1. (a) Ciro capi cakaezana cakaitwa ndi Jefeta na Ana? (Vonanyi pikica yo kutanga.) (b) Mubvunjo japi jaticazodavira?

JEFETA wainga mutungamiriri zve musoca wakacunga. Ana wainga mwanakaji wo muzi waijidodokesa zve waikorondha mwamuna wake. Vovaviri vainga vanamati va Jehovha. Asi vovaviri vakaitavo ciro cakaezana. Umwe nga umwe wavo wakaita mbhiko kuna Jehovha, perepo woita zvaakapika no kugondeka kwese. Ivona ndi muezaniso wakanaka kuno vanarume no vanakaji vanokheta kuita mbhiko kuna Jehovha. Tinozodavira mubvunjo mutatu iji: Mbhiko i cinyi? Ngenyi kuita mbhiko i shwiro huru maningi? Tinojijenyi ngo muezaniso wa Jefeta na Ana?

2, 3. (a) Icinyi mbhiko? (b) Matahwa anonangenyi ngo pamusoro po kuita mbhiko kuna Mwari?

² Mu Bhaibheri, mbhiko ndi cigondiso cikuru cinoitihwa Mwari. Inga muezaniso, mundhu angagondisa kuna Jehovha kuti anozomuitira cakati, anozomupa cakati, anozomuitira basa rakati kuti, anozosiya kuita zvakati. Mundhu anoita mbhiko ngo kuda kwake, ecishandisa rusujunuko hwo kujikhetera. Akuna anomuvangirija. Asi akandoiita, Jehovha  anoivona inga cigondiso cikuru cinodikana kureremejwa no kukwaniriswa. Mu Bhaibheri munovonesa kuti mbhiko ingava magama anonangwa ngo mundhu ecipika kuti anozoita kamare cakati kana kuti haiwa. (Genesi 14:22, 23; Vaheberi 6:16, 17) Bhaibheri rinokhombijisa kudini kuti tinodikana kuvona mbhiko jatinoita kuna Mwari inga shwiro huru maningi?

³ Mu mutemo wa Mosi, tinoverenga kuti kudari mundhu akaita mbhiko kuna Jehovha “aabviri kupiduja izwi rake: bzese bzakabuda mu muromo make anozobziita.” (Bzviverengo 30:3) Soromona wakazotara kudari: “Ukapika mbhiko kuna Mwari, ucanonoka kuiita, ngokuti Mwari aadi mapenji. Itai bzo wakagondesa.” (Mucumaeri 5:3) Jesu wakajijisa kuti kuita mbhiko kuna Mwari ndi shwiro huru paakati: ‘Zvakazwi kuna vo munguva yokare, ‘Ucapika ucikazoiti, asi ripai mbhiko jako kuna Jehovha.’’—Mateu 5:33, Shanduro yeNyika Itsva.

4. (a) Kuita mbhiko kuna Mwari i shwiro yakakura zvakadini? (b) Tiri kuda kujijenyi ngo pamusoro pa Jefeta na Ana?

⁴ Zvakajeka kuti tinodikana kuvona zvigondiso zvese zvotakaita kuna Jehovha zvinosisira maningi. Mavonero atinoita mbhiko jedu, anopsasa ushamwari hwedu naye. Dhavhidhi wakazvijekesa paakabvunjisa kudari: “Ndiani anokwanisa kukhwira pa dunthu ra . . . Mwari? Ndiani anokwanisa kuzoima pa ndau yake yakacena? Wiya ano nyara jicikazivi kuxaixa, no mwoyo wokucena, anoramba bzokunyepa, aapiki ngokuda kucengeja.” (Nduyo 24:3, 4) Jefeta wakaita mbhiko yenyi? Ana wakaita mbhiko yenyi? Zvakava zvakareruka kwavari kukwanirisa zvavakapikira here?

5. Jefeta wakapikenyi? Ngowapi wakava muviyo wakona?

⁵ Jefeta wakapikira Jehovha paaida kuhwisana no vaAmoni. Jinja iri raivenga vandhu va Mwari. (Vatongi 10:7-9) Jefeta wakadeketerera Jehovha kuti avanyise, zve wakapika kudari: “Mukandipa vaAmoni mu nyara jangu, mundhu anotungamira kubuda pa musuvo wo nyumba yangu konditandamija apo ndecivia ndakanyisa vaAmoni, uwo anozoita wa” Jehovha. Mwari wakadavira mukumbiro wa Jefeta zve wakamubesera kuti awine pa hondo iyi. Jefeta paakaenda kanyi, mwana wake wokaji waaida maningi, wakaza komutandamija. Mwana wake uu ngaaizoita wa Jehovha. (Vatongi 11:30-34) Izvo zvairevenyi ku Mwana wokaji uwo?

