KEHE gumwe okwa hala a kale ta dhiladhililwa uuwanawa. Ihe kashi shi oshipu okukala omuntu omwaanawa muuyuni mbuka wonena. Aantu oyendji pethimbo lyetu oye “tonde uuwanawa.” (2 Tim. 3:3) Ohaya pilike iinima, oshoka ohaya ti kutya “uuwinayi owo uuwanawa, nuuwanawa owo uuwinayi.” (Jes. 5:20) Oshidhigu wo okukala aantu aawanawa, oshoka otashi vulika oonkalo moka twa pita nokwaagwanenena kwetu, ye tu guma nayi. Otashi vulika tu kale tu uvite ngaashi omumwameme Anne * ngoka a longela Jehova ethimbo nuule. Okwa ti: “Oshidhigu kungame okwiitala kutya otandi vulu okukala omuntu omwaanawa.”

Ihe uushili owo kutya, atuheni otatu vulu okukokeka uuwanawa. Owu li uukwatya wombepo yaKalunga. Ombepo ndjoka oyi na oonkondo notayi vulu okusinda uuwinayi kehe nokwaagwanenena kwetu. Ngashingeyi natu taleni kutya uuwanawa oshike, nankene tatu vulu oku wu ulika monkalamwenyo yakehe siku.

Owo okulonga shoka oshiwanawa. Owa kwatela mo okukala wu na omikalo nosho wo uukwatya uuwanawa, nokuyanda uuwinayi kehe. Omuntu ngoka ha longo uuwanawa, ohe shi ulike mokukwathela yalwe. Oha tala aluhe nkene ta vulu okulongela yalwe uuwanawa noku ya kwathela.

Otashi vulika wa mona yamwe taya longele yaandjawo nosho wo ookuume kawo uuwanawa. Mbela shono osha gwana ngawo? Odhoshili kutya itatu vulu okuningila yalwe uuwanawa wi ihwa po. Ombiimbeli otayi ti kutya “kombanda yevi kaku na omuyuuki ngoka ta longo uuwanawa auke ye ita yono.” (Omuuv. 7:20) Omuyapostoli Paulus okwe shi koleke a ti: “Ondi shi shi kutya mungame, nokutya muuntu wandje kamu na nando uuwanawa washa.” (Rom. 7:18) Onkee ano, ngele otwa hala okuningila yalwe uuwanawa, otu na okulandula oshiholelwa shaJehova, oshoka oye onzo yawo.

Jehova Kalunga oye a tula po omithikampango dhaashoka oshiwanawa. Ombiimbeli otayi mu popi tayi ti: “Ngoye omunesilohenda noho longo uuwanawa; longa ndje iipango yoye.” (Eps. 119:68) Natu tale omaukwatya gaali guuwanawa waKalunga wa popiwa movelise ndjika.

Jehova oha longo uuwanawa. Uuwanawa waJehova ihawu pu po. Tala shoka sha li sha ningwa po, sho Jehova a lombwele Moses a ti: “Otandi ka pititha eadhimo lyandje koshipala shoye.” Sho eadhimo lyaJehova mwa kwatelwa uuwanawa we wa piti koshipala shaMoses, oku uvu ewi tali ti: “Ongame Omuwa, ongame Kalunga omunamutimahenda, omunalukeno nomutalanteni, ihandi geye mbala nondu udha esilohenda nuudhiginini. Ohandi dhiginine ohole yandje koluvalo lwomayuvi note dhimi po uukolokoshi omayono noondjo, ihe itandi etha okugeela omayono.” (Eks. 33:19; 34:6, 7) Oohapu ndhino otadhi tu kwathele tu mone kutya uuwanawa waJehova, ohawu longo koombinga adhihe. Jesus sho a li kombanda yevi, okwa longo uuwanawa mboka inaawu longwa sigo onena komuntu kombanda yevi. Ihe Jesus okwa popi a ti: “Kaku na nando omuntu omwaanawa, oKalunga awike.” — Luk. 18:19.

