MUSORO WO KUJIJA WO 21
Mucadocengejwa ngo “Uzivi hwo Nyika Ino”
“Ngokuti uzivi hwo nyika yedu ino, upenji pa nyasi pa Mwari.” —1 VAKORINTO 3:19.
NDUMBO 98 Matahwa Ese —Akafemehwa ndi Mwari
ZVATICAJIJA *
1. Bhaibheri rinotijijisenyi?
TIKAWANANA no zvineso zviri zvese, tinobudirira ngo kuti Jehovha, Mujijisi wedu Mukuru anotikhombija gwanja. (Isaia 30:20, 21) Izwi ra Mwari Bhaibheri, rinotipa zvese zvatinoda kuti tiite “munasi no kutojanira mabasa ese auxoni.” (2 Timoti 3:17) Tikapona mukuzwirana no zvinojijiswa ngo Bhaibheri, tinova no uzivi kupinda vese vanopona mukuzwirana no “uzivi hwo nyika yedu ino.”—1 VaKorinto 3:19; Nduyo 119:97-100.
2. Ticavonenyi pa musoro uno?
2 Inga zvaticavona, uzivi hwo nyika ino wakacijikira pa murangariro no zviito zvinomusa zvido zvakashata. Ngokudaro, azvizivi kureruka kuva takasiyana no vandhu vo nyika ino. Ngo iyo ndava, Bhaibheri rinotingwaja kudari: “Basopanyi, mucaitwa xoko yo ariwese, ngo majijisiro abiresi no okucengeja, o hwiru, anoteveja maponero o vandhu no o nyika yo pasi, aciripi a Kristu.” (VaKolosi 2:8) Pa musoro uno, ticavona kuti manyepo ondhoo agumisa kudini pa kutendwa ngo vandhu vazinji nyamasi uno. Ticavonazve kuti kuitisa kudini manyepo ondhoo ngoo upenji zve kuitisa kudini uzivi hwo Soko ra Mwari wakakhwirira kupinda uzivi hwo nyika ino.
CINJO NGO PAMUSORO PO MAVONERO O RUVATANO
3-4. Ngoyapi cinjo yakavepo ngo pamusoro po ruvatano yakavoneka ku Estadhus Unidhus kubvira mu gore ro 1900 kwenda ku 1930?
3 Pakutanga vandhu vazinji vaitenda kuti ruvatano waidikana kuitwa ngo vandhu vakacadha basi zve azvicainga zviro zvo kugara vecibhuisana ngo pamusoro pazvo. Asi, maitiro ondhoo akatanga kucinja zvoitoita kuti vandhu vacinje mavonero avo. Ngokudaro, kubvira mu gore ro 1900, vandhu ku Estadhus Unidhus vakacinja mavonero avo ngo pamusoro po ruvatano.
4 Mu gore ro 1930, vandhu vakatanga kucinja kamare mavonero avo ngo pamusoro po ruvatano. Mupsakisisi umweni wakananga kuti: “Firimi, ndumbo, novhera no zvimweni zvinotatijwa mu ndau jakasiyanana, zvinokhwijirija ruvatano.” Mu mukuvo wondhowo, matambire no masimirire aiitwa, aikhwijirija zvo ruvatano. Inga zvakanangwa ngo Bhaibheri ngo pamusoro po njiku jo kupejisira, zviri kunasa kuvoneka kamare kuti vandhu vari “kudisisa bzinodakaja muviri.”—5. Kubvira mu gore ro 1960, vandhu vazinji vakatanga kuva no mavonero api ngo pamusoro po ruvatano?
5 Kubvira mu gore ro 1960, zviro zvakadari inga kugara vese vacikazivi kucadha, kuvatana mwanarume no mwanarume kana mwanakaji no mwanakaji pomwe no kurambana zvaa zviro zvo njiku no njiku. Vandhu vazinji vanokhwijirija mabungaijo, vakatanga kutobesera mushovo uu wo ruvatano. Waro, ngowapi uri kuva muviyo wo kuita zvese izvi? Mwanakaji umweni wakatara kudari, izvi zviri kuita kuti mbhuri jiparajane, mubari arere ega vana, kuva no mazwiro o kuhwajihwa, kuvona zvoumitu mitu. Ku mwanakaji uu, zvese izvi zviri kuitika ngokuti vandhu avaripi “kureremeja ndhungamiro jatinopuwa ngo pamusoro po ruvatano.” Cimwenizve, zvese izvi zvinoita kuti vandhu vawane dhenda jinowanika ngo kuita ruvatano, inga SIDA. Izvi zvinokhombija kamare kuti uzivi hwo nyika iupenji.—2 Pedru 2:19.