6. (a) Zvaireruka kuna Jefeta no mwana wake wokaji kukwanirisa zvaakapikira Mwari here? (b) Tinojijenyi ngo pamusoro po mbhiko pa Deuteronòmio 23:22, 24 na Nduyo 15:4?

⁶ Kuti aripe mbhiko ya baba wake, mwana wokaji wa Jefeta waidikana kuenda ku tabherinakeri no koshandireyo Jehovha mu nguva yakazara. Jefeta wakaita mbhiko iyi acizivi kumborangarira here? Haiwa. Kangaije  Jefeta waizviziva kuti mwana wake wokaji uu, ngaaizova mundhu wokutanga kuza komutandamija. Asi azvinenyi kuti waizviziva kana kuti haiwa, kuita zvaakapika kuna Jehovha azvicaireruka kuna Jefeta kana ku mwana wake wokaji. Jefeta wakananga kuti mwoyo wake wakabharuka paakavona mwana wake wokaji. Mwana wake wokaji wakapinda “ecicumba umbhandwe hwake.” Ngenyi? Jefeta aacaenga no mwana worume, zve wari mwana wake umwe ega wokaji acaizocadha nee kubara vana. Zina ro mbhuri ya Jefeta raizopera. Asi iyena no mwana wake wokaji vakaziva ciro cinosisira maningi kupinda mazwiro avo aibatanijwepo. Jefeta wakati: “Ndakapikira . . . Mwari, andibviri kuhwirira sure.” Mwana wake wakativo: “Ndiitirenyi bzomakapikira.” (Vatongi 11:35-39) Jefeta no mwana wake vaigondeka maningi zvokuti narini avacaizorangarira kuphwanya mbhiko yavakaita kuna Mwari, pikija kwavari zvaihwaja kuzviita.—Verenganyi Deuteronòmio 23:22, 24; Nduyo 15:4.

7. (a) Ana wakapikenyi, zve ngenyi? Zvicinyi zvakazomuitikira? (b) Mbhiko ya Ana yairevenyi kuna Samueri? (Vonanyi masoko o pasi.)

⁷ Ana wakaitavo mbhiko kuna Jehovha pa mukuvo unosuruvarisa mu upenyu hwake. Iyena waenga pa mugariro unozwisa urombo ngokuti aacaibara vana zve waithyisijihwa no kusekwa ngo ndava yazvo. (1 Samueli 1:4-7, 10, 16) Iyena wakabvunja Jehovha mazwiro aaijiita, zve wakaita mbhiko iyi: “Mwari wokukwanisa bzese, mukada kuvona kudodokeswa ko muranda wenyu, mukandicereceja, mucikakanganwi muranda wenyu, mecimupa mwana worume: ndinozomucenesera . . . Mwari mu kurarama kwake kwese; cipanga acizopari musoro wake.” * (Vonanyi masoko o pasi.) (1 Samueli 1:11) Jehovha wakapurukira mukumbiro wa Ana, pa gore rakazotevera wakabara mwana worume, Samueri. Ana wakadakara maningi! Asi Ana aazivi kukanganwa mbhiko yake kuna . . . Mwari. Paakabara mwana wake worume, wakati: “Ndakamukumbira kunaMwari.”—1 Samueli 1:20.

8. (a) Zvaireruka kuna Ana kuti akwanirise mbhiko yake? (b) Nduyo 61 inomuceuja kudini muezaniso wakanaka wa Ana?

⁸ Samueri paainga no makore matatu, Ana wakaita zvaakapikira kuna Jehovha. Wakatora Samueri woenda naye ka Eri Mupiri Mukuru ku tabherinakeri ku Siro zve wakati: “Ndaikumbira ngo mwana uu, na Tenji Mwari wakazwa mukumbiro wangu. Na inini ndinomupa Tenji Mwari, njiku jese jo kurarama kwake; ngokudaro ndinomucenesa kuna Tenji Mwari.” (1 Samueli 1:24-27) Kubvira pondhopo, Samueri wakaenda koogara ku tabherinakeri. Bhaibheri rinonanga kuti “jaha Samueli raireba pambeji pa Mwari.” (1 Samueli 2:21) Ana acaizorerukihwa ngo kukwanirisa mbhiko yake. Izvi zvinoreva kuti acaizokwanisa kupeja njiku  imwe na imwe no mwana wake uu, waaida maningi. Waizoruza kuvona makuriro ake. Iyena wakavona kuti mbhiko yake kuna Jehovha i shwiro huru maningi. Iyena waida kupira zviro zvaisisira maningi kuitira kuti akwanirise mbhiko yake kuna Mwari.—1 Samueli 2:1, 2; verenganyi Nduyo 61:2, 6, 9.