Iilonga yaJehova iiwanawa. Uuwanawa we owi iwitekile miinima ayihe mbyoka a shita. ‘Jehova oha ningile  aantu ayehe uuwanawa, noku na ohenda naayihe mbyoka e yi shita.’ (Eps. 145:9, yelekanitha NW.) Ngele tashi ya pokulonga uuwanawa, Jehova ke na okatongo. Okwa pa aantu ayehe omwenyo naashoka ya pumbwa, opo ya vule okuhupa. (Iil. 14:17) Ohe tu ulikile wo uuwanawa we, sho he tu dhimine po. Omupisalomi gumwe okwa nyola a ti: “Omuwa, ongoye omunalukeno noho tu dhimine po.” (Eps. 86:5) Onkee ano, otatu vulu okukala nuushili kutya “mboka haa longo uuwanawa, otaa kala yaa na omupya.” — Eps. 84:11.

Otwa shitwa oshifetha shaKalunga. Onkee ano, otatu vulu okulonga uuwanawa nokukala aantu aawanawa. (Gen. 1:27) Shimwe ishewe, Ombiimbeli otayi ladhipike aapiya yaKalunga yi “ilonge okulonga uuwanawa.” (Jes. 1:17) Ongiini tatu vulu oku shi ninga? Opu na omikalo ndatu.

Gwotango, otatu vulu okugalikana tu pewe ombepo ondjapuki, ndjoka hayi kwathele Aakriste ya kokeke uuwanawa washili. (Gal. 5:22) Ombepo yaKalunga ohayi tu kwathele tu kale tu hole uuwanawa nokutonda uuwinayi. (Rom. 12:9) Ombiimbeli otayi ti kutya Jehova ota vulu oku tu kwathela tu ‘longe notu popye ashike shoka oshiwanawa.’ — 2 Tes. 2:16, 17.

Omukalo omutiyali, otu na okulesha Oohapu dhaKalunga dha nwethwa mo. Sho tatu shi ningi, Jehova ote ke tu longa “ondjila kehe yo opala” note ke tu kwathela tu longe “oshilonga kehe oshiwanawa.” (Omayel. 2:9; 2 Tim. 3:17) Uuna tatu lesha Ombiimbeli nokutedhatedha kwaashoka twa lesha, otatu udhitha omitima dhetu niinima iiwanawa kombinga yaKalunga noyehalo lye. Uuwanawa mboka otatu vulu oku ke wu longitha konahiya. — Luk. 6:45; Ef. 5:9.

Omukalo omutitatu, otu na okuholela “shoka oshiwanawa.” (3 Joh. 11) Ombiimbeli oyi na iiholelwa iiwanawa mbyoka tatu vulu okulandula. Oshiholelwa shoka tu shi okulandula tangotango, oshaJehova nOmwana Jesus. Otatu vulu natango okulandula iiholelwa yaamboka ya longo uuwanawa ya popiwa mOmbiimbeli. Yaali yomuyo ongaashi Tabita naBarnabas. (Iil. 9:36; 11:22-24) Oto ka mona uuwanawa, ngele to konakona iilonga yawo iiwanawa mbyoka ya ningila yalwe noku ya kwathela. Dhiladhila omikalo ndhoka to vulu okulongitha wu kwathele yaandjeni nenge yalwe megongalo. Kaleka wo momadhiladhilo kutya Tabita naBarnabas oya li ya mono uuwanawa, molwaashoka haya longele yalwe uuwanawa. Onkee ano, nangoye kala ho tedhatedha kiiholelwa yawo.

Otatu vulu wo okuholela aantu mboka haya longele yalwe uuwanawa pethimbo lyetu. Pashiholelwa, otatu vulu okupandula aakuluntugongalo, sho haya  “longo uuwanawa” owundji megongalo. Otu na wo okupandula aamwameme mboka haya landula “elongo lyu uka” okupitila moohapu nomiilonga yawo. (Tit. 1:8; 2:3) Omumwameme Roslyn ota hokolola ta ti: “Opu na kahewa kandje ngoka ha ningi ngaashi ta vulu a kwathele yalwe megongalo noku ya tsa omukumo. Olundji ohe ya pe omagano omashona nenge e ya kwathele momikalo dhilwe. Onde mu tala ko e li shili omuntu omwaanawa.”

Jehova okwa ladhipike oshigwana she a ti kutya “lalakaneneni okulonga uuyuuki” nenge tu tye uuwanawa. (Amos 5:14) Oku shi ninga otaku ke tu kwathela tu kale tu hole omithikampango dhe notashi ke tu kwathela wo tu kale twa hala okulonga uuwanawa.

