1. Ngocapi cokwadi catinojija ciri mu Bhaibheri ngo pamusoro pa Jehovha?

MAIDAKARIRA kuti vandhu vamushore ngo pamusoro po ganda renyu, manera makagara mumeso menyu, ngo kureba kana kufupika kwenyu no kupunda kana kutetepa kwenyu here? Zvinodenga kuti amudakariri. Zvinodakajisa kuziva kuti Jehovha na kamwe aaiti kudaro. Iyena aavoni ngo manera tinovona itusu. Inga muezaniso, Samueri paakavona vana va Jese, iyena aazivi kuvona zvakavona Jehovha. Jehovha wainga wakavhunja Samueri kuti umwe wo vana va Jese waizova mambo wo Iziraeri. Ngowapi wakona? Samueri paakavona Eriyabhi mwana wo mukuru wa Jese, iyena wakati: “Bzokadi nga uu wokuzojwa wa Tenji Mwari!” Eriyabhi wainga no mavonekero o kuva mambo. “Kaveta Tenji Mwari wakati kuna Samueli: ‘Ucasotesesa ciemo cake nokuti kureba kwake: andizivi kumusana’” Izvi zvinotijijisenyi? Jehovha wakaenderera mberi eciti: “Mundhu anovona ciemo co kunja, asi Tenji Mwari anovona mwoyo.”—1 Samueli 16:1, 6, 7.

2. Mukuzwirana na Johani 7:24, ngenyi atidikani kutonga mundhu ngo mavonekero ake? Ipanyi muezaniso.

² Inga vandhu vacizivi kukwana, tese tinotonga vamweni ngo mavonekero avo. (Verenganyi Johani 7:24.) Asi atingakwanisi kuziva cokwadi ngo pamusoro po mundhu, basi ngo mavonekero o kunja. Inga muezaniso, amborangariranyi medhiko anoziva maningi. Kureva kuti angakwanisa kuziva ndhendha basi ngo kuringisa mundhu ari kuhwaja here? Aangazvikwanisi. Iyena pakutanga anodikana kunasa kupurukira mundhu ari kuhwajaro paanonga ecisumura ngo pamusoro po uhomi hwake, mugariro wake no zvaari kuzwaro. Kangaije medhiko angakumbira kuti mundhu ari kuhwajaro aende koita raio X kuti medhiko akwanise kuvona zviri kumuhwajisaro. Kudari akatama kuita zvondhozvo, waizomupa mutombo icikaripi iyona. Mukuezanavo, itusu atikwanisi kuziva ushoni hama no hambzaji jedu basi ngo mavonekero  o kunja. Tinodikana kusotesesa ngo mukati kuti tikwanise kuvona zvovari. Ngo zvokadi, atikwanisi kuvona zviri mu mwoyo, ngo kudaro atizokwanisi kuzwisisa ushoni vamweni inga ndi Jehovha. Asi tinodikana kuita zvatinokwanisa kuti timutevejere. Kuitisa kudini?

3. Zviitiko zvo mu Bhaibheri zvatiri kuda kujija apa, zvinozotibeseresa kudini kuti titevejere Jehovha?

³ Jehovha anotaja kudini vanamati vake? Iyena anovapurukira. Iyena anozwisisa mugariro wavo no zvinovaitikira. Zve anovakhombijira usizi. Ngativone kuti Jehovha wakazviitisa kudini ku vandhu ava: Jona, Eriya, Agari na Roti. Zviitiko izvi, zvinozotibesera kuti tivone manera tingatevejera Jehovha patinotaja hama no hambzaji jedu.