6. Kuitisa kudini mavonero anoita nyika ruvatano anobesera mavonero a Sathana?
6 Mavonero anoita nyika ruvatano ndiona kamare anoda Sathana. Pacina kukana-kana, iyena anodakajihwa maningi paanovona vandhu vacitama kureremeja cipo cinobva kuna Mwari co mucadho. (VaEfeso 2:2) Kusiyapo zvondhozvo, Sathana anozviziva kuti vese vanoita zvo ruvatano avazowani upenyu ucingaperi.—1 VaKorinto 6:9, 10.
MAVONERO O BHAIBHERI NGO PAMUSORO PO RUVATANO
7-8. Ngenyi mavonero anoita Bhaibheri ruvatano aushoni kupinda mavonero o nyika?
7 Vandhu vanotendera uzivi hwo nyika ino, vanoshora ndhungamiro jo Bhaibheri ngo pamusoro po mufambiro. Ivona vangatonanga kudari: ‘Mwari wakatisika no zvido zvo vatano, waro ngenyi angativangirija kuti tingwarire zvido zvondhozvo?’ Mubvunjo uu wakacijikira pa murangariro wo kuti mundhu anodikana kuita zvese zvaanoda kuita. Asi, Bhaibheri rinonanga zvakasiyana. Irona rinotijijisa VaKolosi 3:5) Mukuengejera, Jehovha wakapa cipo co mucadho kuti mukaji no mwamuna vagutise zvido zvavo zvo vatano mu njira yakareremejeka. (1 VaKorinto 7:8, 9) Ruvatano paunoitwa ngo vandhu vakacadha, unovaita kuti vatame kuzvindhemba ngo muviyo jakashata jinovepo ngo kuita uhure.
kungwarira zvido zvondhozvo no manera atinganyisa zvido zvakashata. (8 Mukusiayana no uzivi hwo nyika, Bhaibheri rinokhwijirija mavonero aushoni ngo pamusoro po ruvatano. Irona rinonanga kuti ruvatano ungatoviisa mudakaro mukuru. (Mazwi Akangwara 5:18, 19) Asi irona rinotiubvunjazve kudari: “Muzive mwese kureremeja vakaji venyu [kana kujibata] ngo uceni no ureremejo hukuru; mucikajiregeri mu upombo, inga bzo vanoita vonyikanja vacikazivi kumuziva Mwari.”—1 VaTesalònika 4:4, 5.
9. (a) Kuitisa kudini vashandiri va Jehovha mu makore o 1900 kwenda ku 1930, vakabesereka ngo kutevera uzivi hwo Soko ra Mwari? (b) Mbhangiro yapi inoshanda yatinowana pana 1 Johani 2:15, 16? (c) Imundandanda wapi wo mufambiro jakashata unowanika pana VaRoma 1:24-27, waticikadikani kuva nawo?
9 Mukati mo makore o 1900 kwenda ku 1930, vashandiri va Jehovha avazivi kutendera kucengejwa ngo mavonero aiita vandhu “vacikapurukiri.” (VaEfeso 4:19) Ivona vakabatisisa ngo phedo ndhungamiro ja Jehovha. Murindiri wa 15 ya Maio wo 1926 mu cingezi, wakananga kudari: “Mwanarume no mwanakaji vanodikana kuva vakacena mu murangariro no zviito, maningi-ningi vaya vano zvihwa zvakasiyana.” Pikija no murangariro wakaposeka waivoneka mukuvo uwo, vashandiri va Jehovha vakaenderera mbheri vecitevera uzivi hwo mu Soko ra Mwari. (Verenganyi 1 Johani 2:15, 16.) Tinobongesera maningi ngo kuva no Bhaibheri kuitira kutitungamirira. Tinobongazve maningi ngokuti Jehovha ari kutipa zvokuha zvatinoda pa nguva kwayo kamare, zve izvo zvinotibesera kuti titame kucengejwa ngo zvinonangwa ngo uzivi hwo nyika ngo pamusoro po ruvatano. *—Verenganyi VaRoma 1:24-27.
