1, 2. (a) Ngenyi i ungwaru kuva ku divi ra Jehovha? (b) Tinozobhuisana ngenyi pa musoro uno?

I UNGWARU kwatiri kuramba tiri phedo na Jehovha. Akuna umweni ano simba, ungwaru no rudo kupinda iyena! Zvokadi, nguva jese itusu tinoda kuva takagondeka kwaari no kuva ku divi rake. (Nduyo 96:4-6) Asi vamweni vainamata Mwari vakaposa kuita zvondhozvo.

² Pa musoro uno, tinozobhuisana ngo pamusoro po muezaniso jo vandhu vainanga kuva ku divi ra Jehovha asi pa nguva imweyo vaiita zviro zvaanonyenya. Zvijijo zvinosisira zvatinojija ngo muezaniso javo zvingatibesera kuramba takagondeka kuna Jehovha.

3. Ngenyi Jehovha wakaeja kubesera Kaini zve wakamubvunjenyi?

³ Inga muezaniso, rangariranyi ngo pamusoro pa Kaini. Iyena aazivi kunamata zvimwari zvo manyepo, asi pikija zvakadaro Jehovha aazivi kutendera kunamata kwake. Ngenyi?  Jehovha wakavona kuti mu mwoyo mwa Kaini mwainga no zvido zvakashata. (1 Johani 3:12) Jehovha wakamungwaja kudari: “Nowainasa, aucaidepi kumusa musoro? Kaveta kudari ucikanasi, uxaixi augari pa musuvo pako, inga nyama inonyangira no kukudongorira, here? Unokona kuunyisa?” (Genesi 4:6, 7) Jehovha wakajekesa kuna Kaini kuti kudari naakakhauya, wokheta kuva ku divi ra Mwari, Iyena waizova ku divi ra Kaini.

4. Kaini wakaitenyi paakava no mukana wo kuva ku divi ra Jehovha?

⁴ Kaini naakacinja murangariro wake, Jehovha waizotenderazve kunamata kwake. Asi Kaini aazivi kupurukira Mwari zve murangariro wake wakashata no zvido zvake zvo umbau, zvakamuendesa ku zviito zvakashata. (Jakobo 1:14, 15) Kaini paainga aciri mujaha, kangaije aazivi kumborangarira kuti waizopandukira Jehovha. Asi apa wari, iyena wakarerusa ngwajo ya Mwari, womupandukira zve wouraya hama yake!

5. Murangariro wo mushovonyi waizotiruzisa unyasha hwa Jehovha?

⁵ Mukufanana na Kaini, muKristu angananga kuti ari kunamata Jehovha asi zvokadi eciita zviro zvinonyenywa ndi Jehovha. (Juda 1:11) Angava mundhu anovangisira mu basa ro kucumaera zve anoenda ku musongano nguva jese. Asi pa nguva imweyo, iyena angatendera kuti murangariro jo uhure, murangariro jo umbau kana mazwiro o kuzonda atungamirire manera ake o kurangarira. (1 Johani 2:15-17; 3:15) Murangariro jakadaro jingamuendesa ku zviito zvakashata. Vamweni vangatotama kuziva zvaanorangarira kana kuita, asi Jehovha anozviziva. Iyena anoziva kuti tiri ku divi rake ngo maitiro akaperera kana kuti haiwa.—Verenganyi Jeremia 17:9, 10.

6. Jehovha anotibesera kudini kunyisa zvido zvedu zvakashata?

⁶ Pikija patinoposa, Jehovha aakasiki kutisiya. Kudari tiri kwenda ku divi ro ngozi, Jehovha ari kutikoka eciti: “Vianyi kondiri, inini ndinozovia komuri!” (Malakia 3:7) Jehovha anozwisisa kuti tino marembo edu atiri kuhwisana nao. Asi iyena anoda kuti tirambe takavanga zve tecizonda zvakashata. (Isaia 55:7) Tikaita kudaro, iyena anogondisa kuti anozotibesera no kutipa simba ratinoda kuti tinyise zvido zvedu zvakashata.—Genesi 4:7.

7. Soromona wakaruzisa kudini ushamwari hwake na Jehovha?

⁷ Soromona paainga ari mujaha, wainga no ushamwari hwakanaka na Jehovha. Mwari wakamuita kuti ave no ungwaru zve wakamupa basa rinosisira ro kuvaka temberi yakanyara kana yakaseja mu Jerusarema. Asi Soromona wakaruza ushamwari hwake na Jehovha. (1 Majimambo 3:12; 11:1, 2) Mutemo wa Mwari wainanga kuti mambo aacaidikana “kucada vanakaji vazinji, kuti mwoyo wake utame kupauka.” (Deuteronòmio 17:17) Wakazogumisira ngo kuva no 700 o vakaji zve 300 o vakaji vamweni vo pamutivi! (1 Majimambo 11:3) Uzinji hwo vanakaji ava, vainga vo nyikanja vainamata zvimwari zvo manyepo. Ngo kudaro, Soromona wakasiya kuzwira mutemo wa Mwari wairambija kurovora vanakaji vo nyikanja.—Deuteronòmio 7:3, 4.

