1, 2. (a) Jesu wakadavirisa kudini Pedru paakamubvunja kuti azviitire unyasha? (Vonanyi pikica yo kutanga.) (b) Ngenyi Jesu wakamudavira mu njira iyi?

VAJIJI va Jesu vakashamaisika! Ivona vairangarira kuti Jesu waizomusijira umambo wo Iziraeri, asi Jesu wakavabvunja kuti waizotambujwa zve wofa. Mupostori Pedru wakatanga kubhuya aciti: ‘Zviitirenyi unyasha, Tenji; amuzovi no mugumo wakadaro.’ Jesu wakamudavira kudari: ‘Endai sure kwangu Sathana! Iwewe uri cikhugu kondiri, ngokuti aurangariri zvinorangarihwa ndi Mwari, asi zviya zvinorangarihwa ngo vandhu.’—Mateu 16:21-23, Shanduro yeNyika Itsva; Maitiro o Vapostori 1:6.

² Ngo kunanga magama aya, Jesu wakajekesa kuti murangariro wa Jehovha wakasiayana no mazano o nyika ino, inotongwari ndi Sathana. (1 Johani 5:19) Pedru wakavangisa Jesu kuti ave no murangariro wo umbau, uwo uno vandhu vazinji mu nyika. Asi Jesu waizviziva kuti Jehovha waida kuti iyena ajinasirire kuitira nyatwa pomwe no rufu hwaaizosongana  nawo tevere. Mupinguro wa Jesu wakakhombija kamare kuti iyena waitendera murangariro wa Jehovha zve wairamba kamare murangariro wo nyika.

3. Ngenyi azvizivi kureruka kutendera murangariro wa Jehovha no kuramba murangariro wo nyika?

³ Tingati kudini ndisu? Tinorangarira inga ndi Jehovha kana inga vandhu vo nyika? Inga maKristu, tinodikana kushanda ngo simba kuti tive no cokwadi cokuti zvatinoita zvinodakajisa Mwari. Asi tinoti kudini ngo manera atinorangarira? Tinoshanda ngo simba kuti tirangarire inga ndi Jehovha, kana kuti, tivone zviro inga mavonero aanozviita here? Kuita izvo zvinoda kuvangisira kamare. Ngokudaro, zvakareruka maningi kuva no murangariro wakadari inga wo vandhu vo nyika. Izvo zvinoitika ngokuti takatendenejwa ngo mujimu wo nyika. (VaEfeso 2:2) Cimwenizve, vandhu vo nyika ino kazinji vanobatisisa zvavo basi zve tingaejwa kuti tive no murangariro wakadari inga wavo. Hina, zvinonesa maningi kuva no murangariro wakadari inga wa Jehovha, asi zvotama kunesa kuva no murangariro wakadari inga wo vandhu vo nyika ino.

4. (a) Zvicinyi zvinozoitika kudari tikatendera kuti nyika ikwevejere murangariro wedu? (b) Tinozojijenyi pa musoro uno?

⁴ Kudari tikasiya kuti nyika ikwevejere murangariro wedu, itusu tingava no umbau zve tingatoda kujitemera tega civaringo cokuti ngocapi cakanaka zve ngocapi cakashata. (Marco 7:21, 22) Ngokudaro, zvinosisira maningi kujijira kuva no ‘murangariro wa Mwari’ haiwa ‘murangariro wo vandhu.’ Musoro uu unozotibesera kuita zvondhozvo. Tinozovona mathangwe anoitisa kuti kuvona zviro inga anovona Jehovha asipi kubvinyirihwa, asi kunotibesera kamare. Tinozovonazve kuti tingaitisa kudini kuti titame kuumbwa, kana kukwevejehwa, ngo murangariro wo nyika ino. Pa musoro unotevera, tinozojija kuti tingava kudini no murangariro wa Jehovha ngo pamusoro po shwiro jakatikuti zve toita kuti murangariro wake uve wedu.

5. Ngenyi vandhu vamweni avadi kuti ari wese avakwevejere?

⁵ Vandhu vamweni avadi kuti ari wese akwevejere murangariro wavo. Ivona vanoti, “Ndinojiponera ndega.” Ivona kangaije vanoda kutema vega zvivaringo zvavo zve vanotodikana kuzviita. Ivona avadi kuti vamweni vavatonge kana vavavangirije kuva inga mundhu umweni. * (Vonanyi masoko o pasi.)

6. (a) Jehovha wakatipa rusujunuko hwapi? (b) Rusujunuko wondhowo uno paunogumira here?

