1. Ngo zvapi zviri kuithwa ngo vashandiri va Jehovha zve zvicinyi zviri kuvaitisaro kuti vaite zvondhozvo?

VASHANDIRI vazinji va Mwari, vari kusiya kuita zvizinji zvavanoda kuti vakwanise kushandira Jehovha. Hama zinji no hambzaji, jakasana kutama kucadha. Varovorani vamweni vakatema civaringo cokutama kukasika kubara vana. Mbhuri jimweni jiri kupungura zvavainga nazvo mu upenyu hwajo. Zvicinyi zviri kuvaita kuti vateme zvivaringo izvi? Ivona vari kuzviita ngokuti vanoda kushandira Jehovha zvakakwana. Ivona vari kudakara ngo zvavanazvo, no kuthemba kuti Jehovha anozovapa zvese zvavanoda. Kunanga kuti hama iji jinozvidemba here? Haiwa. Zvicinyi zvinotikhohwesa? Zviro zvimweni zvinotikhohwesa, ngo zvokuti Jehovha, wakakwanisa kubesera vashandiri vake vo munguva yo kare. Inga muezaniso, iyena wakakomborera Abhirahama, “baba wo vese vaizotenda.”—VaRoma 4:11.

2. (a) Mukuzwirana na Vaheberi 11:8-10, 16, ngenyi Abhirahama waida kubuda ku dhorobha ro Uri ngo mwoyo wese? (b) Tinozodavira muvhunjo japi pa musoro uno?

² Abhirahama wainga no upenyu unodakajisa mu dhorobha ro Uri. Asi ngo mwoyo wake wese, wakasiya zvese. Ngenyi? Ngokuti iyena “waivetera guta rinomaambo akavanga.” (Verenganyi Vaheberi 11:8-10, 16.) “Guta” iri ngorapi? Ngo zvapi zvineso zvakasongana na Abhirahama, paainga ecivetera kuvakwa ko guta iri? Waro tingatevejeresa kudini Abhirahama no Makristu amweni o mu njiku jedu jino akatevejera muezaniso wake?

3. Icinyi guta raivetehwari ndi Abhirahama?

³ Guta raivetera Abhirahama wainga Umambo hwa Mwari. Umambo uhu, unoumbhwa ndi Jesu no Makristu akazojwa anokwana  kuita 144.000. Pauro anonangira Umambo uhwu inga ‘Jerusarema ro mugore, ku guta ra Mwari anopona.’ (Vaheberi 12:22; Apokalipsi 5:8-10; 14:1) Jesu wakajijisa vajiji vake kuti vakumbire Umambo uhwu no kukumbira kuti iwona uite kuda ka Mwari pasi pano inga kunoithwa kudenga.—Mateu 6:10.

4. Mukuzwirana na Genesi 17:1, 2, 6, zvicinyi zvaiziva Abhirahama ngo pamusoro po guta kana Umambo wainga wakagondeswa ndi Mwari?

⁴ Kunanga kuti Abhirahama waiziva marongehwe aizoitwa Umambo hwa Mwari? Haiwa. Ko makore akawanda zviro izvi zvainga “zvakafisika.” (VaEfeso 1:8-10; VaKolosi 1:26, 27) Asi Abhirahama waizviziva kuti vamweni vo mubarihwana wake, vaizova majimambo. Jehovha ambhwine wainga akazvinanga. (Verenganyi Genesi 17:1, 2, 6.) Cimwenizve, Abhirahama wainga no rutendo wakavanga ku zvigondiso zva Mwari, zvaitodari inga kuti iyena waikwanisa kuvona Mambo wo Umambo hwa Mwari, Wokuzojwa kana kuti Mesia. Izvo ndizvona zvakaitisa kuti Jesu avhunje Vajudha vo munjiku jake, kudari: “Abhirahama, baba wenyu, wakadakara ecivetera kuvona njiku yangu. Wakaivona, wo dakarisisa.” (Johani 8:56) Zvakajeka kuti Abhirahama waiziva kuti mubarihwana wake waizoumba Umambo waizobesehwa ndi Jehovha zve wainga wakanasiririka kuti avetere kukwanirisika ko zvigondiso zvese zvainga zvakaita Jehovha.

