Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

OSHITOPOLWA SHOKUKONAKONWA 50

Jehova okwe shi ninga tashi wapa, opo wu manguluke

Jehova okwe shi ninga tashi wapa, opo wu manguluke

“Igidha emanguluko lyaakalimo ayehe mevi.” — LEV. 25:10.

EIMBILO 22 Uukwaniilwa owa dhikwa po, nawu ye!

ELALAKANO LYOSHITOPOLWA *

1-2. (a) Omumvo gweligolo oshike? (Tala oshimpungu “ Omumvo gweligolo ogwa li oshike?”) (b) Ngaashi sha popiwa muLukas 4:16-18, Jesus okwa li a popi kombinga yashike?

MIILONGO yimwe, aantu ohaya kala ye na iituthi yi ikalekelwa, ya dhane oshituthi shomumvo 50 gwokupangela kwomukwaniilwa nenge kwomukwaniilwakiintu. Omumvo 50 olundji ogwa tseyika gu li omumvo gweligolo gwanakupangela. Aantu ohaya vulu okudhana oshituthidhimbuluko shika uule wesiku, woshiwike nenge nokuli ethimbo li vulithe mpoka, ihe mokweendela ko kwethimbo ohashi ka hula, naantu e taye shi dhimbwa.

2 Natu ka kundathaneni kombinga yomumvo gweligolo ngoka gu li hwepo, gu vulithe nokuli poshituthi shoka sha li hashi dhanwa momumvo 50 kehe, muIsraeli shonale. Oshituthi shoka shonale, osha li hashi etele Aaisraeli emanguluko. Omolwashike twa pumbwa okukala tu na ohokwe musho? Omolwaashoka oshituthi shoka sha li hashi dhanwa kAaisraeli, otashi tu dhimbulukitha elongekidho ewanawa ndyoka Jehova e tu ningila, ndyoka tali ke tu etela emanguluko lyaaluhe, notatu vulu nokuli okumona mo uuwanawa ngashingeyi. Jesus okwa li wo a popi kombinga yemanguluko ndika ewanawa. — Lesha Lukas 4:16-18.

Aantu oya li haya kala ya nyanyukwa pethimbo lyomumvo gweligolo muIsraeli, oshoka mboka aapika oya li haya pewa emanguluko ya shune koyaandjawo nokomapya gawo (Tala okatendo 3) *

3. Ngaashi sha popiwa muLevitikus 25:8-12, Aaisraeli oya li haya mono mo ngiini uuwanawa momumvo gweligolo?

3 Otatu vulu okuuva ko nawa shoka Jesus a li a hala okutya, sho a popi kombinga yemanguluko, mokukundathana tango kombinga yomumvo gweligolo, ngoka Kalunga a li a longekidhila aapiya ye yonale. Jehova okwa li a lombwele Aaisraeli a ti: “Yoololeni omumvo omutimilongontano e tamu igidha emanguluko lyaakalimo ayehe mevi. Omumvo nguka nagu kale omumvo gweligolo. Omaliko agehe ngoka ga landwa, naga shune kooyene nenge koyana, naangoka a landwa omupika, na shune koyaandjawo.” (Lesha Levitikus 25:8-12.) Moshitopolwa sha zi ko, otwa kundathana nkene Esabati lyokoshiwike lya li hali etele Aaisraeli uuwanawa. Aaisraeli oya li haya mono mo ngiini uuwanawa momumvo gweligolo? Natu tye nduno Omuisraeli gwontumba okwa kala e na oongunga odhindji, e ta thiminikwa konkalo a landithe po epya lye, opo e dhi fute. Momumvo gweligolo, epya ndyoka okwa li he li shunithilwa. Onkee ano, omulumentu ngoka okwa li ha vulu ‘okugalululilwa eliko lye,’ noyana oya li haya vulu oku ke li thigulula po monakuyiwa. Omathimbo gamwe, uuna omulumentu Omuisraeli i iyadha monkalo ondhigu, okwa li wo ha vulu okulanditha po gumwe gwomoyana nenge nokuli ye mwene, a ninge omupika, opo a fute oongunga dhe. Momumvo gweligolo, omupika okwa li ha ‘shuna koyaandjawo.’ Onkene, kapwa li omuntu a li ha kala omupika sigo aluhe kee na etegameno! Elongekidho ndika itali ulike tuu kutya Jehova okwa li lela e na ko nasha naantu ye!

4-5. Omolwashike tu na okwiilonga kombinga yomumvo gweligolo ngoka gwa li hagu dhanwa nale?

4 Uuwanawa wuni ishewe aantu ya li haya mono momumvo gweligolo? Jehova okwa yelitha a ti: “Omuwa Kalunga koye ote ke ku yambeka mevi ndyoka te li ku pe. Moshigwana shoye itamu kala ohepele.” (Deut. 15:4) Shoka osha yooloka ko kwaashoka tashi ningwa muuyuni kunena, moka aayamba taya tsikile okuyambapala, omanga oohepele tadhi ende tadhi hepa shi vulithe nale.

