1. Ngozvapi zvatingajija kuvha ku vasharuka?

 TESE tinoda besero paya patinonga tecida kutema zvivaringo zvinosisira mu upenyu. Vakuru no Makristu amweni akaivha ku mujimu vangatibesera pa mugariro iji. Pikija vanonga vaavasharuka kupinda itusu, atidikani kurangarira kuti mbhangiro javo ajicashandi. Jehovha anoda kuti tijijire no vandhu vaavasharuka. Ivona vapona mukuvo wakawanda maningi kupinda itusu, ndiyo ndava vano zviro zvakawanda maningi zvakavaitikira, cimwenizve vano uzivi.—Jobe 12:12.

2. Ngozvapi zvatinozovona mu cijijo cino?

² Mu nguva yokare, Jehovha wakashandisa vanarume vakagondeka kuti vavangise no kutungamirira vandhu vake, ivona vainga vaavasharuka. Inga muezaniso, Mosi, Dhavhidhi, kubatanijavo no mupostori Johani, ivona vakapona pamukuvo jakasiyana. Pavainga vaaphedo no kufa vakapa mbhangiro yaushoni kuno majaha. Umwe na umwe wavo wakabhuya kusisira ko kuzwira Jehovha. Jehovha wakaita kuti magama o vanarume ava atahwe mu Bhaibheri kuitira kuti itusu tijije ngo pamusoro pawo. Azvinenyi kuti tiri majaha kana vasharuka tese tinowana zvatinojija kuvha ku magama avo. (Varoma 15:4; 2 Timoti 3:16) Mu cijijo cino, tinozovona magama o kupejisira o vanarume vatatu ava no kuvonazve kuti ngozvapi zvatinojija kuvha ku zvavakabhuyaro.

“UNOZORARAMA NJIKU JAKAWANDA”

3. Mosi wakaitenyi?

³ Mosi wakashandira Jehovha ko upenyu hwake hwese. Iyena wakashanda inga muporofeti, mutongi, mutungamiriri no mutari. Zvese zvaakasongana nazvo mu upenyu hwake zvakamuita kuti ave no uzivi. Ndiyena wakasujunura Vaiziraeri kuvha ku  uranda ku Ejipita, cimwenizve, iyena wakavona mushamaiso jakawanda ja Jehovha. Kusiyapo zvondhozvo basi, Jehovha wakashandisa Mosi kuti atare mabhuku mashanu o kutanga o mu Bhaibheri, kubatanijavo na Nduyo 90 kangaije na 91. Zvingaitazve kuti kangaije ndiyena wakatara bhuku ra Johani.

4. Mosi wakavangisa ani, ngenyi?

⁴ Pamukuvo mushomani Mosi acito afa, paainga no makore anokwana kuita 120, wakaunganija Vaiziraeri kuti avaceukije zvese zvavainga vakaitihwa ndi Jehovha. Vaiziraeri vamweni pavainga vari majaha vakavona mushamaiso jakaithwa ndi Jehovha no manera aakapanica Vaejipita. (Ekisodho 7:​3, 4) Ivona vakavona Jehovha eciomesa Jombe ro Kupsuka kuti vakwanise kuambuka. Cimwenizve, vakavona Jehovha manera aakaparaja Faro no masoca ake. (Ekisodho 14:​29-31) Povainga vari muzvipare Jehovha wakavajivirira no kuvataja. (Dhotoronome 8:​3, 4) Perapo, pavainga vaaphedo no Nyika Yakagondeswa, Mosi aazivi kusiya kuvavangisa. a

5. Magama o kupejisira a Mosi aithembesenyi Vaiziraeri? (Dhotoronome 30:​19, 20)

⁵ Mosi wakanangenyi? (Verenganyi Dhotoronome 30:​19, 20.) Mosi wakaceukija jinja ro Vaiziraeri kuti ivona vainga no kumbeji kunoshamaisa. Ngo makomborero a Jehovha, ivona vaizorarama ko mukuvo wakareba mu nyika yavainga vakagondeswa kupuwa ndi Jehovha. Nyika iyi yainga yaushoni maningi. Cimwenizve, zvokuha zvainga zvakawanda. Mosi wakananga zvaizoitikeyo. Iyena wakati: “Mu maguta makuru akanaka o ucikazivi kuvaka, mu nyumba jakazara ngo bzakanaka bzese, nyumba jo ucikazivi kuzaja; muimbo jo ucikazivi kuca maminda o muuva no o maolive o ucikazivi kusima.”—Dhotoronome 6:​10, 11.