4. Ngenyi taizova no mavonero akashata ngo pamusoro pa Jona?

⁴ Zvecivoneka kuti mavonero edu ano paanogumira, taizovona Jona inga mundhu acikathembeki. Jehovha wakamuvhunja kuti aende Ninivha kotokotesa rutongeso. Asi, kusiapo kuzwira Jehovha, Jona wakakhwira piteketi yaienda divi rimweni “ndhambo na Tenji.” (Jona 1:1-3) Imwimwi maizopa Jona mukana umweni kuti azwire Jehovha here? Kangaije amucaizomupa. Asi izvi ngo zvakaita Jehovha.—Jona 3:1, 2.

5. Tajijenyi ngo magama a Jona anowanika pana Jona 2:2, 3, 10?

⁵ Pa mukumbiro wake, Jona wakakhombija kuti wainga mundhu wakadini. (Verenganyi Jona 2: 2, 3, 10.) Pacina kukana-kana, mukumbiro uwu, pa muzinji jakaita Jona, unovonesa kuti aacaingepi basi mundhu waitiza basa ra Jehovha. Magama ake anovonesa kuti waijidodokesa, waibongesera zve waida kamare kuzwira Mwari. Jehovha aazivi kusotesesa zvaakaposaro. Kusiapo izvo, Jehovha wakadavira mukumbiro wake zve wakaenderera mberi ecimushandisa inga muporofita.

6. Ngenyi zvinosisira kuvangisira kuti tinase kupurukira vamweni?

⁶ Kuti tinase kupurukira vamweni, tinodikana kujidodokesa no kusengerera. Tinoita ndhamburiko iyi ngo mathangwe matatu. Rokutanga, zvinozoita kuti titame kukasika kuguma pa mbhejiso icikaripi iyona ngo pamusoro po vandhu. Rocipiri, tinozonasa kuzwisisa mazwiro no zvinodakarihwa ngo hama yedu. Zve rocitatu, kangaije tingabesera hameyo kuti ijije ciricese ngo pamusoro payo. Nguva jimweni, hama ingakwanisa kuzwisisa zvairi kuzwa ngo kunanga mazwiro ayo. (Mazwi Akangwara 20:5) Hama imweni yo Azia yakananga kudari: “Ndakaposa ngokuvereketa ndisati ndazwa. Pa mukuvo umweni, ndakavhunja hambzaji imweni  kuti yaidikana kupa mupinguro jaushoni maningi pa musongano. Asi ndakazovona kuti inoneseka ngo kuverenga zve kuti ipe mupinguro pa musongano yaidikana kuvangisira.” Izvi zvinokhombija kuti zvinosisira maningi kuti mukuru umwe nga umwe azive cokwadi acito apa mbhangiro.—Mazwi Akangwara 18:13.

7. Majijenyi ngo matajihwe akaithwa Eriya ndi Jehovha?

⁷ Hama jimweni jinonesehwa kubhuya ngo mazwiro ajo. Kangaije vangajizwa kudaro ngo pamusoro po kureriwa kovakaithwa, zvirovejeso zvavo no mugariro javo. Zvicinyi zvatingaita kuti vajizwe vakasujunuka kuti vabhuye zviri mumwoyo mavo? Ceukijanyi matajihwe akaithwa Eriya ndi Jehovha paaitiza Jezabheri. Pakapera njiku zinji kuti Eriya abhuye mazwiro ake kuna Baba vake vo kudenga. Jehovha wakanasa kupurukira ushoni. Iyena wakavangisa Eriya zve womupa basa rinosisira maningi kuti ariite. (1 Majimambo 19:1-18) Mukufananavo, zvingatora mukuvo kuti hama ijizwe yakasujunuka kuti ibhuye zviri mumwoyo mayo. Painoita zvondhozvo ngo patinoziva mazwiro ayo. Patinova vanosengerera inga ndi Jehovha, tinozopsaka ushamwari no hama Jedu. Pavanojizwa vakasujunuka kuti vabhuye mazwiro avo, tinodikana kunasa kuvapurukira.

