1. Tecirangarira ngo pamusoro pa Abhirahama, ngowapi muvhunjo watingajiita?

 VANDHU vazinji vakambozwa ngo pamusoro pa Abhirahama, asi vanoziva zvishoma ngo pamusoro pake. Asi itusu tinoziva zviro zvakawanda ngo pamusoro po vandhu vanobhuiwa mu Bhaibheri. Inga muezaniso, tinozviziva kuti Abhirahama wakadaninjwa inga “baba wo vandhu vese vano rutendo.” (Varoma 4:11) Kangaije mungajivhunjisa kudari: ‘Kureva kuti inini ndinokwanisavo kuva no rutendo wakavanga inga wa Abhirahama?’ Hina, izvi zvinokwanisika.

2. Ngenyi zvinosisira kujija ngo muezaniso wa Abhirahama? (Jakobo 2:​22, 23)

² Njira imwe ingatibesera kuti tive no rutendo wakadari inga wa Abhirahama, ngo yo kujijira muezaniso waakatisiira. Paakapera kuashira mutemo wa Mwari, Abhirahama wakathutha kwenda ndhambo kamare, pa makore akawanda wairarama mu matende, iyena waingazve wakanasiririka kuti apire mwana wake Izaki. Izvi zvese zvakavonesa kuti Abhirahama wainga no rutendo wakavanga maningi kuna Jehovha. Rutendo wa Abhirahama no mabasa ake zvakaita kuti Mwari amutendere no kuva shamwari yake. (Verenganyi Jakobo 2:​22, 23.) Jehovha anoda kuti tese tive shamwari jake. Ngo iyo ndava iyena wakafemera Pauro na Jakobo kuti vatare ngo muezaniso wa Abhirahama mu Bhaibheri. Mu cijijo ici, tiri kuda kuvona kuti cipauko 4 co bhuku ra Varoma no cipauko 2 ca Jakobo zvinotijijisenyi ngo pamusoro pa Abhirahama. Mu zvipauko zviviri izvi, tinoverenga zviro zvinosisira maningi ngo pamusoro pa Abhirahama.

3. Ngo yapi vhesi yo Bhaibheri yakanangwa ndi Jakobo na Pauro?

³ Pauro kubatanija na Jakobo, vakabhuya ngo pamusoro po masoko anowanika pa bhuku ra Genesi 15:​6, panoti: “Abhirama  wakatenda Jehovha, wonangwa kuti mururami.” Kuna Jehovha, mundhu wakarurama ndi wiya anoita kuda kwake no kumudakajisa. Zvinodakajisa maningi kuziva kuti vandhu vacikazivi kukwana inga ndhusu, tingavoniwa ndi Mwari inga vandhu vakarurama. Imwimwi amucaizodakarira kuti Jehovha anangevo kudaro ngo pamusoro penyu? Asi kuti izvi zvikwanisike, wari ngatende tivone kuti ngenyi Jehovha wakadaninja Abhirahama inga mururami, no kuvonazve kuti ngozvapi zvatinodikana kuita kuti Jehovha ativonevo kudaro.

4. Ngozvapi zvinophinga vandhu kuti vatame kuva vakarurama?

⁴ Mu karata yake ku Varoma, Pauro wakasanangura kuti vandhu vese vakashaisha. (Varoma 3:23) Waro zvingaitikisa kudini Mwari kuvona vandhu vamweni kuva varurami kuveni ivona vanoposa? Kuitira kubesera Makristu kuti azwisise fundo iri, Pauro wakasanangura ngo pamusoro pa Abhirahama.

5. Ngenyi Jehovha wakadaninja Abhirahama kuti wakarurama? (Varoma 4:​2, 4)

⁵ Jehovha wakananga kuti Abhirahama ndi mururami paainga ari kunyika yo Khanani. Ngenyi Jehovha wakananga kudaro? Kureva kuti iyena wakananga izvi ngo kuti Abhirahama waiverenga Mutemo wa Mosi ngo njira yakarungama? Andizvopi. (Varoma 4:13) Jinja ro Iziraeri rakapuwa Mutemo wa Mosi nopapera makore anokwana kuita 400 Jehovha paakananga kuti Abhirahama wainga mururami. Waro ngenyi Jehovha wakananga kuti Abhirahama wainga mururami? Jehovha wakatatija unyasha ucikafaneri kuna Abhirahama, womudaninja kuti mururami ngo ndava yo rutendo hwake.—Verenganyi Varoma 4:​2-4.

