Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

“Otatu ka tsakaneneni mOparadisa!”

“Otatu ka tsakaneneni mOparadisa!”

“Oto ka kala pamwe nangame mOparadisa.” — LUK. 23:43.

OMAIMBILO: 145, 139

1, 2. Aantu oya tala ko ngiini oparadisa?

AAMWATATE naamwameme ya za kiilongo yilwe, oya li ye ya koshigongi shoshitopolwa moshilando Seoul shi li muKorea. Sho taya shuna, ooitaali ooyakwawo yomoshitopolwa oya li ya nika lela oluhodhi. Oyendji yomuyo, oya li ye ya ngundumanena taye ya ganeke taya igidha mokule taya ti: “Otatu ka tsakaneneni mOparadisa!” Mbela oya li taya popi oparadisa yini?

2 Aantu oya tala ko oparadisa momikalo dhi ili nodhi ili. Yamwe ohaya ti kutya oparadisa ongano owala. Yalwe ohaya ti kutya kehe mpoka taya vulu okukala ye na enyanyu nombili, oparadisa. Omusindjala e li poshituthi, otashi vulika a kale e uvite e li moparadisa. Omimvo odhindji dha ka pita, omukiintu gumwe sho a li a talele po ehala limwe, e ta mono mo oongala odhindjidhindji, okwi igidha a ti: “Ndjika oparadisa!” Ehala ndyoka sigo onena ohali ithanwa oparadisa, nonando omumvo kehe ohali kala nolumi lwoometa 15 okuuka mombanda. Oparadisa owe yi tala ko ngiini? Mbela owi inekela ngaa kutya otayi ke ya?

3. Oparadisa oya popiwa mOmbiimbeli peni tango?

3 Ombiimbeli otayi popi kombinga yoparadisa ndjoka ya li ko naandjoka tayi ke ya. Oparadisa oya popiwa membo lyotango mOmbiimbeli. MOmbiimbeli yaKatoolika, Douay Version, ndjoka ya tolokwa okuza mOshilatina, Genesis 2:8 oya tolokwa tayi ti: “Nena Omuwa Kalunga okwa toto oparadisa ombwanawa okuza ketameko, nokwa langeke mo [Adam] ngoka e mu shiti.” Momanyolo gOshihebeli omwa popiwa eyana lyaEden. Eden otashi ti oshinima ‘oshiwanawa,’ noshikunino shoka osha li oshiwanawa lela. Omwa li iikulya ya gwana, tashi monika nawa nomu na ombili pokati kaantu niinamwenyo. — Gen. 1:29-31.

4. Omolwashike tatu vulu okutya eyana lyaEden olya li oparadisa?

4 Oshitya shOshihebeli “eyana,” osha tolokwa pa·raʹdei·sos mOshigreka. Embo Cyclopaedia ndyoka lya nyolwa kuM’Clintock naStrong, otali popi kutya: “Ngele Omugreka a uvu oshitya pa·raʹdei·sos, momadhiladhilo ge ohamu ya ehala enene li li molugumbo mu na egameno, tamu monika nawa, mu na omiti omiwanawa, ndhoka odhindji dhomudho hadhi imi. Omu na wo omilonga tadhi tondoka omeya ga yela nosho wo iinamwenyo tayi napa kooha dhomilonga ndhoka.” — Yelekanitha Genesis 2:15, 16.

5, 6. Oparadisa oya li ya kana ngiini, naashoka osha pendutha omapulo geni?

5 Kalunga okwa tula Adam naEva moparadisa, ihe inaya kala mo sigo aluhe. Omolwashike? Omolwaashoka inaya vulika kuye. Onkee ano, inaya kala mo we moparadisa nosho wo oluvalo lwawo. (Gen. 3:23, 24) Nonando kamwa li mu na aantu, eyana ndyoka anuwa olya kala ko sigo opEyelu lyopethimbo lyaNoa.

6 Yamwe otashi vulika yi ipule taya ti: ‘Mbela evi otali ka ninga ngaa Oparadisa shili?’ Oshike tashi ulike kutya oparadisa oko tayi ka kala? Ngele owa hala oku ka kala pamwe naamboka wu hole mOparadisa, owu na ngaa omatompelo omawanawa kombinga yetegameno lyoye? Mbela oto vulu okuyelitha kutya omolwashike evi tali ka ninga ishewe Oparadisa?