9. Ticada kujijenyi?

⁹ Zvecivoneka kuti tozwisisa kuti, kuita mbhiko i shwiro yakakura zvakadini kuna Jehovha, ngatibhuisane ngo mubvuno iji: Mbhiko jo mukhaindinyi jotingaita nyamasi uno? Tingazvizivisa kudini kuti tinodikana kukwanirisa mbhiko iji kana haiwa?

10. I mbhiko yapi inosisira maningi inoitwa ngo muKristu? Mbhiko iyo inobatanijenyi?

¹⁰ Mbhiko inosisira maningi inoitwa ngo muKristu i mbhiko yo kupira upenyu hwake kuna Jehovha. Mundhu anopikira kushandisa upenyu hwake pa kushandira Mwari mbhera narini, azvinenyi kuti zvicinyi zvinozoitika. Jesu wakananga kuti ‘tinojiramba’, zvinoreva kuti atipikiri kujidira pa kutanga, asi kudira Jehovha pa kutanga. (Mateu 16:24) Kubvira pa njiku yondhoyo, “tiri va” Jehovha. (VaRoma 14:8) Itusu tinoreremeja maningi civaringo cedu. Tinavo  mazwiro akadari inga o mutari wo Nduyo, uwo wakati: “Ndinoripira kudini Tenji Mwari bzakanaka bzese bzaakandiitira? Ndinozoteveja mbhiko jangu ka Tenji Mwari, pambeji po vandhu vake vese.”—Nduyo 116:12, 14.

11. Icinyi cakaitika pa njiku yo makabhabhatijwa?

¹¹ Makapira upenyu hwenyu kuna Jehovha zve makakhombija kuzvipira kwenyu ngo kubhabhatijwa mukumwa here? Kudari makazviita, zvinodakajisa! Mucaceukija here hama yakaita hurukuro yo rubhabhatijo yecibvunjisa kuti, mazvipira kuna Jehovha zve munozwisisa kuti “kuzvipira kwenyu zve kubhabhatijwa kunomuvonesa inga umwe wo Zvapupu zva Jehovha”? Pomakadavira kuti hina, vese vaengepo, vakaziva kuti makapira upenyu hwenyu zve makakwanirisa kuti mubhabhatijwe inga umwe wo mushandiri wa Jehovha. Makaita kuti Jehovha adakare maningi!

12. (a) Mubvunjo japi jatinodikana kujiita? (b) Mugariro japi jaakativangisa Pedhru kuti tisakurire?

¹² Pomakabhabhatijwa, makapikira Jehovha kuti munozoshandisa upenyu hwenyu kuti mumushandire no kuita zvese zvomunokwanisa kuti muteveje ndhungamiriro jake. Asi kubhabhatijwa i kutanga basi. Pa kufamba ko nguva, tinodikana kuramba ticijizemena-zemena. Tingajibvunjisa kudari: ‘Ushamwari hwangu na Jehovha hwakurisa kudini kubvira pondakabhabhatijwa? Ndiciri kushandira Jehovha ngo mwoyo wangu wese here? (VaKolosi 3:23) Ndinoita mukumbiro nguva jese here? Ndinoverenga Bhaibheri njiku ngo njiku here? Ndinoenda ku musongano nguva jese here? Ndinotora rutivi mu basa ro kucumaera nguva jese pazvinondokwanisikaya here? Ndaruza padoko mudakaro wandainga nawo ngo pamusoro po mabasa ondowo here?’ Mupostori Pedhru wakatingwaja ngo pamusoro po ngozi ingavepo kudari tikaguma pa kuva vacikacaiti basa. Kuti titame kuwira mu ngozi yondhoyo tinodikana kushanda ngo simba kuti tiengejere gonda redu, zivo, kucungirira zve mabasa o kujipira kuna Mwari.—Verenganyi 2 Pedru 1:5-8, Shanduro yeNyika Itsva.

