1, 2. Ngenyi tiri kuda kujija ngo muezaniso jo majimambo marongomuna o Judha?

KUDARI mukavona ari wese kumbeji kwenyu ecisejemuka wowa, zvokadi mwaizongwarira kuti mutamevo kuwa. Mukufananavo, ngo kuziva zvakaita kuti vamweni vapose, tingakwanisa kutiza kuposa ngo maitiro ondhowo. Inga muezaniso, tingajijira zvokuposa zvo vandhu vanonanangwa mu Bhaibheri.

² Majimambo marongomuna o Judheya atakaverenga ngo zvawo pa musoro wakapera akashandira Jehovha ngo mwoyo wese. Asi pikija zvakadaro iwona akaposa maningi. Zvavakasongana nazvo zvakatahwa mu Bhaibheri kuitira kuti tirangarijisise perepo tojija zviri zvese. Tingajijenyi ngo zvovakasongana nazvo zve tingaitisa kudini kuti titame kuposa inga ndivona?—Verenganyi VaRoma 15:4.

3-5. (a) Pikija Asa waitevera Jehovha ngo mwoyo wese, cicinyi caakaposa? (b) Zvicinyi zvakaitisa kuti Aza athembe vandhu paaihwisana na Bhaasha?

³ Ngatitange kuzwa ngo zva Aza. Iyena wakathemba  Jehovha, vaJudha pakahwiswa ngo vaEtiopia. Asi, aazivi kuthemba Jehovha paakahwisana na Bhaasha mambo wo Iziraeri. Aza waida kurambisa Bhaasha kuti atame kuvangisa Rama, iro rainga dhorobha rakavanga ro Iziraeri phedo no ku Judha. (2 Kronike 16:1-3) Aza wakatema civaringo co kudyekera mambo wo Siria kuti aviye kuzomubesera. VaSiria pavakahwisa madhorobha o Iziraeri, Bhaasha “wakarega kuvangisa guta ro Rama, woregera mabasa ake.” (2 Kronike 16:5) Pakutanga, Aza kangaije wakarangarira kuti wainga watema civaringo cakanaka.

⁴ Asi Jehovha wakavona kudini? Jehovha aazivi kudakara ngo kuvona kuti Aza aazivi kumuthema, zve wakatuma muporofita Hanani kuzomupangira. (Verenganyi 2 Kronike 16:7-9.) Hanani wakati kuna Aza: “Kubvira nyamasi mbhera pambeji, unozotambujika ngo hondo.” Aza wakakwanisa kutora Dhorobha ro Rama, asi kubvira iponapo iyena no vandhu vake vaindorarama vecihwa hondo basi.

⁵ Pa musoro wakapera, takajija kuti Jehovha waidakajihwa maningi ndi Aza. Pikija Aza wainga mundhu acizivi kukwana, Mwari wakavona kuti waimutevera ngo mwoyo wese. (1 Majimambo 15:14) Asi, Aza paakatema civaringo cakashata, aacainga no manera o kutiza muviyo waco. Ngenyi iyena wakajithemba ega zve wothemba vandhu wosiya kuthemba Jehovha? Kangaije iyena wakarangarira kuti waizoshandisa mazano akangwara o zvohondo kuti awine. Kana kuti kangaije wakapurutana mazano akashata o vamweni.

6. Tingajijenyi ngo kuposa ka Aza? Ipanyi muezaniso.

⁶ Tingajijenyi ngo kuposa ka Aza? Pa mugariro uri wese tinodikana kuthemba Jehovha, haiwa murangariro wedu. Tinodikana kukumbira besero rake, pa zvineso zvikuru kana zvidoko. Zvakanaka kujibvunjisa kudari: “Kunanga kuti nguva jimweni tinojithemba, toeja kutonga cineso ngo maitiro atinorangarira kuva akarungama?” Kana kuti nguva jese tinotanga tarangarira zvinonanga Bhaibheri perepo toeja kushandisa masoko aro kuti titonge zvineso zvedu? Inga muezaniso, ngatiti ukama hwenyu auripi kumutendera kwenda ku musongano kana ku gungano ro ndharaundha. Mwaizokumbira Jehovha kuti amubesere kuziva zvokuita pa mugariro wakadaro here? Cimwenizve, zvingaita kuti makapeja nguva yakareba mucina basa, perepo mowana mundhu anoda kumupa basa. Maizomubvunja kuti muno musongano jinoizwa bviki ngo bviki pikija meiziva kuti mungaruza basero here? Azvinenyi ndhango yakona yakadini, tinodikana kuceukija mbhangiro yo mutari wo nduyo inoti: “Ipai kuna Tenji Mwari njira yako, gondai naye: anozopeja mabasa ako.”—Nduyo 37:5.