SHOKA TASHI ULIKE KUTYA OPARADISA OTAYI KE YA

7, 8. (a) Kalunga okwa li a uvanekele Abraham euvaneko lini? (b) Euvaneko ndyoka Kalunga a li a ningi, olya li tali vulu okudhiladhilitha Abraham shike?

7 Mpoka tatu vulu okwaadha omayamukulo kombinga yoparadisa, omOmbiimbeli. Natu taleni kwaashoka Kalunga a li a lombwele kuume ke Abraham. Okwe mu lombwele kutya ote mu pe oluvalo olwindji “lwa fa . . . ehekevi lyomooha dhefuta.” Opo nduno, okwe mu uvanekele euvaneko ndika lya simana a ti: “Omungoye nomoluvalo lwoye aantu yomiigwana ayihe otaa ka lalekwa nuuyamba, oshoka owa vulika kelombwelo lyandje.” (Gen. 22:17, 18) Kalunga okwa li wo a uvanekele omwanamati gwaAbraham nosho wo aatekulu ye euvaneko ndyoka. — Lesha Genesis 26:4; 28:14.

8 MOmbiimbeli inamu popiwa nando kutya Abraham okwa li a dhiladhila kutya aantu otaya ka kala moparadisa megulu. Onkee ano, sho Kalunga a popi kutya “aantu yomiigwana ayihe” otaya ka yambekwa, Abraham oku na okukala a li a dhiladhila kombinga yomayambeko ngoka aantu taya ka mona kombanda yevi. Euvaneko ndyoka olya li lya zi kuKalunga, onkee olya ulike kutya “aantu yomiigwana ayihe” otaya ka kala monkalo ombwanawa. Mbela opu na ngaa uuyelele wulwe mOmbiimbeli tawu ulike kutya otaku ka kala oparadisa kombanda yevi?

9, 10. Omauvaneko geni taga ulike kutya oparadisa otayi ke ya?

9 David, gumwe gwomoluvalo lwaAbraham, okwa li a popi kombinga yonakuyiwa kutya ‘aakolokoshi’ nosho wo “aalongi yuuwinayi,” itaya ka kala ko we. Oshizemo? “Aadhudhu otaa ka kana po.” (Eps. 37:1, 2, 10) Ihe, “aayifupipiki otaa ka thigulula evi notaa ka mona uulinawa nombili.” David okwa li wo a nwethwa mo a nyole ta ti: “Aayuuki otaa ka thigulula evi e taa kala mo sigo aluhe.” (Eps. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2) Mbela sho to dhiladhila, oohapu ndhoka odha li dha gumu ngiini aantu mboka ya li ya hala okulonga ehalo lyaKalunga? Oya li taya vulu okukala ye na uushili kutya aantu aayuuki otaya ka kala kombanda yevi, nosha yela kutya evi otali ka ninga ishewe oparadisa ya fa oshikunino shaEden.

10 Mokweendela ko kwethimbo, Aaisraeli mboka ya li taya ti kutya ohaya longele Jehova, oye mu thigi po nosho wo elongelokalunga lyashili. Onkee ano, Kalunga okwe etha Aababilonia ya ponokele oshigwana she, ya hanagule po oshilongo shawo noya fale Aaisraeli oyendji muupongekwa. (2 Ondjal. 36:15-21; Jer. 4:22-27) Nonando ongawo, Kalunga okwa li a longitha aahunganeki ye, ya hunganeke kutya konima yomimvo 70, oshigwana she otashi ka galukila kevi lyasho. Omahunganeko ngoka oga li ga gwanithwa po, notaga ti sha wo kutse kunena. Sho tatu kundathaneni gamwe gomugo, ndhindhilika nkene taga ulike kutya evi otali ka ninga oparadisa shili.

