Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

OSHITOPOLWA SHOKUKONAKONWA 49

Shoka Levitikus te tu longo kombinga yankene tu na okuungaunga nayalwe

Shoka Levitikus te tu longo kombinga yankene tu na okuungaunga nayalwe

‘Holeni yakweni, ngaashi mwi ihole ne yene.’ — LEV. 19:18.

EIMBILO 109 Holathaneni nomwenyo aguhe

ELALAKANO LYOSHITOPOLWA *

1-2. Oshike twa kundathana moshitopolwa sha tetekele, noshike tatu ka kundathana moshitopolwa shika?

MOSHITOPLWA sha tetekele, otwa kundathana kombinga yomayele taga longo ngoka taga adhika muLevitikus ontopolwa 19. Pashiholelwa, ovelise 3 oya popya kutya Jehova okwa li a lombwele Aaisraeli ya kale ya simaneka aavali yawo. Otwa kundathana wo kombinga yankene kunena tatu vulu okutula miilonga omayele ngoka, mokukala hatu sile oshimpwiyu aavali yetu palutu, pamaiyuvo nopambepo. Movelise omo tuu moka, oshigwana shaKalunga osha li sha dhimbulukithwa shi kale sha tala ko Esabati li li oshinima sha simanenena. Nonando kunena katu li kohi yOmpango yaMoses, Esabati otali tu longo tu kale aluhe hatu itulile po ethimbo lyokulongela Jehova. Ngele otwa kala hatu shi ningi, kungawo otatu ka ulika kutya otatu lalakanene okukala aayapuki, ngaashi tatu ladhipikwa tu ninge muLevitikus 19:2 nosho wo 1 Petrus 1:15.

2 Moshitopolwa shika, otatu ka tsikila okukonakona shoka tatu ilongo muLevitikus ontopolwa 19. Ontopolwa ndjoka otayi tu longo shike kombinga yokuulukila olukeno mboka ye na omaunkundi gopalutu, yokukala aanashili uuna tatu ngeshefa nosho wo okuulukila ooyakwetu ohole? Otwa hala okukala aayapuki ngaashi Kalunga, onkene natu ka taleni kwaashoka tatu vulu okwiilonga.

ULUKILA OLUKENO MBOKA YE NA OMAUNKUNDI GOPALUTU

Levitikus 19:14 ote tu ladhipike tu kale hatu ungaunga ngiini nagumwe ngoka ombolo nenge omuposi? (Tala okatendo 3-5) *

3-4. Shi ikolelela kuLevitikus 19:14, oombolo naaposi oya li ye na okuungaungiwa nayo ngiini?

3 Lesha Levitikus 19:14. Jehova okwa li a tegelela oshigwana she shi kale hashi ulukile olukeno mboka ye na omaunkundi gopalutu. Pashiholelwa, Aaisraeli kaya li ye na okutuka omuntu ngoka ombolo, mwa kwatelwa wo oku mu ningila omatilitho nenge oku mu halela a longelwe uuwinayi. Mbyoka iinima iiwinayi noonkondo okuningila ombolo! Omuntu ngoka ombolo ka li ta vulu okuuva shoka tashi popiwa kombinga ye, onkene ka li ha vulu okuninga po sha i igamene.

4 Movelise 14 omwa popiwa wo kutya omulongeli gwaJehova ke na ‘okutulila omuposi epundukitho mondjila.’ Embo limwe olya popi lya ti: “kUuzilo woPokati, aantu mboka ye na omaunkundi gopalutu oya kala haya ungaungiwa nayo nonyanya.” Otashi vulika omuntu gumwe ngoka kee na olukeno a tule sha mondjila yomuposi opo a punduke, molwaashoka e mu kwatela onkone nenge a hala owala a yolithe aantu. Shoka kashi shi tuu oshiwinayi! Okupitila melombwelo ndyoka, Jehova okwa li a kwathele oshigwana she shi mone kutya osha pumbwa okuungaunga nolukeno naamboka ye na omaunkundi gontumba.

