1. Jakob okwa putukila megumbo mu na aantu ye li ngiini?

 JAKOB, omumwayinamati gwaJesus, okwa putukila megumbo mu na aantu ye hole Jehova. * Aavali ye, Josef naMaria, oya li ye hole Jehova noonkondo noya li ya ningi ngaashi taya vulu ye Mu longele. Jakob okwa li wo a yambekwa momukalo gulwe. Omumwayinamati gwawo gwosheeli, okwa ka ninga Mesiasa omuuvanekwa. Osha li lela uuthembahenda uunene kuJakob okukala oshilyo shuukwanegumbo mboka.

2. Omolwomatompelo gamwe geni Jakob a li ta vulu okulandula oshiholelwa shomumwayinamati Jesus?

² Jakob okwa li e na omatompelo ogendji gokulandula oshiholelwa shomumwayinamati gwawo gwosheeli. (Mat. 13:55) Pashiholelwa, Jesus okwa li e shi nawa Omanyolo, nokuli sho a li e na omimvo 12, aakuluntu yomuJerusalem oya li ya kuminwa ontseyo ye yOmanyolo. (Luk. 2:46, 47) Jakob otashi vulika naye a li ha longo iilonga yokuhonga iipilangi pamwe naJesus. Ngele osho, nena okwa li e na ompito ombwanawa yoku mu tseya nawa. Olundji omumwatate Nathan H. Knorr okwa li ha ti: “Okulonga pamwe nagumwe ohaku ku pe ompito wu mu tseye nawa.” * Jakob okwa li a mono nkene ‘Jesus ta koko palutu nomoondunge, a hokiwa kuKalunga nokaantu.’ (Luk. 2:52) Onkene otashi vulika tu dhiladhile kutya Jakob oye a li gumwe gwomwaamboka ya ningi aalongwa yaJesus yotango. Ihe shoka hasho sha li sha ningwa po.

3. Jakob okwa li i inyenge ngiini sho Jesus a tameke uukalele we?

³ Sho Jesus a li tameke uukalele we kombanda yevi, Jakob ka li  natango a ninga gumwe gwomaalongwa ye. (Joh. 7:3-5) Otashi vulika nokuli Jakob a li gumwe gwomaapambele yaJesus mboka ya li taya dhiladhila kutya Jesus “ota yi oonkwengu.” (Mark 3:21) Kapu na sha shoka tashi ulike kutya Jakob okwa li pamwe nayina, Maria, sho Jesus a li ta dhipagelwa komuti gwomahepeko. — Joh. 19:25-27.

4. Iiyilongomwa yini tatu ka kundathana?

⁴ Lwanima, Jakob okwa ulike eitaalo muJesus nokwa ka kala e li omukuluntugongalo a simanekwa megongalo lyopaKriste. Moshitopolwa shika, otatu ka kundathana iiyilongomwa iyali mbyoka tatu ilongo kuJakob tayi landula: (1) omolwashike twa pumbwa okukala aaifupipiki nosho wo (2) nkene tatu vulu okukala aalongi aawanawa.

5. Jakob okwa li i inyenge ngiini sho Jesus e mu ihololele konima sho a yumudhwa?

⁵ Uunake Jakob a ningi omulanduli omudhiginini gwaJesus? Konima sho Jesus a yumudhwa kuusi, “okwi ihololele Jakob nokonima aayapostoli ayehe.” (1 Kor. 15:7) Konima sho e mu ihololele, Jakob okwa ningi gumwe gwomaalongwa yaJesus. Jakob naye omo a li mondjugo yimwe yopombanda muJerusalem naayapostoli ooyakwawo sho ya li ya tegelela ya tililwe ombepo ondjapuki ndjoka ya li ya uvanekelwa. (Iil. 1:13, 14) Lwanima, Jakob okwa ka kala e na uuthembahenda wokukala oshilyo shOlutuwiliki lwomethelemumvo lyotango. (Iil. 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Manga omumvo 62 E.N. inaagu thika, okwa li a nwethwa mo a nyolele aagwayekwa Aakriste ontumwafo. Ontumwafo ndjoka otayi vulu wo oku tu kwathela kunena, kutya nduno otu na etegameno lyoku ka kala nomwenyo megulu nenge okombanda yevi. (Jak. 1:1) Shi ikolelela komunandjokonona gwomethelemimvo lyotango gwedhina Josephus, Jakob okwa dhipagwa palombwelo lyOmuyambi Omukuluntu gwAajuda. Jakob okwa kala omudhiginini kuJehova sigo oosho a mana oondjenda dhe dhokombanda yevi.