⁶ Zvaushoni kuziva kuti kudari tikatendera murangariro wa Jehovha, tingaramba tino mavonero edu. VaKorinto vo cipiri 3:17, Shanduro yeNyika Itsva, inonanga kudari: ‘Pano mujimu wa Jehovha, pano rusujunuko.’ Jehovha wakatipa rusujunuko wo kuva mushovo wo mundhu watinoda kuva. Tingatosana kudira zvinodiwa zvedu pa kutanga zve tosana zviro zvatinodakarira. Jehovha wakatiita mu njira yakadaro. Asi, izvo azvirevi kuti rusujunuko hwedu auna paunogumira. (Verenganyi 1 Pedru 2:16.) Patinoda kuziva zvakanaka kana zvakashata, Jehovha anoda kuti tishandise  Soko rake inga ndhungamiro. Izvi zvinobvinyirira here kana kuti zvinobesera?

7, 8. Kuvona zviro mu njira yaanoda Jehovha kuti tivone, zvinobvinyirira here? Ipanyi muezaniso.

⁷ Tingazviezanisa mu njira iyi. Vabari vaoeja kujijisa vana vavo zviro zvakanaka. Ivona vangavajijisa kuti vave vakagondeka, vashande ngo simba no kutaja vamweni. Izvi azvibvinyiriri. Kusiyapo izvo, vabari vanonga vacijijisa vana vavo kuti vabudirire mu upenyu. Vana pavanokura zve vobuda pa muzi, ivona vano zosujunuhwa kuti vaite zvavanoda. Kudari ivona vakasana kupona mukuzwirana no zvovakajijiswa ngo vabari vavo, vangatema zvivaringo zvaushoni zve votiza zvineso zvizinji, kuthimwa-thimwa pomwe no kuzvivaza.

⁸ Inga mubari waushoni, Jehovha anoda kuti vana vake vave no upenyu unodakajisa mbhera pavanokwanisa. (Isaia 48:17, 18) Ngokudaro, anotijijisa zviambi zvinosisira ngo pamusoro po mufambiro pomwe no manera atinodikana kutaja vamweni. Iyena anotikoka kuti tivone zviro mu njira yaanoita zve tipone mukuzwirana no zvatakajija. Izvi azvitibvinyiriri. Kusiapo, zvinotibesera kuti tive vakangwara no kutibesera kuti titeme zvivaringo zvaushoni. (Nduyo 92:6; Mazwi Akangwara 2:1-5; Isaia 55:9) Tingaramba tecidira zvinodiwa zvedu pakutanga, asi tinozokheta zvaushoni zvinozotiita kuti tidakare. (Nduyo 1:2, 3) Patinova no murangariro wa Jehovha, tinobesereka mu njira jakawanda!

9, 10. Zvicinyi zvinokhombija kuti murangariro wa Jehovha wakakhwirira kupinda murangariro wo nyika?

⁹ Thangwe rimweni rinoitisa kuti tide kuva no murangariro wakadari inga wa Jehovha ngo ro kuti murangariro wa Jehovha wakakhwirira kupinda murangariro wo nyika. Nyika inopa mazano ngo pamusoro po mufambiro, tingava kudini no mbhuri inodakara zve tingava kudini no basa raushoni pomwe no mu mativi amweni o mu upenyu. Asi, uzinji o mazano aya aazwirani no murangariro wa Jehovha. Inga muezaniso, kazinji nyika inovangisa vandhu kuti vapsake zvavo basi zve vave no mavonero o kuti uhure unotendehwa. Zve nguva jimweni, inopa mazano o kuti vakarovorana vanozova vakadakara, kudari ivona vakaparajana kana kurambana pacina thangwe rakavanga. Mazano awo anohwisana kamare no zvinojijisa Bhaibheri. Asi, mazano anopari nyika anoshanda nyamasi uno kupinda mazano o Bhaibheri here?

¹⁰ Jesu wakati: “Kaveta uzivi hunozivika ngo maitiro ahwo.” (Mateu 11:19) Pikija nyika iri kubudirira pa kushandisa uzivi hwo wari hwo zvosiensia, iyona airipi kukwanisa kupeja zvineso zvizinji zvinotipejera mudakaro, zvakadari inga hondo, kukhetana pomwe no ugevenga. Mukuengejera, nyika ino mavonero o kuti uhure unotendehwa. Asi, vandhu vazinji vanozviziva kuti murangariro wakadaro, uri kuparaja mbhuri, unoviisa zvineso zvo uhomi  zve no muviyo jimweni jakashata. Tingati kudini ngo mazano a Jehovha? MaKristu anotendera mavonero a Jehovha, ano mbhuri jinodakara, uhomi hwakanaka pomwe no ushamwari hwaushoni no hama no hambzaji javo kutenderera nyika yese. (Isaia 2:4; Maitiro o Vapostori 10:34, 35; 1 VaKorinto 6:9-11) Izvi zvinojekesa kamare kuti murangariro wa Jehovha wakakhwirira kupinda murangariro wo nyika.

