के तपाईं आफूलाई धिक्कार्नुहुन्छ?

लिनाले आफ्नो जीवनमा धेरैजसो समय आफूबारे उब्जिएका नकारात्मक भावनाहरूसित सङ्‌घर्ष गरकी छिन्‌। तिनले भनिन्‌, “बाल्यकालको दौडान वर्षौंको यौन दुर्व्यवहारले मेरो आत्म-सम्मान नराम्ररी खस्कियो, म आफूलाई निकम्मा ठान्थें।” आफ्नो युवावस्थाका दिनहरू सिमोन यसरी सम्झिन्छिन्‌, “मभित्र एउटा खोक्रोपन थियो र आफू अयोग्य छु भन्‍ने भावनाले मलाई भित्र-भित्रै खान्थ्यो।” लाग्छ, यस्ता भावनाहरूले उब्जने गहिरो पीडा आज व्याप्त छ। किशोर-किशोरीहरूको लागि एउटा टेलिफोन परामर्श सेवाले बताएअनुसार फोन गर्ने आधाजसोले “आत्म-सम्मान निरन्तर खस्किरहने समस्याले पिरोलेको” बताए।

केही विज्ञहरूका अनुसार अरूले आफूलाई अयोग्य महसुस गराउँदा अयोग्यपनका भावनाहरू उब्जन्छन्‌। बारम्बारको हप्काइ, तिखो र बिझ्ने आलोचना वा दुर्व्यवहारपूर्ण शोषणले यस्तो मानसिकता विकास हुन्छ। जे  होस्‌, यस्ता भावनाहरूले निस्सहाय बनाउँछ र हानिकारक समेत हुन सक्छन्‌। चिकित्सासम्बन्धी हालैको एउटा अध्ययनले पत्ता लगाएअनुसार आफूबारे नकारात्मक भावना राख्नेहरूमा आफू स्वयम्‌ र अरूमाथि विश्‍वास नगर्ने झुकाव हुन्छ र यसले चालै नपाई घनिष्ठ सम्बन्ध र मित्रता तोडिरहेको हुन्छ। उक्‍त अध्ययनबारे गरिएको रिपोर्टले भन्छ, “तिनीहरू स्वयम्‌ले त्रसित वातावरणको सृजना गर्छन्‌।”

यस्ता मानिसहरू बाइबलले भने जस्तै अक्सर ‘ज्यादै फिक्रीका’ सिकार हुन्छन्‌। (भजन ९४:१९) आफ्नो कुनै पनि काम राम्रो हुन्छ जस्तो तिनीहरूलाई लाग्दैन। कुनै काम बिग्रँदा केही नसोची तिनीहरू सीधै त्यसको दोष आफैमाथि थुपार्छन्‌। कसैले तिनीहरूको उपलब्धिको प्रशंसा त गर्ला तर तिनीहरूलाई लाग्छ, आफूले तिनीहरूलाई ठगिरहेको छु र कुनै दिन आफ्नो वास्तविक रूप तिनीहरू सामु प्रकट हुन्छ। आफू कहिल्यै आनन्दित हुन नसक्ने महसुस गर्दै तिनीहरू आफैलाई हानि पुऱ्‍याउँछन्‌ र आफूलाई सुधार्ने बल रित्तिएको महसुस गर्छन्‌। माथि उल्लेख गरिएकी लिनाले आत्म-सम्मानको कमीले गर्दा खानपानमा गम्भीर हेलचेक्य्राइँ गर्न थालिन्‌। तिनी यसो भन्छिन्‌, “मलाई लाग्थ्यो, म अब कुनै कुरा परिवर्तन गर्न सक्दिनँ।”

मनमा आउने ‘ज्यादै फिक्रीसित’ सङ्‌घर्ष गर्नेहरू के बाँकी जीवन यस्तै भावनाहरू लिएर बाँच्न बाध्य छन्‌? यस्ता भावनाहरूसित सङ्‌घर्ष गर्न केही गर्न सकिन्छ कि? बाइबलमा सिद्धान्त र व्यावहारिक सल्लाहहरू पाइन्छ जसले धेरैलाई यस सङ्‌घर्षमा सफल हुन मदत गरेको छ। यस्ता केही सिद्धान्तहरू के-के हुन्‌ अनि कसरी यसले नकारात्मक भावनाहरूले सताइरहेकाहरूलाई आनन्दित हुन मदत गरेको छ? अर्को लेखले यी प्रश्‍नहरूको जवाफ दिनेछ।