1, 2. Cineso capi cakasotana na Jefeta pomwe no mwana wake wokaji?

KUTHIMWA-THIMWA ko kuvetera, kwapera. Musikane wogogoma akadakara kwenda koocungamija baba wake vari kubva ku hondo, zve ari kudakajihwa ngo kuti ivona vawina ngo maitiro anokahamaja. Kusiapo kudakara pamwepo no mwana wavo, uwo ari kuimba ecitamba, baba vaya, vomwesa gemezi ravo ro ku hondo zve vocema veciti: “Ihehe, mwana wangu! Wandiwisa pasi ngo bonezi!” Perapo vonanga magama akazocinja upenyu hwo mwana wake wokaji no kupeja zvese zvaaironga no kuvetera pa upenyu hwake hwo njiku ngo njiku. Asi pikija zvakadaro, acikakakaniji, iyena wopa mupinguro wakanaka, ecivangisa baba wake kuti waizoita mukuzwirana no mbhiko yovakaita. Magama ake ovonesa gonda rake rakakura. Iyena anothemba kuti zvese cinokumbira Jehovha kuti iyena aite, anonga ecida kugarika kwake. (Vat. 11:​34-37) Baba wake vodakajihwa maningi ngo kuziva kuti kujipira ko mwana pa kubesera mbhiko yavo kunoviisa kutendehwa ndi Jehovha.

² Jefeta pomwe no mwana wake wokaji uwo waithya Mwari vakanyinda no kuthemba makwanja a Jehovha o kuita zviro, pikija zvainga zvecinesa kuzviita. Ivona vaikhohwa kuti kudakajisa Mwari kwaisisira maningi azvinenyi zvicinyi zvaidikana kuti zviizve.

3. Muezaniso wa Jefeta no mwana wake wokaji ungatibesera kudini nyamasi uno?

³ Tinozviziva kuti nguva jese azvizivi kureruka kuramba wakagondeka kuna Jehovha. Zvokadi ngo zvokuti tinodikana kuti ‘tihwe kakurutu’ kuitira ‘gonda.’ (Juda 3, Baiberi Mazwi Akacena aMwari) Kuti tiwane besero pa kuita zvondhozvo, ngatende tivone zvineso zvakanyiswa ndi Jefeta no mwana wake wokaji. Vakakwanisisa kudini kuramba vakagondeka kuna Jehovha?

4, 5. (a) Mupango wapi wakapa Jehovha kuno vaIziraeri pavakanghwina mu Nyika yo Cipikihwa? (b) Mu kuzwirana na Nduyo 106, icinyi cakaitikita vaIziraeri ngo ndava yo kutama kwavo kuzwira?

⁴ Njiku ngo njiku, Jefeta no mwana wake wokaji vaikwanisa kuceukija muviyo jakashata jinoviiswa ngo kutama kugondeka kuna Jehovha. Ko makore ­anokhwedera kuita 300, ainga akadarika, vacete vavo vakapuwa mutemo wokupeja vahedheni vese vaigara mu Nyika yo Cipikihwa. (Dt. 7:​1-4) Kutama kuzvira ko vaIziraeri kwakaita kuti vatore makwanja o ushaishi o vaKanani, zvovaita kuti vawire mu murau wo kunamata zvithombe, mufambiro wakavora pomwe no zviito zvo uhure.​—Verenganyi Nduyo 106:34-39.

⁵ Inga muviyo, kupandukira kondhoko kwakaita kuti varambiwe ndi Jehovha; iyena aazivi kuzovabvikirazve. (Vat. 2:1-3, 11-15; Ndu. 106:40-43) Zvokadi, cakava cineso kuno mbhuri jaireremeja Mwari kuti jirambe jakagondeka kuna Jehovha mukati mo makore awo okunesa. Zvicinenyi hazvo, Bhaibheri rinonanga kuti kwainga no vandhu vakagondeka vakadari inga ndi Jefeta no mwana wake, Erikana, Ana pomwe na Samueri, avo vainga vakacunga kuramba vakatendehwa ndi Mwari.​—1 Sam. 1:20-28; 2:26.