8. Mukuzwirana na Genesi 16:7-13, Jehovha wakabeseresa kudini Agari?

⁸ Agari, muranda wa Sarai, paakava mukaji wa Abhirahama, wakaita zviro mu njira yo upenji. Paakava no mimba, wakatanga kurerusa Sarai, ainga acina mwana. Ngo kudaro, Sarai wakatanga kushupha Agari zvokuti Agari wakazoguma pa kutiza. (Genesi 16:4-6) Zvecivoneka kuti atizivi kukwana, tingarangarira kuti Agari wainga wakashata zve waifanera kushupwa. Asi Jehovha acainga no mavonero ondhoo kuna Agari. Iyena wakatumira ngirozi yake kwaari. Ngirozi poyakasongana naye, yakamubesera kucinja murangariro wake zve yakamukomborera. Agari wakazwisisa kuti Jehovha waimubesera zve waiziva mugariro wake. Izvo ndizvona zvakamuitisa kuti anange kudari: ‘Muri Mwari anovona, . . . no wiya anondivona.’—Verenganyi Genesi 16:7-13, Shanduro yeNyika Itsva.

9. Ngenyi Jehovha wakataja Agari mu njira iyo?

⁹ Jehovha wakavonenyi kuna Agari? Iyena wainasa kuziva ushoni mugariro wake wokare no zviro zvese zvaakacungirira mu upenyu hwake. (Mazwi Akangwara 15:3) Agari wainga wo Ejipita asi waigara no mbhuri yo Cihebheru. Kureva kuti iyena waijizwa acikadiwi here? Kureva kuti iyena waigara acirangarira mbhuri yake no nyika yake here? Kusiyapo zvese izvi, aacainga iyena basi mukaji wa Abhirahama. Kareko, vanarume vamweni vakagondeka vakava no vakaji vanodarika umwe. Asi ici acicainga cinangwa ca Mwari kuitira mbhuri. (Mateu 19:4-6) Ngo kudaro, atikahamari ngo kuvona kuti pa mbhuri jakadari vandhu vaiva no ushanje no bundu. Jehovha wakavona kuti zvakaitari Agari kuna Sarai kwainga kutama nderemejo. Asi iyena wakataja ushoni Agari ngokuti waizwisisa mugariro jake no mazwiro ake.

10. Tingaitisa kudini kuti tinase kuziva hama no hambzaji jedu?

¹⁰ Tingatevejera Jehovha ngo kueja kuzwisisa hama no hambzaji jedu. Nasanyi kuziva hama no hambzaji jenyu. Bhuyanyi navo mucito maita musongano no pamunopera kuita musongano. Budanyi navo mu basa ro kucumaera, kudari zvecikwanisika, vakokenyi kuti muhe navo kanyi kwenyu. Mukaita kudaro, kangaije munozovona kuti hambzaji iya inovonekaya inga icikadakariri vamweni ino nyowa. Hama yamunovonaya kuti inoda maningi zvokunyama, inoashira varendo. Mbhuri inononokaya kuguma kumusongano, iri kuhwisana no kuteverehwa. (Jobe 6:29) Ngo zvokadi kuti atidikani kunghwinira mu  shwiro jo vamweni. (1 Timoti 5:13) Asi kuziva zviri zvese ngo pamusoro po hama no hambzaji jedu no kuziva zvovakasongana nazvo, zvinozotibesera kuti tinase kuvaziva.