KUCINJA MAVONERO NGO PAMUSORO PO KUJIDA
10-11. Mukuzwirana no zvinonangwa mu Bhaibheri zvicinyi zvaizoitika mu mazuva o kupejisira?
10 Bhaibheri rakananga kuti mu njiku jo kupejisira vandhu “vanozobzida.” (2 Timoti 3:1, 2) Ngokudaro, azvitikahamaji patinovona nyika icijijisa vandhu kuti vajide kupindirija mudida. Bhuku rimweni rinozwi encyclopedia rinonanga kuti mu gore ro 1970 “mabhuku aibhuya ngo pamusoro pokuti tingavisa kudini no upenyu unobudirira akaengejeka.” Amweni akona “aikhwindijira vandhu kuti vanase kujiziva ushoni, vanase kujida zve varambe vecijivona kuti vanosisira maningi kupinda vamweni.” Inga muezaniso, bhuku rimweni rakananga kudari: “Ivai no cido co kujivona kuti unosisira maningi kupinda vandhu vese.” Bhuku rondhoro rakanangazve kuti “gerejha rangu nga riya ro kuti ndinoita zvese zvandinoda no zvinozwirana no hana yangu.”
11 Makambozvizwa kareko here? Sathana wakakhohwesa Evha kuti aite zviro zvakafanana. Iyena wakananga kuti Evha waizoita ‘inga ndi Mwari, eciziva bzakanaka no bzakaxata.’ (Genesi 3:5) Nyamasi uno, vazinji vanojida maningi zvokuti avadi ari wese pikija ari Mwari, avabvunje ngozvapi zvakanaka no zvakashata. Inga muezaniso, murangariro wakadaro uri kuvoneka maningi pa mavonero anoita vandhu mucadho.
12. Nyika inovona kudini mucadho?
12 Bhaibheri rinojijisa kuti mwamuna no mukaji Genesi 2:24) Mukusiyana, vaya vanotevera uzivi hwo nyika ino vanokhwijirija mavonero akasiyana zve vanonanga kuti mundhu umwe nga umwe anodikana kushanda kuitira kudakara kwake. Bhuku rimweni rinobhuya ngo rurambano, rakati: “Pa muthimbha kana mucadho, vandhu vanoaja kunanga kuti ‘tinoparajana ngo kufa basi,’ wari vanocinja cigondiso ici ngo kunanga kuti, ‘mbhera kudisana kwedu kupere.’” Mavonero ari kuitwari mucadho, ari kuita kuti mucadho muzinji jipwanyike zve vandhu vazinji vari kuhwajihwa. Pacina kukana-kana, zvakajeka kamare kuti mavonero anoita nyika mucadho, upenji kamare.
vanodikana kureremejana no kureremeja mbhiko yavo yo mucadho. Irona rinovangisa varovorani kuti varambe vari vese, parinoti: “Ndibzo mwanarume anozosia baba na mai vake wozobatana no mukaji wake, vovaviri vanozova mundhu umwe.” (13. Ngorapi thangwe rimwe rinoitisa kuti Jehovha anyenye vandhu vanojikuja?
13 Bhaibheri rinoti: “Mundhu wese ano mwoyo wokujikuja anonyangajisa Jehovha.” (Mazwi Akangwara 16:5) Waro, ngenyi Jehovha anonyenya vandhu vanojikuja? Thangwe rimwe ngo ro kuti vandhu vanojivona inga vanosisira maningi zve voita kuti vamweni vajivonevo kudaro, vanoguma pa kujikuja inga ndi Sathana. Rangariranyi basi, Sathana anotenda kuti Jesu, wiya wakashandiswaya ndi Mwari kuti asike zviro zvese, waidikana kumugwadamira kuti amunamate! (Mateu 4:8, 9; VaKolosi 1:15, 16) Vandhu vanojida maningi vanojikhwohwesa kuti uzivi hwo nyika, upenji kuna Mwari.