5. Ongiini tatu vulu okuulukila olukeno mboka ye na omaunkundi gopalutu?

5 Jesus okwa li a ulukile olukeno aantu mboka ye na omaunkundi gopalutu. Dhimbulukwa kutya oshikando shimwe okwa li a tumu etumwalaka kuJohannes Omuninginithi tali ti: “Aaposi otaa mono ko, iilema otayi ende, aanashilundu otaa yele, oombolo otaa uvu ko, [naasi] otaa yumudhwa.” Sho aantu ya mono iikumithalonga mbyoka tayi ningwa, “ayehe oya hambelele Kalunga.” (Luk. 7:20-22; 18:43) Aakriste ohaya kala ya halelela okuholela Jesus, mokukala haya ulukile olukeno mboka ye na omaunkundi gopalutu. Onkee ano, ohatu ungaunga nayo nolukeno, neidhidhimiko nohatu ya yaalele wo. Odhoshili kutya Jehova ine tu pa oonkondo dhokulonga iikumithalonga ngaashi Jesus. Nonando ongawo, otu na uuthembahenda wokulombwela yalwe onkundana ombwanawa kombinga yuuyuni uupe, mwa kwatelwa wo mboka ya posipala pambepo nenge ye na uunkundi wontumba wopalutu, moka atuhe tatu ka kala twa gwanenena notu na ekwatathano lyopothingo naJehova. (Luk. 4:18) Okuuvithwa kwonkundana ombwanawa ndjoka otaku ningitha nale oyendji ya hambelele Kalunga.

KALA OMUNASHILI MOKUNGESHEFA KWOYE

6. Levitikus ontopolwa 19 ote tu kwathele ngiini tu uve ko nawa Iipango Omulongo?

6 Oovelise dhimwe dhomuLevitikus ontopolwa 19 odha ndjandjukununa shoka Iipango Omulongo tayi ti. Pashiholelwa, oshipango oshitihetatu osha ti: “Ino yaka.” (Eks. 20:15) Gumwe otashi vulika a dhiladhile kutya ngele iha kutha po iinima yaantu, kungawo ota vulika koshipango shoka. Nonando ongawo, otashi vulika ha yaka momikalo dhilwe.

7. Omomukalo guni omulandithi a li ta vulu okukala ihaa vulika koshipango oshitihetatu shoka tashi popi kombinga yokuyaka?

7 Omulandithi otashi vulika a dhiladhile kutya ye iha yaka nando. Ihe ongiini kombinga yokungeshefa kwe? Ngaashi sha popiwa muLevitikus 19:35, 36, Jehova okwa ti: “Inamu kotokela shaa ngoka mokulongitha iiyelekitho yiifundja yuule, yuudhigu nenge yiipindomwa. Kaleni mu na oshiviha shi shi kwiinekelwa, oomasandjundo dhi shi kwiinekelwa niipindithomwa yi shi kwiinekelwa.” Onkee ano, omulandithi ngoka ha longitha iiyelekitho yiifundja opo a nyokome aalandi, kungawo ota yaka. Oovelise dhilwe dhomuLevitikus ontopolwa 19 odha yelitha nawa oshinima shoka.

Metsokumwe naashoka sha popiwa muLevitikus 19:11-13, oshike shoka Omukriste tashi vulika i ipule kombinga yokungeshefa kwe? (Tala okatendo 8-10) *

8. Levitikus 19:11-13 okwa li a kwathele ngiini Aajuda ya vulike koshipango oshitihetatu, noya li ya mono mo ngiini uuwanawa?

8 Lesha Levitikus 19:11-13. Oohapu dhopetameko lyaLevitikus 19:11 otadhi lesha tadhi ti: “Inamu yaka.” Ovelise 13 oya kwatakanitha okuyaka nokunyokoma aantu, ya ti: “Ino kotokela omukweni, u mu yuge.” (OB-1954) Osha yela kutya okungeshefa kaashi li paushili okwa faathana nokuyaka nosho wo nokuyuga. Oshipango oshitihetatu osha ti kutya okuyaka okwa puka, ihe shoka Levitikus a popya kombinga yokuyaka osha li sha kwathele Aajuda ya uve ko kutya Jehova okwa tegelela ya kale aanashili miinima ayihe. Okudhiladhila muule kombinga yankene Jehova a tala ko okwaakala aanashili nosho wo okuyaka otaku vulu oku tu etela uuwanawa. Otatu vulu okwiipula tatu ti: ‘Ngele tandi tala kwaashoka sha popiwa muLevitikus 19:11-13, mbela openi ndi na okuninga omalunduluko monkalamwenyo yandje? Mbela onda pumbwa okuninga omalunduluko mokungeshefa kwandje nenge kombinga yankene handi longo?’