8. Soromona wakanyangajisa kudini Jehovha?

⁸ Padoko ngo padoko, Soromona wakaruza  rudo hwake ku mutemo ja Jehovha. Pakupejisira, iyena wakazoitadi zvakashata. Iyena wakavakira madendemaro kuitira cimwari kaji co manyepo caizwi Ashitaroti no cimwari cimweni caizwi Kemoshi, perepo wotonamata zvimwari izvi no vakaji vake. Soromona wakavakira zvimwari zvondhozvo madendemaro pa dundhu rimweni rainga ngo kumbeji ko Jerusarema, kwaaingaya akavakira Jehovha temberi! (1 Majimambo 11:5-8; 2 Majimambo 23:13) Kangaije Soromona wakajiungisa ngo kurangarira kuti Jehovha waizorerusa zviro zvakashata zvaakaita zvecivoneka kuti iyena waiita mupiro mu temberi.

9. Zvicinyi zvakaitika Soromona paakatama kuzwira ngwajo ya Mwari?

⁹ Asi Jehovha aazomborerusi cishaishi nee padoko. Bhaibheri rinonanga kudari: “Tenji Mwari wakanyangajihwa Soromona ngokuti mwoyo wake wakasia Tenji Mwari.” Mwari wakaeja kubesera Soromona. Jehovha “wiya wakajivonesa kwaari ruviri, wainga akamurambisisa kutevera bzimwari bzimweni; asi yena aazivi kupurukira bzaakamubvunja Mwari.” Inga muviyo, iyena wakaruza kutendehwa ndi Mwari zve aazivi kuwanazve besero rake. Jehovha aazivi kutendera kuti mubarihwana wa Soromona utonge nyika yese yo Iziraeri zve wakava no zvineso ko mazana o makore.—1 Majimambo 11:9-13.

10. Zvicinyi zvingakhuvaza ushamwari hwedu hwakanaka na Jehovha?

 ¹⁰ Kudari tikakheta shamwari jicikazwisisi kana jicikareremeji mupango ja Mwari, ijona jingakwevejera murangariro jedu zve jokhuvaza ushamwari hwedu na Jehovha. Vandhu vakadaro vangava divi ro ungano, asi ivona avana ushamwari hwakavanga na Jehovha. Kana kuti vangava ukama, zvigarisano, vashandi doni, kana vajiji doni vacikanamati Jehovha. Kudari vandhu vatinopeja navo nguva yakawanda avaponi mukuzwirana no mupango ja Jehovha, ivona vangatikwevejera maningi zvo kuti tingazoruza ushamwari hwedu hwakanaka na Mwari.

11. Zvicinyi zvingatibesera kukheta shamwari jedu?

¹¹ Verenganyi 1 VaKorinto 15:33. Vandhu vazinji vano mugariro jimweni jakanaka. Zve vaya vacikanamati Jehovha kangaije avaiti zvakashata nguva jese. Kangaije munoziva vandhu vakadaro. Waro kunanga kuti vandhu vondhovo vangava shamwari jakanaka here? Vanopsasisa kudini ushamwari hwenyu na Jehovha? Kunanga kuti vangamubesera kukhwedera phedo na Mwari? Ngozvapi zvinosisira maningi kovari? Vanobhuya maningi ngo pamusoro penyi? Kunanga kuti vanobhuya maningi ngo muthapa, mare, zvimucini zvo munyara, mabungaijo, no zvimweni zvakadaro? Kunanga kuti kazinji vanoshora vamweni? Vanodakarira kuita jee vecinanga zviro zvinopseruja? Jesu wakangwaja kudari: “Ngokuti muromo unovereketa bziri mu mwoyo.” (Mateu 12:34) Kudari mukavona kuti vandhu vamunopeja navo nguva yakawanda vari kukhuvaza ushamwari hwenyu na Jehovha, itanyi ciri cese! Punguranyi nguva yamunopeja navo zve zvecitodiwa kamare, guranyi ushamwari navo.—Mazwi Akangwara 13:20.