5 Tu li Aakriste, katu li kohi yOmpango yaMoses. Shika otashi ti kutya ihatu landula elongekidho lyonale kombinga yokumangulula aapika, yokukaleka oongunga nokushunithila yalwe omapya gawo. (Rom. 7:4; 10:4; Ef. 2:15) Nonando ongawo, otu na etompelo lyokwiilonga kombinga yomumvo gweligolo. Omolwashike? Omolwaashoka otatu vulu okunyanyukilwa emanguluko ndyoka tali tu dhimbulukitha elongekidho ndyoka Jehova a li a tulila po Aaisraeli.

JESUS OKWA LI A NINGI ETSEYITHO LYEMANGULUKO

6. Aantu oya pumbwa okumangululwa mushike?

6 Atuheni otwa pumbwa okumangululwa, molwaashoka aantu ayehe oye li aapika yuulunde, uupika mboka uunyanyalithi noonkondo. Molwaashoka otu li aalunde, ohatu kulupa, ohatu ehama nohatu si. Aantu oyendji ohaya mono uumbangi waashoka, uuna tayi italele mesipili nenge ya yi kundohotola ya ka pangwe. Ohashi tu teya wo omukumo, uuna twa yono. Omuyapostoli Paulus okwa li a zimine kutya okwa li ‘omupika gwompango yuulunde ndjoka ya li molutu lwe.’ Okwa gwedha ko a ti: “Ongame omuntu omukweyi! Olye ta mangulula ndje molutu nduka talu etele ndje eso?” — Rom. 7:23, 24.

7. Jesaja okwa hunganeka shike kombinga yemanguluko?

7 Elago enene, Kalunga okwa ningi elongekidho tu vule okumangululwa mo muulunde. Jesus oye e shi ningitha tashi wapa tu mangululwe mo. Omimvo dhi vulithe 700, manga Jesus inee ya kombanda yevi, omuhunganeki Jesaja okwa li a hunganeke kombinga yemanguluko enene lyomonakuyiwa. Emanguluko ndyoka otali ka tompola oshindji li vulithe emanguluko ndyoka Aaisraeli ya li haya mono momumvo gweligolo. Okwa nyola a ti: “Ombepo yOmuwa Omupangeliawike oya lambele ndje, oshoka oye a gwayeke ndje, ndi uvithile oohepele onkundana ombwanawa, ndi aludhe mboka ye na omwenyo gwa nyanyagulwa [nondi] igidhile aapongekwa emangululo.” (Jes. 61:1) Ehunganeko ndyoka otali popi kombinga yalye?

8. Ehunganeko lyaJesaja kombinga yemanguluko otali popi kombinga yalye?

8 Ehunganeko ndyoka lya simana kombinga yemanguluko, olya tameka okugwanithwa konima sho Jesus a tameke uukalele we. Sho Jesus a yi kosinagoga mondoolopa yawo, Nasareti, okwa li a leshele Aajuda mboka ya li ya gongala, oohapu ndhoka dha popiwa kuJesaja. Jesus okwa li i ipopi ye mwene a ti: “Ombepo yOmuwa oya lambele ndje. Osho ngeyi Omuwa okwa gwayeke ndje, ndi uvithile oohepele elaka etoye. Okwa tumu ndje, ndi igidhile oonkwatwa emanguluko, naaposi ya tonate, okumangulula oonakuhepekwa, okutseyitha omumvo, uuna Omuwa te ya, a hupithe aantu ye.” (Luk. 4:16-19) Jesus okwa gwanitha po ngiini ehunganeko ndyoka?

MBOKA YA MANGULULWA TANGO

Jesus okwa li a tseyitha emanguluko mosinagoga muNasareti (Tala okatendo 8-9)

9. Aantu oyendji pethimbo lyaJesus oya li ya hala ya manguluke ko kushike?

9 Emanguluko ndyoka Jesaja a hunganeka, ndyoka lya li wo lya leshwa kuJesus, aantu oya tameke oku li mona omimvo 2 000 nasha dha ka pita. Shoka Jesus okwa li e shi koleke, sho a igidha a ti: “Nena ndjika oohapu ndhoka mu uvu dha leshwa, odha gwanithwa.” (Luk. 4:21) Oyendji mboka ya li ya uvu shoka Jesus a ti, otashi vulika ya li ya tegelela ya mangululwe ko kepangelo lyaRoma. Otashi vulika ya li ye uvite ngaashi aalumentu yaali mboka ya tile: “Tse otwa li twi inekele kutya omulumentu nguka oye ngoka e na okuhupitha Aaisraeli.” (Luk. 24:13, 21) Ihe otu shi kutya Jesus ka li a ladhipike aalanduli ye ya tukulile oshipotha epangelo lyaRoma, ndyoka lya li omutenge omudhigu. Pehala lyaashono, okwe ya lombwele kutya “shono shomupangeli, shi peni omupangeli.” (Mat. 22:21) Ongiini nduno Jesus a li a eta emanguluko pethimbo ndyoka?