6. Nyamasi uno, nyika iri kukwevejera vandhu kuti vaitenyi, zve itusu tinodikana kuitenyi?

⁶ Tiri kurarama mu nyika yo kuti vandhu vanorangarira no kuita zviro ngo njira yakaezana no yo vaKanani vo kare​—ivona vanokuja zvo ruvatano no ugevenga zve vanokhwijirija kudisisa upfumi hwo kunyama. Jehovha ari kutipa ngwajo yakajeka​—inga zvaakabvunjaya vaIziraeri​—kuti tijingwarire kuti titame kukwevejehwa ngo zviro izvi. Tinojijira kubva ku zvishaishi zvakaitwa ngo vaIziraeri here? (1 Kor. 10:6-11) Tinodikana kuvangisira kuti tibvise ciri cese mu upenyu hwedu cinokhombija murangariro wo vaKanani. (Rom. 12:2) Tiri kuva vakagondeka ngo kuvangisira kuita zvondhozvo here?

7. (a) Ukama hwa Jafeta hwakamuitirenyi? (b) Jefeta wakadavirisa kudini matajihwe aya?

⁷ Mu njiku ja Jefeta, kutama kuzwira ko vaIziraeri kwakaita kuti vagume pa kuva varanda vo vaFiristi no vaAmoni. (Vat. 10:7, 8) Asi, zvineso zva Jefeta azvicaibva basi ku vavengi, asi zvaibvavo ku hama jake no ku vatungamiriri vo mu Iziraeri. Ushanje no cizondo zvakaita kuti hama jake jimugogomere, jomurambisa utaka hwaaifanera kuwana ngo kuva kwake dangwe ro pamuzi. (Vat. 11:1-3) Jefeta aazivi kutendera kuti mugariro wavo wokushata mwoyo, uumbe mavonero ake. Kusiapo izvi, iyena aazivi kuvacungira ngo kutama kutendera cikumbiro co vakuru vo Iziraeri, co kuda kubesehwa, iyena wakaenda kovabesera. (Vat. 11:4-11) Cicinyi cakaita kuti Jefeta akhombijire kuva mwanarume wo kumujimu?

8, 9. (a) Zviambi zvapi zvo mu Mutemo wa Mosi zvokuti kangaije zvakabesera Jefeta? (b) Cicinyi caisisira maningi kuna Jefeta?

⁸ Jefeta aacainga basi muhwi wakavanga asi iyena waingavo mundhu waijija ngo pamusoro pa Mwari no vandhu vake. Ngo kunasa kwake ­kuziva ndhorovondho yo Iziraeri, Jefeta ­wakakwanisa kuva anokwanisa kuvona zvainga zvakarungama no zvakashata pa meso pa Jehovha. (Vat. 11:12-27) Zviambi zvo umwari zvainga mukati mo Mutemo wa Mosi, zvakaumba murangariro no mwoyo wa Jefeta. Iyena waiziva kuti Jehovha anonyenya mundhu anoviga bundhu zve Iyena anoda kuti vandhu vave no rudo umwe kuno umweni. Mutemo waijijisazve kuti mundhu aadikani kutama kutaja zvinodiwa zvo vamweni, pikija zvo wiya ari “mukorore” wake.​—Verenganyi Exodo 23:5; VaLevi 19:17, 18.

⁹ Muezaniso jo vandhu vakagondeka vakadari inga ndi Jasefa, uwo wakakhombija kuva no unyasha kuno hama jake, ijo ‘jakamunyenya’—​kangaije ngojakabesera Jefeta. (Gn. 37:4; 45:​4, 5) Kurangarijisisa muezaniso jondhojo kwakamubesera kuti akhete maitiro anodakajisa Jehovha. Mufambiro wo hama jake zvokadi kamare wakamukhungunya maningi, asi iyena aazivi kusiya kushandira Jehovha no vandhu Vake. (Vat. 11:9) Kuhwa kuitira kubvikira zina ra Jehovha kwaisisira maningi kuna Jefeta kupinda kuita mapope no vamweni. Iyena wakatema civaringo co kuva wakagondeka kuna Jehovha, kuitira kuviisa rugarisiko kuna iyena no kuna vamweni.​—Heb. 11:32, 33.

10. Tingatendera kudini kuti zviambi zvo umwari zvitibesere kuti tiite zviro mukuzwirana no ciKristu nyamasi uno?

¹⁰ Tinozotendera kuti muezaniso wa Jefeta upsase mwoyo wedu here? Kangaije takambovojwa mwoyo kana kushaisha kutajwa ngo hama jedu jo ciKristu. Kuna zvakadaro, atidikana kuregerera kuti zvineso zvitiimise kupinda musongano jo ciKristu kana kushandira Jehova zve kuva pamwepo no ungano nguva jese. Mukutevejera Jefeta, tinozotenderavo kuti zviambi zvo umwari zvibesere kunyisa mugariro jinonesa zve toramba tecibesera pa zvakanaka.​—Rom. 12:20, 21; Kol. 3:13.

