1, 2. (a) Erifazi na Bhiridhadhe vakanangenyi ngo mavonero anoita Mwari kumushandira kotinoita? (b) Jehovha wakanangenyi ngo pamusoro pazvo?

KO MAKORE akawanda akapera, vanarume vatatu vaibhuya no mushandiri wakagondeka wa Mwari waidanijwa Jobe. Umwe wavo waidanijwa, Erifazi muTemani, wakaita mubvunjo munganani jinokhwevejera eciti: “Mundhu anokwanisa here kubesa Mwari? Muzivi anojibesa basi! Nyakukwanisa bzese anenyi no ururami hwako? Unaki hwako hunomuxandira here?” (Jobe 22:1-3) Erifazi wairangarira kuti mupinguro wo mubvunjo ijo wainga haiwa. Mwanarume umwenizve wainga, Bhiridhadhe muShui, wakanangavo kuti azvikwanisiki kuti vandhu vavoniwe kuva vakarurama ndi Mwari.—Verenganyi Jobe 25:4.

² Erifazi na Bhiridhadhe vakaeja kuita kuti Jobe ajizwe kuti kuvangisira kwake pa kushandira Jehovha akucaishanda. Vanarume avo vaida kuti Jobe adavire kuti atina mutengo uriwese kuna Mwari kupinga honye no citokosi ciricese. (Jobe 4:19; 25:6) Vainanga kudaro ngokuti vaijidodokesa here? (Jobe 22: 29) Ndizvonadi kuti tikajiezanisa na Jehovha iyena i mukuru maningi zve itusu tiri vadodoko maningi. Kudari tiri pa cinengwa-nengwa po dundhu kana tikadongorisa ngo pa jhanera po ndeki, tinoguma pa kuvona kuti tiri vadoko maningi zve tiri ciro cicikasisiri. Waro Jehovha anovona kudaro ngo pamusoro po kuvangisira kotinoita kuti timushandire no kubatira Umambo ngo simba here? Haiwa. ­Jehovha wakabvunja Erifazi, Bhiridhadhe na Zofari mwanarume wocitatu, kuti vakananga manyepo. Mwari wakananga kuti waidakajihwa ndi Jobe zve wakamudanija kuti “muranda wangu.” (Jobe 42:7, 8) Ngokudaro, tinova no gwinyiso rokuti vandhu vacizivi kukwana ‘vanobesa Mwari.’

3. Erihu wakanangenyi ngo kuvangisira kotinoita kuti tishandire Jehovha? Waida kunangeyi?

³ Umwe mujaha waidanijwa Erihu, wainga ecipurukira mabhuyo a Jobe no vanarume vatatu avo. Paakapera, Erihu wakabvunjisa Jobe kudari ngo pamusoro pa Jehovha: “Kudari iwewe uri mururami, unomupa cinyi, caanoaxira mu nyara jako?” (Jobe 35:7) Erihu waiejavo kunanga kuti kuvangisira kwedu pa kushandira Mwari akushandi here? Haiwa. Jehovha aazivi kumuvereketera inga zvaakaita ku vanarume vatatu vaya. Erihu waibhuya fundo rakasiana. Wainanga kuti Jehovha aazokonehwi ciri cese ngo kuti atizivi kumunamata. Iyena wakakwana. Apana cotinoita cingamuita kuti akhupuke kana kumupa simba. Zvokadi kamare, mugariro uriwese kana kukwanisa kuri kwese kotinako kunobva kuna Mwari, zve anovona kuti tiri kuzvishandisa kudini.

4. Jehovha anozwa kudini patinokombija kunaka mwoyo ku vamweni?

⁴ Potinotatija rudo wakagondeka ku vanamati va Jehovha, anovona zviito zvondhozvo inga tazviitira iyena kamare. Pa Mazwi Akangwara 19:17 tinoverenga kudari: ‘Anoitira unyaxa murombo anokwereteswa ndi Tenji Mwari; naye anozomupa mupocero wake.’ Jehovha anovona mukuvo umwe na umwe wotinoitira unyasha vamweni. Pikija iyena ndi Musiki wo mudenga no pasi, anotokheta kuvona zviito izvi inga kuti atona zigava, raanozopagari ngo zvipo zvicikanangiki. Jesu Mwana wa Mwari, wakanangavo zvondhozvo.—Verenganyi Luka 14:13, 14, Baiberi Mazwi Akacena aMwari.

