Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Emanya lya nyolwa: “Omwanamati gwaHagaf yaHagav na thingwe kuYahweh Sabaot”

Owe shi tseya ngaa?

Owe shi tseya ngaa?

Omunyolelo gwonale ogwa koleke ngiini shoka sha popiwa mOmbiimbeli?

MOMISIUMA ndjoka yi nakonasha nomahala ngoka ga popopiwa mOmbiimbeli yi li muJerusalem, omu na emanya lya nyolwa oohapu kombanda yalyo, ndyoka lya nyolwa pokati komimvo 700-600 K.E.N. Emanya ndyoka olya adhikile mekololo ndyoka lya li ombila, li li popepi naHebron muIsraeli. Emanya ndyoka olya li lya nyolwa oohapu tadhi ti: “Omwanamati gwaHagaf yaHagav na thingwe kuYahweh Sabaot.” Ongiini shoka sha nyolwa kemanya ndyoka tashi tsu kumwe nOmbiimbeli? Otashi ulike kutya edhina lyaKaluga, Jehova, ndyoka lya li lya nyolwa noondanda dhOshihebeli shonale, YHWH, olya li lyi shiwike nawa pethimbo lyOmbiimbeli nolya li hali longithwa esiku kehe. Uushili owo kutya ominyolelo dhomomakololo galwe otaga ulike kutya mboka ya li haya longitha omakololo ngoka ya holame nokugongalela mo, olundji oya li haya nyola momakololo ngoka edhina lyaKalunga mwa kwatelwa wo omadhinasimaneko ge nosho wo omadhina gawo yene.

Omundohotola Rachel Nabulsi gwokOuniveesiti yaGeorgia okwa popi kombinga yominyolelo dhoka, a ti: “Oshi li oshinima sha simana sho edhina YHWH lya longithwa lwiikando. . . . Oondhingambo nosho wo ominyolelo otadhi ulike kutya edhina YHWH olya li lya simana kAaisraeli nokAajuda.” Shoka otashi tsu kumwe nOmbiimbeli, moka edhina lyaKalunga momamboMbiimbeli gOshihebeli lya nyolwa noondanda YHWH, lya holoka mo iikando oyindji. Olundji iityapehadhina oya li hayi kala ya kwatela mo edhina lyaKalunga.

Uutumbulilo “Yahweh Sabaot,” mboka wa nyolwa koshipambu shemanya, otawu ti “Jehova gwomatangakwiita.” Osha fa shi li ngeyi kutya edhina lyaKalunga nosho wo uutumbulilo “Jehova gwomatangakwiita” owa li hawu longithwa olundjii pethimbo lyOmbiimbeli. Shoka sha nyolwa kemanya ndyoka otashi tsu lela kumwe naasho Ombiimbeli ya longitha uutumbulilo Jehova gwomatangakwiita,” mboka wa holoka momamboMiibeli gOshiheebeli iikando 283, unene tuu muJesaja, Jeremia nosho wo muSakaria.