9. Ompango ndjoka tayi adhika muLevitikus 19:13 oya li hayi gamene ngiini aaniilonga?

9 Omukriste ngoka e na ongeshefa oku na wo okukala omunashili ngele tashi ya koshinima shilwe. Levitikus 19:13 okwa hulitha ta ti: “Oondjambi dhaalongeli yeni inadhi kala pune sigo esiku lyangula.” MuIsraeli, aaniilonga yomomapya oya li haya futwa pehulilo lyesiku. Ngele mwene gwepya okwa kala inaa futa omuniilonga ondjambi ye esiku ndyoka, yaandjawo otashi vulika ya lale nondjala. Jehova okwa popi kombinga yoshinima shono a ti: “Ota pumbwa iimaliwa noku na etegameno kutya ote ke yi pewa.” — Deut. 24:14, 15; Mat. 20:8.

10. Iiyilongomwa yini tatu ilongo muLevitikus 19:13?

10 Kunena, aaniilonga oyendji ohaya futwa lumwe nenge lwaali momwedhi, ihe hakehe esiku. Nonando ongawo, shoka sha popiwa muLevitikus 19:13 otashi longo wo nokunena. Aahona yamwe ohaya nyokoma aaniilonga yawo, moku ya futa ondjambi onshona noonkondo. Aahona mboka ohaya kala ye shi kutya aaniilonga yawo otaya ka tsikila oku ya longela, nonando ohaye ya futu ondjambi onshona noonkondo, molwaashoka oya pumbwa iilonga. Kungawo, aahona mboka otaya ‘tindi okupa aaniilonga yawo ondjambi yawo.’ Omukriste ngoka a kuta aaniilonga oku na okushilipaleka kutya ohe ya futu sha eleka. Ngashingeyi natu ka taleni ishewe shoka tatu vulu okwiilonga muLevitikus ontopolwa 19.

KALA WU HOLE YALWE NGAASHI WU IHOLE MWENE

11-12. Oshike shoka Jesus a tsu omuthindo sho a totha Levitikus 19:17, 18?

11 Kalunga okwa tegelela tu ninge oshindji kaashi shi owala okuyanda okuungaunga nayi nayalwe. Shoka otu shi iwetele muLevitikus 19:17, 18. (Lesha.) Enyolo ndyoka olya ti: ‘Holeni yakweni ngaashi mwi ihole ne yene.’ Shoka osho Omukriste e na okuninga ngele okwa hala okukala a hokiwa kuKalunga.

12 Ndhindhilika nkene Jesus a li a tsu omuthindo nkene elombwelo ndyoka tali adhika muLevitikus 19:18 lya simana. Omufarisayi gumwe okwa li a pula Jesus a ti: “Oshipango oshinene shomompango oshini po?” Jesus okwe mu yamukula a ti kutya “oshipango oshinene noshotango” osho okukala wu hole Jehova nomutima gwoye aguhe, nomwenyo gwoye aguhe nonomadhiladhilo goye agehe. Opo nduno Jesus okwa totha Levitikus 19:18, a ti: “Oshitiyali shi thike pusho osho shika: ‘Hola mukweni ngaashi ngoye wi ihole mwene.’” (Mat. 22:35-40) Opu na omikalo odhindji moka tatu vulu okuulukila yalwe ohole, notatu vulu okwiilonga oshindji kombinga yankene tatu vulu oku shi ninga, mokukonakona Levitikus ontopolwa 19.

13. Oshiholelwa shaJosef oshi li ngiini metsokumwe naashoka Levitikus 19:18 te tu longo?

13 Omukalo gumwe moka tatu vulu okuulukila yalwe ohole, omokutula miilonga omayele ngoka taga adhika muLevitikus 19:18. Enyolo ndyoka otali ti: “Mukweni inamu kala mu mu nine iikonene.” Oyendji yomutse otu shi yamwe mboka ya kala ya kwatela onkone aaniilonga pamwe nayo, aanasikola ooyakwawo, omupambele, nenge gumwe gwomaandjawo, tashi vulika nokuli ya kala ye ya kwatela onkone uule womimvo. Dhimbulukwa kutya aamwayinamati omulongo yaJosef oya li ye mu kwatela onkone, nomokweendela ko kwethimbo oye mu longele uuwinayi. (Gen. 37:2-8, 25-28) Nonando ongawo, Josef ka li e ya longele uuwinayi washa. Sho a li e na oonkondopangelo nokwa li ta vulu okuungaunga nayo ngaashi yo ya li ya ungaunga naye, okwe ya ulukile ohenda. Josef ka li e ya kwatela onkone. Pehala lyaashono, okwa katuka metsokumwe nomayele ngoka taga adhika muLevitikus 19:18. — Gen. 50:19-21.