Okulongela yalwe uuwanawa inaku kwatela mo okuninga omaitalitha nenge okugandja iinima mbyoka itoo vulu. Pashiholelwa, mbela omuntu ngoka ha thaneke omathano ta painda oha longitha owala okagwayekitho kamwe nenge uyali? Aawe, oha longitha owundji wi ili nowi ili, a painde ethano lye. Sha faathana, uuwanawa wetu otawu vulu okumonika nomuunima uushona mboka hatu ningile yalwe.

Ombiimbeli otayi tu ladhipike tu kale twi “ilongekidha” nosho wo “okulonga” uuwanawa kehe. (2 Tim. 2:21; Tit. 3:1) Ngele otu na ko nasha nonkalo yayalwe, otatu ka mona nkene tatu vulu oku ya kwathela, ‘omolwuuwanawa wawo noku ya kokitha meitaalo.’ (Rom. 15:2) Shono osha kwatela mo oku ya pa sha shoka tu na. (Omayel. 3:27) Onkee ano, otatu vulu okuhiya gumwe e ye a lye pamwe natse nenge tu tsaathane owala omukumo. Uuna tu shi gumwe kutya ota alukwa, otatu vulu oku mu tumina okakalata, oku mu talela po nenge oku mu dhengela ongodhi. Odhoshili kutya opu na ompito yokupopya “oohapu ndhoka oombwanawa tadhi tungu nodha pumbiwa, opo aapulakeni . . . ye dhi hokwe.” — Ef. 4:29.

Ngaashi Jehova, natse natu ningile aantu ayehe uuwanawa. Otu na okweekelahi iikala yokakombo noludhi. Uuwanawa wa dhenga mbanda mboka tatu vulu okuningila yalwe, owo oku ya uvithila onkundana ombwanawa yUukwaniilwa. Otu na wo okuningila uuwanawa mboka ye tu huge, ngaashi Jesus e tu lombwela. (Luk. 6:27) Oshi li nawa okukala tu na olukeno nosho wo okuningila yalwe uuwanawa, oshoka kapu na “nando ompango ya tsa ondumbo niinima mbika.” (Gal. 5:22, 23) Uuna tatu ningile yalwe uuwanawa, nonando otaya ungaunga natse nayi nenge taye tu hepeke, otashi vulu oku ya kwathela ye ye moshili noya simaneke Kalunga. — 1 Pet. 3:16, 17.

Ombiimbeli mOmayeletumbulo 14:14 otayi ti: “Omuntu omwaanawa ota futwa kiilonga ye.” Ngiini mbela? Ngele ohatu ningile yalwe uuwanawa, otashi ka kala oshipu kuyo oku tu galulila uuwanawa. (Omayel. 14:22) Kutya nduno yalwe otaye tu ngwenyagula, tse natu tsikile owala oku ya ningila uuwanawa. Omolwashike mbela? Otashi vulika shi ka nengeneke omitima dhawo, e taya lundulula iikala yawo. — Rom. 12:20.

Aantu oyendji oye shi koleka kutya okulonga uuwanawa ohaku kwathele omuntu paumwene. Omumwameme Nancy okwa hokolola ta ti: “Onkalamwenyo yandje oya li ya vundakana, kanda li ndi na omikalo nesimaneko. Ihe sho ndi ilongo okutula miilonga omithikampango dhaKalunga dhuuwanawa, oshe etele ndje enyanyu. Ngashingeyi ondi li omuntu gwopaantu nondi isimaneka.”

Okulonga uuwanawa ohaku nyanyudha Jehova noonkondo. Uuwanawa mboka hatu longo otashi vulika kaawu monike kaantu oyendji, ihe Jehova oku wu wete. Ethimbo kehe tatu wu longo noku wu dhiladhila, oku shi wete. (Ef. 6:7, 8) Sho tatu longo uuwanawa, Jehova ote ke tu pa ngaa ondjambi yasha? Eeno. Ombiimbeli mOmayeletumbulo 12:2 otayi ti kutya “omwaanawa ota hokiwa kOmuwa.” Onkee ano, natu tsikileni okulonga uuwanawa. Jehova oku uvaneka kutya “ota ka gandja eadhimo, esimano nombili kwaayehe mboka haa longo uuwanawa.” — Rom. 2:10.