6. Omomukalo guni Jakob a li a yooloka ko kaawiliki yomalongelokalunga yopethimbo lye?

⁶ Jakob okwa li omwiifupipiki. Omolwashike tatu tile ngawo? Ndhindhilika nkene yaJakob a li i ihumbatele Jesus momukalo gwa yooloka ko kwaangoka gwaawiliki yomalongelokalunga oyendji yopethimbo ndyoka. Sho Jakob a mono uuyelele mboka tawu ulike kutya Jesus Omwana gwaKalunga, okwe wu taamba ko neifupipiko. Ihe aayambi aakuluntu yomuJerusalem hasho ya li ya ningi. Pashiholelwa, kaya li taya vulu okwiidhimbika kutya Jesus okwa yumudha Lasarus. Pehala lyokutaamba ko kutya Jesus okwa tumwa kuJehova kombanda yevi,  oya li ya tokola ye mu dhipage pamwe naLasarus. (Joh. 11:53; 12:9-11) Lwanima sho Jesus a yumudhwa, oya li ya kambadhala oku shi holeka aantu. (Mat. 28:11-15) Uuntsa waawiliki yomalongelokalunga mboka owe ya ningitha ya tinde okutaamba ko Mesiasa.

7. Omolwashike tu na okuyanda uuntsa?

⁷ Oshiilongomwa: Yanda uuntsa, e to etha Jehova e ku longe. Ngaashi owala omukithi gwontumba hagu vulu okukukutika omithipa dhomutima e tagu kala itaagu longo nawa, uuntsa nawo otawu vulu okukukutika omutima gwetu gwopathaneko, shoka tashi ke tu ningitha kaatu kale hatu vulika kewiliko lyaJehova. Aafarisayi oya li ye na uuntsa noonkondo noya tindi okwiitaala uumbangi wa yela kutya Jesus okwa li e na ombepo ondjapuki noku li Omwana gwaKalunga. (Joh. 12:37-40) Shoka ka sha li pandunge, oshoka oshe ya imbi ya ka mone omwenyo gwaaluhe. (Mat. 23:13, 33) Osha simanenena tu tsikile okukala hatu etha Oohapu dhaKalunga nombepo ye ondjapuki yi zule uukwatya wetu noyi nwethe mo okudhiladhila kwetu nosho wo omatokolo ngoka hatu ningi. (Jak. 3:17) Molwaashoka Jakob okwa li omwiifupipiki, okwa li a etha a longwe kuJehova. Ngaashi tatu ke shi kundathana, Jakob okwa li omulongi omwaanawa molwaashoka okwa li omwiifupipiki.

8. Oshike tashi vulu oku tu kwathela tu kale aalongi aawanawa?

⁸ Jakob ka li a mona elongo lyopombanda. Kapu na omalimbililo kutya aawiliki yomalongelokalunga yopethimbo lye oya li ye mu tala ko ngaashi ya li ya tala ko omuyapostoli Petrus naJohannes, ano ye li “aantu inaaya longwa sha.” (Iil. 4:13) Ihe Jakob okwi ilongo okukala omulongi omwaanawa, ngaashi tu shi iwetele uuna tatu lesha emboMbiimbeli ndyoka a lukilwa. Ngaashi Jakob, natse otashi vulika inaa tu mona elongo lyopombanda. Nonando ongawo, kekwatho lyombepo yaJehova nedheulo ndyoka hatu pewa kehangano lye, otatu vulu okukala aalongi aawanawa. Natu ka kundathaneni kombinga yoshiholelwa shaJakob shoka e tu tulila po e li omulongi, nokutala shoka tatu vulu okwiilonga kuye.