7, 8. Jozafati wakaposenyi, zve ngo wapi wakava muviyo wakona? (Vonanyi pikica yo kutanga.)

⁷ Ngativone zvakasongana na Aza pomwe no mwanake Jozafati. Iyena wainga no mugariro jakanaka maningi jaidakajisa Jehovha. Zve paainga ecithemba Jehovha, wakaita zviro zvizinji zvakanaka. Asi iyena wakatemavo zvivaringo zvakashata. Inga muezaniso, iyena wakaita nasiriro kuti mwanake arovore mwana wa Akhabhi, Mambo wainga mushati. Pa kufamba ko nguva, Jozafati wakabatana na Akhabhi mu kuhwisana no vaSiria, pikija muporofita Mikaya wainga akamungwaja. Pa hondo yondhoyo, vaSiriya vakahwisa Jozafati voeja kumuuraya. (2 Kronike 18:1-32) Paakahwirira ku Jerusarema, wakabvunjiswa kudari ndi muporofita Jehu: “Imwimwi makabesa mundhu wakaxata! Munodisa kudini vaya vanonyenya Tenji Mwari?”—Verenganyi 2 Kronike 19:1-3.

⁸ Kunanga kuti Jozafati wakajijira ngo zvakamuitikiraro, perepo wopurutana ngwajo yo muporofeti here? Zvinosuruvarisa kuziva kuti aazivi. Pikija iyena waida Jehovha zve waida kumudakajisa, Jozafati wakaitazve ushamwari no mundhu aacainamata Jehovha. Mundhu wondhowo wainga Mambo Akazia, mwana wa Akhabhi. Jozafati na Akazia vakavaka piketi vese. Asi piketi jondhojo jakandondomera nee avazivi kutojishandisa.—2 Kronike 20:35-37.

9. Zvicinyi zvingaitika kudari tikaita ushamwari no vakashata?

⁹ Tingajijenyi kubva kozvakaitika na Jozafati? Jozafati wakaita zvakarungama zve “waipsaka Tenji Mwari ngo mwoyo  wese.” (2 Kronike 22:9) Asi ngo kuti wakakheta kushamwarijana no vandhu vacaida Jehovha wakava no zvineso zvakakura mu upenyu hwake. Zvokadi, iyena wakadofa ndizvona. Ceukijanyi mazwi akangwara o Bhaibheri anonangaya kuti “ndiani anofamba no vazivi, anoita muzivi; ndiani anobatana no mapenji, anoita wakaxata.” (Mazwi Akangwara 13:20) Tinoda kubvunja vamweni ngo pamusoro pa Jehovha. Asi zvaizova ngozi, kupsaka ushamwari hwo cika ndi cikevo no vandhu vacikamushandiri.

10. (a) Tingajijenyi ngo zvakaitika na Jozafati kudari, tiri kupsaka wo kurovorana naye? (b) Tinodikana kuceukijenyi?

¹⁰ Inga muezaniso, kudari tecida kurovora kana kurovohwa, tingajijenyi ngo muezaniso wa Jozafati? Kangaije tingatanga kuva no cido co kunomorari no mundhu acikadi Jehovha. Tingavona kuti zviri kunesa kuwana mundhu wo kurovorana naye pakati po vandhu va Mwari. Kana vamweni vo ukama hwedu vangaramba vecitibvunja kuti tinodikana kurovora kana kurovohwa sinau tinoita harahwa takadaro. I zvokadi kuti Jehovha wakatisika no cido co kuda no kudiwa ngo ari wese. Asi, kudari tikatama kuwana mundhu kwaye kuti tirovorane naye, tinodikana kuitenyi? Cimwe co zvatinodikana kuita ngo co kurangarijisisa zvakaitika na Jozafati. Kazinji waikumbira mazano Jehovha. (2 Kronike 18:4-6) Asi pakaandotanga kushamwarijana na Akhabhi, aazivi kuzodazve Jehovha zve wakarerusa ngwajo yake. Jozafati waidikana kuceukija kuti majiso a Jehovha “anovona nyika yese, kuti avangise vaya vanomugonda ngo mwoyo yavo yese.” (2 Kronike 16:9) Tinodikanavo kuceukija kuti Jehovha anoda kutibesera. Iyena anozwisisa mugariro watinawo zve anotida. Kunanga kuti munodavira kuti Mwari anozotaja cido cenyu co kuda kuva no mundhu wamunoda here? Ivanyi no cokwadi co kuti anozozviita!