11. Ehunganeko ndyoka li li muJesaja 11:6-9 olya li lya gwanithwa tango ngiini, ihe otashi vulika twi ipule epulo lini?

11 Lesha Jesaja 11:6-9. Kalunga okwa li a hunganeke okupitila muJesaja kutya oshigwana she otashi ka galukila koshilongo shasho. Okwa li a hunganeke kutya itashi ka kala monkalo yombepo ya nika oshiponga noitashi ka kala sha tila okuponokelwa kiilikama nenge kaakolokoshi. Aagundjuka naakokele oya li taya ka kala megameno. Shoka otashi tu dhimbulukitha onkalo ndjoka ya li meyana lyaEden. (Jes. 51:3) Jesaja okwa li wo a hunganeke kutya evi alihe otali ka “udha okutseya Omuwa kwa fa omeya ga siikila efuta,” ihe hashigwana shaIsraeli owala. Mbela shoka otashi ka ningwa uunake?

12. (a) Aaisraeli mboka ya galuka muupongekwa waBabilonia, oya li ya mono omayambeko geni? (b) Oshike tashi ulike kutya ehunganeko ndyoka li li muJesaja 35:5-10, otali ka gwanithwa ishewe monakuyiwa?

12 Lesha Jesaja 35:5-10. Jesaja okwa li natango a tsu omuthindo kutya ngele Aaisraeli ya galukile koshilongo shawo, itaya ka etelwa oshiponga kiinamwenyo nenge kaantu. Evi lyawo olya li tali ka za iilikolomwa oyindji, molwaashoka olya li tali ka kala nomeya ogendji, ngaashi oshikunino shaEden. (Gen. 2:10-14; Jer. 31:12) Mbela ehunganeko ndyoka olyo owala lya li lya gwanithwa? Kapu na shoka tashi ulike kutya Aaisraeli sho ya zi muupongekwa, oya aludhwa pashikumithalonga. Pashiholelwa, aaposi kaya li ya tsikuluka. Onkee ano, Kalunga okwa li a ulike kutya ote ke ya aludha monakuyiwa.

13, 14. Aaisraeli oya li ya gwanithilwa ngiini ehunganeko lyaJesaja 65:21-23, ihe iinima yini mehunganeko ndyoka tayi ka gwanithwa monakuyiwa? (Tala kethano lyopetameko.)

13 Lesha Jesaja 65:21-23. Aaisraeli sho ya galukile kevi lyawo, inaya adha ko omagumbo, omapya nosho wo iitsambe yomiviinu. Ihe onkalo oya li tayi ka lunduluka, oshoka Kalunga okwa li te ke ya yambeka. Kaya li tuu ya nyanyukwa, sho ya tungu omagumbo gawo yene! Oya li taya ka kuna iimeno, taya ka tsika omiti nokulya iilikolomwa yadho.

14 Ndhindhilika uuyelele wa simana mboka wu li mehunganeko ndyoka. Mbela opu na ngaa ethimbo omasiku getu ‘taga ka kala omale ga fa omasiku gomuti?’ Omiti dhimwe ohadhi vulu okukala ko omimvo omayovi. Aantu oye na okukala nuukolele, opo ya kale nomwenyo uule womimvo ndhoka. Andola Aaisraeli oya kalele moonkalo ndhoka dha hunganekwa kuJesaja, ando otashi ulike kutya oya li moparadisa. Ehunganeko ndyoka ando olya gwanithwa.

Ongiini euvaneko ndyoka Jesus a uvaneke kombinga yOparadisa tali ka gwanithwa? (Tala okatendo 15, 16)

15. Omayambeko gamwe geni ga hunganekwa membo lyaJesaja?

15 Dhiladhila kombinga yomauvaneko ngoka twa zi nokukundathana, ngoka taga ulike kutya evi otali ka ninga oparadisa. Evi alihe otali ka kala li na aantu ya yambekwa kuKalunga. Kapu na ngoka ta ka monithwa oshiponga kiinamwenyo nenge kaakolokoshi. Aaposi otaya ka mona ko, oombolo otadhi ka uva ko noitaku ka kala we iilema. Aantu otaya ka tunga omagumbo gawo yene notaya ka nyanyukilwa okulonga omapya gawo. Otaya ka kala ko ethimbo ele ye vule omiti. Ombiimbeli otayi ulike kutya onakuyiwa osho tayi ka kala ngaaka shili. Ihe aantu yamwe otashi vulika ya tye kutya omahunganeko ngoka itaga ka gwanithwa shili. Oto ke ya yamukula ngiini? Oshike unene she ku tompa kutya evi otali ka ninga oparadisa? Omuntu omunenenene ngoka a li ko, okwe shi tu lombwela.