11. Ngenyi vakuru vanodikana kunasa kuziva mavhuta ovakapuwa ndi Jehovha?

¹¹ Vakuru, vanodikana kuziva maningi-ningi mugariro wo hama no hambzaji jo vanotungamirira. Vonanyi muezaniso wa hama Arturi, avo vakashanda inga muvonereri wo ndharaundha. Ivona no vakuru vamweni vakavhakacira hambzaji imweni yaivoneka inga kuti inonyowa zve icikadi kugara no vandhu. Ivona vakananga kudari: “Takavona kuti mwamunayo vakafa vacito vaano mukuvo wakati kuti no vapera kucadha. Pikija no zvineso, iyona yakarera vana nayo vokaji mu cokwadi zve vanevo vanoshandira Jehovha vakagondeka. Asi wari, iyona yainga icikakwanisi kuvona ushoni zve yainga no ndhendha yo kusuruvara. Pikija zvakadaro, iyona aizivi kuruza rutendo hwayo nee rudo hwayo kuna Jehovha. Takavona kuti tingajija zvakawanda maningi kuvhira ku hambzaji iya.” (VaFilipi 2:3) Muvonereri wo ndharaundha uwu, wainga ecitevejera muezaniso wa Jehovha. Jehovha anonasa kuziva mavhuta ake no kuhwajihwa kwavanako. (Exodo 3:7) Vakuru pavanonasa kuziva mavhuta avo, vanozokwanisa kupa besero rovanoda.

12. Ngenyi zvakava zvaushoni kuna Hambzaji Yip Yee kunasa kuziva imwe hambzaji yo mu ungano yavo?

¹² Kangaije muri kuvona kuti hama yakati kuti mu ungano inomunyangaja maningi. Asi pamunopsaka kunasa kuiziva, munozokwanisa kuizwisisa. Vonanyi basi zvakananga imwe hambzaji inodanwa Yip Yee, inogara Azia: “Hambzaji imweni mu ungano yangu, yaibhuya ngo kukhuwa. Ndaiivona inga kuti aizivi kupangihwa ushoni. Asi, njiku imweni ndakashanda nayo mu basa ro kucumaera, iyona yakandivhunja kuti yaibesera baba wayo kutengesa hove ku bazari. Ngokudaro, kuti ikwevere vatengi kwairi yaidikana kukhuwa kamare.” Hambzaji Yip Yee vakaengejera veciti: “Ndakajijira kuti, kudari ndinoda kuzwisisa hama no hambzaji jangu, ndinodikana kunasa kujiziva.” Kunasa kunanga, kuita izvi kunoda kuvangisira. Asi kudari mukatevera mbhangiro yo Bhaibheri yo kufunungura mwoyo jenyu, munozokwanisa kutevejera Jehovha, uwo anoda “vandhu vese.”—1 Timoti 2:3, 4; 2 VaKorinto 6:11-13.

13. Inga zvakatahwa apana Genesi 19:15, 16, ngirozi jakaitenyi, Roti paakanonoka kubuda mu dhorobha ro Sodhoma zve ngenyi?

¹³ Pa nguva imweni yaisisira yo upenyu hwake, Roti aazivi kutevejera ndhungamiro ja Jehovha. Ngirozi mbiri jakamuvhakacira, jomuvhunja  kuti atore mbhuri yake vabude mu dhorobha ro Sodhoma. Ngenyi? Ivona vakati: “Tiri kuda kupisa ndau ii.” (Genesi 19:12, 13) Cinoita ngo co kuti, co mangwana fumi, Roti no mbhuri yake, vainga vaciri pa muzi. Ngo kudaro, ngirozi jakabhuyazve na Roti. Asi iyena waindononoka basi. Kangaije tingatonanga kuti Roti wainga mundhu anonesa maningi, zvokuti aacaida kuzwira ndhungamiro ja Jehovha. Asi Jehovha aazivi kuremba. “Ngokuti Tenji Mwari waida kuvaponesa,” ngirozi jakabata mukono wa Roti no mbhuri yake kuti vabude mu dhorobha.—Verenganyi Genesi 19:15, 16.