6. Ngenyi Jehovha wakatendera kuti majinja amweni ahwise Vaiziraeri?

⁶ Mosi wakapavo ngwajo ku Vaiziraeri. Kudari ivona no vaida kwenderera mberi vecipona mu nyika yakanaka yavakapuwari ndi Jehovha, nyika yaiivha zvokuha zvakawanda, vaidikanavo kwenderera mberi vecizwira Jehovha no mutemo jake. Mosi wakaceukijazve Vaiziraeri ngo pamusoro po kusisira ko ‘kukheta upenyu’ ngo kuzwira Jehovha no “kumuteverera.” Asi Vaiziraeri avazivi kuzwira Jehovha, ndiyo ndava Jehovha wakatendera kuti Vaasiriya, pakufamba ko nguva Vabhabhironiya, vaende kohwisa madhorobha o mu nyika iya no kutora Vaiziraeri inga varanda.—2 Majimambo 17:​6-8, 13, 14; 2 Kronika 36:​15-17, 20.

7. Ngozvapi zvatajija kuvha ku magama a Mosi? (Vonanyi foto.)

⁷ Tinojijenyi? Kuzwira kunoponesa upenyu hwedu. Inga Vaiziraeri vainga vari phedo no kunghwina mu Nyika Yakagondeswa, itusu tiri phedo no kupinda mu nyika imbza yakagondeswa ndi Jehovha. Ngokukasika nyika ino inozocinjwa yova paradhiso. (Isaya 35:1; Ruka 23:43) Sathana no madhimoni ake avazoticengejizve. (Apokaripsi 20:​2, 3) Pa mukuvo wondhowo, zviara zvokunyepa azvizocengejizve vandhu va Jehovha. (Apokaripsi 17:16) Apana anozotambujwa ngo utongi hwo vandhu. (Apokaripsi 19:​19, 20) Jehovha aazotenderi kuti ari wese aviise zvineso mu nyika imbza. (Nduyo 37:​10, 11) Vandhu vese vanozozwira mutemo ja Jehovha, zvondhozvo zvinozoviisa runyararo no rubatano. Kusiyapo zvondhozvo, vandhu vanozodisana no kuthembana. (Isaya 11:9) Iyi i vetero inoshamaisa maningi. Tikaenderera mberi tecizwira Jehovha, tinozova no mukana wokurarama mu paradhiso pasi pano  haiwa ko makore manganani, asi kwenda no kwenda.—Nduyo 37:29; Johani 3:16.

8. Cigondiso co upenyu ucikaperi cakabeseresa kudini umwe misiyonario? (Judha 20, 21)

⁸ Kudari cigondiso ca Jehovha co upenyu ucikaperi cikava cakavanga mu murangariro medu, tinozokwanisa kuzwira Jehovha azvinenyi kuti ngozvapi zvingaitika. (Verenganyi Judha 20, 21.) Cigondiso ici cinozotipa simba kuti tikwanise kuhwisana no kurembejeka kuri kwese. Hama imweni inoshanda inga misiyonario ku Afrika yakabhuya ngo kurembejeka kwayainga nako ku divi ro ku nyama. Iyona yakati: “Pandakazwisisa kuti kudari ndikatama kuzwira Jehovha ndaizoruza upenyu ucikaperi, ndakatema civaringo cokuti ndihwisane no kurembejeka kwangu, cimwenizve, ndakadeketerera Jehovha kuti andibesere kuhwisana no kurembejeka kwangu. Ngo besero ra Jehovha ndakakwanisa kunyisa kurembejeka uku.”