5. Mubvunjo japi joticadavira pa cijijo ici?

⁵ Munguva yokare, Jehovha wakakoka muphorofita Isaia kuti amuimirire no kumushandira ngo njira yakanaka maningi. (Isaia 6:8-10) Isaia wakatendera mukokewo ngo mwoyo wese zve wakati: “Ndiri pano, nditumirenyi!” Jehovha anopavo vandhu vakagondeka mukana wokuti vaite basa rake nyamasi uno. Zviuru zvo vashandiri va Jehovha vari kutatija kuti vano murangariro wakadari inga wa Isaia. Vanotendera ngo mwoyo wese kugajwa mabasa ngo njira jakasiana-siana, kundau jakasiana-siana zve  kuhwisana no ­mugariro jinonesa no zviejo mu kushandira Jehovha. Asi, ariwese angazvibvunja kudari: ‘Ndinobonga ngo mukana wo kuzvipira mu basa ra ­Jehovha; waro zvondinoitari zvinotosisiravo kamare? Ndikariita kana ndikatama kuriita, Jehovha angaregera kuita kuti basa rake riitiwe here?’ Makavavo no mazwiro akadaro? Ngativone kuti zviitiko zvimweni zvo mu upenyu hwo vashandiri vaviri va ­Jehovha vokare, Dhebhora na Bharaki, zvingatibesesa kudini kudavira mubvunjo iji.

6. Ngenyi zvaivoneka inga kuti Jabhini aacaizonesehwa kunyisa vaIziraeri?

⁶ Bharaki wainga musoca zve Dhebhora wainga muphorofita kaji. VaIziraeri ‘vakashuphwa’ ndi Jabhini mambo wo vaKanani ko 20 o makore. Cikwata co masoca a Jabhini caicunga maningi no kushata mwoyo zvokuti vaIziraeri vairarama mu ndharaundhemo vaithya, pikija vatori mu mamuzi mavo. Cikwata ici cainga no 900 o ngoro johondo jainga no sikeyo jo simbi, asi ­vaIziraeri avacainga nee no mapanga anofanera kuitira kuhwisana kuti vajibvikire pacavo.—Vatongi 4:1-3, 13; 5:6-8.

7, 8. (a) Jehovha wakatanga kupa Bharaki ndhungamiriro japi? (b) VaIziraeri vakanyisisa kudini cikwata co masoca a Jabhini? (Vonanyi pikica yo kutanga.)

⁷ Kuezanisa no cikwata co masoca ca Jabhini, zvaivoneka inga kuti vaIziraeri vairemba zve avacainesa kunyisa. Asi Jehovha wakabvunja kudari Bharaki acishandisa muphorofita Dhebhora: “Mukai, uende ku dunthu ro Tabori, torai newe gumi ro bziuru bzo vandhu vo vaNafitari no va Zeburoni. Neni ndinozokweverera kouri ku murambo Kixoni, Sisera, nduna yo imbi ya Jabini, no ngoro jake, no masoca ake, ndinozovawisira mu nyara jenyu.”—Vatongi 4:4-7.

⁸ Kwakaziviswa cikumbiro cokuti vandhu vajipire, zve kwakaungana 10.000 o vandhu pa Dundhu Tabhori. Bharaki no vandhu vake vakaenda kohwisana no cikwata co masoca o vavengi kundau yaidanijwa kuti Taanaki. (Verenganyi Vatongi 4:14-16.) Jehovha wakabesera vaIziraeri here? Hina. Kwakana nvura yakawanda maningi zve ndau yaiitihwaro hondo yakazara ngo matope. Izvi zvakabesera vaIziraeri. Bharaki wakateverera masoca a Sizera pa makiromita anoita 24, mu makwanja ese mbhera ku ndau yaidanijwa kuti Herosheti. Ngoro yo hondo ya Sizera yaizamihwa kana kujomba ngo mapote kuri kwese koyaienda. Iyena wakapinda, wogogoma kuenda Zanaimi, kangaije phedo no Kadheshi. Kondhoyo, Sizera vakaenda koofindara mu tende yo mwanakaji waidanijwa kuti Jaeri. Sizera wainga waremba zve wainga no hope. Paaivata, Jaeri wakava no cicunge co kumuuraya. (Vatongi 4:17-21) Jehovha wakaita kuti vaIziraeri vanyise vavengi vavo. * (Vonanyi masoko o pasi.)

9. Pa Vatongi 5:20, 21 tinojijenyi ngo pamusoro po kuhwisana ko vaIziraeri na Sizera?

⁹ Tinojija zvizinji ngo pamusoro po zviitiko zvinosananguhwa pa Vatongi cipauko 4 ngo kuverenga cipauko cinotevera. Vatongi 5:20, 21 inotibvunja kudari: “Mugore nyereji jakaita hondo, mu makwanja ajo  jakarhwisana na Sisara. Murambo Kixoni ­wakavakweva ngo kumwa yawo.” Izvi zvinoreva kuti ngirozi jakabesa vaIziraeri pa hondo iyi here, kana zvinoreva kuti kwakana nvura yo mapuwe? Bhaibheri arinangi. Asi zvina shwiro kurangarira kuti Jehovha wakaponesa vandhu vake ngo kunisa nvura zinji kundau no nguva yondhoyo kamare, kuitira kuti 900 o ngoro johondo jikonehwe kufamba ngo kukasika. Pa Vatongi 4:14, 15, tinoverenga utatu kuti Jehovha wakakujwa ngo kunyisa ko vaIziraeri. Apana naumwe wo 10.000 zvo vaIziraeri vo kujipira vaya waidikana kukujwa ndikona.

