Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Okupopya oshili

Okupopya oshili

“Hokololelathaneni oshili.” — SAK. 8:16.

OMAIMBILO: 56, 124

1, 2. Oshike shoka sha yona aantu oyendji kunena, nolye onzo yasho?

IINIMA ngaashi oongodhi dhokopaala, omalusheno, oohauto nosho wo ookila dhokutalaleka, oyo yimwe yomiinima mbyoka ye shi ningitha oshipu monkalamwenyo yetu yakehe esiku. Omanga iinima ngaashi ofunda, iitopitha, omakaya nosho wo oomboma dholute, oyo yimwe yomiinima mbyoka ya tula onkalamwenyo yetu moshiponga. Ihe opu na oshinima shimwe shi vulithe ayihe mbyoka, shoka osho unene sha yona aantu. Oshinima shoka oshike? Iifundja. Iifundja oyo okupopya oshinima shoka omuntu e shi kutya kashi shi shoshili, te shi ningi nelalakano a pukithe gulwe. Olye a popya iifundja yotango? Jesus Kristus okwa ti kutya “omuhindadhi” oye ‘he yiifundja ayihe.’ (Lesha Johannes 8:44.) Iifundja yotango okwe yi popi uunake?

2 Okwe yi popi omimvo omayovi dha ka pita, moshikunino shaEden. Aaihokani yotango, Adam naEva, mboka Jehova a shitile kombanda yevi, oya li taya nyanyukilwa onkalamwenyo mOparadisa ndjoka. Konima yethimbo, Omuhindadhi oye owala a ka yona iinima. Okwa li e shi kutya Kalunga okwe ya lombwela kaaya lye “komuti gwokutseya uuwanawa nuuwinayi,” oshoka ngele oye shi ningi, otaya si. Nonando ongawo, Satana okwa lombwele Eva okupitila meyoka a ti: “Itamu si shili [iifundja mbyoka ya popiwa tango]. Oshoka Kalunga okwa tseya kutya uuna tamu li ko, omeho geni otaga tonata, one notamu fe Kalunga mokutseya uuwanawa nuuwinayi.” — Gen. 2:15-17; 3:1-5.

3. Omolwashike taku vulu okutiwa kutya iifundja yaSatana oyoshiningilawina, noye etitha shike?

3 Iifundja yaSatana oyoshiningilawina, oshoka okwa li e shi nawa kutya ngele Eva okwe mu itaale e ta li komuti gwi indikwa, ota si. Eva naAdam kaya li ya vulika koshipango shaJehova, nokonima oya si. (Gen. 3:6; 5:5) Omolwokwaavulika kwawo, “eso olya taandele maantu ayehe.” Onkee ano, “eso olya pangele maantu ayehe naamboka inaaya yona ngaashi Adam.” (Rom. 5:12, 14) Pehala lyokunyanyukilwa onkalamwenyo ya gwanenena nopwaahe na okusa ngaashi Kalunga a li a hala petameko, ngashingeyi okukalamwenyo kwetu omimvo “omilongo heyali, nongele odhindji, omilongo hetatu.” Nonando ongawo, onkalamwenyo oyu udha “uudhigu noluhodhi.” (Eps. 90:10) Iinima ayihe mbyoka oye etithwa kiifundja yaSatana.

4. (a) Omapulo geni twa pumbwa okuyamukula? (b) Shi ikolelela kEpisalomi 15:1, 2, olye owala ta vulu okukala kuume kaJehova?

4 Jesus okwa yelitha iilonga yOmuhindadhi, a ti: “[Ina kala omudhiginini moshili, NW], oshoka muye kamu na nando oshili.” Sigo onena oshili kayi mo muSatana, nonkee ngaa “ta pukitha uuyuni auhe” niifundja ye. (Eh. 12:9) Inatu hala tu pukithwe kuye. Onkene, natu kundathaneni omapulo ngaka gatatu: Satana ota pukitha ngiini aantu? Omolwashike aantu olundji haya fundju? Opo kaatu kanithe ekwatathano lyetu naJehova ngaashi Adam naEva, ongiini tatu vulu okuulika kutya aluhe otatu “popi oshili”? — Lesha Episalomi 15:1, 2.