9. Oto vulu ngiini okuyelitha omukalo gwaJakob gwokulonga aantu?

⁹ Jakob ka li ha longitha iitya nenge omafatululo omadhigu. Shoka osha li hashi ningitha aapulakeni ye ya kale ye shi shoka ye na okuninga  nankene ye na oku shi tula miilonga. Pashiholelwa, dhiladhila kombinga yomukalo omupu moka Jakob a longo Aakriste kutya kaye na aluhe okukala ye na ondjahi nenge iikonene uuna ya ningilwa okwaanuuyuuki. Okwa nyola a ti: “Tse otatu ya tala aanelago, sho yi idhidhimike. One omu uvu eidhidhimiko lyaJob nomwa tseya, nkene Omuwa e mu kwatha pehulilo. Oshoka Omuwa oye omunesilohenda nomunalukeno.” (Jak. 5:11) Ndhindhilika kutya shoka Jakob a li ta longo aamwahe osha li sha kankamena kOmanyolo. Okwa longitha Oohapu dhaKalunga a kwathele aapulakeni ye ya mone kutya Jehova oha futu aluhe aantu mboka aadhiginini kuYe ngaashi a li a ningile Job. Jakob okwa li a longitha iitya iipu noshiholelwa shoka oyendji ye shi, opo aapulakeni ye ya uve ko shoka a li a hala oku ya longa. Pamukalo ngoka, ka li a ukitha esimano kuye mwene, ihe okuJehova.

10. Omomukalo gumwe guni tatu vulu okuholela Jakob uuna tatu longo aantu?

¹⁰ Oshiilongomwa: Longa aantu momukalo moka taya vulu okuuva ko nuupu shoka to ya longo, na Ombiimbeli oyo nayi kale onzo yaashoka to longo aantu. Elalakano lyetu kali shi okufuula aantu nontseyo oyindji ndjoka tu na, ihe oku ya fuula naashihe shoka Jehova e shi, nankene e na ko nasha nayo noonkondo. (Rom. 11:33) Shoka otatu vulu oku shi ninga, mokushilipaleka aluhe kutya Ombiimbeli oyo onzo yaashoka tatu ya longo. Pashiholelwa, pehala lyokulombwela aakonakonimbiimbeli yetu shoka tatu ka ninga po ngele otwa li monkalo moka ye li, otwa pumbwa oku ya kwathela ya dhiladhile kombinga yiiholelwa yopaMbiimbeli noya uve ko nkene Jehova ha dhiladhila nankene ha kala e uvite. Kungawo, otaya ka kala ye na ehalo lyokunyanyudha Jehova, ihe hatse.

11. Aakriste yamwe yopethimbo lyaJakob oya li ye na omaupyakadhi geni, na Jakob okwe ya pe omayele geni? (Jakob 5:13-15)

¹¹ Jakob okwa li e na etaloko li li pandjele. Kokutala kemboMbiimbeli ndyoka a nyola, oshi iwetikile kutya Jakob okwa li e shi omaupyakadhi ngoka ooitaali ooyakwawo ya li ye na, nokwe ya pe omayele ga yela kombinga yankene ye na okusinda omaupyakadhi ngoka. Pashiholelwa, Aakriste yamwe oya li haya kakadhala okutula miilonga omayele ngoka taya pewa. (Jak. 1:22) Yamwe oya li haya ungaunga owala nawa naamboka aayamba noya li ya dhina mboka ya hepa. (Jak. 2:1-3) Yo yamwe oya li haye shi mono oshidhigu okupangela elaka lyawo. (Jak. 3:8-10) Aakriste mboka oya li ye na omaupyakadhi ga kwata miiti, ihe Jakob ka li e ya si uunye. Okwa li e ya pe omayele momukalo gwopahole ihe ine ya lila okathima koluko, nokwa ladhipike mboka ye na eitaalo lya nkundipala ya konge ekwatho kaakuluntugongalo. — Lesha Jakob 5:13-15.