11. Ndiani wakaumba murangariro wa Mosi zve ngowapi wakava muviyo?

¹¹ Vashandiri vakagondeka va Jehovha vo kare vaizviziva kuti murangariro wa Jehovha wakakhwirira. Inga muezaniso, pikija Mosi wainga wakajijiswa “uzivi hwese hwo vaEjipiti,” iyena waizviziva kuti uzivi hwokadi-kadi unobva ka Jehovha. (Maitiro o Vapostori 7:22; Nduyo 90:12) Ngokudaro iyena wakakumbira kudari kuna Jehovha: “Nditatijenyi gwanja” renyu. (Exodo 33:13) Zvecivoneka kuti, Mosi wakatendera kuti Jehovha aumbe murangariro wake, Jehovha wakamushandisa mu njira inoshamaisa kuti akwanirise cidisiso cake no kupa nderemejo Mosi ngo kumudanija mundhu ano rutendo hwakakura.—Vaheberi 11:24-27.

12. Ngokwapi kwaicijikira civaringo ca Pauro?

¹² Mupostori Pauro wainga no zivo yakakhwirira, mwanarume wakajija maningi zve waivereketa ndumi mbiri ciHebheri no ciGiriki. (Maitiro o Vapostori 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Asi iyena wakaramba uzivi hwo nyika zve wakatema zvivaringo zvake wakacijikira mu Soko ra Mwari. (Verenganyi Maitiro o Vapostori 17:2; 1 VaKorinto 2:6, 7, 13.) Inga muviyo, wakava anobudirira mu basa rake ro kucumaera zve wakasota kumbeji kuitira mupfupo hwaaizoashira wo kwenda no kwenda.—2 Timoti 4:8.

13. Ndiani ano mutoro wo kuitisa nane murangariro wedu kuti tivone zviro inga anozvivona Jehovha?

¹³ Zvakajeka kuti, murangariro wa Mwari wakakhwirira maningi kupinda wo nyika. Kudari tikatevera ndhungamiro ja Mwari, tinozova no mudakaro wokadi-kadi zve tinozobudirira. Asi, Jehovha aativangiriji kuti tirangarire inga ndiyena. “Muranda wakagondeka no wakangwara” aavonereri murangariro wedu zve nee vakuru avaiti kudaro. (Mateu 24:45; 2 VaKorinto 1:24) Umwe nga umwe wedu ano mutoro wo kuitisa nane murangariro wake, ngokudaro, tinodikana kuvona zviro inga anozvivona Jehovha. Tingazviitisa kudini?

14, 15. (a) Ngozvapi zvatinodikana kurangarijisisa kuti tirangarire inga ndi Jehovha? (b) Ngenyi atidikani kutendera kuti mazano o nyika anghwine mu murangariro wedu? Ipanyi muezaniso.

¹⁴ VaRoma 12:2 inoti: ‘Mucateveja bzo nyika yo pasi pano. Kaveta phindukanyi, mecitenderuja murangariro wenyu, kuti muzivisise ngo kwapi kuda ka Mwari, ngo capi cauxoni, cinodakaja no cakaperera.’ Vhesi iyi, inotijijisa kuti azvinenyi zvicinyi zvinoumba murangariro wedu pasure po kujija cokwadi, tingacinja murangariro wedu zve totanga kurangarira inga ndi Mwari. Pikija cibarihwe cedu pomwe no zvatakasongana nazvo mu upenyu zvingakwevejera manera edu o kurangarira mbhera pakatikuti, zvingakwanisika kuramba tecicinja murangariro wedu. Zve izvo zvinozocinja kudari takacijikira maningi-ningi pa zviya zvatinosana. Kudari tikarangarijisisa murangariro wa Jehovha, tinozovona kuti mavonero ake akarungama. Perapo, tinozova no cido co kuda kuvona zviro inga zvaanoita.

 ¹⁵ Asi, kuitira kuti tive no marangaririro akadari inga a Jehovha, tinodikana kusiya ‘kuteveja bzo nyika yo pasi pano.’ Izvo zvinoda kureva kusiya kuvona, kuverenga no kupurukira ciri cese cinohwisana no murangariro wa Mwari. Kuitira kutibesera kuzwisisa kusisira kwazvo, ngativone muezaniso wo zvokuha. Mundhu anoda kuva no uhomi hwakanaka angakheta kuha zvaushoni. Asi, kuvangisira kwake kunozova kwabiresi kudari akaha nguva jese zvokuha zvakavora! Mu njira yakafanana, kuvangisira kwatinoita kuti tive no murangariro wa Jehovha kunozova kwabiresi kudari tikatendera kuti mazano o nyika ino anghwine mu murangariro wedu.