10. Jesus okwa li a mangulula aantu kushike?

10 Omuna gwaKalunga, okwa li e ya a kwathele aantu ya mone emanguluko momikalo mbali. Gwotango, Jesus okwa li a kwathele aantu ya manguluke ko komalongo giifundja, ngoka ga li haga longwa kaawiliki yomalongelokalunga. Pethimbo ndyoka, Aajuda oyendji oya li ya pikwa komithigululwakalo nokomaitaalo ga puka. (Mat. 5:31-37; 15:1-11) Mboka ya li haya kwatele komeho, oya li ya posipala pambepo. Sho ya tindi okutaamba ko Mesiasa nosho wo oshili ndjoka a longo, oya tsikile okukala momilema nomuulunde. (Joh. 9:1, 14-16, 35-41) Jesus okwa li a longo aantu oshili noku ya tulila po oshiholelwa oshiwanawa, shoka sha kwathele mboka aaifupipiki ya mone nkene taya vulu okumanguluka ko komalongo giifundja. — Mark. 1:22; 2:23–3:5.

11. Omomukalo omutiyali guni Jesus a li a pe aantu emanguluko?

11 Omukalo omutiyali moka Jesus a mangulula aantu, oosho e shi ningitha tashi wapa ya manguluke mo muupika wuulunde mboka ya thigulula. Omolwekuliloyambo lyaJesus, Kalunga ota vulu okudhima po oondjo dhaamboka ye na eitaalo mulyo noye li taamba ko. (Heb. 10:12-18) Jesus okwa ti: “Omwana ngele te mu mangulula, nena kape na omalimbililo, otamu kala mwa manguluka.” (Joh. 8:36) Emanguluko ndyoka oli vule kokulekule ndyoka Omuisraeli a li ha mono pethimbo lyomumvo gweligolo. Pashiholelwa, omulumentu ngoka a li ha pewa emanguluko pethimbo lyomumvo gweligolo, okwa li ha vulu ishewe a ninge omupika, nomokweendela ko kwethimbo oha ka sa.

12. Oolye ya mono mo tango uuwanawa memanguluko ndyoka Jesus a li a tseyitha?

12 POpentekoste yomo 33 E.N., Jehova okwa li a gwayeke aayapostoli nosho wo aalumentu naakiintu yalwe aadhiginini nombepo ondjapuki. Okwa li e yi ihogolele ye li oyana, opo monakuyiwa ya ka yumudhwe noya ka pangele pamwe naJesus megulu. (Rom. 8:2, 15-17) Mboka oyo ya li yotango ya mono mo uuwanawa memanguluko ndyoka Jesus a li a tseyitha mosinagoga muNasareti. Aalumentu naakiintu mboka kaya li we ya pikwa komalongo giifundja nokomikalondjigilile dhaawiliki yelongelokalunga lyOshijuda, ndhoka kaadhi li pamanyolo. Kalunga okwa li wo e ya tala ko ya manguluka ko kiilanduliko yuulunde. Omumvo gweligolo gwopathaneko ngoka gwa tameka nokugwayekwa kwaalanduli yaKristus mo 33 E.N., otagu ke ya pehulilo, ngele Elelo lyaKristus lyOomvula Eyuvi lya pu ko. Oshike tashi ka tompolwa po, manga omimvo ndhoka inaadhi pwa ko?

EMANGULUKO LYAANTU YALWE OMAMILIYONA

13-14. Kakele kAakriste aagwayekwa, oolye ishewe taya vulu okumona emanguluko ndyoka Jesus a tseyitha?

13 Kunena, aantu omamiliyona aanamitima omiwanawa ya za miigwana ayihe, oye li oshitopolwa ‘shoonzi dhilwe.’ (Joh. 10:16) Inaya hogololwa kuKalunga ya ka pangele naJesus megulu. Pehala lyaashono, oye na etegameno lya kankamena kOmbiimbeli lyoku ka kala nomwenyo sigo aluhe kombanda yevi. Mbela nangoye etegameno ndyoka olyo wu na?