12. (a) Jehovha wakabvunjenyi vaIziraeri pavakandobuda ku Ejipita? (b) VaIziraeri vakanangenyi Mwari paakavakumbira kuti vave vakagondeka?

¹² Itusu tingajijavo ngo zvakaitika, Jehovha paakapera kusujunura vaIziraeri kubva ku Ejipita. Vandhu pavainga vakaungana pamberi po Dundhu ro Sinai, Jehovha wakajikhombija kovari ngo maitiro anoshamaisa! Ivona vakavona makwiti, kujeka, usi zve vakazwa kupaja ko mbheni no kurira kwakadari inga ko mbayapaya. (Exodo 19:16-19) Ivona vainga vakazwa Jehovha ecizivisa kuti iyena ndi “Mwari wo uxanje.” Wakagondisa kuti waizova akagondeka kuno vaya vaizomuda no kuzwira mupango jake. (Verenganyi Exodo 20:1-6.) Jehovha wainga eciita kuti vaIziraeri vazive kuti kudari vakaramba vari ku divi rake, iyena waizovavo ku divi ravo. Kudari mainga pa mbungano yondhoyo, mwaizozwa kudini ngo kuzwa magama a Jehovha? Kangaije mwaizodaviravo inga vaIziraeri, pavakati: “Tinozoteveja mazwi ese bzaakatibvunja Tenji Mwari.” (Exodo 24:3) Asi apazivi kupeja nguva yakawanda, kwakaitika ciro cakaeja kugondeka ko vaIziraeri kuna Mwari. Cicinyi?

13. Zvicinyi zvakaeja kugondeka ko vaIziraeri?

¹³ VaIziraeri vakathya ngo ciitiko ico caivonesa simba ra Mwari, ngo kudaro Mosi wakakhwira pa Dundhu ro Sinai kuti aende kubhuya na Jehovha ecivaimirira. (Exodo 20:18-21) Asi nguva yakadarika zve Mosi  aacaihwirira ku mucaca. Zvaivoneka inga kuti vandhu vainga vakasungihwa mu zvipare vacina mutungamiriri wavo. Vaizoitenyi? Zvingaita kuti vaIziraeri vaithemba maningi mutungamiriri wavo Mosi, wainga ari mundhuvo hake. Ivona vakaguma pa kuthimwa-thimwa vobvunja Aroni kudari: “Tiitirei cimwari kuti cititungamirire, ngokuti atibzizivi kuti cinyi cakaitika kuna Mosi, mundhu uu wakatibudisa mu nyika yo Ejipiti.”—Exodo 32:1, 2.

14. VaIziraeri vakajiungisa ngo kurangarira kudini zve Jehovha wakadavirisa kudini?

¹⁴ VaIziraeri vaizviziva kuti zvainga zvakashata kunamata zvithombi. (Exodo 20:3-5) Asi ngo kukasika vakatanga kunamata thoyo ro goridhi! Pikija vaizviziva kuti avazivi kuzwira mupango ja Jehovha, ivona vaijiungisa ngo kurangarira kuti vainga vaciri ku divi ra Jehovha. Nee Aroni wakatodanija kunamatwa ko thoyo kondhoko, kuti kwainga ‘kubusira’ Jehovha. Jehovha wakaitenyi? Iyena wakabvunja Mosi kuti vandhu vainga “vasanduja mwoyo” zve vakasiya gwanja ‘raakavapangira.’ Jehovha wakanyangajwa maningi zvokuti wakatoguma pa kurangarira kuvaparaja.—Exodo 32:5-10.

15, 16. Mosi na Aroni vakakhombijisa kudini kuti vainga vari ku divi ra Jehovha ngo maitiro akaperera kamare? (Vonanyi pikica yo kutanga.)

¹⁵ Jehovha ndi Mwari wo unyasha. Iyena wakatema civaringo co kutama kuuraya jinja riya. Kusiyapo, iyena wakapa vaIziraeri mukana wo kuti vakhombije kuti vaida kuva ku divi rake. (Exodo 32:14) Mosi paakavona kuti vandhu vaikhuwa, veciimba no kutamba pamberi po cithombi ciya, iyena wakaciphwanya wo cikwiya-kwiya coita bukuta. Perepo iyena wakakhuwa eciti: ‘Ndiani ari ku divi ra Jehovha? Ngaaviye kwandiri!’ Zve ‘vaRevhi vese vakaungana kwaari’ Mosi.—Exodo 32:17-20, 26, Shanduro yeNyika Itsva.