16. Tinodikana kuzvingwarira pacinyi?

¹⁶ Tingakwanisadi kamare kutiza murangariro wo nyika? Haiwa, ngokuti takatendenejwa ngo mazano o nyika, ngo iyo ndava tinondopsaswa ndiwona. (1 VaKorinto 5:9, 10) Pikija patinonga tecicumaera, tinozozwa vandhu vacinanga mazano avo akashata pomwe no zvitendwa zvavo zvokunyepa. Asi, pikija atikwanisi kamare kutiza mazano akashata, tinoita zvatinokwanisa kuti titame kugara tecimarangarira kana kutomatendera. Inga ndi Jesu, tinodikana kukasika kusiya murangariro wa Sathana waanoda kuti tive nao. Zve tingajijivirira ngo kutiza murangariro jicikadikani jo nyika ino.—Verenganyi Mazwi Akangwara 4:23.

17. Tingatizisa kudini kuzvidira pa murangariro wo nyika?

¹⁷ Inga muezaniso, tinodikana kunasa kusana Shamwari jedu. Bhaibheri rinotingwaja kuti kudari tikava no ushamwari wo phedo no vandhu vacikanamati Jehovha, tinozotanga kurangarira inga ndivona. (Mazwi Akangwara 13:20; 1 VaKorinto 15:12, 32, 33) Tinodikanavo kunasa kungwarira mabungaijo edu. Patinoramba mabungaijo anomusijira zvo uphindu-uphindu, uphanga no uhure, tinozotiza ku vhenenari murangariro wedu ku mazano anohwisana no “uzivi hwa Mwari.”—2 VaKorinto 10:5.

18, 19. (a) Ngenyi tinodikana kunasa kungwarira mazano o nyika, maningi-ningi paanonga eciithwa mu njira icikanasi kuvoneka ushoni? (b) Ngojapi mubvunjo jatinodikana kujiita zve ngenyi?

 ¹⁸ Tinodikanavo kuzviziva no kuramba mazano o nyika anomusijihwa mu njira icikaripi kuvoneka ushoni. Inga muezaniso, masoko amweni anoithwa mu njira yo kuti anonga acibesera vo zvo matongehwe o nyika. Zve vamweni vanonanga masoko, vanozviita mu njira yo kuti vandhu vagare vakakahamara ndizvona. Mavhidhio no mabhuku amweni anokhwijirija murangariro unotora kuti mundhu avone kuti murangariro wake no mbhuri yake ndiwona unodikana kuva pa kutanga zve uri nane, wakanaka atee ngowakatorungama. Asi, mavonero akadaro, anosiayana no zvinonanga Bhaibheri. Irona rinonanga kuti itusu pomwe no mbhuri yedu tinozova vakadakara kamare patinokhombija kuti tinoda Jehovha kupinda ciri cese haco. (Mateu 22:36-39) Cimwenizve, ndhorovondho jimweni jo vana, jinovoneka inga kuti jinotendehwa, mu njira icikanasi kuvoneka maningi, jingaita kuti vana vadoko vatange kuva no mufambiro ucikazivi kucena.

¹⁹ Izvi azvirevi kuti zvakashata kudakajihwa ngo mabungaijo akanaka. Asi, tinodikana kujibvunjisa kudari: ‘Ndinokwanisa kuziva mazano o nyika pikija paanonga eciithwa mu njira icikanasi kuvoneka here? Ndinokwanisa kujingwarira pacangu pomwe no kungwarira vana vangu pa mabungaijo akatikuti o mu terevhizau no zviro zvavanoverenga here? Ndinobesera vana vangu kuti vave no mavonero a Jehovha pa shwiro jakatikuti, kuti vatame kukwevejehwa ngo mazano o vanozwa no kuvona o nyika ino here?’ Kudari tikaziva musiyano pakati po murangariro wa Mwari no wo nyika, tingazokwanisa kutiza ‘kuteveja bzo nyika yo pasi pano.’

20. Tatema civaringo co kuumbhwa ndiyani?

²⁰ Tinodikana kuceukija kuti kuno zvinyuke zviviri basi zvo masoko. Cinyuke cimwe ndi Jehovha zve cimweni ndi Sathana no nyika yake. Ndiyani ari kumuumba? Mupinguro ngo wo kuti, kwiya kwamunowanaya masoko. Kudari tikatendera mazano o nyika, iyona inozoumba murangariro wedu zve tinozorangarira no kuita zviro ngo umbau. Ngokudaro, zvinosisira maningi kunasa kungwarira zvatinokheta kuvona, kuverenga, kupurukira no kurangarira.

21. Tinozobhuyenyi pa musoro unozari?

²¹ Pa musoro uno, tajija kuti tive no murangariro wa Jehovha, tinodikana kutiza mazano o nyika. Tinodikanavo kurangarijisisa ngo pamusoro po marangaririre a Mwari, tikadaro tinozorangarira inga ndiyena. Pa musoro unotevera, tinozojija kuti tingazviitisa kudini.