14. Ngenyi Jehovha wakakhombija usizi kuna Roti?

¹⁴ Jehovha wakava no mathangwe akawanda kuti aitire usizi Roti. Kangaije Roti wainga ecithya vandhu vainga kunja ko dhorobha, ndizvona zvakamuitisa kuti atame kubuda ngo kukasika pa muzi. Asi, paingazve no ngozi jimweni. Zvingaitazve kuti Roti waithya kuwira mu mwimbo yo ukapa yainga mu bani phedopo, inga zvakaitikira majimambo maviri aaiziva. (Genesi 14:8-12) Inga mundhu wainga no mukaji no vana, Roti waidikana kuneseka ngo mbhuri yake. Kusiyapo zvondhozvo, iyena wainga mukhupuki. Kangaije wainga no nyumba yaushoni ku Sodhoma. (Genesi 13:5, 6) Kunasa kunanga, apana no thangwe rimwe haro raperari kunangwa raizopa razau Roti, ngo kuposa kwaakaita pa kutama kwake kuzwira Jehovha. Asi Jehovha aazivi kuvona basi kuposa kwa Roti, wakamuvona inga mundhu ‘wakarurama.’—2 Pedru 2:7, 8.

15. Kusiyapo kutonga vandhu ngo ndava yo mugariro wavo, zvicinyi zvatinodikana kuita?

¹⁵ Kusiyapo kutonga mundhu ngo ndava yo mugariro wake, ejanyi kuzwisisa zvaari kuzwa. Ndizvona zvakaita imwe hambzaji inodanwa Vheronika, inogara Europa. Iyona yakati: “Imwe hambzaji, yaivoneka nguva jese kuva yakanyangajwa. Aicaidakarira kubhuya no vamweni. Nguva jimweni zvaitothyisa kuicungamija. Asi ndakarangarira kudari: ‘Nondainga ndini, ndaizodakarira kuva no shamwari.’ Ngokudaro, ndakatema civaringo co kwenda koicungamija. Pondhopo iyona yakatanga kunanga zvese zvainga mu mwoyo mayo! Wari inini ndinokwanisa kuizwisisa ushoni kamare.”

16. Kudari tikada kuzwisisa vamweni, ngenyi tinodikana kuita mukumbiro?

 ¹⁶ Mundhu umwe basi anonasa kutizwisisa ndi Jehovha. (Mazwi Akangwara 15:11) Ngo kudaro, mukumbirenyi kuti iyena amubesere kuvona vamweni inga anovavona iyena. Kumbiranyi Jehovha kuti amubesere kukhombija usizi. Mukumbiro wakakwanisa kubesera hambzaji imweni inodanwa Anghera kuti inase kuzwisisa hama no hambzaji jo mu ungano. Mu ungano mavo, mainga no hambzaji imweni yo vacaizwirana ushoni nayo. Ivona vakati: “Zvaizoreruka maningi kuwira pa murau wo kushora hambzaji iya zve ‘kakutoisiya kudaro.’ Asi ndakaita mukumbiro kuti Jehovha andibesere kuzwisisa hambzaji iya.” Kureva kuti zvakabesera here? Hambzaji Anghera vakati: “Takaenda kocumaera tese, tevere topeja nguva jakati kuti tecibhuisana. Ndakaizwisisa ngo usizi hwese. Wari, ndinoda maningi hambzaji iyi zve ndatema civaringo co kuda kuibesera.”

17. Tinodikana kutema civaringo co kuda kuitenyi?

¹⁷ Imwimwi amudikani kusana kuti ndinoda kukhombija usizi kuno hama iyi kana hambzaji yakati. Vese vakasongana no zvineso inaga ndi Jona, Eriya, Agari na Roti. Kazinji vaizvivisira vega zvineso izvi. Kunasa kunanga, itusu tingatoitavo zvakafanana. Izvi ngo zvinoitisa kuti Jehovha ativhunje kuti tinodikana kuitira vamweni usizi. (1 Pedru 3:8) Patinozwira Jehovha, tinoita kuti mbhuri yedu kutenderera pasi pese ive yakabatana, pikija no kusiyana kwatinako. Ngokudaro, patinonga pamwepo no hama no hambzaji jedu, ngatiteme civaringo co kuda kuvapurukira, kuvaziva no kuvakhombijira usizi.