DHILADHILA andola to tala omuvi kombinga yomuntu ngoka a tseyika nawa, tashi vulika yomuhikingalo ngoka wu hole. Oya tameke tayi ulike kombinga sho a li omushona, sho a tameke okwiilonga okuhika iihikomwa nankene a li hi idheula iikando oyindji. Momuvi owa mono mo ishewe nkene a tameke okweenda ta hiki oongalo miilongo yi ili noyi ili nokwa ningi omuhikingalo a tseyika nawa muuyuni. Ihe lwopehulilo owa mono nkene a thiki mepipi lyuukulupe, e ta si.

Omuvi ndjika otayi popi kombinga yomuntu ngoka a li ko shili. Kutya nduno okwa li omuhikingalo, omunongononi, omumatuki nenge a tseyika nawa, ehokololo oli na okukala lya faathana. Omuntu ngoka otashi vulika a pondola miinima oyindji, ihe dhiladhila owala andola kutya okwa pondola shi thike peni ando okwa li inaa kulupa e ta si.

Nonando eso ohali tu nikitha oluhodhi, atuheni otwe li tegelela. (Omuuvithi 9:5) Kutya nduno otu kambadhale shi thike peni, itatu vulu okuhenuka uukulupe nokusa. Kakele kaashono, otatu vulu wo okusa kiiponga yombaadhilila nenge komikithi. Ngaashi sha popiwa mOmbiimbeli, tse otwa fa owala etsinauko lyolwithi ndyoka hali “holoka okathimbo, notali kana po.” — Jakob 4:14.

Yamwe kaye shi kutya onkalamwenyo otayi ka kala ngiini noye wete kaayi na oshilonga, onkene oye na iikala mbika kutya “tu lyeni tse tu nweni, oshoka ngula otatu si.” (1 Aakorinto 15:32) Ihe mbela ito tsu kumwe nasho kutya okukala nonkalamwenyo yi li ngawo ohashi ulike kutya aantu oye shi kutya siku limwe onaya ka sa? Otashi vulika wu ka adhike kuupyakadhi wa kwata miiti, e to ipula to ti: ‘Mbela onkalamwenyo ndjika oyo owala yi li ko?’ Openi to vulu okwaadha eyamukulo?

Aantu oyendji oyi inekela kutya aanongononi oyo taya vulu oku ya pa eyamukulo. Aanongononi noondohotola oya mona po iinima nomikalo dhokukwathela aantu ya kale nomwenyo uule wethimbo. Aanongononi yamwe otaya konakona wo nokuli omikalo dhokulelepeka onkalamwenyo yaantu. Kutya nduno oya kambadhale shi thike peni, aantu otaya tsikile nokwiipula kutya: Omolwashike hatu kulupa nokusa? Mbela opu na ngaa ethimbo omutondi gwetu eso ta ka sindika? Iitopolwa tayi landula otayi ka yamukula epulo ndika kutya, Mbela onkalamwenyo ndjika oyo owala yi li ko?