13. MaKristu akajipira obhabhatijwa anodikana kuceukijenyi?

¹³ Tikandoita mbhiko yo kushandira Jehovha, azvicahwiririkizve sure. Mundhu anoguma pa kuremba kushandira Jehovha kana kurarama inga muKristu aangabviri kunanga kuti kujipira kwake kuna Mwari akucainga kokadi zve kubhabhatijwa kwake akushandi. * (Vonanyi masoko o pasi.) Kudari mundhu wakajipira kuna Jehovha akaita cishaishi cikuru, iyena anodikana kudavira pamberi pa Jehovha no po ungano. (VaRoma 14:12) Atidi kamare kuva inga vayani vakabvunjwaya ndi Jesu kuti: “Wakarega rudo hwako hwo kutanga.” Kusiapo izvo, tiri kuda kuti Jesu anange kudari ngo pamusoro pedu: “Ndinoziva mabasa ako, rudo hwako, rutendo, kujipira no kuvangirira kwako. Zviito zvako zva wari zvakawanda kupinda zvo kutungamira.” (Apokalipsi 2:4, 19) Tinoda kudakajisa Jehovha ngo kuvangisira kuti tirarame mukuzwirana no kujipira kwedu.

14. Ngo yapi mbhiko yo cipiri inosisira maningi? Zve ngenyi?

¹⁴ Mbhiko yo cipiri inosisira maningi nga iyana inoitwa ngo mundhu paanocadha. Mucadho, wakacena. Jehovha anovona mbhiko yo mucadho inga ciro cikuru maningi. Murovori no murovohwi pavanoita mbhiko javo, vanonga veciita cigondiso pamberi pa Jehovha pamwepo no pa vese vanonga varipo. Kazinji vanoita cigondiso co kukhombijirana rudo, kutajana no kureremejana umwe kuno umweni mbhera panoperera upenyu hwavo pasi pano mukuzwirana no nasiriro yo mucadho ya Mwari. Kangaije vamweni avanangi havo magama aya kamare, asi pikija zvakadaro, ivona vanonga vecipika pamberi pa Mwari. Pasure po kupika kudaro, ivona vanova mukaji no mwamuna. Mucadho i ciro cokwenda no kwenda. (Genesi 2:24; 1 VaKorinto 7:39) Jesu wakananga kudari: “Mundhu acadoparaja bzakabatanijwa ndi Mwari.” Vandhu vanoita mucadho avadikani kurangarira kuti mucadho wavo ukandotama kudakajisa, vangarambana havo.—Marco 10:9.

15. Ngenyi maKristu aadikani kuvona mucadho inga zvinoita nyika?

¹⁵ Zvokadi, kudarivo inga akuna mundhu wakakwana, akunavo mucadho wakakwana. Ngo kudaro, Bhaibheri rinotibvunja kuti mundhu wese wakacadha ‘anozowana nyatwa’ nguva jimweni. (1 VaKorinto 7:28) Mu nyika, vazinji nyamasi uno avareremeji mucadho. Ivona vanovona kuti zviro zvikatama kufamba ushoni pa mucadho wavo, vangarambana havo. Asi ao andiopi mavonero o vanarume no vanakaji vo ciKristu. Ivona avakanganwi kuti vakapika pamberi pa Mwari. Kuphwanya mbhiko iyi, kwakadari inga kumunyepera, kuveni iyena anonyenya vanyepi. (VaLevi 19:12; Mazwi Akangwara 6:16-19) Varovorani vo ciKristu vanodikana kuceukija magama o mupostori Pauro, okuti: “Wakabatana no mwanakaji? Ucapsanga kuparajana na yena.” (1 VaKorinto 7:27) Pauro wakananga kudaro ngo kuti Jehovha anonyenyavo vanoshandisa mathangwe o kucengejera kuti varambane.—Malakia 2:13-16.

16. Bhaibheri rinoti kudini ngo kurambana zve kuparajana?

¹⁶ Jesu wakajijisa kuti thangwe rimwe basi rakacijikira mu Matahwa rinopa mukana kuitira kurambana, ngo ro kuti kudari umwe wavo akapombora zve acinaro ndava akatama kuda kumuregerera. (Mateu 19:9; Vaheberi 13:4) Tingati kudini ngo pamusoro po kuparajana ko vakarovorana? Bhaibheri rinojekesazve ngo pamusoro pazvo. (Verenganyi 1 VaKorinto 7:10, 11.) Mu Matahwa amuna thangwe rokuti vakacadha vaparajane. Asi, mukuvo umweni pangava no mugariro wokuti muKristu angavona kuti anodikana kuparajana, ngo kuti apanazve manera amweni. Inga muezaniso, vamweni vangava no murovorani anoshupha maningi kana ari mupanduki, votovona kuti upenyu hwavo kana ushamwari hwavo na Jehovha hucazova pa ngozi kamare, kudari vakaramba vecigara naye. * (Vonanyi masoko o pasi.)