OTO KA KALA MOPARADISA!

16, 17. Uunake Jesus a li a popi kombinga yOparadisa?

16 Nonando Jesus ka li e na ondjo, okwa li a hepekwa e ta alelwa komuti nelalakano a se. Okwa li a alelwa pamwe naakolokoshi yaali Aajuda ye mu tula pokati. Manga inaa sa, gumwe gwomaakolokoshi mboka okwa li e shi zimine kutya Jesus okwa li omukwaniilwa, nokwe mu lombwele a ti: “Jesus, dhimbulukwa ndje ngele wa thiki mOshilongo shoye.” (Luk. 23:39-42) Shoka Jesus a yamukula otashi adhika muLukas 23:43, nosha kwatela mo onakuyiwa yoye. Aalongwantu yamwe kunena, ovelise ndjika oye yi toloka oshitya noshitya taya ti: “Oshili tandi ku lombwele, nena ngame nangoye otatu ka kala mOparadisa.” Ndhindhilika oshitya “nena.” Mbela Jesus okwa li a hala okutya ngiini? Aantu oye na omataloko ga yoolokathana kombinga yovelise ndjoka.

17 Momalaka ogendji kunena, iinkwanu ohayi longithwa, opo yi holole eityo lyetumbulo noli kale lya yela. Ihe pethimbo lyonale, momanyolwakaha gOshigreka, iileshitho kaya li hayi longithwa aluhe. Onkene otashi vulika tu ipule tatu ti: Mbela Jesus okwa li ta ti, “Otandi ku lombwele, nena oto ka kala pamwe nangame mOparadisa”? Nenge okwa li ta ti, “Otandi ku lombwele nena, oto ka kala pamwe nangame mOparadisa”? Aatoloki otashi vulika ya tule mo oshinkwanu movelise ndjoka shi ikolelela keuvoko lyawo lyaashoka Jesus a ti. Shoka otatu shi adha wo mOombiimbeli dhokunena.

18, 19. Oshike tashi vulu oku tu kwathela tu uve ko shoka Jesus a li ta ti?

18 Dhimbulukwa kutya Jesus okwa li a lombwele aalanduli ye a ti: ‘Omuna gwomuntu ota ka kala meni lyevi omasiku gatatu.’ Okwa ti wo: “Omuna [gwomuntu] ota ka gandjwa miikaha yaantu. Oyo taye mu dhipaga, ihe esiku etitatu ota yumudhwa.” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mark. 10:34) Omuyapostoli Petrus okwa ti kutya shika osha li sha ningwa. (Iil. 10:39, 40) Onkee ano, mesiku ndyoka ya si, Jesus nomukolokoshi ngoka inaya ya nando mOparadisa. Pehala lyaashono, Jesus okwa yi “muusi” ano mombila, sigo a yumudhwa kuKalunga. — Iil. 2:31, 32, yelekanitha OB-1954. *

19 Sho Jesus a uvanekele omukolokoshi ngoka, okwa tameke noohapu tadhi ti: “Ongame tandi ku lombwele nena tuu ndjika.” Omukalo ngoka gwokupopya ogwa li gwa ha nokuli nopethimbo lyaMoses. Moses okwa ti: “Ino dhimbwa oohapu ndhika tandi dhi ku lombwele nena.” — Deut. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Oshike tashi ambidhidha euvoko lyetu li na ko nasha naashoka Jesus a ti?

20 Omutoloki gwOmbiimbeli gumwe omulumentu, gwokUuzilo woPokati, okwa popi shi na ko nasha neyamukulo lyaJesus a ti: “Shoka sha tsuwa omuthindo movelise ndjika oshitya ‘nena.’ Onkene ovelise ndjoka oyi na okuleshwa tayi ti, ‘Oshili tandi ku lombwele nena, oto ka kala pamwe nangame mOparadisa.’ Euvaneko ndyoka olya ningwa mesiku ndyoka, ihe olya li tali ka gwanithwa monakuyiwa. Omukalo moka oohapu ndhika dha popiwa, otagu ulike kutya euvaneko ndyoka olya li lya ningwa mesiku lyontumba nolya li tali ka gwanithwa komeho.” Ombiimbeli yOshisiria ndjoka ya tolokwa ngashingeyi pwa pita omimvo 1 600, oya toloka oohapu ndhoka dhaJesus ya ti: “Amen, otandi ku lombwele nena kutya ngame nangoye otatu ka kala moshikunino shaEden.” Euvaneko ndyoka nali tu tseni omukumo atuheni.

