudisa mazwi jakagumira vandhu mu maparke, mu ndharaundha jinogara vandhu, mu mafabirika o pakati po dhorobha ro São Paulo pomwe no madhorobha amweni omuphedomo. Karu yo kubudisa mazwi yaipa urongwa hwo mweji ngo mweji kuno vandhu vanokwana kuita 3.000, vaigara pa umwe mutundhu wo vanyamapere waifambiwa makiromita anokwana kuita 97, kubva ku São Paulo kwenda ku noroeste. Pa kufamba ko nguva kondhoyo kwakaumbwa ungano yaibudirira maningi. Pikija no kuhwajihwa kwavo ngo ndava yo mugariro wavo, vacumaeri ava vo Umambo vakatendehwa kubvakacira ndharaundha imweni yo vanyamapere no masoko anonyaraja o Bhaibheri.

Pakupejisira, masoko o Umambo o kurijwa mu CiPutukezi akazoguma mukupera ko 1938. Mu Njiku yo Mwiha Yese, karu inobudisa mazwi, yaifamba svipa ngo svipa yecirija masoko o kuti “Vakafa Vari Kwapi?,” “Jehovha,” zve “Upfumi,” zve iwona aizika kuno vandhu vanokwana 40.000, vakafihwa!

Vatungamiriri vo zviara vainyangajwa ngo kucumaehwa ko pambhene ko cokwadi co Bhaibheri zve kazinji vaivangirija vatongi vo mundharaundhemo kuti vanyaraje karu inobudisa mazwi. Hambzaji Yuille vanoceukija kuti bvaza imweni umwe mupiristi wo mundharundhemo wakabvunja mbhungano yo vandhu kuti vaitendeneje karu yo kubudisa mazwi. Asi mutungamiriri wo utongi pomwe no vatungamiriri vo maporisiya vakaviya kuzopurutana urongwa hwese. Mutungamiriri wo utongi wakasara no mabhuku akacijikira mu Bhaibheri. Akuzivi kuva no jowe-yowe njiku yondhoyo. Pikija no kuteverehwa kondhoko, Bhuku reGore ro 1940, rainanga zvo ripoti yo Bharaziri yakananga kuti gore ro 1939 kuva “nguva yakanakisisa maningi kuti vese vashandire Mwari Mukuru no kutokotesa zina rake.”

Pa mukuvo wo kuvia “karu inobudisa mazwi yo Watch Tower” zvokadi yakaviisa nguva yo cinjo huru pa basa ro kucumaera ku Bharaziri. Iyona yakaita basa rinosisira maningi pa kucumaera zviuru zvo vandhu masoko o Umambo. Pikija karu yondhoyo yakatengeswa mu gore ro 1941, Zvapupu zva Jehovha zviri kuenderera mberi zvecicumaera masoko akanaka kuno vakanaka mwoyo mu ndima yakakura yo Bharaziri.​—Zvinobva mugutu-gutu redu ku Bharaziri.