‘UNOZOBUDIRIRA’

9. Zvineso zvapi zvakasongana na Dhavhidhi mu upenyu hwake?

⁹ Dhavhidhi wakava mambo wakagondeka kuna Jehovha. Iyena wakava muimbi, muhwi no muporofeti. Asi iyena wakasonganavo no zvineso zvakawanda. Inga muezaniso, ko makore akawanda iyena wakadikana kuva mutizi ecitiza Mambo Sauri uwo waimuteverera. Paakava mambo, iyena wakadikanazve kutiza kuti aponese upenyu hwake apo mwana wake Abhusaromi paakamupandukira ecida kuva mambo pa ndau yake. Pikija no zvineso izvi no kurembejeka kumweni kwaainga nako, iyena wakaramba akagondeka kuna Jehovha mbhera kufa kwake. Zvondhozvo zvakaitisa kuti Jehovha anange kuti Dhavhidhi wainga mundhu ‘waidakajisa mwoyo wangu.’ Ndiyo ndava ngo zvaushoni maningi kubatisisa mbhangiro jakapa Dhavhidhi.—Mabasa o Vapostori 13:22; 1 Majimambo 15:5.

10. Ngenyi Dhavhidhi wakapa mbhangiro ku mwana wake Soromona acito ava mambo?

¹⁰ Inga muezaniso, vonanyi mbhangiro yakapekeja Dhavhidhi kuno mwana wake Soromona uwo waizova mambo. Jehovha wakasana Soromona kuti avake themberi kuti vandhu vanamatiremo. (1 Kronika 22:5) Soromona wainga no basa rakawanda kuti azoite, cimwenizve, waida besero ra Jehovha kuti atonge vandhu. Waro, ngozvapi zvakabhuya Dhavhidhi kuti abesere Soromona? Ngatende tivone.

11. (a)  Mukuzwirana na 1 Majimambo 2:​2, 3, Dhavhidhi wakapa mbhangiro yapi kuna Soromona? (b) Ngozvapi zviro zvakanaka zvakazoitika Soromona paakazwira Jehovha? (Vonanyi foto.)

¹¹ Dhavhidhi wakanangenyi? (Verenganyi 1 Majimambo 2:​2, 3.) Dhavhidhi wakavhunja mwana wake kuti kudari iyena akazwira Jehovha, iyena waizokomborehwa. Ko makore akawanda, Jehovha wakapekeja Soromona zviro zvakawanda no kumubesera ngo njira jakasiyana-siyana. (1 Kronika 29:​23-25) Soromona wakavaka themberi yakaseja,  magama ake mazinji akatahwa mu mabhuku akasiyana-siyana o mu Bhaibheri. Iyena wakava no nduma ngo kuva kwake no uzivi no upfumi. (1 Majimambo 4:34) Inga zvakanangwa ndi Dhavhidhi, Soromona waizobudirira mu upenyu hwake kudari akazwira Jehovha. Zvinosuruvarisa ngozvokuti Soromona paakava musharuka iyena wakatanga kunamata zvimwari zvimweni. Ngo ndava ya izvi, Jehovha wakasiya kukomborera Soromona, cimwenizve, iyena aazivi kuzokwanisa kutonga vandhu ngo ururami no uzivi.—1 Majimambo 11:​9, 10; 12:4.

12. Ngozvapi zvatajija kuvha ku mbhangiro ya Dhavhidhi?

¹² Tinojijenyi? Kuzwira kunoviisa makomborero. (Nduyo 1:​1-3) Zvakajeka kuti Jehovha aatigondesi kuti anozotiita kuti tive no nduma no upfumi inga zvaakaita na Soromona. Asi kudari tikazwira Jehovha iyena anozotipekeja uzivi kuti tikwanise kutema zvivaringo zvaushoni. (Mazwi Akangwara 2:​6, 7; Jakobo 1:5) Ndhungamiriro ja Jehovha jinotibesera kuti titeme zvivaringo zvaushoni, ngo pamusoro po basa, jijo, mare no zvimweni. Kudari tikazwira ndhungamiriro jake, tinozojivirira ushamwari hwedu naye no kuzowana upenyu ucikaperi. (Mazwi Akangwara 2:​10, 11) Cimwenizve, tinozova no shamwari jakagondeka no kuziva kuti ngozvapi zvatingaita kuti tive no mbhuri yakadakara.