11, 12. Jefeta wakaita mbhiko yapi, zve yaibatanijenyi?

¹¹ Jefeta waida kuti iyena abeswe ndi Mwari kuti asujunure va Israeri kubva munyara mo vaAmoni. Iyena wakapika kuna Jehovha kuti kudari akazowina hondo, iyena waizopekeja kuna Jehovha, ‘mupiro wokupiswa,’ uwo waizonga mundhu anotanga kubuda mumba make kuzomutandamija, apo paizonga ecivia kubva kuhondo. (Vat. 11:30, 31, BMMA) Mupiro uwo waibatanijenyi?

¹² Kuita mupiro wo kupisa vandhu i ciro cinonyangajisa Jehovha. Ngokudaro, zvakajeka kuti Jefeta aacaida kuita mupiro wo kupisa mundhu kamare. (Dt. 18:9, 10) Mu mutemo wa Mosi, mupiro wokupiswa waiitihwa Jehovha basi, ngo kudaro, zvinovoneka inga kuti Jefeta waida kupa mundhu kuti ashandire Mwari basi. Cigondiso ici caida kureva kuti mundhu wondhowo waizoshanda kwenda no kwenda mu tabhernake. Jehovha wakatendera cikumbiro cakaita Jefeta zve womukumborera ngo kumuita kuti abudirire, wonyisa no kuparaja vavengi. (Vat. 11:32, 33) Asi ndiani mundhu waizova ‘mupiro wokupiswa’ kuitira Mwari?

13, 14. Magama a Jefeta akatahwa pana Vatongi 11:35 anokhombijenyi ngo pamusoro po gonda rake?

¹³ Ceujanyi zvasananguhwa pakutanga ko musoro uno. Jefeta paakavia kubva ku hondo, wakavia kuzomutandamija ndi mwana wake umwe ega wokaji anodiwa! Wainga uri muejo. Kureva kuti iyena waizokwanirisa cigondiso cake zve wopekeja mwana wake wokaji kuti aende koshandira mu tabhernake upenyu wake hwese here?

¹⁴ Apawarizve, zviambi zvo umwari zvakapa ndungamiriro Jefeta kuti akwanise kusana ushoni. Kangaije iyena wakaceukija mazwi ari pana Exodo 23:​19, apo panonanga kuti vandhu va Mwari vaidikana kupa Jehovha zviro zvakanakisisa inga zvipo zve ngo mwoyo wese. Mutemo waikhombija kuti mundhu akandoita mbhiko, waidikana kuikwanirisa. Iwona waiti: “Kudari mundhu wakapikira [Jehovha] . . . , aabviri kupiduja izwi rake: bzese bzakabuda mu muromo make anozobziita.” (Bziv 30:3) Mukufanana no mugoneki Ana, uwo wokuti kangaije wakararama mu nguva imweyo naiyena, Jefeta waidikana kukwanirisa mbhiko yaakaita, pikija eciziva muviyo waizoveyo kwaari no kuno mwana wake wokaji. Iyena aacainga no mwana umweni, mwana wake wokaji wainga iyena ega basi waaivetera kuti azove no mwana waizongwariravo ndhaka yake mu Iziraeri. (Vat. 11:34) Zvicinenyi hazvo, pana Vatongi 11:35 panopejisira ngo magama aya a Jefeta eciti: “Ndakapikira [Jehovha] Mwari, andibviri kuhwirira sure.” Kugondeka kwake, pikija paidiwa kuti apire ciro cinosisira maningi kwakamuvisira kutendehwa ndi Mwari pomwe no makomborero. Imwimwivo keni, mwaizokhetavo kuita zvondhozvo here?

15. Mbhiko yapi yakaitwa ngo uzinji hwedu, zve tingatatijisa kudini kuti takagondeka?

¹⁵ Patakapira upenyu hwedu kuna Jehovha, itusu takapika kuti tinozoita kuda kwake pa zvese kamare. Taiziva kuti kurarama mukuzwirana no cigondiso condhoco zvaikumbira kuti tidire pamutivi zvido zvedu. Asi, cido cedu cinova pa muejo patinokumbira kuita zviro zvo kuti pa kutanga andizvopi zvataida kuita. Asi patinoita zvondhozvo zve todira pamutivi zvido zvedu ngo kuda kushandira Jehovha, tinovonesa kuva vakagondeka. Makomborero atinozowana anopinda zvatakasiya wea, zvokuti kangaije zvakanesa kusiya. (Mal. 3:10) Asi tingati kudini ngo pamusoro po mwana wokaji wa Jefeta?