NKENE SATANA TA PUKITHA AANTU

5. Satana ota pukitha ngiini aantu kunena?

5 Omuyapostoli Paulus okwa li e shi kutya otatu vulu okuyanda “Satana opo kaa mone oonkondo oku tu pangela, oshoka omakoto ge otu ga shi.” (2 Kor. 2:11) Otu shi kutya uuyuni awuhe owu li mepangelo lyOmuhindadhi, mwa kwatelwa omalongelokalunga giifundja, oopolitika noongeshefa dhuulingilingi. (1 Joh. 5:19) Itashi tu kumitha sho Satana noompwidhuli dhe haya pukitha oyendji mboka ye na oonkondopangelo ya popye ‘iifundja.’ (1 Tim. 4:1, 2) Shoka oshoshili, ngele tashi ya paantu mboka ye li moongeshefa oonene, mboka haya humitha komeho iinima mbyoka ya nika oshiponga nosho wo okulila aantu okupitila momatseyitho giipindi kaage shi goshili.

6, 7. (a) Omolwashike aawiliki yomalongelokalunga mboka haya fundju, oyo unene ye na ondjo? (b) Iifundja yini wu uva tayi popiwa kaawiliki yomalongelokalunga?

6 Aawiliki yomalongelokalunga mboka haya fundju, oyo unene ye na ondjo, oshoka oya tula moshiponga onkalamwenyo yaamboka yi itaala iifundja yawo, kaaya ka mone omwenyo gwaaluhe. Ngele omuntu okwa taamba ko elongo lyiifundja nokuninga shoka shi indikwa kuKalunga, otashi vulu oku mu imba a ka mone omwenyo gwaaluhe. (Hos. 4:9) Jesus okwa li e shi kutya aawiliki yomalongelokalunga yopethimbo lye, oya li ye na ondjo mokupukitha aantu. Okwe ya lombwele shu ukilila a ti: ‘Yayee, one aalongimpango naafarisayi! One aafudhime, sho hamu tuulagana omafuta nomavi, mu likole omulongwa gumwe; nongele sha ningwa, otamu mu ningi omuna gwaGehenna, ehanagulo lyaaluhe, e mu vule ne yene Iwaali.’ (Mat. 23:15) Jesus okwa li e ya aneke pomutenya, mokupopya iikala yawo iiwinayi. Aawiliki mboka oya li shili ya za ‘muhe Omuhindadhi ngoka omudhipagi.’ — Joh. 8:44.

7 Kutya nduno ohaya ithanwa aasita, aayambi, aahongi nenge onomadhinasimaneko galwe, uushili owo kutya aawiliki yomalongelokalunga oyi ihanena muuyuni kunena. Ngaashi mboka ya li ko methelemimvo lyotango, nayo otaya “siikile oshili” ndjoka yi li mOmbiimbeli nuuwinayi wawo notaya “pingakanitha oshili yaKalunga niifundja.” (Rom. 1:18, 25) Otaya humitha komeho omalongo giifundja ngaashi: “ngele wa hupithwa lumwe, owa hupithwa sigo aluhe,” omwenyo ihaagu si, elongo lyokulundulukila molutu lulwe nosho wo kutya Kalunga okwa hokwa uushenge noondjokana dhomashenge.