10, 11. Merozi caenga cinyi? Ngenyi rakatukwa?

¹⁰ Waro ngatipopore ciro cimwe cinodakajisa maningi. VaIziraeri novanyisa, Dhebhora na Bharaki vakaimba vecikuja Jehovha. Vakaimba kudari: “Ngirozi ya Tenji Mwari inomima: Tukai guta ro Merozi, tukai vagari varo, ngokuti avazivi kuza kobesera Tenji Mwari, kobesera Tenji Mwari pamwepo no madoda.”—Vatongi 5:23.

¹¹ Merozi caenga cinyi kamare? Atinasi kuzviziva. Asi kutukwa ko Merozi kwakanasa kukwanirisika zvokuti rakangara-ngara rese. Zvingaitazve kuti Merozi ndi dhorobha rokuti vandhu varo avazivi kujipira kuenda kobatana na Bharaki ku hondo. Zvecivoneka kuti kwakawanika no 10.000 zvo vandhu vakajipira kohwa no vaKanani, azvicaizoita kuti vandhu vo Merozi vatame kuzwa cikumbiro co kuti kwaidiwa vandhu. Kana Merozi ringaita dhorobha ro kaakagogoma ndikona Sizera paaieja kutiza Bharaki. Kangaije vandhu vo Merozi vakava no mukana wo kubata Sizera asi avazivi kuzviita. Muri kukwanisa kuvarangarira vacisia muhwi wo kucunga uu acigogoma ngo muzvitaka zvavo kuti apone here? Ivona vaizoita ciricese cinobesera cidisiso ca Jehovha zve waizovapfupa no vakazviita. Asi apana covakaita povakava no mukana wo kuitira ciricese Jehovha. Zvinovoneka kuti vandhu vo Merozi vaisiyana maningi na Jaeri, wakaitaya ciito co kucunga.—Vatongi 5:24-27.

12. Musiyano wapi wo murangariro jo vandhu unowanika pa Vatongi 5:9, 10? Izvi zvinodikana kutipsasa kudini?

¹² Pa Vatongi 5:9, 10, Shanduro yeNyika Itsva, tinovona kuti murangariro wo 10.000 zvo vakajipiraya waisiyana maningi no vacizivi weya kujipira. Dhebhora na Bharaki vakasimba ‘vatungamiriri vo vaIsraeli, vajipiraya pakati po vandhu.’ Vaisiyana maningi no ‘vapakiri vo mbongoyo jakapsukirikira,’ vacizivi kujipira ngo kujivona inga vanosisira maningi. Ivona vanonangwa inga vandhu vaigara ‘pa mathapeti aushoni,’ no ‘vaifamba mu citaka,’ vacibusa upenyu hwo kugarisika. Mukusiyana, vakajipira weya vakaenda na Bharaki kohwa ku matundhu ana mapuwe o ku Tabhori no kundharaundha yakaterera yo ku Kishoni. Vaidaya upenyu hwakareruka wakabvunjwa kuti, ‘ceujanyi!’ Vaidikana kupurukira no kurangarira mukana wovakareja-reja ngo kutama kujipira kuitira basa ra Jehovha. Nyamasi uno, tinodikanavo  kupopora kuti tina murangariro wakadini ngo kushandira Mwari.

13. Murangariro wo majinja a Rubheni, Dhani na Asheri waisiyana kudini no wo majinja a Zebhuroni na Nafitari?

¹³ 10.000 zvo vakajipiraya vakava no mukana wo kuvona vega kuti Jehovha wakaitisa kudini zviito inga Mutongi Mukuru-kuru. Vaizozvibvunjavo vamweni povaizobhuya ngo pamusoro po ‘mushando yakarurama ya Jehovha.’ (Vatongi 5:11, BMAA) Mukusiyana, majinja a Rubheni, Dhani na Asheri aibatikana maningi ngo upfumi hwao, hwakadari inga mushambhi jao, piketi javo, no munocevera piketi, kupinda zvovaiita pa kubatira Jehovha. (Vatongi 5:15-17, Shanduro yeNyika Itsva) Asi asipi majinja ese aiita kudaro. Vo majinja a Zebhuroni na Nafitari “avazivi kuthya ngozi yo kufa” kuti vabesere Dhebhora na Bharaki. (Vatongi 5:18) Tinowana cijijo cinosisira ngo pamusoro po basa ro kujipira ngo kusiyana ko murangariro iji.