16. Mwana wokaji wa Jefeta wakadavirisa kudini cigondiso ca baba wake? (Vonanyi pikica yo kutanga.)

¹⁶ Kangaije azvicaizova zvakareruka kuno mwana wa Jefeta kudaviravo muviyo jaizoviiswa ngo mbhiko yakaita baba wake. Mbhiko yavo yainga yakasiyana no yakaita Ana, yo kupekeja mwana wake Samueri kuti ashandire mu tabhernake inga Munaziri. (1 Sam. 1:11) ­Munaziri watendehwa kurovora wova no mbhuri. Asi mwana wokaji wa Jefeta waidikana kuva ‘mupiro wokupiswa’; iyena waidikana kutendera kusiya pamutivi mudakaro unoviiswa ngo kuva no mbhuri. (Vat. 11:​37-40) Ngo kuva kwake mwana wo mutungamiriri mukuru wainga akabudirira ku hondo, iyena kangaije waizorovohwa ngo mwanarume anosisira maningi mu Iziraeri. Asi wari, wainga waamushandirivo hake wo mu tabhernake. Musikane uwu wakadavirisa kudini? Iyena wakhombija kuti waidira basa ra Jehovha pa kutanga ngo kunanga kudari: “Baba wangu, makaita mbhiko kuna [Jehovha] Mwari. Ndiitirenyi bzomakapikira.” (Vat. 11:36) Iyena wakasiya pa mutivi cido cake co cibarihwe co kuva no mwamuna pomwe no vana, ngo kuda kukhwijirija kunamata kokadi-kadi. Tingatevejeresavo kudini mujimu wake wo kujipira?

17. (a) Tingatevejeresa kudini gonda ra Jefeta no mwana wake wokaji? (b) Masoko anowanika pana Vaheberi 6:​10-​12 zvinomuvangisa kudini kuti mukhombije mujimu wo kujipira?

¹⁷ Mazana o majaha no vasikane o ciKristu ari kusiya pa mutivi cido co kurovora kana kurovohwa no kuva no vana​—mbhera wari​—kuitira kuti ashandire Jehovha acikapingaijwi. Vasharuka vari kutora nguva yovaizopeja no vana kana vazukuru vavo veciishandisa pa kubesera pa basa ro umwari ro kuvaka kana kwenda ku Cikora co Vabvangeri vo Umambo zve kushanda ku ndau inodiwa maningi vacumaeri vo Umambo. Vamweni vanodira pa mutivi shwiro javo kuti vatore rutivi mu fafanya yo kucumaera mu mukuvo wo Cirangarijo. Basa iri ro mwoyo wese rinodakajisa Jehovha, uwo acikazombokanganwizve basa ravo pomwe no rudo hwovanomukhombijira. (Verenganyi Vaheberi 6:10-12.) Zvinokwanisika kwamuri kusiya pamutivi zvido zvenyu zvimweni kuitira kushandira Jehovha zvakakwana here?

18, 19. Tajijenyi ngo ndhorondho yo mu Bhaibheri ngo pamusoro pa Jefeta no mwana wake wokaji, zve tingavatevejeresa kudini?

¹⁸ Pikija upenyu hwa Jefeta hwainga wakazara ngo zvineso, iyena wakatendera kuti murangariro wa Jehovha umutungamirire muzvaaikheta kuita mu upenyu hwake. Iyena wakaramba kukwevejehwa ngo nyika yaimutendeneja. Kuvojwa mwoyo ngo vamweni akuzivi kukwanisa kurembesa civaringo cake co kuramba akagondeka. Cido cake co kuzvipira kubatanijavo no mwana wake wokaji cakamuviisira makomborero, vovaviri pavainga vecishandiswa ndi Jehovha pa kukhwijirija kunamata ko cokwadi. Pa nguva yo kuti vazinji vakasiya kuzwira mutemo ja Mwari, Jefeta no mwana wake vakaramba vakajibatisisa.

¹⁹ Bhaibheri rinotivangisa kuti ‘titeveje vaya vanonakira utaka hwakagondeswa.’ (Heb. 6:12) Ngatitevejere Jefeta no mwana wake wokaji ngo kurarama mukuzwirana no cokwadi cinosisira maningi cavakagogomejera mu upenyu hwavo, cokuti: Kuva wakagondeka kunoita kuti uve unotendehwa ndi Mwari.