14. Oshike tashi ulike kutya omayele ngoka taga adhika muLevitikus 19:18 otaga longo wo nokutse kunena?

14 Aakriste mboka ya hala okukala ya hokiwa kuKalunga oye na okulandula oshiholelwa shaJosef shokwaakwatela yalwe onkone nenge oku ya galulila uuwinayi. Okuninga ngawo oku li wo metsokumwe noshiholelwa shegalikano, oshoka Jesus moshiholelwa shoka shegalikano okwe tu ladhipika tu kale hatu dhimine po mboka ya yona kutse. (Mat. 6:9, 12) Shimwe ishewe, omuyapostoli Paulus okwa li a ladhipike ooitaali ooyakwawo a ti: “Inamu shunithila omuntu uuwinayi.” (Rom. 12:19) Okwa li wo e ya ladhipike a ti: “Kwathathaneni, dhiminathanii po oondjo ethimbo kehe, uuna pe na ngoka a ningathana namukwawo.” (Kol. 3:13) Omithikampango dhaJehova ihadhi lunduluka. Omayele ngoka taga adhika muLevitikus 19:18 otaga longo wo nokutse kunena.

Ngaashi owala kaashi li pandunge okukala tatu igumaaguma poshilalo, oshi li pandunge kaatu kale tatu ipula unene kombinga yuuwinayi mboka twa ningilwa kugumwe. Otwa pumbwa okukambadhala oku wu dhimbwa (Tala okatendo 15) *

15. Ethaneko lini tali tu kwathele tu uve kutya omolwashike tu na okukala hatu dhimine po yalwe nokuyanda okukala twa kwatela onkone?

15 Natu taleni kethaneko tali landula. Okuuvithwa nayi otaku vulu okufaathanithwa noshilalo. Iilalo yimwe ohayi kala iishona, omanga yilwe iinene. Pashiholelwa, uuna tatu patulula ekutu moka mu na ontumwafo, otashi vulika tu itete kashona komunwe. Petameko otashi vulika tu kale tu uvite uuwehame, ihe oshilalo shoka ohashi polo nziya. Otashi vulika nokuli konima yesiku limwe nenge gaali tu dhimbwe kutya otwa li twi iteta. Osha faathana wo ngele tashi ya pokuuvithwa nayi kugumwe. Pashiholelwa, kuume ketu otashi vulika a popye nenge a ninge sha shoka she tu uvitha nayi, ihe ohatu mu dhimine po nziya. Ihe ngele otwa ninga oshilalo oshinene noonkondo, otashi vulika tu kale twa pumbwa okuya kundohotola e ke shi hondje e te shi manga. Ngele otwa kala tatu gumaaguma po, otatu ki iyehameka owala. Shiyemateka, omuntu otashi vulika a kale ta ningi oshinima sha faathana uuna a uvithwa nayi kugumwe. Otashi vulika a kale ta dhiladhila kwaashoka a ningilwa nokunkene she mu uvitha nayi noonkondo. Ihe mboka haya kala ye na iikonene ohayi iyehameke owala yo yene. Oshi li hwepo tu kale hatu vulika komayele ngoka taga adhika muLevitikus 19:18.

16. Shi ikolelela kuLevitikus 19:33, 34, aakwiilongo muIsraeli shonale oya li ye na okuungaungiwa nayo ngiini, naashoka otashi tu longo shike?

16 Sho Jehova a gandja elombwelo kAaisraeli ya kale ye hole yalwe, ina tya kutya oye na owala okukala ye hole Aaisraeli ooyakwawo. Oya li wo ye na okuulukila ohole aakwiilongo mboka ya li mokati kawo. Elombwelo ndyoka lya yela otali adhika muLevitikus 19:33, 34. (Lesha.) Aakwiilongo oya li ye na okuungaungiwa nayo ya fa ‘Aaisraeli,’ na Aaisraeli oya li ye na okukala ‘ye ya hole’ ngaashi yi ihole yo yene. Pashiholelwa, Aaisraeli oya li ye na okupitika aakwiilongo naamboka ya hepa ya pupudhulule momapya gawo. (Lev. 19:9, 10) Elombwelo kombinga yokuulukila ohole aakwiilongo otali longo wo nokAakriste kunena. (Luk. 10:30-37) Omomukalo guni mbela? Opu na aantu oyendji mboka ya thiga po iilongo yawo e taya tembukile kiilongo yilwe, notashi vulika yamwe yomuyo haya zi popepi nangoye. Otwa pumbwa okukala hatu ungaunga nayo nesimaneko noku ya ulukila olukeno.