6. Zvingaitisa kudini kuti Jehovha adaninje mushaishi kuti wakarurama?

⁶ Pauro wakasanangura kuti mundhu paanova no rutendo kuna Mwari, ‘rutendo hwake unomuvonesa inga mururami.’ (Varoma 4:5) Pauro wakasanangurazve zvimweni eciti: “Inga zvakanangwavo ndi Dhavhidhi ngo pamusoro po mudakaro wo mundhu anonangwa ndi Mwari kuti mururami, pikija eciita zviro zvicikazwirani no mutemo, eciti: Vanodakara vaya vakaregerehwa kuposa kwavo, zvishaishi zvavo zvakafukijwa. Anodakara mundhu anokanganihwa cishaishi cake ndi Jehovha.” (Varoma 4:​6-8; Nduyo 32:1, 2) Mwari anoregerera zvishaishi zvo vaya vano mutenda. Iyena anoregerera kamare, aagari eciceukija zvishaishi zvo mundhuwo. Kwaari mundhu uwu wakarurama nokutizve aana uposi ngo ndava yo rutendo hwake.

7. Ngenyi tingananga kuti vashandiri va Jehovha vokare vainga vakarurama?

⁷ Ndizvona kuti Abhirahama, Dhavhidhi kubatanijavo no vashandiri vamweni vakagondeka va Jehovha vakadaninjwa kuti varurami. Pikija zvakadaro, ivona vainga vacikazivi kukwana, cimwenizve, ivona vaitoshaishavo asi ngo ndava yo rutendo wavainga navo, Jehovha wakavavona inga vacina uposi maningi-ningi kuezanisa no vaya vainga vacikamunamati. (Vaefeso 2:12) Mu karata yake ku Varoma, Pauro wakasanangura kuti kudari mecida kuva shamwari ja Mwari, munodikana kuva no rutendo. Mukuezana inga ndi Abhirahama na Dhavhidhi, itusuvo tikava no rutendo kuna Jehovha, tingavavo shamwari jake.

8-9. Ngoapi mavonero akashata ngo pamusoro po zvakatahwa ndi Pauro na Jakobo, ngenyi?

⁸ Ko makore akawanda, vatungamiriri vo zviyara vari kupsaka kuziva kuti ngocapi cinosisira maningi, rutendo kana kuti mabasa. Vamweni vanojijisa kuti kudari mecida kuponeswa, munodikana kutenda Jesu Kristu. Kangaije makambozwa vamweni vecinanga kudari:  “Tendanyi Jesu kuti muponeswe.” Vanamati vazinji vanotoshandisa magama a Pauro o kuti: ‘Mwari anoda ururami zvicinenyi hazvo no mabasa.’ (Varoma 4:6) Ngo divi rimweni, vamweni vangananga kuti imwimwi mungaponeswa kudari mukaita mabasa ese anovoniwa kuti anosisira maningi ngo ciyara kana mukaita zviro zvakanaka. Kangaije ivona vangatonanga masoko anowanika pana Jakobo 2:24 anoti: “Mundhu anonangwa mururami ngo mabasa, kuciripi ngo rutendo basi.”

⁹ Ngo ndava yo mavonero aya akasiyana-siyanari, vajiji vamweni vo Bhaibheri, vakaguma pa mbhejiso yo kuti Pauro na Jakobo vano mavonero akasiyana pavanobhuya ngo pamusoro po rutendo no mabasa. Mukuzwirana no manamatiro amweni Pauro waitenda kuti mundhu anodikana kuva no rutendo kuti akwanise kudakajisa Mwari. Jakobo waitenda kuti mundhu anodikana kuva no mabasa kuti akwanise kuita izvi. Mujiji umweni wakananga kudari: “Jakobo, wainga acikazwisisi kuti ngenyi Pauro wainanga kuti mundhu anodikana kuva no rutendo kuti ave wakarurama. Kunasa kunanga, Jakobo wainga acikatenderani no zvainangwari ndi Pauro.” Inga ndi Pauro kubatanijavo na Jakobo, vakatara zvavakafemehwa ndi Jehovha. (2 Timoti 3:16) Ngo kudaro, panodikana kuva no mathangwe anovonesa musiyano wo zvakanangwari ndi Jakobo na Pauro. Zvinowanika mu karata ya Pauro na Jakobo, zvinozotibesera kuzwisisa ushoni fundo iri.