MAVONERO O BHAIBHERI NGO PAMUSORO PO KUJIDA
14. Kuitisa kudini VaRoma 12:3 inotibesera kuti tive no mavonero akaezanana pa kujida kwedu?
14 Bhaibheri rinotibesera kuti tive no mavonero akaezanana pa manera atinojivona. Irona rinonangavo kuti tinodikana kujida mbhera pakati kuti. Jesu wakati: “Disai mudoni wako inga ndiwe wambhwine,” izvi zvaikhombija kuti azvizivi kushata kujida mbhera pakati kuti. (Mateu 19:19) Asi, Bhaibheri aritibvunji kuti tinodikana kurangarira kuti tinosisira maningi kupinda vamweni. Irona rinonanga kudari: “Mucaita ciricese ngo kuphikizana, nokuti kujikuja. Thivanyi mwoyo, mecivona vamweni inga vakuru.”—VaFilipi 2:3; verenganyi VaRoma 12:3.
15. Ngenyi munorangarira kuti mbhangiro yo Bhaibheri ngo pamusoro po kujida yakanaka?
15 Nyamasi uno, vandhu vazinji vanovoniwa inga vanoziva maningi, vanoshora mbhangiro yo Bhaibheri ngo pamusoro po kujida. Ivona vanonanga kuti kuvona vamweni inga vakuru kunozomuita kuti muvoniwe inga makaremba zve izvo zvinopa mukana kuti vamweni vamudheerere. Asi, ngowapi uri kuva muviyo wo murangariro unokwhijirijwari ngo nyika ya Sathana? Zvicinyi zvamuri kuvona? Vandhu vanojikuja vakadakara here? Vano mbhuri yakadakara here? Vano shamwari jokadi here? Kubvira pa zviya zvamunovona, icinyi cinoviisa muviyo wakanaka, kuteverera uzivi wo nyika ino kana uzivi unowanika mu Soko ra Mwari?
16-17. Tingabongesera ngo pamusoro penyi zve ngenyi?
16 Vese vanotevejera ndhungamiro jinovoniwa ngo nyika inga jakanaka, vakadari inga mundhu anokumbira kuziva gwanja ku mundhu acikarizivi. Jesu wakananga kudari ku “vazivi” vo mu nguva jake: “Mapofu anoperekeja mapofudoni. Bofu, rikaseseja bofudoni, ese anowira mu rindi.” (Mateu 15:14) Zvakajeka kamare kuti uzivi hwo nyika i upenji kuna Mwari.
17 Mbhangiro jo Bhaibheri nguva jese jinoshanda basi, irona ‘rinobesa kujijisa, kupangira, kufujura unyepi no kurebesa mu urungami.’ (2 Timoti 3:16) Tinobonga maningi Jehovha ngo ndhungamiro jese jaari kutipa ecishandisa sangano rake, kuti titame kucengejwa ngo uzivi hwo nyika ino! (VaEfeso 4:14) Zvokuha zvo umwari zvatinopuwa zvinotivangisa kuti titevere ndhungamiro jo Bhaibheri. Zvokadi kamare i cidakajiso kuva teciteveja uzivi kana ndhungamiro inothembeka yo Bhaibheri!
NDUMBO 54 “Nga Iri Gwanja”
^ ndim. 5 Musoro uno, unozovangisa rutendo wedu wo kuti Jehovha basi ndiyena angatipa ndhungamiriro jinothembeka. Ticavonazve kuti kuteveja uzivi hwo nyika kunoviisa muviyo jakashata, asi kuteveja uzivi uri mu Soko ra Mwari zvinotibesera kuti tive no upenyu wakanaka.
^ ndim. 9 Inga muezaniso, vonanyi bhuku rinozwi Mibvunzo Inobvunza Vechiduku—Mhinduro Dzinoshanda, Bhuku 1, mu zvipauko 24-26 pomwe no Bhuku 2 mu zvipauko 4-5.
^ ndim. 50 KUSANGANGUHWA KO PIKICA: Apa tiri kuvona, mukuvo unodakajisa wo varovorani ava vari zvapupu zva Jehovha. Mu gore ro 1960, ivona vari kucumaera masoko akanaka.
^ ndim. 52 KUSANGANGUHWA KO PIKICA: Mu gore ro 1980, mwamuna ari kutaja mukaji wake ari kuhwaja zve mwana wavo wokaji ari phedopo.
^ ndim. 54 KUSANGANGUHWA KO PIKICA: Tevere varovorani ava vari kusota pikica javo jo kare, vecidakajihwa ngo mukuvo wo vakapeja vecishandira Jehovha. Mwana wavo wakura, waanavo mbhuri yake ari pamwepo navo pa mukuvo uu.