21. Oshike inaashi ningilwa omukolokoshi, nomolwashike?

21 Omukolokoshi ngoka a li a alelwa pamwe naJesus, ka li e shi ngele Jesus okwa ninga ehangano naayapostoli ye aadhiginini, ya ka pangele naye mUukwaniilwa megulu. (Luk. 22:29) Shimwe ishewe, omukolokoshi ngoka ka li nokuli a ninginithwa. (Joh. 3:3-6, 12) Shoka otashi tu ulukile kutya shoka Jesus a uvaneke, oshi na okukala oparadisa kombanda yevi. Konima yomimvo dhontumba, omuyapostoli Paulus okwa popi kombinga yemoniko lyomulumentu a “falwa mOparadisa.” (2 Kor. 12:1-4) Paulus naayapostoli yalwe aadhiginini, oya li ya hogololwa ya ye megulu ya ka pangele pamwe naJesus mUukwaniilwa, ihe hamukolokoshi ngoka. Nonando ongawo, Paulus okwa li ta popi kombinga ‘yoparadisa’ * ndjoka tayi ka kala ko monakuyiwa. Mbela oparadisa ndjoka otayi ka kala kombanda yevi? Oto ka kala mo ngaa?

SHOKA TO VULU OKUKALA WA TEGELELA

22, 23. Oshike to vulu okukala wa tegelela?

22 Ndhindhilika kutya David okwa li a popi kombinga yethimbo ndyoka ‘aayuuki taya ka thigulula evi.’ (Eps. 37:29; 2 Pet. 3:13) David okwa li ta popi ethimbo uuna aantu taya ka kala kombanda yevi ye li metsokumwe nehalo lyaKalunga. Ehunganeko ndyoka li li muJesaja 65:22, otali ti: “Omasiku gaantu yandje otaga ka kala omale ga fa omasiku gomuti.” Shika otashi ulike kutya aantu otaya ka kala ko omimvo omayovi, ano sigo aluhe. Mbela ehunganeko ndyoka owa tegelela ngaa li gwanithwe? Eeno, oshoka shi ikolelela kEhololo 21:1-4, Kalunga ota ka yambeka aantu. Limwe lyomomayambeko ngoka ga uvanekwa, olyo kutya muuyuni uupe ‘itamu ka kala we eso.’

23 Shoka Ombiimbeli tayi ti kombinga yoparadisa osha yela. Nonando Adam naEva oya kanitha uuthembahenda wokukala mOparadisa muEden, otayi ka kala ko natango. Ngaashi Kalunga a uvaneka, aantu kombanda yevi otaya ka yambekwa. David okwa ti kutya aaifupipiki naayuuki otaya ka thigulula evi e taya kala mo sigo aluhe. Omahunganeko ngoka ge li membo lyaJesaja, nage tu kwathele tu kale twa hala oku ka kala moparadisa. Uunake tatu ka kala mo? Uuna ehunganeko ndyoka Jesus a uvanekele omukolokoshi Omujuda, tali ka gwanithwa. Oto vulu oku ka kala mOparadisa ndjoka! Oohapu ndhoka dha popilwe kaamwatate naamwameme yomoKorea, otadhi ka gwanithwa pethimbo ndyoka, ndhoka tadhi ti: “Otatu ka tsakaneneni mOparadisa!”

^ okat. 18 Omuprofesoli gwedhina C. Marvin Pate okwa nyola a ti: “Oshitya ‘nena,’ aantu oya kala ye shi uvite ko kutya Jesus okwa li ta ti kutya esiku ndyoka taya si, otaya yi mOparadisa. Okwa ti wo kutya uupyakadhi wu na ko nasha netaloko ndyoka, owo kutya itali tsu kumwe naashoka Ombiimbeli tayi ti. Pashiholelwa, Ombiimbeli otayi ti kutya konima sho Jesus a si, okwa “kulukile” mombila nokonima e tayi megulu.” — Mat. 12:40; Iil. 2:31; Rom. 10:7.