14. Tinotatijisa kudini kuti tinobesera ukuru-kuru hwa Jehovha nyamasi uno?

¹⁴ Nyamasi uno atidikani kubesera utongi hwa Jehovha ngo kuhwa. Asi tinotatija kubesera kwedu ngo kucumaira takacunga no kuvangisira. Nyamasi uno, vo kujipira vari kudiwa maningi mu basa ra Jehovha kupinda kare. Mamiriau o hama, hambzaji no vocidoko vari kujipira kuita mabasa akasiyana-siyana o munguva yakazara. Inga muezaniso, vazinji vari kuita upiyona, kushandira ku Bheteri, kuvaka Nyumba jo Umambo no kujipira pa magungano o mutundhu no o ndharaundha. Vakuru vamweni vari kushanda ngo simba mu Cikwata co Dare Rinoshanda no Cipitari (Comissão de Ligação com Hospitais), no kuronga magungano o mutundhu. Tinova no gwinyiso rokuti Jehovha anodakarira maningi kuda  kwedu ngo mwoyo wese kumushandira ngo njira iriyese inodiwaro; iyena aazokanganwi kuvangisira kwedu.—Vaheberi 6:10.

15. Tingava kudini no gwinyiso rokuti atiripi kuruza kudakarira kwedu basa ra Jehovha?

¹⁵ Tinodikana kupopora murangariro wedu ngo pamusoro po basa ro kujipira. Tingajibvunjisa kudari: ‘Ndiri kuregera kuti vamweni vaite maningi basa iri here? Ndinokaya-kaya maningi kuti ndiwane zviro zvo kunyama kupinda basa ra Jehovha here? Kana ndiri kutevejera gonda no kucunga ka Bharaki, Dhebhora, Jaeri no 10.000 zvo vakajipiraya ngo kushandisa zvese zvondinazvo kuti ndishandire Jehovha here? Ndiri kurangarira kuenda ku dhorobha rimweni kana nyika imweni kuitira kuti ndiwane mare yakawanda no upenyu hwaushoni here? Kudari ndiri kuzvirangarira, ndiri kuita mukumbiro kuna Jehovha ngo pamusoro pokuti kuthutha kwangu kunozopsasa kudini mbhuri yangu no ungano?’ * (Vonanyi masoko o pasi.)

16. Pikija Jehovha ano zviro zvese, icinyi cotingamupa?

¹⁶ Jehovha anotipa rukujo hukuru ngo kutitendera kuti tibesere utongi hwake. Kubvira pa mukuvo wa Adhamu na Evha, Dhiabhu anoda kuti vandhu vave divi rake pa kuhwisana na Jehovha. Asi potinobesera umambo hwa Jehovha, tinonasa kutatija Sathana kuti tiri ku divi ra Mwari. Gonda redu no kugondeka zvinotindundira kuti tijipire pa basa ra Jehovha zve izvi zvinomudakajisa maningi. (Mazwi Akangwara 23:15, 16) Tikabesera no kuzwira Mwari wedu takagondeka tinoita kuti akwanise kudavira anomutukaya, Sathana. (Mazwi Akangwara 27:11) Kuzwira kwedu i ciro cina mutengo mukuru cotingapa Jehovha zve kunomudakajisa maningi.

17. Vatongi 5:31 inotijijisenyi ngo pamusoro po zvinozoitika kumbejiyo?

¹⁷ Vandhu vese sasambipo vanozodisisa utongi hwa Jehovha kupinda huri wese. Mavetereronyi otiri kuuita mukuvowo! Tinojizwa inga ndi Dhebhora na Bharaki, vakaimbaya kudari: “Vanopera ngo kudaro vavengi venyu vese, Tenji Mwari! Avo vanomuda vaite inga zuva rinobuda ngo simba raro!” (Vatongi 5:31) Izvo zvinozoitika Jehovha paanozopeja nyika yakashata ya Sathana. Hondo Harmagedhoni poizonotanga, Jehovha aazodizve vandhu kuti vajipire kuitira koparaja vavengi. Mukusiyana, ‘tinozoima’ ‘tovona ruponeso hwa Jehovha.’ (2 Kronike 20:17) Zvicito zvaitika, tina mukana jinodakajisa jo kubesera utongi hwa Jehovha ngo kucunga no kuvangisira.

18. Basa renyu ro kujipira rinobesera kudini vamweni?

¹⁸ Dhebhora na Bharaki vakatanga ndumbo yavo yo kunyisa ngo kukuja Jehovha, kuciripi vandhu. Vakaimba kudari: “Kojanyi Tenji Mwari! . . . Vandhu vakaungana ngo kuda kwavo.” (Vatongi 5:1, 2) Munjira yakafanana, potinoshandira Jehovha ngo njira iriyese inodikana, vamweni vangavangiswavo kuti ‘vakuje Jehovha.’