12. Ongiini tatu vulu okutsikila okukala tu na etaloko ewanawa sho tatu kwathele aakonakoni yetu?

¹² Oshiilongomwa: Kala wu na etaloko li li pandjele kombinga yayalwe. Oyendji mboka hatu konakona nayo Ombiimbeli otashi vulika ye shi mone oshidhigu okutula miilonga omayele ngoka. (Jak. 4:1-4) Otashi vulika shi ya pule ethimbo opo ye ethe po iikala yawo iiwinayi noya kokeke omaukwatya gopaKriste. Ngaashi Jakob, otwa pumbwa okukala aalaadhi opo tu lombwele aakonakoni yetu mpoka ye na okuhwepopala. Otwa pumbwa wo okutsikila okukala netaloko ewanawa, nokukala twi inekela kutya Jehova ota ka nanena kuye aantu mboka aaifupipiki, e te ya pe oonkondo ndhoka ya pumbwa ya ninge omalunduluko moonkalamwenyo dhawo. — Jak. 4:10.

13. Ngaashi sha popiwa muJakob 3:2, oshike shoka Jakob a li a ndhindhilike?

¹³ Jakob okwa tsikile okukala i itala ko pandjele. Jakob ka li e etha eputuko lye nenge uuthembahenda mboka a li e na wu, mu ningithe a kale e wete e vule ooitaali ooyakwawo. Okwa li e ya tala ko ye li ‘aamwayina aaholike.’ (Jak. 1:16, 19; 2:5) Ka li a ningitha yalwe ya kale ye mu tala ko a fa a gwanenena. Pehala lyaashono, okwa popi a ti: “Tseni atuheni ohatu puka olwindji.” — Lesha Jakob 3:2.

14. Omolwashike tu na okuzimina kutya kasha li oshipu kutse okuvulika komakotampango gOmbiimbeli petameko?

 ¹⁴ Oshiilongomwa: Dhimbulukwa kutya atuheni aalunde. Katu na okudhiladhila kutya otu vule mboka hatu longo Ombiimbeli. Omolwashike mbela? Ngele otwa ningitha omukonakoni gwetu a dhiladhile kutya ihatu ningi omapuko, shoka otashi vulika shi mu teye omukumo notashi ke mu ningitha a thike pehulithodhiladhilo kutya ita ka vula okugwanitha po iitegelelwa yaKalunga. Ihe ngele otwa zimine kutya kasha li oshipu kutse okutula miilonga omakotampango gOmbiimbeli noku mu yelithila nkene Jehova e tu kwathela tu ninge omalunduluko monkalamwenyo yetu, kungawo otatu ka kwathela omukonakoni gwetu a mone kutya naye ota vulu okulongela Jehova.

15. Jakob okwa li ha longitha omathaneko ga tya ngiini? (Jakob 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Jakob okwa li ha longitha omathaneko ngoka taga gumu omitima dhaantu. Kapu na omalimbililo kutya ombepo ondjapuki oya li hayi mu kwathele, ihe otashi vulika wo i ilongo oshindji mokukonakona omathaneko ngoka Jesus a li ha longitha. Omathaneko ngoka Jakob a longitha memboMbiimbeli ndyoka a nyola oge li paunathangwa nomapu okuuviwa ko. — Lesha Jakob 3:2-6, 10-12.

