Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Kandulii po oontamanana momukalo gwohole

Kandulii po oontamanana momukalo gwohole

‘Kaleni mu na ombili mokati keni.’ — MARKUS 9:50.

OMAIMBILO: 39, 77

1, 2. Iiholelwa yokwaauvathana yini ya popiwa muGenesis, nomolwashike ya popiwa mOmbiimbeli?

MOMBIIMBELI omwa popiwa iiholelwa yayamwe mboka pokati kawo pwa li pwa holoka okwaauvathana. Moontopolwa dhopetameko dhemboMbiimbeli lyaGenesis omwa popiwa iiholelwa itano. Shotango, oshaKain ngoka a li a dhipaga Abel. (Genesis 4:3-8) Oshitiyali, oshaLamek sho a dhipaga omugundjuka gumwe, molwaashoka e mu dhenge. (Genesis 4:23) Oshititatu, oontamanana ndhoka dha li dha tukuluka pokati kaasita yiimuna yaAbram naasita yiimuna yaLot. (Genesis 13:5-7) Oshitine, oshaSarai ngoka a li a geela Abram, molwaashoka Hagar, omudhike gwawo, a li a dhina Sarai. (Genesis 16:3-6) Oshititano, oshaIsmael ngoka a li a tsu ondumbo nomuntu kehe, nashaa ngoka okwa li a tsu ondumbo naye. — Genesis 16:12.

2 Omolwashike iiholelwa yokwaauvathana mbyoka ya popiwa mOmbiimbeli? Oya popiwa mo, opo tu vule okwiilonga sha miiholelwa yaantu inaaya gwanenena mboka nayo mokati kawo mwa li mwa holoka okwaauvathana. Tu li aantu inaaya gwanenena, mokati ketu ohamu holoka okwaauvathana. Otatu vulu okuholela iiholelwa iiwanawa mbyoka tayi adhika mOmbiimbeli, notatu vulu okuyanda mbyoka iiwinayi. (Aaroma 15:4) Shino otashi tu longo nkene tu na okukaleka po ombili pokati ketu nayalwe.

3. Otatu ki ilonga shike moshitopolwa shika?

3 Moshitopolwa shika otatu ki ilonga kutya omolwashike twa pumbwa okukandula po oontamanana nenge okwaauvathana. Otatu ki ilonga mo wo nkene tatu vulu oku shi ninga. Omwa popiwa omakotampango gOmbiimbeli ngoka taga vulu oku tu kwathela tu kandule po omaupyakadhi notu kale tu na ekwatathano ewanawa naJehova nosho wo nayalwe.

OMOLWASHIKE AAPIYA YAJEHOVA YA PUMBWA OKUKANDULA PO OONTAMANANA?

4. Iikala yini yi li apehe muuyuni, noye etitha uupyakadhi wuni?

4 Satana oye e etitha uupyakadhi, opo aantu ya kale ya topoka nohaya tamanana olundji. Omolwashike tatu tile ngawo? Moshikunino shaEden, Satana okwa tile kutya kehe gumwe ota vulu okutokola kuye mwene shoka shi li mondjila naashoka sha puka, noina pumbwa okuwilikwa kuKalunga. (Genesis 3:1-5) Ngele tatu tala kuuyuni kunena, iikala mbyoka ohayi eta owala omaupyakadhi. Aantu oyendji oyu uvite kutya otaya vulu okutokola kuyo yene shoka shi li mondjila naashoka sha puka. Oye na uuntsa, oyi ihole yo yene noye na ombepo yethigathanopo. Kaye na ko nasha uuna omatokolo gawo tage ehameke yalwe. Iikala mbyoka ohayi eta owala okwaauvathana. Ombiimbeli otayi tu lombwele kutya ngele ohatu geye mbala, otashi tu ningitha tu kale aluhe tu na oontamanana nayalwe, notashi vulika nokuli tu yone olundji. — Omayeletumbulo 29:22.

5. Jesus okwa li a longo ngiini aantu nkene ye na okukandula po okwaauvathana?

5 Jesus, mEuvitho lye lyokOndundu, okwa li a longo aalongwa ye ya lalakanene ombili noya kandule po oontamanana, nonando otashi vulika ya li ye wete sha fa itaashi ye etele uuwanawa washa. Pashiholelwa, okwe ya lombwele ya kale ye na olukeno noye na ombili nayalwe. Okwe ya lombwele wo kaaya kale haya geye mbala, ya kale haya kandula po oontamanana nziya noya kale ye hole aatondi yawo. — Mateus 5:5, 9, 22, 25, 44.