5. Tinozvizivisa kudini kuti Abhirahama wainga ecivetera kamare guta rakaitwa ndi Mwari?

⁵ Abhirahama wakakhombijisa kudini kuti wainga ecivetera kamare guta kana Umambo wakaitwa ndi Mwari? Cokutanga, Abhirahama aazivi kumbobatana no Utongi hwo vandhu. Iyena wakaenderera mberi ecipona mu nyika icikaripi yake acikabeseri no umambo umwe hawo. Kusiyapo zvondhozvo, Abhirahama aazivi kutomboeja kugaravo no Umambo hwake. Asi iyena wakaenderera mberi ecizwira Jehovha, ecivetera kuti Iyena akwanirise cigondiso Cake. Ngo kuita zvondhozvo, Abhirahama wakakhombija kuti wainga no rutendo wakakura maningi kuna Jehovha. Ngatende tivone zvineso zvinganani zvaakasongana nazvo no zvatinojija ngo muezaniso wake.

6. Dhorobha ro Uri rainga rakadini?

⁶ Dhorobha raigarari Abhirahama rainga rakangwaririka, rinodakajisa zve rakapfuma. Irona rainga rakatendenejwa ngo mupfimbiji jakareba  mu mativi ese matatu zve rainga no murambo jakajika. Vandhu wo dhorobha ro Uri, vaikwanisa ushoni kutara no kuita konta. Cimwenizve, zvinovoneka inga kuti dhorobha iri rainga cine ro nyagoso, ngokuti kupsakisisa kumweni kwakaitwa, kwakawanika maphepha akawanda aibhuya ngo pamusoro po nyagoso. Kwaingazve no nyumba jakavakwa ushoni ngo mabhiroko jonasa kuphamwa no kupintahwi. Nyumba jimweni jakona jainga no kwaratu jaikwana kuita gumi na ndhatu kana gumi na murongomuna, jainga no ruvanjhe wakadihwa mapuwe.

7. Ngenyi Abhirahama waidikana kuthemba Jehovha?

⁷ Kuti Abhirahama asie dhorobha rakangwaririka inga Uri, iyena waidikana kuthemba kamare kuti Jehovha waizongwarira iyena no mbhuri yake. Ngenyi? Ngokuti iyena na Sara waizoenda kogara mutenda ku nyika yo Kanani. Akucaizovazve no mupfimbiji, nyumba jakavakwa ngo buwe, kana murambo jinokumwa kuti jimungwaririre. Kusiyapo zvondhozvo, azvicaizonesa kuti iyena no mbhuri yake, ahwiswe ngo vavengi.

8. Zvicinyi zvakaitika na Abhirahama pa vhaza imweni?

⁸ Abhirahama wakaita kuda ka Mwari pikija ecisongana no zvineso. Vhaza imweni, ku ndharaundha yaaigara kwakaitika njara huru maningi no dhorobha raakavhunjwa kuti aende kogara rakava no njara huru maningi. Abhirahama aacainga no manera okuhisa mbhuri yake. Ngo iyo ndava, iyena wakatema civaringo co kuthutha woenda kogara Ejipita. Asi paainga ari kondhoyo, Faro mutongi wo nyika iyi, wakatora mukaji wa Abhirahama. Pejisire Jehovha wakakhohwesa Faro kuti ahwirije Sara mukaji wa Abhirahama. Asi zvicito zvaitika, munokwanisa kuvona mazwiro akava na Abhirahama here?—Genesi 12:10-19.

