1. Ngoyapi mbhangiro yakapa mupostori Pedhru ku Makristu o muzana ro kutanga? Ngenyi mbhangiro yondhoyo yaivoneka inga icikashandi?

AZVINENYI dangani tino vetero yo kwenda kudenga kana yo kupona pasi pano, tese tingabesereka ngo kuvona mbhangiro yakapa mupostori Pedhru ku Makristu okuzojwa o muzana ro kutanga ro makore. Iyena wakati: “Inga zvamakadanijwa ngo wakacena, ivanyi vakacena mu mufambiro wenyu wese, ngo kuti zvakatahwa kuti: “Ivanyi vakacena ngo kuti inini ndakacena.”” (1 Pedhru 1:15, 16) Ngo magama aya, itusu tinojija kuti tingatevejera Jehovha, uwo ari muezaniso mukuru wo uceni. Itusu tingava uye tinodikana kuva vakacena mu mufambiro wedu. Izvi zvingavoneka inga kuti azvikwanisiki, zvecivoneka kuti tiri vandhu vacizivi kukwana. Pedhru pacake wakaita zvishaishi zvakawanda maningi, asi muezaniso wake unokhombija kuti tingava vandhu “vakacena.”

2. Ngojapi muvhunjo jatinozodavira pa musoro uwu?

² Pa musoro uwu, tinozodavira muvhunjo jinoteverari: Zvinorevenyi kuva wakacena? Ngozvapi zvinojijiswa ngo Bhaibheri ngo pamusoro po uceni hwa Jehovha? Tingaitisa kudini kuti tive vakacena mu mufambiro wedu? Kuva kwedu takacena kwakabatana papi no ushamwari hwedu na Jehovha?

3. Vandhu vazinji vanorangarira kuti mundhu wakacena, mundhu wakadini? Asi ngo kwapi kwatingawana masoko okadi?

³ Vandhu vamweni pavanorangarira ngo mundhu wakacena, ivona vanorangarira mundhu acikaseki-seki kana acikaiti mushekenyera no anosimira nguvo jo magerejha. Asi izvi andizvopi. Jehovha, uwo wakacena, anosananguhwa ngo Bhaibheri inga “Mwari wakadakara.” (1 Timoti 1:11) Vese vanomunamata, vanonangwa kuti “vanomucena” kana kuti vakadakara. (Nduyo 144:15) Jesu wakashora vaya vaisimira nguvo jakasiana no kuda kujivonesa kuti vakarungama pa meso po vandhu. (Mateu 6:1; Marko 12:38) Makristu ocokwadi, anoziva kuti  kuva vakacena kunorevenyi ngo kuvona zviya zvinonanga Bhaibheri. Tinoziva kuti Mwari anotida maningi. Iyena aatikumbiri kuti tiite zviro zvaanoziva kuti atikwanisi kuzviita. Ngo kudaro, Jehovha paanotivhunja kuti “ivanyi vakacena,” tinova no cokwadi co kuti izvi zvinokwanisika. Asi ticito tava vandhu vakacena mu mufambiro wedu, tinodikana kuzwisisa kuti kucena kunorevenyi.

4. Gama ro kuti “kucena” rinoda kurevenyi?

⁴ Zvinorevenyi kuva wakacena? Mu Bhaibheri, gama ro kuti “kucena” rinoreva kuva no mufambiro waushoni kana kuva wakacena mu zvokunamata. Gama iri ringarevazve kuva ku divi ro vaya vanoshandira Mwari. Ngo magama amweni, itusu tinozovoniwa kuva vakacena kudari tikava no mufambiro wakanaka, tonamata Jehovha mu njira yaanotendera no kuva no ushamwari hwo phedo naye. Jehovha wakacena kamare mukuperera, asi tinoshamaisika maningi ngo kuti pikija itusu ticikazivi kukwana, iyena anoda kuva no ushamwari hwo phedo na itusu.

