Kupfumbuhwa ko Muphukutu jo Kare
Matimbu o muphukutu jakapsa ku Ein Gedi, jakawanika mu gore 1970, ajicaiverengeka. Mucini onukhopari ngo 3-D wakapfumbhura kuti muphukutu uu uno divi ro bhuku ro VaLevi, kubatanijavo zina ra Mwari
MU GORE ro 1970, cikwata co vajiji vo zvomathere vainga vacishanda ku Ein Gedi, muthundhu umweni unowanika ku Iziraeri phedo no mumbiripiri mo Mar Morto ngo kumavira-zuva. Ivona vakawana muphukutu povainga vacica sinagoga iro rakapiswa pa kupwanywa ko dhorobha, mu makore 500 no 550 N.V.Y. Muphukutu uu wainga wakapsa zvokuti zvainesa kuverenga zvainga zvakatahwemo; azvicaikwanisika no kuupetenyura ngokuti waizomweka. Asi, ngo besero ro takawana kubvira ku mucini 3-D jinoshandisa uzivi hwo wari, takakwanisa kufunyungura muphukutu uu. Zve ngo besero ro porogarama imbza inowanika mu komputadhori (software) takakwanisa kuvona zvaitahwa mu muphukutu uwu.
Kupsakisisa uku, kwakakhombijenyi? Zvokadi kamare, muphukutu wiya wainga divi ro Bhaibheri. Mativi aro ainga no mavhesi manganani o divi ro kutanga ro bhuku ro VaLevi. Pa mavhesi ondhoo paiwanikavo zina ra Mwari ngo ciHebheru, vecishandisa Tetragrama. Zvinovoneka inga kuti muphukutu uwu, wakatahwa mu zana ro kutanga ro makore mbhera muzana ro cirongomuna ro makore. Izvi zvakaita kuti muphukutu uwu uve amwe matahwa o ciHebheru o kare akapfumbuhwa mu Matahwa o ciQumran. Kuti akhombije kusisira ko ciitiko ici Gil Zohar ari muzivisi wo masoko, wo The Jerusalem Post wakatara kuti: “Pacito pava no muphukutu wo ku Ein Gedi zve muphukutu wo VaLevi ucito wakwanisa kufununguhwa, painga pacino zviro zvaifaratari ko 2.000 zvo makore no muphukutu jo Mar Morto, pomwe no Códice ya Alepo, ijo jakatahwa mu makore 100 N.V.Y.” Mukuzwirana no vapsakisisi vamweni, muphukutu wakapetenuhwari vecishandisa zvimucini, unokhombija matahwa o vaMasoreti o Torah, “akanasa kungwarihwa pa zviuru no zviuru zvo makore zve kuposa ko vandhu vakamatararo akuzivi kucinja.”