16. Omolwashike tu na okukala hatu longitha omathaneko ngoka taga kwathele aantu yu uve ko nawa?

¹⁶ Oshiilongomwa: Kala ho longitha omathaneko ngoka taga kwathele aantu yu uve ko nawa. Ngele owa kala ho longitha omathaneko taga opalele notaga longo, aapulakeni yoye itaya ka uva owala shoka to ya longo, ihe otaya ka kala wo ya fa ye shi wete, nenge tu tye ye shi thaneke momadhiladhilo. Shoka ohashi ya kwathele ya dhimbulukwe iitsa ya simana kombinga yoshili yOmbiimbeli ndjoka taya ilongo. Jesus okwa li ha longitha omathaneko ngoka taga kwathele aantu yu uve ko nawa shoka te ya longo, na Jakob okwa landula oshiholelwa she. Natu ka konakoneni limwe lyomomathaneko gaJakob nokutala nkene tali opalele.

17. Omolwashike ethaneko ndyoka tali adhika muJakob 1:22-25 tali longo?

¹⁷ Lesha Jakob 1:22-25. Ethaneko lyaJakob kombinga yesipili otali longo omolwomatompelo gontumba. Okwa li e na oshitsa sha simanenena shoka a li a hala aantu ya uve ko, ano kutya opo tu mone mo uuwanawa mOohapu dhaKalunga, otwa pumbwa okuninga oshindji kaashi shi owala oku dhi lesha. Jakob okwa hogolola ethaneko ndyoka aapulakeni ye taya vulu okuuva ko, ano okwiitalela mesipili. Mbela okwa li a hala okulonga aantu shike? Otashi ka kala sha nika  uugoya ngele omuntu okwi italele mesipili, e ta mono kutya ke li nawa, e ta kala inii ininga nawa. Sha faathana, itashi ka kala pandunge ngele otwa lesha Oohapu dhaKalunga, e tatu mono kutya otwa pumbwa okulundulula iikala yetu, e tatu kala inaatu ninga po sha.

18. Iinima itatu yini tu na okuninga uuna tatu longitha ethaneko?

¹⁸ Uuna to longitha ethaneko, oto vulu okuholela Jakob mokuninga iinima itatu tayi landula: (1) Shilipaleka kutya ethaneko lyoye otali opalele shoka to kundathana nagumwe. (2) Longitha ethaneko ndyoka aapulakeni yoye taya vulu okuuva ko nuupu. (3) Shilipaleka kutya etulomiilonga lyethaneko lyoye olya yela. Ngele oho shi mono oshidhigu okumona omathaneko ngoka taga opalele, oto vulu okukonga uuyelele mEmbo lyokukonga uuyelele lyOonzapo dhaJehova. Kohi yoshipalanyolo “Omathaneko,” oto vulu okwaadha ko iiholelwa oyindji yomathaneko ngoka to vulu okulongitha. Ihe dhimbulukwa kutya omathaneko oga fa owala embako, ano kutya otaga ka kwathela aapulakeni yoye ya uve oshitsa shoka wa hala oku ya longa. Onkee ano, owu na owala okulongitha omathaneko ngele tashi ya kiitsa ya simana mbyoka wa hala okuyelitha. Odhoshili kutya elalakano lyetu lyokukala twa hala okuhwepopaleka omukalo gwetu gwokulonga aantu kali shi okwiiyulika nenge okwiikongela esimano, ihe okukwathela aantu oyendji ngaashi tashi vulika ya ninge oshitopolwa shuukwanegumbo waJehova wa nyanyukwa.

19. Ohatu ulike ngiini kutya otu hole aamwatate naamwameme?

¹⁹ Nonando katwa li tu na omumwayinamati a gwanenena ngaashi Jakob a li e mu na, otu na uuthembahenda wokulongela Jehova pamwe nuukwanegumbo uunene waamwatate naamwameme. Ohatu ulike kutya otu ya hole mokweendathana nayo, mokwiilonga kuyo, nomokulonga pamwe nayo epepe nepepe miilonga yokuuvitha noyokulonga aantu. Ngele otwa kala hatu holele Jakob momukalo moka hatu tala ko aantu, meihumbato lyetu nomomukalo moka hatu longo aantu, nena otatu ka simanekitha Jehova notatu ka kwathela aanamitima omiwanawa ya hedhe popepi naTate yetu gwomegulu.