5. Ngozvapi zvatingajija ngo pamusoro pa Jehovha kuvha ku ngirozi jakagondeka?

⁵ Jehovha wakacena pa zvese zvaanoita. Tinokwanisa kuvona izvi ngo zvakanangwa ngo Maserafim, ngirozi jiri phedo no dendemaro rake ro Umambo. Jimweni jakona jakananga kudari: “Wokucena, wokucena, wokucena ndi Tenji wo simba rese.” (Isaia 6:3) Ngirozi iji jinokwanisa kuva no ushamwari hwo phedo na Mwari wajo, uwo wakacena ngo kuti ijona, jakacenavo. Ngo kudaro, ndau yese inogumiwa ngo ngirozi yecinanga masoko pasi pano, inova yakacena. Izvi ndizvona zvakaitika Mosi paainga pa fusi rinobwaka.—Exodo 3:2-5; Joxwa 5:15.

6-7. (a) Mukuzwirana na Exodo 15:1, 11, Mosi wakakhombijisa kudini kuti Mwari wakacena? (b) Ngozvapi zvaiceukija Vaiziraeri kuti Mwari wakacena? (Vonanyi foto yo pakapa.)

⁶ Mosi paakapera kutungamirira Vaiziraeri kuti vaambuke jombe rokupsuka, iyena wakavavhunja kuti Mwari wavo Jehovha, wakacena. (Verenganyi Exodo 15:1, 11.) Mufambiro wo vaya vainamata zvimwari zvo ku Ejipita wainga ucizivi kucena. Ndizvonavo zvondhozvo no vaya vainamata zvimwari zvo Vakhanani. Manamatiro avo, aibatanija kupira vana ku zvimwari zvomanyepo no kuita zvovatano. (VaLevi 18:3, 4, 21-24; Deuteronòmio 18:9, 10) Mukusiyana, Jehovha aacaizokumbira kuti vanamati vake vaite zviro zvakashata. Iyena wakacena kamare mukuperera. Izvi zvainasa kujekeswa kamare ngo masoko aiwanika pa ruva ro ndarama rainga pa dhuku ro mupiri mukuru. Masoko aitahwa pa ruva iri, ainanga kudari: “Rakacenesehwa Tenji Mwari.”—Exodo 28:36-38.

⁷ Masoko ainga pa ruva iri ro ndarama aikhohwesa vandhu vese kuti Jehovha wakacena kamare. Waro, tingati kudini ngo pamusoro po Muiziraeri wainga acikakwanisi kuvona ruva iri ro ndarama ngo kuti aacaikhwederera mupiri mukuru? Kunanga kuti mundhu uu wairuza masoko aya anosisira maningi here? Haiwa! Vaiziraeri vese vaizwa masoko aya mutemo powaiverengwa pamberi po vanarume, vanakaji no vana vadoko. (Deuteronòmio 31:9-12) Kudari nomainga pondhopo, maizozwa masoko akadari inga aya: “Ndini Tenji Mwari wenyu . . . makaita vacena, ngo kuti ndini wakacena.”—VaLevi 11:44, 45; 20:7, 26.

8. Ngozvapi zvatinojija kuvha pa VaLevi 19:2 no 1 Pedhru 1:14-16?

⁸ Wari, ngatende tivone kuti ngocapi cakananga Jehovha, caidikana kuverengwa ngo Vaiziraeri vese cinowanika pana VaLevi 19:2. Jehovha wakati kuna Mosi: “Bvunjai gungano  rese ro vaIsraeli kuti: Itanyi vakacena, ngokuti inini, Tenji Mwari wenyu, ndiri wakacena.” Zvingaita kuti Pedhru wakanokora magama anowanika pa vhesi iyi, paakavhunja Makristu kudari: “Ivanyi vakacena.” (Verenganyi 1 Pedhru 1:14-16.) Itusu atiripi kutungamirihwa ngo Mutemo wa Mosi. Asi, zvakatahwari ndi Pedhru zvinovonesa kuti tingajija zviri zvese kuvha ku zvakatahwari pana VaLevi 19:2, zvokuti, Jehovha wakacena. Vaya vanomuda, vanodikana kuva vakacena. Izvi ndizvonadi kamare, azvinenyi kuti tino vetero yo kupona kudenga kana mu paradhiso pasi pano.—1 Pedhru 1:4; 2 Pedhru 3:13.