11, 12. (a) Zvicinyi zvakaita Ezekia zvakavonesa zvainga mu mwoyo mwake? (b) Ngenyi Jehovha wakaregerera Ezekia?

¹¹ Tinojijenyi ngo muezaniso wa Ezekia? Jehovha wakabesera Ezekia kuvona zvainga mu mwoyo make. (Verenganyi 2 Kronike 32:31.) Ezekia paakahwaja maningi, Mwari wakamubvunja kuti waizovanga, zve wakamupa civoniso kuitira kumugondisa. Jehovha wakaita kuti bvute ro pa sikada imweni rifunduruke mudanyu gumi. Zvinovoneka inga kuti pasure pa izvi, vatongi vo ku Bhabhironi vaida kuziva zvizinji ngo pamusoro po civoniso ico, zve vakatumira vandhu kuna Ezekia koomubvunjisa ngo pamusoro paco. (2 Majimambo 20:8-13; 2 Kronike 32:24) Jehovha aazivi kubvunja Ezekia matajire aiidikana kuvaita.  Bhaibheri rinonanga kuti “Mwari wakamusia” ega kuti avone zvaizoitika. Ezekia wakakhombija vandhu vakatumwaya kubva ku Bhabhironia upfumi hwake hwese. Izvi zvakakhombija zvainga mu mwoyo mwake. Ngo njira yapi?

¹² Zvinosuruvarisa kuziva kuti Ezekia wakaguma pa kujikuja. Inga muviyo, “aazivi kubonga bzakanaka bzaakaaxira.” Bhaibheri arinangi cakamuitisa kuti ajikuje. Kangaije i ndava yo kuti wakanyisa vaSiria kana kuti kangaije i ndava yokurapwa kwaakaitwa ndi Jehovha. Zvingaitazve kuti wakajikuja ngo kuti wainga akhupuka zve ano nduma. Pikija hazvo Ezekia wakashandira Jehovha ngo mwoyo wake wese, pa mukuvo umweni iyena wakaguma pa kujikuja zve Jehovha aazi kudara ndizvona. Asi pa kufamba ko nguva, “Hezekia wakajidodokesa,” zve Mwari wakamuregerera.—2 Kronike 32:25-27; Nduyo 138:6.

13, 14. (a) Mugariro wapi ungatiita kuti tikhombije zviri mu mwoyo mwedu? (b) Tinodikana kuitenyi vamweni pavanotisimba?

¹³ Tingajijenyi ndi Ezekia no kuposa kwake? Mucakanganwa kuti Ezekia wakajikuja, Jehovha paakandomubesa kunyisa vaSiria perepo womurapa kuhwaja kwake. Waro itusu keni, kudari zviro zvikatifambira ushoni kana kuti vamweni vakatisimba, tinozodini? Maitiro edu anovonesa zviri mu mwoyo mwedu. Inga muezaniso, zvingaita kuti hama yanasirira maningi hurukuro yayo, perepo yoenda koiita pamberi po vapurutani vakawanda. Vazinji vanozoisimba ndizvona. Inozodavirisa kudini kusimbwa kondhoko?

¹⁴ Nguva jese tinodikana kuceukija zvakananga Jesu: “Sure ko kuita bzese bzo makatumwa, nanganyi kuti: ‘Tiri varanda vacingafaneri ciro. Taita basi bzo taidikana kuita.’” (Luka 17:10) Ceujanyi kuti ngo ndava yokujikuja Ezekia aazivi kubonga ngo mabesehwe aakaizwa ndi Jehovha. Waro zvicinyi zvinozotibesera kuramba tecijidodokesa patinosimbwa ngo vamweni ngo hurukuro yatinonga taita? Tinodikana kurangarijijisisa mabesere atiita Jehovha. Perepo tingananga ngo pamusoro pake, mabesere aatiita. Pamusoro pa zvese, tinoziva kuti ndiyena wakatipa Bhaibheri no mujimu mucena kuti tikwanise kuita hurukuro.

15, 16. Cicinyi cakauraisa Josia?