13. Ngozvapi zvakabesera hambzaji Karmeni kuti vateme zvivaringo zvaushoni?

¹³ Hambzaji Karmeni vanogara Mosambiki, vairangarira kuti kuva no jijo yo pamusoro-soro, ndizvona zvaizoita kuti vagare ushoni mu upenyu hwavo. Ivona vakaenda ku univherisidhadhi kuti vavhise kursu yo Arkitetura. Ivona vakati: “Inini ndaidakarira zvandaijija. Asi andicaingepizve no simba no nguva yo kuita zviro zvimweni. Ndaijija comangwanani mbhera comadeko. Zvainesa kwenda kumusongano, cimwenizve, ushamwari hwangu na Jehovha wakatanga kurembejeka. Ngo mukati-kati, inini ndainga ndecizviziva kuti ndiri kueja kushandira vandhu vaviri.” (Mateu 6:24) Ivona vakaita mukumbiro kuna Jehovha ngo pamusoro po shwiro yondhoyo no kupsakisisa mu mabhuku edu. Hambzaji Karmeni vakati: “Pasure pokupuwa mbhangiro ngo vakuru no kupuwa mbhangiro ndi mai wangu, ndakatema civaringo cokusiya kursu yandaingari ndeciita ndotanga kushandira Jehovha mu  nguva yakazara. Inini andikani-kani kuti ndakatema civaringo caushoni mu upenyu hwangu. Ndakadakara maningi ndizvona.”

14. Ngoapi masoko akanangwa ndi Mosi na Dhavhidhi kuitira itusu?

¹⁴ Mosi na Dhavhidhi vaida maningi Jehovha, cimwenizve, vaiziva kuti kuzwira Jehovha kunosisira maningi. Pa magama avo o kupejisira, ivona vakavangisa vamweni kuti vatevejere muezaniso wavo no kwenderera mberi vakagondeka kuna Jehovha. Mosi na Dhavhidhi vakavonesa pambhene kuti vaya vanosiya Jehovha avazoashiri makomborero no mupfupo wavo. Mbhangiro javakapekejari jinosisiravo maningi kwatiri nyamasi uno. Pa makore akazotevera, mushandiri umweni wa Jehovha wakabhuyavo ngo kusisira ko kwenderera mberi takagondeka kuna Jehovha.

“ANDINA MUDAKARO UNOPINDA UWU”

15. Mupostori Johani wakavonenyi mu upenyu hwake?

¹⁵ Johani wainga mujiji waidiwa maningi ndi Jesu. (Mateu 10:2; Johani 19:26) Johani wakabesera Jesu pa basa rese raakaita pasi pano. Iyena wakavona mushamaiso jakaithwa ndi Jesu, cimwenizve, wakava naye pikija pamukuvo jokunesa. Iyena wakavona Jesu ecisungwa no kumuvona ecimuswa. Johani wakavonavo Makristu eciengejeka, iyena wakapona mbhera pamukuvo wokuti masoko akanaka “akacumaihwa ku zvisikwa zvese zviri pasi po denga.”—Vakorose 1:23.

16. Karata ja Johani jiri kuvangisa ani nyamasi uno?

¹⁶ Johani paainga aamusharuka, wakava no cidakajiso cokutara bhuku ra Apokaripsi. (Apokaripsi 1:1) Iyena wakatara bhuku rinotoravo zina rake, perapo wakatarazve karata jimweni jakafemehwa jinokwana kuita ndhatu. Karata yake yocitatu wakaitarira Mukristu umweni wainga akagondeka waizwi Gayo, uwo wokuti Johani waimuda maningi inga mwana wake. (3 Johani 1) Zvingaita kuti Johani wainga no vana vo kumujimu vaaida maningi. Zvakatahwari ngo mwanarume uwu wakagondeka zvakavangisa vajiji mbhera na nyamasi uno.