9. Tinobesereka kudini ngo kuvona zvakatahwa mu bhuku ra VaLevi cipauko 19?

⁹ Zvecivoneka kuti tinoda kudakajisa Mwari wedu wakacena, itusu tinodikana kujijira kuti tingaitisa kudini kuti tive vandhu vakacena. Jehovha wakatipa mazano amweni angatibesera manera atingazviita ndiwona. Tinowana mazano aya mu bhuku ra VaLevi cipauko 19. Mujiji umweni wo Cihebheru anodanwa Markus Kharicii wakatara kuti: “Zvingaita kuti ici, cipauko cinosisira maningi co bhuku ro Varevhi. Zvingaitazve kuti iri, ibhuku rinosisira maningi pa mabhuku mashanu o kutanga o Bhaibheri.” Ngatende tivone mavhesi manganani o cipauko ici, ano zvijijo zvinosisira maningi zvatingashandisa mu upenyu hwedu hwo njiku no njiku. Patinonga teciita kudaro, ngaticeukije kuti zvijijo izvi zvinotanga ngo magama o kuti: “Itanyi vakacena.”

10-11. VaLevi 19:3, inotivhunja kuti tinodikana kuitenyi? Ngenyi zvondhozvo zvinosisira?

¹⁰ Paakapera kunanga kuti Vaiziraeri vanodikana kuva vakacena, Jehovha wakaengejera eciti: “Imwimwi mwese munozoreremeja baba wenyu na mai wenyu . . . Ndini Tenji Mwari wenyu.”—VaLevi 19:2, 3.

¹¹ Zvakajeka kuti zvinosisira maningi kuzwira ndhungamiriro ya Mwari, yo kureremeja vabari vedu. Ceukijanyi kuti ngozvapi zvakananga Jesu, mwanarume umweni paakavia komuvhunjisa kudari: “Ngo zvapi zvakanaka zvandinodikana kuita kuti ndiwane upenyu hucikaperi?” Divi ro mupinguro wa Jesu, rainga ro kuti mwanarume uu waidikana kureremeja  baba na mai wake. (Mateu 19:16-19) Jesu wakashora Vafarisi no Vatari ngo kuti ivona avacaida kutaja vabari vavo. Ngo kuita kudaro, ivona vaiita “kuti soko ra Mwari ritame kushanda.” (Mateu 15:3-6) “Soko ra Mwari” raibatanija mutemo mushanu, pa gumi ro mutemo jatinoverenga pa bhuku ro VaLevi 19:3. (Exodo 20:12) Tinophindazve, ndhungamiriro inowanika pana VaLevi 19:3, yokuti tinodikana kureremeja baba na mai wedu, inovia pasure po magama aya: “Itanyi vakacena, ngokuti inini, Tenji Mwari wenyu, ndiri wakacena.”

12. Mukuzwirana no ndhungamiriro inowanika pana VaLevi 19:3, ngowapi muvhunjo watinodikana kujiita?

¹² Patinorangarira ngo pamusoro po mupango wa Jehovha wo kureremeja vabari vedu, tingajivhunjisa kudari: ‘Ndiri kureremeja vabari vangu here?’ Kudari mukavona kuti munodikana kuita zvizinji kupinda zvomaiita kare, itisanyi nane kuvhira wari. Atikwanisi kucinja zvotakaita kare, asi tingakwanisa kuitisa nane wari kuti tipeje nguva yakawanda no vabari vedu no kuvabesera. Kangaije mungaita nasiriro kuti mupeje nguva yakawanda naivona. Tingati kudini ngo kuvapa zvavanoda kudivi ro kunyama, ro umwari no mu mazwiro? Kudari tikaita kudaro, tinonga tecitevejera ndhungamiriro inowanika pana VaLevi 19:3.

13. (a) Ngoyapi mbhangiro imweni yatinowana pana VaLevi 19:3? (b) Nyamasi uno, tingatevejeresa kudini muezaniso wa Jesu inga zvakatahwa pana Ruka 4:16-18?