¹⁵ Pakupejisira, tinojijenyi ndi Josia? Pikija Josia wainga mambo, iyena wakazoposa zvokuti wakazogumira pakufa. (Verenganyi 2 Kronike 35:20-22.) Zvicinyi zvakaitika? Josia wakahwisana na Neko, mambo wo Egipita, pikija aacainga no thangwe ro kuzviita. Zvokadi, Neko kamare wakabvunja Josia kuti aacaida kuhwisana naye. Bhaibheri rinonanga kuti Neko wainanga masoko odhowo “ngo zina ra  Mwari”. Asi Josia wakaenda ku hondo iya zve wourawa. Ngenyi iyena wakahwisana na Neko? Bhaibheri arinangi.

¹⁶ Josia wainga no manera o kuziva kuti mazwi a Neko aibvadi kamare kuna Jehovha. Kuitisa kudini? Iyena waizobvunjisa Jeremia, umwe wo vaporofita va Jehovha. (2 Kronike 35:23, 25) Cimwenizve, Josia waidikana kurangarira zvainga zveciitika. Neko aaicaiviya kohwisana no Jerusarema, wainga ecienda ku Karshemishi kohwisana no nyika imweni. Zve iyena aazivi kueja kutuka Jehovha kana vandhu vake. Asi Josia aazivi kutanga warangarira zvese izvi acito atema civaringo cake. Zvinotijijisenyi? Patinonga tino cineso toda kutema civaringo, tinodikana kutanga tarangarira zvaanonga ecida Jehovha kuti tiite.

17. Patinonga no zvineso, tingaitisa kudini kuti titame kuposa inga zvakaposa Josia?

¹⁷ Patinotema civaringo, tinodikana kutanga tarangarira ngo pamusoro po zviambi zvo Bhaibheri zvingatibesera no mashandisire atingazviita. Nguva jimweni zvingatodikana kuti tipsakisise mu mabhuku edu akacijikira mu Bhaibheri kana kupsaka mazano ku mukuru. Iyena angatibesera kurangarira ngo pamusoro po zviambi zvimweni zvo mu Bhaibheri. Amborangariranyi mugariro wakadari inga uwu: Hambzaji ino mwamuna acikaripi Capupu. Iyona iri kuronga kwenda mu basa ro mu munda pa njiku yakati kuti. (Maitiro o Vapostori 4:20) Asi pa njiku yondhoyo, mwamuna wiya aadi kuti iyona iyende koocumaera. Wonanga kuti mazuva ano avaripi kupeja nguva yakawanda vari vese, ngo iyo ndava vanodikana koobvakaca padoko. Asi hambzaji iya yorangarira ngo zviambi zvingaibesera kutema civaringo. Iyona inoziva kuti inodikana kuzwira Mwari no mupango wa Jesu wo kuita vajiji. (Mateu 28:19, 20; Maitiro o Vapostori 5:29) Asi, iyona yoceukijazve kuti vakaji vanodikana kujidira pasi po majimwamuna avo zve vashandiri va Mwari vanodikana kuva vandhu vakaezanana kana vanozwisisa. Kunanga kuti mwamuna wayo ari kuirambisa kwenda koocumaera? Kana kuti ari kuda kuti vambobungaijevo vese pa njiku yondhoyo? Inga vashandiri va Jehovha, tinoda kutema zvivaringo zvinomudakajisa zve zvinovonesa kuti tiri vanozwisisa.

18. Tingajijenyi ngo kurangarijisisa ngo pamusoro po muezaniso jo majimambo marongomuna o Judha?

¹⁸ Nguva jimweni, itusu tingatoposavo inga zvakaita umwe wo majimambo marongomuna o Judha. Kangaije (1) tingathemba murangariro wedu, (2) kuva no shamwari jakashata, (3) kujikuja, kana (4) kutema zvivaringo ticito tapsaka kuziva kuda ka Mwari. Pikija zvakadaro, azvirevi kuti atizokwanisi kudakajisa Jehovha. Iyena anovona ngopapi patakanakira, inga zvaakaitaya no majimambo marongomuna. Jehovha anovonavo makurire o rudo hwedu naye no makurire o cido cedu co kumushandira. Ngo kudaro, wakatipa muezaniso jingatibesera kuti titame kuposa zvikuru. Ngatirangarijisise muezaniso iji jo mu Bhaibheri zve ngatibonge Jehovha ngo kutipa kwake muezaniso iji!