17. Mukuzwirana na 3 Johani 4, ngozvapi zvinotipa mudakaro?

¹⁷ Johani wakatarenyi? (Verenganyi 3 Johani 4.) Johani wakatara kuti kuzwira Jehovha kunoviisa mudakaro mukuru. Pamukuvo waakatara karata iyi yocitatu, vandhu vakawanda vaindha-ndhanisa jijiso jo kunyepa no kubara zvineso mu ungano. Zvinodakajisa ngozvokuti vamweni vakaenderera mberi ‘vecifamba mu cokwadi.’ Ivona vaizwira Jehovha ‘vecifamba mu kuzwirana no mutemo jake.’ (2 Johani 4, 6) Makristu aya akagondeka aazivi kudakajisa basi mwoyo wa Johani, asi akadakajisavo mwoyo wa Jehovha.—Mazwi Akangwara 27:11.

18. Tinojijenyi kuvha ku magama a Johani?

 ¹⁸ Tinojijenyi? Kugondeka kunoviisa mudakaro. (1 Johani 5:3) Inga muezaniso, itusu tinodakara maningi patinoziva kuti tadakajisa mwoyo wa Jehovha. Jehovha anodakara maningi paanovona kuti tanyisa muejo jo nyika ino tozwira mutemo jake. (Mazwi Akangwara 23:15) Ngirozi jokumatenga jinodakaravo maningi ndizvona. (Ruka 15:10) Itusu tinodakara maningi patinovona hama no hambzaji jedu jecienderera mberi jakagondeka paya pajinohwisana no muejo pomwe no kuteverehwa. (2 Vatesaronika 1:4) Nyika ino ya Sathana painozoparajwa, itusu tinozodakara maningi ngokuziva kuti takaenderera mberi takagondeka mbhera ku magumo.

19. Hambzaji Rakeri vakanangenyi ngo pamusoro po kujijisa vamweni cokwadi?

¹⁹ Ciro cimweni cinotidakajisa maningi ngo cokuvhunja vamweni ngo pamusoro pa Jehovha. Hambzaji Rakeri vanogara ku Repubhrika Dhominikani, vakananga kuti i cidakajiso cikuru kwavari kubhuya no vamweni ngo pamusoro pa Jehovha. Vecirangarira ngo pamusoro po vandhu vavakabesera kuti vagume pakuziva Jehovha, ivona vanoti: “Inini ndinodakara maningi pandinosotesesa vandhu vandakabesera kuti vazive ngo pamusoro pa Jehovha, veciita cinjo no kwenderera mberi vecithemba Jehovha. Mudakaro uwu wakakura maningi kupinda kuvangisira kana kupinda zvese zvandakaita kuti ndivajijise.”

JIJANYI KUVHA KU MAGAMA O KUPEJISIRA O VASHANDIRI VAKAGONDEKA

20. Mosi, Dhavhidhi na Johani, takaezana navo mu njira japi?

²⁰ Mosi, Dhavhidhi na Johani vakapona mukuvo wakasiyana maningi no mukuvo watiri kuponari. Asi itusu takadari inga ndivona mu njira zinji. Kunasa kunanga ivona vakashandira Mwari wokadi Jehovha. Kudari inga ndivona, itusuvo tinoita mukumbiro kuna Jehovha, kumuthemba no kupsaka ndhungamiriro jake. Itusu tino cokwadi cokuti Jehovha anozokomborera vese vanomuzwira.

21. Makomborero api ari kuvetera vaya vari kuzwira mbhangiro ja Mosi, Dhavhidhi na Johani?

²¹ Pacina kukana-kana, itusu tinoda kushandisa mbhangiro jakanangwari ngo vanarume vainga vaavasharuka no kuzwira Jehovha. Ngokuita kudaro, itusu tinozokomborehwa maningi ndi Jehovha. Itusu tinozova no mukana wo ‘kurarama njiku jakawanda,’ kana kuti kwenda no kwenda. (Dhotoronome 30:20) Itusu tinozodakajisazve Baba wedu vano rudo avo vanozotipfupa ngo njira yokuti aticairangarirepi.—Vaefeso 3:20.