¹³ VaLevi 19:3 inotijijisa ciro cimweni ngo pamusoro po kuva vakacena. Iyona inonanga ngo pamusoro po kungwarira Sabudu. Makristu aaripi pasi po Mutemo uu. Ngo kudaro atidikani kungwarira Masabudu o sumana ngo sumana. Pikija zvakadaro, tingajija zvakawanda ngo kungwarira Sabudu kwaiita Vaiziraeri no kuvona manera ovaibesereka ngo kuita zvondhozvo. Sabudu yainga njiku yokuzorora kuti Vaiziraeri vabatikane pa zviro zvokunamata. * Izvi ndizvona zvaiitisa kuti mu njiku yo Sabudu, Jesu aende ku sinagoga ro dhorobha ro nyika yake kuti averenge Soko ra Mwari. (Exodo 31:12-15; verenganyi Ruka 4:16-18.) Mupango wa Mwari unowanika pana VaLevi 19:3 wo ‘kungwarira masabudu ake,’ unodikana kutindundira kuti tipeje nguva yakati-kuti njiku no njiku, tecibatikana mu zviro zvokunamata. Muri kuvona kuti munodikana kuita cinjo iri yese kuti muzwire mupango uu? Kudari mukapsaka nguva kuti munamate Jehovha, imwimwi munozova no ushamwari hwo phedo naiyena, zviro zvinosisira maningi kuti muve mundhu wakacena.

14. Ngocapi cokwadi cinosisira maningi cakaphindhwa mu bhuku ra VaLevi cipauko 19?

¹⁴ VaLevi cipauko 19 cinophinda cokwadi cinosisira maningi cingatibesera kuti tirambe tiri vandhu vakacena. Vhesi yo 4 inopejisira ngo magama aya: “Ndini Tenji Mwari Wenyu.” Magama aya, anowanika vhaza jinokwana kuita gumi na tandhatu mu cipauko ici. Izvi zvinoticeukija mupango wokutanga wo kuti: “Inini ndini Tenji Mwari wako . . . ucazova no bzvimwari bzvimweni kunja kwangu.” (Exodo 20:2, 3) Mukristu wese anoda kuva wakacena, anodikana kuva no cokwadi co kuti, apana ciri cese kana ari wese hake angava anosisira maningi kupinda ushamwari hwake na Jehovha. Zvecivoneka kuti itusu tiri Zvapupu zva Jehovha, tatema civaringo cokutama kuita ciri cese haco cingashoresa zina rake rakacena.—VaLevi 19:12; Isaia 57:15.

15. Mavhesi anowanika mu bhuku ra VaLevi cipauko 19 anobhuya ngo pamusoro po mupiro, anotindundira kuti tiitenyi?

 ¹⁵ Vaiziraeri vaizovonesa kuti ivona vaitendera Jehovha inga Mwari wavo, ngo kuzwira mutemo jake. VaLevi 18:4 inoti: “Asi munozoteveja matongero angu, mozongwarira mutemo yangu, mozofamba ndiyona. Ndini Tenji Mwari wenyu.” Cipauko 19 cinonangazve ‘mutemo’ munganani jakapuwa Vaiziraeri. Inga muezaniso, vhesi 5-8, 21, 22, jinonanga manera aidikana kuithwa mupiro jo zvinyama. Vaiziraeri vaidikana kuita mupiro iji, mu njira yo kuti ajicaizopsipisa “uceni hwa Tenji Mwari.” Kuverenga vhesi iji, kunodikana kutiita kuti tide kudakajisa Jehovha no kumupa mupiro jinomudakajisa inga zvatinovhunjwa pana Vahebheru 13:15.

16. Ngoyapi ndhungamiriro yatinowana pana VaLevi 19, inoticeukija ngo musiyano wo vaya vanoshandira Mwari no vaya vacikamushandiri?

¹⁶ Kuti tive vakacena, tinodikana kuva takasiana no vaya vacikashandiri Mwari. Izvi zvinganesa maningi. Nguva jimweni, vadoni vedu vokucikora, vo kubasa, vopaukama hwedu vacikanamati Jehovha, vangativangirija kuti tiite mabasa angatiphingaija pakunamata Jehovha munjira yotaida. Pavanoita zvondhozvo, tinodikana kutema civaringo cinosisira maningi. Ngozvapi zvingatibesera kuti titeme civaringo caushoni? Vonanyi ndhungamiriro inosisira maningi yatinowana pa VaLevi 19:19, divi rayo rinoti: “Ucadosimira nguvo yo mufumbo muviri.” Mutemo uu waibesera Vaiziraeri kuti vave vakasiyana no majinja aivatendeneja. Nyamasi uno, Makristu aaripi pasi po mutemo uu. Makristu aarambiswi kusimira nguvo jakaithwa ngo zviro zvakasiyana-siyana. Asi itusu, tinoramba kuezana no vandhu vanozvitendhwa no zviito zvicikazwirani no zvinojijiswa ngo Bhaibheri, pikija vandhuvo vadoni vedu vokucikora, vokubasa kana ukama. Zvokadi kamare, itusu tinoda ukama hwedu. Tinodavo kukhombija rudo kuno vocigarisano vedu. Asi tinoda kutema zvivaringo zvinokhombija kuti tinoda kuzwira Jehovha. Pikija izvona zvinonga zvakasiyana no zvivaringo zvinotemwa ngo vandhu vakatitendeneja. Izvi zvinosisira maningi ngo kuti kudari tecida kuva vandhu vakacena, tinodikana kuva ku divi ra Mwari.—2 VaKorinte 6:14-16; 1 Pedhru 4:3, 4.

