Pa nyumba iyi ya Tito, pakavezwa zviro zviviri zvo matabhwa zvo ciitiko cinonasa kuzivika. Asi vandhu vazinji avazivi kuti nyumba iyi inozwirana kamare no zvinonangwa mu Bhaibheri. Iyona inovonesa kamare kuti ciporofita cinoshamaisa co Bhaibheri cakakwanirisika.

Porakaguma gore 30 Kristu Aviya, Umambo hwo Roma waitonga ndau yainga yakakura maningi kuvha ku Gra-Bretanya no Gariya, (wari inodanijwa Fransa) mbhera ku Egipita. Ndau jaitongwa ngo umambo uhu jainga jakakhupuka maningi, jaingazve no runyararo. Asi painga no ndharaundha imweni yaidanwa Judheya yainga icikadi kutongwa ngo umambo uhu hwo Roma.

Bhuku rinozwi Enciclopédia da Roma Antiga rakati: “Varoma no Vajudha vaizondana maningi. Vajudha vainga vacikadakariri Varoma ngokuti ivona avacairemeja zvirovejeso zvo Vajudha. Cimwenizve, Varoma vaibzinyirira Vajudha vecinanga kuti ivona vakavanga musoro.” Vajudha vakawanda vaivetera kuti paizova na mambo ano simba waizokwanisa kuhwisana no Varoma woita kuti nyika yo Vaiziraeri ive manera oyainga kare. Asi mu gore ra 33 Kristu Aviya, Jesu wakananga kuti Jerusarema raizoparajwa.

Jesu wakati: “Ngokuti jinozoguma njiku, kuti vavengi vako vanozokutendeneja ngo majiro akapinjira. Ivona vanozokupsinya mu mativi ese. Ivona vanozokuwisa pasi pamwepo no vana vako. Mudhorobha iri, akuna buwe rinozosara riri panyezuru po buwe rimweni.”—Ruka 19:43, 44.

Zvinovoneka inga kuti vajiji avazivi kunasa kuzwisisa magama a Jesu. No papera njiku mbiri, vakavona themberi yo Jerusarema, umwe wavo wakati: “Mujijisi, vonanyi kuseja ko mapuwe aya no nyumba iji!” Mukuzwirana no zvinonangwa ngo vandhu vamweni, mapuwe amweni o mu themberi ainga akareba mametru anokwana kuita gumi na rimwe, akapabhama mametru mashanu, akakhwira mametru matatu kuvha pasi kwenda mudenga. Asi Jesu wakati: “Ngo pamusoro po zviro izvi zvamuri kuvonari, jinozoguma njiku jokuti apana buwe rinozosara panyezuru po rimweni ricizivi kuwiswa.” —Marko 13:1; Ruka 21:6.

Jesu wakaengejera eciti: “Pamunozovona Jerusarema rakatendenejwa ngo zvikwata zvo masoca, zivanyi kuti kuparajwa kwaro kwaaphedo. Vari mu Judheya, ngavatizire ku matundhu, vari pakati paro ngavabude, vari kumaminda vacadonghwina mukati maro.” (Ruka 21:20, 21) Kunanga kuti magama aya a Jesu akakwanirisika?

Pakapera makore anokwana kuita 33 Vajudha vecitongwa ngo Varoma. Asi mu gore ra 66 Kristu Aviya, govhernadhori umweni wo Roma waitonga Judheya waidanwa Gessio Floro, wakaenda kotora mare yainga mu themberi, zvoita kuti Vajudha vanyangajwe maningi. No papera mukuvo mushomani, masoca o Cijudha akanghwina mu Jerusarema, ouraya cikwata co masoca aigara mondhomo, perapo vozivisa kuti avacadi kutongwa ngo Varoma.

No papera mweji mutatu, masoca anopindirija kuita 30.000 o Varoma aitungamirihwa ndi Céstio Galo, akaenda Jerusarema kuti auraye vapanduki ava. Ngo kukasika masoca aya o Varoma akatendeneja Jerusarema ophwanya mufimbiji jo themberi. Pacina ciri cese co vakaitwa, ivona vakasiya dhorobha iri. Pozvakaitika izvi, Vajudha vakadakara maningi votanga kuteverera masoca o Roma. Ngo kudaro, Makristu akawana mukana wokuzwira ngwajo yainga yakananga Jesu, votiza kwenda ku matundhu ainga ku divi rimweni ro Murambo Jordhani.—Mateu 24:15, 16.

Mu gore rakatevera, masoca o Ciroma akazoviya kohwisa Vajudha ecitungamirihwa ndi Vespasiano no mwana wake Tito. Asi paakafa Mambo Nero mu gore ra 68 Kristu Aviya, Vespasiano wakasiya Tito ecitungamirira masoca anokwana kuita 60.000, iyena wohwirira kova mambo mupsa wo Roma.

Mu mweji wa Junho wo gore ra 70 Kristu Aviya, Tito wakavhunja masoca ake kuti ateme muti yainga mu Judheya. Ngo kudaro, vakashandisa mamiti aya kuti vavake mufimbiji wainga wakareba makiromita manomwe kutenderera Jerusarema. Pakazoguma mweji wa Setembro wo gore rondhoro, Varoma vainga vapera kutora zviro zvainga mu dhorobha no kuripisa no kupisazve themberi. Inga zvakananga Jesu, ivona avazivi kusiya buwe panyezuru po rimweni. (Ruka 19:43, 44) Mukuzwirana no zvakananga vapsakisisi vamweni, “mutengo wo vandhu vakafa mu Jerusarema no vakafa mu mativi amweni o nyika wakakwana 500.000.”

Mu gore ra 71 Kristu Aviya, Tito wakahwirira Itariya, wonasa kuashihwa kamare ngo Varoma. Vandhu vo dhorobha iri vainga vakadakara maningi ngo ndava yo kunyisa uku.

Vandhu povaivona zviro zvakatohwa Jerusarema zvecitatijwa mu makwanja, vaidakara maningi. Vakashamaisika maningi ngo kuvona cingoro caifamba caivonesa zviro zvainga zvaitika ku hondo no zviro zvainga zvatohwa mu themberi ku Jerusarema.

Mu gore ra 79 Kristu Aviya, Tito wakava mambo pa ndau ya Babake, Vhespasiyano. Asi no papera makore maviri basi, Tito wakafa. Hama yake Domisiano wakava mambo pa ndau yake. Kuitira kuvonesa kureremeja Tito ngo kunyisa kwaakaita Varoma, Domisiano wakavaka nyumba huru maningi.

Vandhu pavanoenda kovhakacira Roma, vanodakara maningi ngo kuvona nyumba iyi yakavakihwari Tito. Vamweni vanodakara ngo kuvona manera oyakavakwa. Kuveni vamweni vanoceukija simba rainga no umambo hwo Roma. Vamweni vanotanga kurangarira manera rakaparajwa Jerusarema no themberi yaro.

Asi vandhu vanoverenga Bhaibheri, vanovona nyumba iyi inga ucapupu hwokuti, zviporofita zvinonangwa mu Bhaibheri ngo zvokadi kamare, ngokutizve irona rakafemehwa ndi Mwari.—2 Pedhru 1:19-21.