¹⁶ Pikija Aroni wainga wakaita thoyo ro goridhi, iyena wakakhauya zve pamwepo no vaRevhi vamweni, vakasana kuva ku divi ra Jehovha. Vagondeki ava vakajekesa kamare kuti avacaida kuva ku divi ro vashaishi. Uku kwainga kukheta ko ungwaru, ngo kuti pa njiku yozvakaitikaro, mazana o vakanamataya thoyo ro goridhi vakafa. Asi vaya vainga ku divi ra Jehovha vakapona zve Mwari wakagondisa kuvakomborera.—Exodo 32:27-29.

17. Tinojijenyi ngo zvakatara Pauro ngo pamusoro po thoyo ro goridhi?

¹⁷ Tinojijenyi? Mupostori Pauro wakananga kudari: ‘Izvi zvakava muezaniso kwatiri’ kuti titame kuva ‘vanonamata zvithombi.’ Pauro wakasanangura kuti zviitiko izvi ‘zvakatahwa kuti zvingwaje itusu tiri wari ku mugumo wo mugariro wo zviro. Ngo kudaro, wiya anorangarira kuti wakaima ngaangwarire kuti atame kuwa.’ (1 VaKorinto 10:6, 7, 11, 12, Shanduro yeNyika Itsva) Inga zvakagogomejera Pauro, pikija vaya vanonamata Jehovha vangaguma pa  kubatikana mukuita zvakashata. Vangarangarira kuti Jehovha aciri kuvatendera. Asi kuva basi mundhu anoda kuva shamwari ya Jehovha kana kunanga basi kuti wakagondeka kwaari, azvirevi kuti nguva jese zvokadi Jehovha anomutendera.—1 VaKorinto 10:1-5.

18. Zvicinyi zvaizoita kuti tisie Jehovha zve ngo wapi waizova muviyo wakona?

¹⁸ Mosi paakatama kubzuka ngo kukasika inga zvaivetehwa ngo vaIziraeri pa Dundhu ro Sinai, ivona vakathimwa-thimwa. Kudari mugariro uno wo zviro ukatama kupera ngo kukasika inga zvatinovetera, itusu tingatanga kuthimwa-thimwa. Tingatotanga kurangarira kuti kumbeji kunoshamaisa kwakagondisa Jehovha kuciri ndhambo maningi kana akuzokwanirisiki zve tototanga kusotesesa pa zvatinoda kusiyapo pa zvinoda Jehovha. Tikatama kungwarira, tingasiya Jehovha toita zviro zvaticikazivi kumborangarira kuti taizozviita.

19. Zvicinyi zvatinodikana kuceukija nguva jese zve ngenyi?

¹⁹ Jehovha anovetera kuti timuzwire ngo maitiro akaperera zve tinamate iyena basi. (Exodo 20:5) Ngenyi anotikumbira zvondhozvo? Ngo kuti anotida. Kudari tikatama kuita zvinoda Jehovha, tinonga teciita zvinoda Sathana zve tinozokhuvazika. Pauro wakananga kudari: “Amutendehwi kumwa mukheyo wa Tenji no mukheyo wa Sathana. Amutendehwivo kuhira pa dandiro ra Tenji no pa dandiro ra Sathana.”—1 VaKorinto 10:21.

20. Jehovha anotibesera kudini pikija patinonga taposa?

²⁰ Kaini, Soromona no vaIziraeri vakava no mukana wo kukhauya no kucinja mufambiro wavo. (Maitiro o Vapostori 3:19) Zvakajeka kuti, Jehovha aakasiki kusiya vandhu basi ngo kuti vaposa. Rangariranyi manera aakaregerera Aroni. Nyamasi uno, Jehovha anotipa ngwajo jo rudo kuti atijivirire kuti titame kuita zvakashata. Iyena anoshandisa Bhaibheri, mabhuku edu, no maKristu amweni. Patinonasa kupurutana ngwajo ja Jehovha, tingava no cokwadi co kuti iyena anozotiitira unyasha.

21. Tinodikana kuitenyi kugondeka kwedu kuna Jehovha kukaejwa?

²¹ Unyasha hucikatifaneri hwa Jehovha uno cinangwa. (2 VaKorinto 6:1) Unotipa mukana wo “kuregera maitiro akaxata no bziemuriro bzo nyika.” (Verenganyi Tito 2:11-14.) Mu mugariro uno wo zviro, nguva jese tinosongana no mugariro jinoeja kugondeka kwedu kuna Jehovha. Ivanyi makasunga kuramba muri ku divi ra Jehovha ngo maitiro akakwana zve ceujanyi kuti ndi Jehovha Mwari wenyu ‘wamunozothya no kuxandira’ zve ndiyena wamunodikana ‘kunamata.’—Deuteronòmio 10:20.