17-18. Cijijo capi cinosisira catinowana pana VaLevi 19:23-25?

¹⁷ Magama o kuti “ndini Tenji Mwari wenyu,” aibesera Vaiziraeri kuti vadire ushamwari hwavo na Jehovha pakutanga mu upenyu hwavo. Vaizozviitisa kudini? VaLevi 19:23-25 inokhombija njira imwe yovaizviita ndiyona. (Verenganyi.) Vonanyi kuti magama aya aizorevenyi  kuno Vaiziraeri pasure pokunghwina mu Nyika yo Cipikihwa. Kudari mundhu akasima muti unobara mucero kuti ahe, iyena aacaivhira kuha mucero wo muti uu ko makore matatu. Pagore ro cirongomuna, mucero iyi yaizoshandiswa mu nyumba ya Mwari. Asi mune wo muti uu, waizotanga kuha mucero yo muti uwu mu gore ro cishanu. Mutemo uu, waibesera Vaiziraeri kuti vazwisise kuti avacaidikana kudira zviro zvavo pa ndau yokutanga. Jehovha waida kuti ivona vathembe kuti iyena waizovapa zvavaida mu upenyu hwavo no kudira zvokunamata pa ndau yo kutanga mu upenyu hwavo. Iyena waizova no cokwadi co kuti ivona vano zviro zvinokwana kuti vahe. Jehovha wakavavangisa kuti vape zvipo ngo mwoyo wese, mu nyumba yake, yainga iri ndau yovaimunamatira.

¹⁸ Magama anowanika pana VaLevi 19:23-25, anoticeukija magama a Jesu o pa Hurukuro yake yo pa Dundhu. Iyena wakati: “Mucathimwa-thimwa ngo pamusoro po upenyu hwenyu; kuti munozohenyi kana munozomwenyi.” Iyena wakaengejera eciti: “Baba wenyu vo kumatenga vanoziva kuti munozvida zvese izvi.” Mwari anozotipa zvatinoda inga zvaanoita no shiri. (Mateu 6:25, 26, 32) Tinodikana kuthemba Jehovha kuti iyena anozotipa zvese zvatinoda. Patinopa murombo ‘cipo,’ tinodikana kuzviita ngo cifise-fise. Cimwenizve, tinodakara maningi patinobesera ngo ciri cese catinaco dhispeza jo mu ungano. Jehovha anovona kukova kwatinoita kuti tibesere kunamata kwatinomuita. Iyena anozotipfupa ndizvona. (Mateu 6:2-4) Patinokova, itusu tinokhombija kuti tazwisisa zvotajija mu bhuku ra VaLevi 19:23-25.

19. Mabesereka kudini ngo kuvona mativi aya o bhuku ro Varevhi?

¹⁹ Itusu tavona mativi manganani basi o bhuku ra VaLevi cipauko 19. Mativi aya anotibesera kuti tingaitisa kudini kuti tive inga ndi Mwari wedu wakacena. Patinomutevejera, tinovonesa kuti itusu tiri kueja ‘kuva vandhu vakacena mu mufambiro wedu wese.’ (1 Pedhru 1:15) Vandhu vazinji vacikashandiri Jehovha, vanokwanisa kuvona mufambiro wedu waushoni. Zvokadi kamare, izvi zvinoita kuti vamweni vakuje Jehovha. (1 Pedhru 2:12) Asi pano zviro zvizinji zvatingajija kuvha mu bhuku ra VaLevi cipauko 19. Musoro unotevera, unozobhuya ngo mavhesi amweni o cipauko ici, anozotibesera kuvona mativi amweni o upenyu hwedu atinodikana kuva “vakacena” inga zvakanangwa ndi Pedhru.