OSHILONGA SHA SIMANENENA SHOKA INAASHI POPIWA MO MULEVITIKUS ONTOPOLWA 19

17-18. (a) Levitikus 19:2 nosho wo 1 Petrus 1:15 otaye tu ladhipike tu ninge shike? (b) Oshilonga shini sha simanenena omuyapostoli Petrus e tu ladhipike tu longe?

17 Levitikus 19:2 nosho wo 1 Petrus 1:15 otaya ladhipike aalongeli yaKalunga ya kale aayapuki. Oovelise odhindji dhilwe dhomuLevitikus ontopolwa 19 otadhi vulu oku tu kwathela tu mone shoka tatu vulu okuninga, opo tu kale twa hokiwa kuJehova. Otwa kundathana oovelise ndhoka dha popya iinima mbyoka tu na okukala hatu ningi naambyoka tu na okuyanda okuninga. * Omanyolo gopaKriste gOshigreka otaga ulike kutya Jehova okwa hala tu kale hatu tula miilonga omakotampango ngoka monkalamwenyo yetu. Ihe omuyapostoli Petrus okwa popya wo kombinga yoshinima shilwe.

18 Tu li Aakriste, ohatu longele Jehova momikalo dhi ili nodhi ili nohatu longele wo yalwe uuwanawa. Nonando ongawo, Petrus okwa ladhipika Aakriste ya kale haya ningi oshinima shimwe sha simanenena. Manga inaa popya kutya otu na okukala aayapuki mwaayihe mbyoka tatu ningi, Petrus okwe tu ladhipike a ti: “Kaleni mwi ilongekidhila shoka mu na oku shi ninga.” (1 Pet. 1:13, 15) Okuninga ngawo okwa kwatela mo shike? Petrus okwa ti kutya aamwahe yaKristus aagwayekwa otaya ‘ka hokolola iilonga iinene yaaNgoka e ya ithana.’ (1 Pet. 2:9) Aakriste ayehe oye na uuthembahenda wokulonga iilonga mbyoka ya simanenena, mbyoka hayi etele aantu uuwanawa kaaku na we. Oshi li uuthembahenda uunene kaalongeli yaKalunga okukutha ombinga nehwamo miilonga yokuuvitha noyokulonga aantu. (Mark. 13:10) Ngele otwa kala hatu longo nuudhiginini tu tule miilonga omayele ngoka taga adhika muLevitikus ontopolwa 19, kungawo otatu ulike kutya otu hole Kalunga ketu nosho wo ooyakwetu. Otatu ka ulika wo kutya otwa hala ‘okuninga aayapuki’ mwaayihe mbyoka tatu yi ningi.

EIMBILO 111 Otu na omatompelo gokukala twa nyanyukwa

^ okat. 5 Aakriste kaye li kohi yOmpango yaMoses, ihe Ompango ndjoka oya popya iinima oyindji mbyoka natse tu na okuninga nenge okuyanda oku yi ninga. Okwiilonga kombinga yiinima mbyoka otaku vulu oku tu kwathela tu ulukile yalwe ohole nokunyanyudha Jehova. Oshitopolwa shika otashi ka kundathana kombinga yankene tatu vulu okumona mo uuwanawa miilongomwa yimwe mbyoka tayi adhika muLevitikus ontopolwa 19.

^ okat. 17 Moshitopolwa shika nosho wo shoka sha tetekele, inatu kundathana oovelise ndhoka tadhi popi kombinga yokatongo, okulundila yalwe, okulya ombinzi, uumpulile, okwaanekela nosho wo oluhondelo. — Lev. 19:15, 16, 26-29, 31. — Tala oshitopolwa “Omapulo ga za kaaleshi” moshifo shika.

^ okat. 52 ETHANO: Onzapo tayi kwathele omumwatate ngoka ombolo a popye nandohotola.

^ okat. 54 ETHANO: Omumwatate ngoka e na ongeshefa yokupainda ta pe omuniilonga gwe ondjambi ye.

^ okat. 56 ETHANO: Konima ngele omumwameme i iningi oshilalo oshishona oha vulu oku shi dhimbwa nuupu. Mbela ota ka ninga ngaa sha faathana uuna i iningi oshilalo oshinene?