14 Nokuli ngashingeyi oho mono omauwanawa gamwe ngoka haga nyanyukilwa kaagwayekwa. Molwaashoka owu na eitaalo mombinzi yaJesus ndjoka ya tika, oto vulu okupula Jehova e ku dhimine po oondjo dhoye. Oshizemo, oto vulu okukala wa hokiwa kuye nokukala wu na eiyuvo ewanawa koshipala she. (Ef. 1:7; Eh. 7:14, 15) Dhiladhila wo kombinga yomayambeko ngoka wa mona, sho wa manguluka ko komalongo giifundja. Jesus okwa ti: “Otamu ka tseya ihe oshili, noshili otayi ke mu mangulula.” (Joh. 8:32) Otwa nyanyukwa noonkondo, sho tu na emanguluko ndika!

15. Emanguluko lini nomayambeko geni twa tegelela oku ka mona monakuyiwa?

15 Oto vulu okukala wu na etegameno lyemanguluko enene ndyoka tali ke ya. Masiku, Jesus ota ka katuka pandunge a hanagule po omalongelokalunga giifundja nosho wo omapangelo gopantu omakolokoshi. Kalunga ota ka gamena “engathithi” nenge tu tye ongundu onene yaantu mboka taye mu longele, noku ya pa uuthembahenda wokunyanyukilwa omayambeko meviparadisa. (Eh. 7:9, 14) Aantu oyendjiyendji otaya ka yumudhwa notaya ka mona ompito ya manguluke ko kiilanduliko iiwinayi ayihe mbyoka ya etithwa kokuyona kwaAdam. — Iil. 24:15.

16. Emanguluko enene lini aantu taya ka kala ye na monakuyiwa?

16 Pethimbo lyElelo lyOomvula Eyuvi, Jesus nosho wo aapangeli pamwe naye otaya ka kwathela aantu ya kale ye na omalutu ga gwanenena noye na ekwatathano dhingi naKalunga. Ethimbo ndika lyokugalulila aantu megwaneneno nomemanguluko, otali ka kala lya fa omumvo gweligolo muIsraeli shonale. Shika otashi ti kutya aantu ayehe kombanda yevi mboka haya longele Jehova nuudhiginini, otaya ka kala ya gwanenena notaya ka manguluka mo muulunde.

Muuyuni uupe, otatu ka nyanyukilwa iilonga tayi ti sha noyinyanyudha (Tala okatendo 17)

17. Jesaja 65:21-23 okwa hunganeka shike kombinga yaapiya yaKalunga? (Tala ethano lyokombanda.)

17 Ehunganeko ndyoka li li muJesaja 65:21-23 (lesha), olya yelitha nkene onkalamwenyo tayi ka kala kombanda yevi monakuyiwa. Itatu ka kala twa mwena itaatu longo sha. Pehala lyaashono, Ombiimbeli oya popya kutya aapiya yaKalunga pethimbo ndyoka, otaya ka longa iilonga ya simana noinyanyudha. Otatu vulu okukala nuushili kutya pEhulilo lyElelo lyaKristus lyOomvula Eyuvi, “eshito alihe [otali] ka manguluka muupika weyonuuko, li ye memanguluko nomeadhimo lyaana yaKalunga.” — Rom. 8:21.

18. Omolwashike tatu vulu okukala neinekelo kutya otatu ka kala tu na onakuyiwa ombwanawa?

18 Ngaashi naanaa Jehova a li a ningi elongekidho Aaisraeli ya kale ye na ondjele ngele tashi ya piilonga nosho wo pokuvululukwa, osho wo ta ka ningila aapiya ye pethimbo lyElelo lyaKristus lyOomvula Eyuvi. Odhoshili kutya otapu ka kala ethimbo lyokulongela Kalunga. Okulongela Kalunga, oshinima sha simana shoka hashi tu etele enyanyu kunena, nosho tatu ka ninga muuyuni uupe. Odhoshili kutya aantu ayehe aadhiginini otaya ka kala ya nyanyukwa pethimbo lyElelo lyaKristus lyOomvula Eyuvi, oshoka atuhe otatu ka longa iilonga iiwanawa notatu ka longela Kalunga.

EIMBILO 142 Otwa dhiginina etegameno lyetu

^ okat. 5 Jehova okwa li a ningi elongekidho lyi ikalekelwa lyokumangulula Aaisraeli. Elongekidho ndyoka olya li omumvo gweligolo. Odhoshili kutya Aakriste kaye li kohi yOmpango yaMoses, nonando ongawo, omumvo ngoka otagu ti sha kutse. Moshitopolwa shika, otatu ka mona nkene omumvo gweligolo ngoka gwa li hagu dhanwa kAaisraeli, tagu tu dhimbulukitha oshinima shoka Jehova e tu ningila nankene tatu vulu okumona mo uuwanawa musho.

^ okat. 61 ETHANO PEPANDJA 9: Pethimbo lyomumvo gweligolo, aalumentu mboka ya li aapika oya li haya pewa emanguluko noya li haya vulu okushuna koyaandjawo nosho wo komapya gawo.