8. Iifundja yini twa tegelela aanapolitika ya igidhe masiku, ihe otu na okwiinyenga ngiini?

8 Aanapolitika ohaya longitha iifundja ya pukithe aantu. Iifundja iinene mbyoka twa tegelela okuuva masiku, oosho aantu taya ka igidha kutya oye na ‘ombili negameno.’ Ihe “ohaluka ehanagulo otali ya adha.” Onkee ano, natu kotoke kaatu pukithwe kuyo kombinga yuuyuni mbuka nkene wa tya. Uushili owo kutya otwa “tseya nawa kutya esiku lyOmuwa otali ya ongomufuthi te ende uusiku.” — 1 Tes. 5:1-4.

OMOLWASHIKE AANTU HAYA FUNDJU OLUNDJI?

9, 10. (a) Omolwashike aantu haya fundju, nohashi eta iizemo yini? (b) Oshike tu na okudhimbulukwa kombinga yaJehova?

9 Uuna oshinima oshipe nenge opo tashi kondo sha tseyika apuhe, ohashi kala tashi dhana onkandangala. Shoka osha faathana niifundja. Okutaandelitha iifundja okwa ha kunena, ihe aanenentu hayo owala haya fundju yalwe. Oshitopolwa “Why We Lie” (Omolwashike hatu fundju) sha nyolwa komulumentu gwedhina Y. Bhattacharjee, osha ti: “Iifundja oya tseyika yi li oshinima shoka sha yona aantu noonkondo.” Olundji aantu ohaya fundju, opo yi igamene nenge ya hume komeho. Ohaya fundju, opo ya siikile omapuko gawo niilonga yawo iiwinayi, nenge opo ya mone uuwanawa wontumba. Ngaashi oshitopolwa sha popi, opu na aantu mboka haya “fundju nuupu, kashona nenge unene, haya fundju mboka kaaye shi, aaniilonga pamwe nayo, ookuume kawo naamboka ye hole.”

10 Iifundja ayihe mbyoka ohayi eta iizemo yini? Oya ningitha aantu kaayi inekelathane nohayi teya po omakwatathano. Pashiholelwa, dhiladhila nkene shiyemateka, uuna omukulukadhi a hondele e ta fundju omusamane gwe ngoka omudhiginini, opo a siikile eyono lye. Nenge, uuna omusamane ha hepeke omukulukadhi gwe naanona ye megumbo, ihe mokati kaantu ohi ihumbata a fa omusamane omwaanawa. Onkene natu dhimbulukwe kutya aantu yoludhi ndoka itaya vulu okuholeka sha Jehova, oshoka “kehe shimwe shomeshito oshi li puuyelele montaneho yaKalunga.” — Heb. 4:13.

11. Oshiholelwa oshiwinayi shaAnanias naSafira otashi tu longo shike? (Tala kethano lyopetameko.)

11 Ombiimbeli oya popya nkene “Satana a pangele” nenge tu tye a pukitha aaihokani Aakriste, Ananias naSafira, mboka ya li ko omimvo 2 000 nasha dha ka pita, ya fundje Kalunga. Oyi ikundu ya kotokele aayapostoli. Sho ya landitha po epya lyawo, oyi ipungulile iimaliwa yimwe. Kaayapostoli oye eta ko owala oshihupe shiimaliwa. Aaihokani mboka oya li ya hala okwiimonikitha aawanawa megongalo, nonando omayambidhidho ngoka ya gandja kaga li ga gwana po. Nonando ongawo, Jehova okwa mono shoka ya ningi nokwe ya geele. — Iil. 5:1-10.

12. Mboka inaayi iyela ombedhi, ano omakuya ga ka nale ngele tashi ya pokufundja, oyi ilongela shike nomolwashike?

12 Jehova oku uvitile ngiini iifundja? Satana nosho wo ayehe mboka inaayi iyela ombedhi, ano omakuya ga ka nale ngele tashi ya pokufundja, mboka taye mu holele, oyi ilongela ‘efuta lyomulilo.’ (Eh. 20:10; 21:8; Eps. 5:6) Omolwashike mbela? Omolwaashono Jehova okwa tula mboka haya popi iifundja mongundu yimwe naamboka “aagoyokithi.” — Eh. 22:15.