17. Varovorani vo ciKristu vangaitenyi kuti mucadho wavo urambe uripo?

¹⁷ Kudari varovorani vakaenda kookumbira mazano vakuru vo ungano ngo ndava  yo zvineso zvavari kusongano nazvo mu mucadho wavo, vakuru vangavabvunjisa kuti vakambovona vhidhio inoti Icinyi Rudo Hwokadi-Kadi? zve vakambojija bhurushura Mbhuri Yenyu Ingava Inodakara, kana kuti haiwa. Mathurusi maviri aya, anogogomejera zviambi zvo Bhaibheri zvinovangisa mucadho. Varovorani vamweni vakananga kudari: “Ngo kujija bhurushura iri, mucadho wedu uri kuva unodakajisa kupinda kare.” Hambzaji imweni yaano 22 o makore noyarovohwa, yaivona kuti mucadho wayo wainga woda kupera. Asi, pasure po kuvona vhidhio Icinyi Rudo Hwokadi-Kadi? iyona yakananga kudari: ‘Inini no mwamuna wangu takabhabhatijwa, asi tainga no mazwiro akasiyana. Vhidhio iyi yakabudiswa pa nguva kwayo kamare! Wari taakugara ushoni inga varovorani.’ Zvakajeka kuti mukaji no mwamuna vakashandisa zviambi zva Jehovha mu mucadho wavo, iwona unozodakajisa zve wovanga.

18, 19. (a) Zvicinyi zviri kuitwa ngo vabari vazinji nyamasi uno? (b) Tingati kudini ngo pamusoro po mbhiko yo vari mu basa rinosisira ro nguva yakazara?

¹⁸ Pakutanga kamare, tabhuya ngo mbhiko yakaitwa ndi Jefeta na Ana. Ngo ndava yo mbhiko jondhojo, mwana wokaji wa Jefeta no mwana wa Ana vakashandisa upenyu hwavo kuti vashandire Jehovha ngo maitiro akasiyana kamare. Nyamasi uno, vabari vazinji vari kubesera vana vavo kuti vanghwine mu basa rinosisira ro nguva yakazara no kusotesa upenyu hwavo mu basa ra Mwari. Itusu tingaitavo zviri zvese zvinovangisa vocidoko avo kuti varambe vari mu basa ravo.—Vatongi 11:40; Nduyo 110:3, Baiberi Mazwi Akacena aMwari.

¹⁹ Wari, kuno hama no hambzaji jinokhwedera kuita 67.000 jiri mu Cikwata co Zvapupu zva Jehovha co Vashandiri vo Basa Rinosisira ro Nguva Yakazara (Ordem Mundial dos Servos de Tempo Integral Especial das Testemunhas de Jeová). Vamweni vari kushanda pa Bheteri, mu basa ro kuvaka kana ro kufambira ungano. Vamweni vari kushanda ngo simba inga vajijisi vo zvikora zvo sangano, mapiyona anosisira, mamisionario, vashandiri vo Nyumba jo magungano, kana vashandiri vo zvivako zvinoitihwa zvikora zvo Bhaibheri. Umwe na umwe wavo wakaita mbhiko yo kuzwira no yokutendera kupona ngo zvishoma (Voto de Obediência e de Pobreza). Pa mbhiko iyi, vakapika kuita basa riri rese ro vanogajwa mu basa ra Jehovha, kuva no upenyu hwakareruka no kutama kuita basa rimweni ro kunyika vacikatendehwi. Cinovoniwa kusisira asipi ivona, asi i basa ravanoitaro. No kujidodokesa kwese, vakatema civaringo co kureremeja mbhiko yavo ngo kuramba vari mu basa rinosisira ro nguva yakazara.

20. Mbhiko jatinoita kuna Mwari tinodikana kujivona kudini?

²⁰ Pa musoro uno, tabhuya ngo mbhiko ndhatu jatingaita kuna Mwari. Kangaije makaitavo imwe yajo. Tinoziva kuti mbhiko jatinoita jinodikana kureremejwa maningi zve tinodikana kuita zvese zvatinokwanisa kuti tijikwanirise. (Maitiro o Vapostori 20:25) Kudari tikatama kukwanirisa mbhiko jatinoita kuna Jehovha, tingazova no muviyo jakashata maningi. (Mucumaeri 5:6) Waro, ngative inga ndi mutari wo Nduyo, wakabvunja Jehovha kudari: “Ngokudaro ndinozorijira zina renyu kucikaperi, ndeciita njiku jese bzondakapika.”—Nduyo 61:9.