9. Ngocapi cineso cainga no mbhuri ya Abhirahama?

⁹ Mbhuri ya Abhirahama yainga no cineso cikuru maningi. Mukaji wa Abhirahama, Sara, aacaibarepi. Ivona vakadikana kuhwisana no cineso ici ko makore akawanda. Ngo kudaro, Sara wakatema civaringo cokupa Abhirahama muranda kaji wake waizwi Agari. Sara wairangarira kuti ngo kuita izvo, iyena no mwamuna wake Abhirahama vaizova no vana. Asi Agari paakava no mimba, wakatanga kushora vacano vake, Sara. Mugariro uwu, wakaguma pakunyanyisa zvokuti Sara wakagogomera Agari pamuzi.—Genesi 16:1-6.

10. Zviitiko zvapi zviviri zvakadira pa muejo kutendeseka ka Abhirahama kuna Jehovha?

¹⁰ Pejisire, Sara wakava no mimba, wobara mwana womudura zina rokuti Izaki. Abhirahama waida maningi vana vake vovaviri, Ismaeri na Izaki. Asi zvecivoneka kuti Ismaeri waishaisha kutaja Izaki, Abhirahama wakagogomera Ismaeri na mai wake Agari. (Genesi 21:9-14) Pa kufamba ko nguva, Jehovha wakakumbira kuti Abhirahama apire Izaki. (Genesi 22:1, 2; Vaheberi 11:17-19) Pa mugariro muviri iji, Abhirahama wakadikana kuthemba kuti Jehovha waizokwanirisa zvigondiso zvaakaita ngo pamusoro po vana vake vaviri.

11. Ngenyi Abhirahama waidikana kuvetera Jehovha ngo kusengerera?

¹¹ Pa kurarama kwake, Abhirahama wakajijira kuti kuvetera kwake Jehovha, waidikana kukuita ngo kusengererera. Abhirahama wainga waano makumanomwe o makore, paakabuda no mbhuri yake kuvha ku dhorobha ro Uri. (Genesi 11:31–12:4) Mu zana ro makore, iyena wairarama mumatende ecindombeya mu nyika yo Kanani. Abhirahama wakafa no makore anokwana kuita 175. (Genesi 25:7) Asi iyena aazivi kuvona kukwanirisika ko cigondiso ca Jehovha cokupa nyika iya ku mubarihwana wake. Iyena aazivi kuvonazve kugajwa ko guta kana Umambo hwa Mwari waaiveteraya. Pikija zvakadaro, Bhaibheri rinonanga kuti Abhirahama wakafa “aaharahwa [naakadakara].” (Genesi 25:8) Azvinenyi no zvineso zvaakasongana nazvo, Abhirahama wakaenderera mberi ano rutendo wakavanga kuna Jehovha zve wakakwanisa kuvetera no mudakaro. Ngenyi Abhirahama wakakwanisa kucungirira? Ngokuti pakurarama kwake kwese, Jehovha wakamungwarira  nokumutaja inga shamwari.—Genesi 15:1; Isaia 41:8; Jakobo 2:22, 23.

12. Itusu tiri kuveterenyi? Zve zvicinyi zvaticada kuvona?

¹² Kudari inga ndi Abhirahama, itusu tiri kuveterera dhorobha rino maambo akavanga. Asi atiripi kuvetera kuvakwa kwaro. Umambo hwa Mwari wakapera kugajwa mu gore ro 1914 zve watanga kutonga mugore. (Apokalipsi 12:7-10) Itusu tiri kuvetera kuti Umambo uhwu utange kutonga pa nyika pano. Izvi zvicito zvaitika, itusu tiri kuhwisana no mugariro jakafanana no jakasongana na Abhirahama na Sara. Kunanga kuti vashandiri va Jehovha nyamasi uno vari kukwanisa kutevejera muezaniso wa Abhirahama? Zviitiko zvo upenyu zvakabudiswa mu revhista Murindiri, zvinovonesa kuti hama zinji nyamasi uno jiri kuvavo no rutendo jokwanisa kusengerera inga ndi Abhirahama na Sara. Ngatende tivone zviitiko izvi tovonazve kuti tingajijenyi ndizvona.