13. Oshike tu shi kombinga yaJehova, nontseyo ndjoka ohayi tu inyengitha tu ninge shike?

13 Otu shi kutya Jehova “hamuntu a popye iifundja.” Odhoshili kutya ‘Kalunga iha fundju.’ (Num. 23:19; Heb. 6:18) Ombiimbeli otayi ti: ‘Jehova oku tonde elaka lyiifundja.’ (Omayel. 6:16, 17) Opo tu kale twa hokiwa kuye, otu na okukala metsokumwe nomithikampango dhe dhi na ko nasha nokupopya oshili. Nomolwaashono ihaatu “lombwelathana iifundja.” — Kol. 3:9.

OHATU ‘POPI OSHILI’

14. (a) Otwa yooloka ko ngiini kiilyo yomalongelokalunga giifundja? (b) Yelitha ekotampango ndyoka tali adhika muLukas 6:45.

14 Omomukalo gumwe guni Aakriste yashili ya yooloka ko kiilyo yomalongelokalunga giifundja? Ohatu ‘popi oshili.’ (Lesha Sakaria 8:16, 17.) Paulus okwa yelitha a ti: ‘Otatu ulike kutya tse aayakuli yaKalunga, uuna tatu uvitha oohapu dhoshili.’ (2 Kor. 6:4, 7) Jesus okwa ti: “Shoka shu udhilila momutima, okana ohake shi piitha mo.” (Luk. 6:45) Onkee ano, uuna omuntu e na oshili momutima gwe, okana ohake yi pititha mo. Oha popi oshili kutya nduno omoshinima oshishona nenge oshinene, kaantu mboka kee shi, kaaniilonga pamwe naye, kookuume ke nokwaamboka e hole. Natu taleni kiiholelwa yimwe kombinga yankene tatu vulu okuulika kutya otatu kambadhala okukala aanashili miinima ayihe.

Mbela owu wete kutya omumwameme nguka omugundjuka oku na uupyakadhi wuni? (Tala okatendo 15, 16)

15. (a) Omolwashike kaashi li pandunge okukala nonkalamwenyo yopaali? (b) Oshike tashi vulu okukwathela aagundjuka ya kondjithe iinima iiwinayi mbyoka tayi ningwa koomakula? (Tala enyolo lyopevi.)

15 Ongiini ngele ngoye omugundjuka ngoka a hala okukala wa fa oomakula? Shilipaleka kuu ninge shoka yalwe ya ninga, ano okukala nonkalamwenyo yopaali. Uuna ye li naantu yaandjawo nomegongalo, ohaya monika aayuuki, ihe uuna ye li mokati kaagundjuka yomuuyuni nongele ye li komakwatathano gopaintaneta, ohayi ihumbata shimwe shi ili. Ohashi vulika ya popye oohapu oombwinayi, ya zale nayi, ya pulakene koongalo oombwinayi, ya longithe nayi iikunwa yoalkoholi nosho wo iingangamithi, ye endelathane meholamo nosho tuu. Ohaya popi iifundja. Ohaya fundju aavali yawo, ooitaali ooyakwawo nosho wo Kalunga. (Eps. 26:4, 5) Jehova oha kala e shi shi, uuna tatu ‘mu simaneke owala noohapu dhomokana, ihe omitima dhetu odhi li kokule naye.’ (Mark. 7:6) Oshi li nawa tu ninge shoka sha popiwa momayeletumbulo, ngoka taga ti: “Omwenyo gwoye inagu sila aalunde efupa, ihe kala aluhe mokutila Omuwa.” — Omayel. 23:17. *