10. Pauro waibhuya ngo pamusro po “mabasa” api? (Varoma 3:​21, 28) (Vonanyi foto.)

¹⁰ “Mabasa” api ainangwari ndi Pauro pana Varoma cipauko 3 na 4? Iyena wainanga maningi-ningi ngo pamusoro po ‘mabasa ainangwa ngo mutemo’ wa Mosi waakapuwa pa Dundhu ro Sinai. (Verengayi Varoma 3:​21, 28.) Zvinovoneka kuti pa mukuvo wa Pauro,  Makristu amweni o Cijudha, ainga no cineso co kutendera kuti Mutemo wa Mosi no mabasa aikumbihwa zvainga zvicikashandizve. Ngo iyo ndava Pauro wakabhuya ngo pamusoro po muezaniso wa Abhirahama kuitira kuvonesa kuti mundhu avoniwe inga wakarurama ndi Jehovha, azvifiri pa ‘mabasa o mutemo’ asi ngo rutendo. Izvi zvinodakajisa maningi ngokuti tikava no rutendo kuna Mwari na Jesu, tinozotendehwa ndi Mwari totovoniwa inga varurami.

11. Mushovo wapi wo “mabasa” akabhuiwa ndi Jakobo?

¹¹ Ngo divi rimweni, “mabasa” akanangwa ndi Jakobe pa cipauko co cipiri, asipi “mabasa anonangwa ngo mutemo” inga zvakanangwa ndi Pauro. Jakobo wainga ecinangira mabasa anodikana kuithwa ngo Makristu njiku ngo njiku. Mabasa aya ndiwona anovonesa kuti Mukristu ano rutendo kana kuti haiwa. Vonanyi muezaniso muviri jakashandiswa ndi Jakobo.

12. Jakobo wakasanangurisa kudini rubatano uripo ngo pamusoro po mabasa no rutendo? (Vonanyi foto.)

¹² Pa muezaniso wo kutanga, Jakobo wakananga kuti Makristu aadikani kuva no mukheto. Jakobo wakananga kuti Makristu anodikana kutaja vese mu njira yakafanana. Iyena wakasanangura shwiro yo mwanarume umweni wakataja ushoni mukhupuki, asi aazivi kutaja ushoni murombo. Jakobo wakavona kuti mwanarume wiya wainanga kuti wainga no rutendo asi zvaainga eciita zvainga zvicikavonesi zvaainangaro. (Jakobo 2:​1-5, 9) Pa muezaniso wo cipiri, Jakobo wakabhuya ngo ari wese wakavona imwe hama kana hambzaji icina zvo kusimira nee zvo kuha asi aazivi kumupekeja ciri cese. Pikija wakakhombija kuti wainga no rutendo asi zviito zvake azvicaivonesa kuti iyena wainga no rutendo. Ndizvona kamare zvakatahwari ndi Jakobo kuti “rutendo hukatama mabasa, hwakafa.”—Jakobo 2:​14-17.

13. Jakobo wakashandisa muezaniso wapi kuitira kutibesera kuti tinodikana kuva no mabasa no rutendo? (Jakobo 2:​25, 26)

 ¹³ Jakobo wakananga kuti Rahabhi imuezaniso wakanaka wo mundhu wakakhombija rutendo ngo mabasa. (Verengayi Jakobo 2:​25, 26.) Rahabhi wakazwa ngo pamusoro pa Jehovha nokutizve waizviziva kuti waibesera Vaiziraeri. (Joxwa 2:​9-11) Kuperapo wakatatija rutendo hwake ngo mabasa ngo kuviga vafei vaviri vo Iziraeri vainga vari pa ngozi yo kuraiwa. Ngo kudaro, mwanakaji uwu acikazivi kukwana waingari acikaripi mu Iziraeri, wakavoniwa inga mururami kudari inga Abhirahama wakavoniwavo inga mururami. Ngo kudaro, muezaniso wa Rahabhi unotibesera kuvona kuti rutendo hwedu unodikana kucijikira pa mabasa.