13. Majijenyi ngo ciitiko co upenyu hwa hama Bill?

¹³ Temanyi civaringo cokusiya zviro zvimweni kuti mukwanise kushandira Jehovha. Kudari tecida kuti dhorobha ra Mwari kana Umambo uve pa ndau yo kutanga mu upenyu hwedu, tinodikana kutema civaringo cokusia zviro zvimweni kuti tikwanise kudakajisa Jehovha inga zvakaita Abhirahama. (Mateu 6:33; Marco 10:28-30) Vonanyi muezaniso wa hama inodanwa Bill Walden. * Mu gore ro 1942, hama Bill vainga vaaphedo no kupejisa kurusu yo vaiita ku univhersidhadhi yo Estadhus Unidhus, pavakatanga kujija Bhaibheri no Zvapupu zva Jehovha. Pirisori wavo,wainga waita nasiriro kuti hama Bill vawane basa pakupera ku gradhuwahwi asi hama Bill vakaramba. Ivona vakasangangurira pirisori wiya kuti vaida kushandisa nguva yavo yakawanda kuitira kushandira Jehovha kusiapo kubatikana mu basa ravo inga injhinyeiro. No papera mukuvo mushoma, hama Bill vakakokwa kuti vaende kubasa ro usoca. Ngo nderemejo yese ivona vakaramba kwenda. Inga muviyo, ivona vakapuwa muruta wo 10.000 dhorari, vofungihwa mukadheya ko makore mashanu, asi vakazogara havo makore matatu. Pakufamba ko nguva, ivona vakakokwa kuti vaende kucikora co Gireyadhi, perapo, vakashanda inga misionario mu Afrika. Tevere hama Bill vakacadha na hambzaji  Evha, ivona vakadikana kusiya zviro zvimweni mu upenyu, kuti vakwanise kushanda vese mu Afrika. No papera mukuvo wakati kuti, ivona vakadikana kuhwirira ku Estadhus Unidhus kuti vaende ko korondha mai va hama Bill. Hama Bill vakagurisira ndhorovondho yo upenyu hwavo ngo kunanga kudari: “Ndinodakara maningi ndikarangarira cidakajiso condakava naco co kushandiswa ndi Jehovha ko makore anodarika 70. Nguva jese ndinobongesera ngokuti Jehovha wakakwanisa kundibesera kuti ndisane basa rakanakisisa.” Kunanga kuti imwimwi, mungakwanisavo kutema civaringo co kushanda mu nguva yakazara here?

14-15. Zvicinyi zvomajija ngo zviitiko zvo upenyu wa hama Apostolidis no mukaji wavo?

¹⁴ Mucavetera kutama kuva no zvineso mu upenyu hwenyu. Takwanisa kujija apa ngo muezaniso wa Abhirahama kuti pikija vaya vanoshandisa upenyu hwavo kuti vashandire Mwari vanozosongana no zvineso. (Jakobo 1:2; 1 Pedru 5:9) Vonanyi zvakaitika na hama Aristotelis Apostolidis. * Ivona vakabhabhatijwa mu gore ro 1946 ku Gresiya zve mu gore ro 1952 vakarovora hambzaji Eleni, vaingavo no zvido zvakafanana no zvavo. Asi hambzaji Eleni vakahwaja mamedhiko akapfumbura kuti vainga no tumori mu uruzvi. Tumori iyi yakavhiswa, asi no pakhirira makore akati kuti no vapera kucadha iyona yakaviyazve. Mamedhiko akaoperari hambzaji Eleni, asi ivona vakaoma divi ro mukono boswe vova no cineso pakuvereketa. Pikija no ndhendha iyi, ivona vakaenderera mberi vacivangisira pakushandira kwavo Jehovha pikija no kuteverehwa kwaiwanika mu nyikemo.