16. Omolwashike sha simana okukala omunashili, ngele tashi ya pokuudhithila miilonga yethimbo lyu udha?

16 Otashi vulika wu kale wa hala okuninga omukokolindjila gwondjigilile nenge wu ye miilonga yilwe yethimbo lyu udha, ngaashi yaBetel. Pethimbo ndyoka to udhitha, osha simana wu udhithe iinima yi li mondjila noyi li paushili, mwa kwatelwa okuyamukula omapulo agehe ge na ko nasha nuukolele woye, omainyanyudho ngoka wu hole nosho wo kombinga yomikalo dhoye. (Heb. 13:18) Ongiini ngele owa li wa kutha ombinga miinima inaayi yogoka nenge wa li wu na po eihumbato tali limbilike, ndyoka inaali tseyika kaakuluntugongalo? Konga ekwatho kuyo, opo wu vule okulongela Jehova neiyuvo lya yela. — Rom. 9:1; Gal. 6:1.

17. Oshike tu na okuninga, uuna tatu popi naapataneki kombinga yaamwatate?

17 Oto ka ninga po shike, pashiholelwa ngele aakwanepangelo oyi indike iilonga yUukwaniilwa moshilongo sheni, e to ithanwa wu ka pulwapulwe kombinga yaamwaho? Mbela oto ke ya lombwela ashihe shoka wu shi? Jesus okwa ningi po shike, sho a pulwa komupangeli Omuroma? Metsokumwe nekotampango lyopaMbiimbeli ndyoka tali ti kutya opu na “ethimbo lyokumwena, nethimbo lyokupopya,” Jesus omathimbo gamwe ka li a popi sha. (Omuuv. 3:1, 7; Mat. 27:11-14) Moshinima sha tya ngawo, otwa pumbwa okulongitha oondunge dhokuyoolola, opo kaatu tule aamwatate moshiponga. — Omayel. 10:19; 11:12.

Ongiini to vulu okutokola kutya ethimbo lini wu na okumwena nethimbo lini wu na okupopya oshili ayihe? (Tala okatendo 17, 18)

18. Oshinakugwanithwa shini tu na, uuna tatu popi naakuluntugongalo kombinga yaamwatate?

18 Ongiini ngele gumwe megongalo okwa yono eyono lya kwata miiti nowu shi shoka sha kwatelwa mo? Aakuluntugongalo mboka ye na oshinakugwanithwa shokukaleka egongalo lya yela, otashi vulika ye ku pule shoka wu shi kombinga yoshinima shoka. Oto ka ninga po shike, unene tuu ngele omuntu ngoka okuume koye kopothingo nenge omukwanezimo? Ombiimbeli otayi ti: “Omupopi gwoshili oha popi shoka shu uka.” (Omayel. 12:17; 21:28) Onkee ano, owu na oshinakugwanithwa shokulombwela aakuluntugongalo uushili awuhe, ihe haku ya lombwela owala etata. Katu na wo okugwedha po nenge okukutha po. Oye na uuthemba wokutseya uuyelele mboka, opo ya mone kutya omomukalo guni taya vulu okukwathela omuyoni a kale e na ishewe ekwatathano naJehova. — Jak. 5:14, 15.

19. Oshike tatu ka kundathana moshitopolwa tashi landula?

19 Omupisalomi David okwa li a galikana kuJehova a ti: “Ngoye oto pula, ndi kale moshili.” (Eps. 51:6) David okwa li e shi kutya okukala omunashili ohaku zi momutima. Monkalamwenyo, Aakriste yashili ohaya ‘hokololelathana oshili.’ Momukalo gulwe moka tatu vulu okuulika kutya otu li aalongeli yaKalunga, omokulonga yalwe oshili ye, uuna tu li muukalele. Moshitopolwa tashi landula, otatu ka kundathana nkene tatu vulu oku shi ninga.

^ okat. 15 Tala ontopolwa 15 ndjoka yi na oshipalanyolo: “How Can I Resist Peer Pressure?” nosho wo ontopolwa 16 ndjoka yi na oshipalanyolo: “A Double Life — Who Has to Know? membo Questions Young People Ask — Answers That Work, embo etiyali.