14. Ngenyi tingananga kuti zvakatahwa ndi Pauro na Jakobo azvizivi kusiyana?

¹⁴ Pauro na Jakobo, vaisanangura basi kubatana kuripo pa mabasa no rutendo. Asi mu njira jakasiyana-siyana, Pauro waivhunja Makristu o ku Judha kuti iwona aacaizokwanisa kutendehwa ndi Jehovha kudari no vaiita mabasa anonangwa basi ngo Mutemo wa Mosi. Jakobo wakananga kuti Makristu ese anodikana kutatija rutendo hwavo ngo kuitira zvakanaka vandhu vamweni.

15. Tingakhombijisa kudini rutendo hwedu ngo mabasa? (Vonanyi foto.)

¹⁵ Jehovha aacainangepi kuti kudari tecida kudaninjwa varurami, tinodikana kuita zvakafanana no zvakaithwa ndi Abhirahama. Kunasa kunanga, kuno njira jakasiyana-siayana jatingakhombija ndijona kuti tino rutendo ngo mabasa edu. Itusu tinganasa kuashira ushoni vapsa mu ungano, kubesera hama no hambzaji jiri kuhwisana no zvineso zvakasiyana-siyana no kutotaja ushoni vandhu vo pa mbhuri yedu. Izvi ndizvona zvinotendehwa ndi Jehovha no  zvaanokomborera. (Varoma 15:7; 1 Timoti 5:​4, 8; 1 Johani 3:18) Njira imweni inosisira maningi yatingakhombija ndiyona rutendo hwedu, ngo yo kucumaera no kuvangisira kwese masoko akanaka. (1 Timoti 4:16) Itusu tese tingakwanisa kukhombija ngo zviito zvedu kuti tinotenda kuti zvingondiso zva Jehovha ngo zvokadi nokutizve zvese zvaanoita zvakanaka kwatiri. Tikaita zviro izvi, tinozova no cokwadi co kuti Jehovha anozotivona inga varurami tova shamwari jake.

16. Ngoyapi vetero yainga na Abhirahama yakamubesera kuti ave no rutendo?

¹⁶ Cipauko co 4 co bhuku ra Varoma, cinobhuya ngo cijijo cimweni catingajijazve kuvha kuna Abhirahama no kusisira ko kuva no vetero. Jehovha wakatigondesa kuti ngo ndava ya Abhirahama, “majinja mazinji” aizokomborehwa. Amborangariranyi mudakaro wakava na Abhirahama paakazwa izvi. (Genesi 12:3; 15:5; 17:4; Varoma 4:17) Ngo kudaro, pikija Abhirahama paainga aano makore anokwana kuita 100 Sara ano makore anokwana 90, mwana wavainga vakagondeswa wainga acito awanika. Mu mavonero o vandhu, zvainga zvicikakwanisiki kuti Abhirahama na Sara vave no mwana. Ici cakava cineso cikuru kuna Abhirahama. Asi “ngo vetero, iyena wainga ano rutendo hwokuti njiku imweni anozova baba wo majinja mazinji.” (Varoma 4:​18, 19) Pa kupejisira, mwana wovaiveteraya maningi wakazobahwa. Abhirahama wakava baba wa Izaki.—Varoma 4:​20-22.

17. Tingazvizivisa kudini kuti tingavoniwa inga vandhu vakarurama ndi Jehovha no kuva shamwari jake?

¹⁷ Inga zvatavona, itusu tingatendehwa ndi Jehovha, tovoniwa inga varurami ndiyena kudari inga ndi Abhirahama. Kunasa kunanga, Pauro wakazvibhuya paakatara kuti: “Masoko okuti wakanangwa kuti, aazivi kutahwa basi ngo ndava yake [Abhirahama], asi akatahwavo ngo ndava yedu. Itusu tinozodaninjwa kuti varurami ngokuti tinotenda Wiya wakamusa Jesu.” (Varoma 4:​23, 24) Kudari inga ndi Abhirahama, itusu tinodikana kuva no rutendo, mabasa kubatanijavo no vetero. Pauro wakaenderera ecibhuya ngo vetero yedu mu bhuku ra Varoma mu cipauko co 5, izvi ndizvona zvatinozovona pa cijijo cinotevera.