¹⁵ Hama Aristotelis vakakorondha mukaji wavo ko makore anokwana kuita makumatatu. Pamukuvo wese uwu, ivona vakashanda inga mukuru wo ungano vobesera mu komisao yo magungano no kubeserazve kuvaka Nyumba jo Magungano. Mugore ro 1987 vakakhuvazika maningi povainga vecicumaera. Ivona vakagara mu mugariro unonesa maningi zvokuti avacaikwanisa kupenya no kuzwa ciri cese ko makore matatu, perapo vakatamika. Hama Aristotelis vakagurisira ndhorovondho yo upenyu hwavo ngo njira iyi: “Makore paanonga acikhirira, mugariro jokunesa, zvineso zvoticikaveteri, zvinotikumbira kuti tive vandhu vanocungirira. Asi pikija zvakadaro, Jehovha nguva jese anondipa simba kuti ndikwanise  kunyisa zvineso izvi.” (Nduyo 94:18, 19) Jehovha anoda maningi vaya vanoita zvese zvavanokwanisa kuitira iyena pikija pavanosongana no zvineso.

16. Ngoyapi mbhangiro yaushoni yakapa hama Knorr ku mukaji wavo?

¹⁶ Sotesesanyi kumbeji kwenyu. Abhirahama waisotesesa zvese zvaaipuwa ndi Jehovha, izvo zvakamubesera kuti akwanise kuhwisana no zvineso zvake. Hambzaji Audrey Hyde vakaeja kubatikana pa zviro zvaushoni kusiapo kupsaka zviro zvakashata, mwamuna wavo vokutanga, hama Nathan Knorr, povakatamika ngo kuhwaja ndhendha yaizwi kanseri, vakaitavo zvondhozvo mwamuna wavo wocipiri, Glenn Hyde, povakaneseka maningi ngo ndhendha yaizwi Alzheimer. * Ivona vakananga kuti zvakavabesera, ikurangarira zviro zvovakavhunjwa ndi hama Knorr, sumana nganani vacito vafa. Ivona vakati: “Nathan wakandivhunja kudari: ‘Mundhu akafa vetero yake inonga iyona kamare. Patinofa, vetero yedu inonga yokadi aticatambujikizve narini.’ Ngo kudaro, ivona vakaengejerazve kudari: ‘Sotai zvokumbeji, sotai mupfupo wako.’ Vakaengejerazve veciti: ‘Batikanai pakubesera vamweni. Izvo zvinozokubesera kuti uve no mudakaro paunonga wecipona.’” Iyo yakava mbhangiro yaushoni maningi, yokubatikana pa kubesera vamweni no yo ‘kudakara’ mu ruvetero.—VaRoma 12:12.

17. (a) Ngenyi tino mathangwe aushoni o kusotesesa kumbeji kwedu? (b) Kuitisa kudini zvinonangwa pana MIKEYA 7:7, zvinotibesera kuti tizowane makomborero kumbejiyo?

¹⁷ Nyamasi uno, itusu tino mathangwe akawanda maningi anotiita kuti tikwanise kusotesesa zvokumbeji kwedu. Zviro zviri kuitika munyika nyamasi uno, zvinovonesa kamare kuti tiri kurarama kumbhiri ko mazuva okupejisira. Sambiri pano, aticazodikanizve kuvetera guta rinomaambo akavanga kuti ritonge pasi pese. Pa makomborero mazinji atinozova nawo, amwe akona ngookuzova no mudakaro wokuvona vadiwa vedu vakafaya vaciponazve. Pa mukuvo wondhowo, Jehovha anozokumborera Abhirahama ngo rutendo hwake no kusengerera kwake, ngo kumumusa pamwepo no mbhuri yake. kureva kuti munozova kondhoyo kuti mumuashire? Hina, munozoveyo kudari mukatevejera muezaniso wa Abhirahama, kudari mukatema civaringo co kusiya zvese ngo ndava yo Umambo hwa Mwari, moenderera mberi muno rutendo hwakavanga, pikija no zvineso zvamunosongana nazvo no kuvetera Jehovha ngo kusengerera kwese.—Verenganyi Mikeya 7:7.