6, 7. (a) Omolwashike sha simana okukandula po oontamanana nziya? (b) Omapulo geni aapiya yaJehova ye na okwiipula?

6 Kunena ohatu longele Jehova sho hatu mu galikana, hatu uvitha naasho hatu yi kokugongala. Ngele katu na ombili naamwatate, okulongela Jehova kwetu otaku kala osima yowala. (Mark 11:25) Opo tu kale ookuume kaJehova, otu na okudhimina po yalwe ngele ya yono kutse. — Lesha Lukas 11:4; Aaefeso 4:32.

Mbela oho endelele ngaa okudhimina po aamwaho?

7 Jehova okwa tegelela aapiya ye ayehe ya kale haya dhimine po noye na ekwatathano ewanawa nayalwe. Kehe gumwe ota vulu okwiipula ngeyi: ‘Mbela ohandi endelele ngaa okudhimina po aamwatate? Mbela ohandi nyanyukilwa okukala nayo?’ Ngele owa mono kutya oshidhigu kungoye okudhimina po, galikana Jehova e ku kwathele. Tate yetu gwomegulu ohu uvu noha yamukula omagalikano ngoka taga ningwa neifupipiko. — 1 Johannes 5:14, 15.

OTO VULU NGAA OKWIIPWILILIKILA UUWINAYI WE WU NINGILWA?

8, 9. Otu na okwiinyenga ngiini uuna twa ningwa nayi?

8 Atuheni inatu gwanenena. Onkee ano, aantu otaya vulu okupopya nenge okuninga iinima mbyoka tayi tu uvitha nayi ethimbo kehe. (Omuuvithi 7:20; Mateus 18:7) Mbela otatu ki inyenga ngiini uuna tu uvithwa nayi? Otatu vulu okwiilonga oshiilongomwa sha simana moshimoniwa tashi landula. Omumwameme gumwe okwa popitha aamwatate yaali pokatuthi, ihe gumwe okwa geele omumwameme omolwomukalo moka e mu popitha. Omumwatate ngoka a geya okwa tameke okunyenyeta sho ye li oyo ayeke kombinga yomumwameme ngoka. Omumwatate omukwawo okwe mu lombwele kutya omumwameme ngoka okwa kala ta longele Jehova uule womimvo 40, nokwa pita moonkalo oondhigu. Okwe mu lombwele kutya oku shi shi kutya omumwameme ine shi ninga nelalakano lyoku mu uvitha nayi. Mbela omumwatate ngoka a li u uvite nayi okwi inyenge ngiini? Okwa zimine shoka sha popiwa komumwatate omukwawo, e ta tokola a dhimbwe shoka sha ningwa po.

9 Oshimoniwa shino otashi tu longo shike? Otashi tu longo kutya uuna twa ningwa nayi kugumwe, otatu vulu okutokola kutya otatu ki inyenga ngiini. Ngele otu na ohole, otatu ke mu dhimina po. (Lesha Omayeletumbulo 10:12; 1 Petrus 4:8.) Jehova oha kala a nyanyukwa uuna tatu ‘dhimi po omayono’ gayalwe. (Omayeletumbulo 19:11; Omuuvithi 7:9) Ngele omuntu gumwe okwe ku uvitha nayi, ipula to ti: ‘Mbela nandi ipwililikile eyono ndino? Onda pumbwa ngaa okukala te dhiladhila kombinga yalyo?’

10. (a) Omumwameme gumwe okwa li i inyenge ngiini petameko sho a li a popilwa muuwinayi? (b) Enyolo lini lya li lye mu kwathele a kale e na ombili?

10 Ngele yalwe ye tu popile muuwinayi, ihashi kala oshipu oku shi ipwililikila. Tala kwaashoka sha li sha ningilwa omumwameme gumwe omukokolindjila, Lucy. Yamwe megongalo oya li ye mu popile muuwinayi, shi na ko nasha nuukalele we nosho wo nomukalo moka ha longitha ethimbo lye. Okwa li a geya noonkondo, e ta pula omayele kaamwatate yamwe ya pyokoka. Mbela osha li she ende ngiini sho a pewa omayele? Okwa ti kutya oya longitha Ombiimbeli, opo ye mu kwathele a kale ta dhiladhila kombinga yaJehova, pehala lyokugandja eitulomo kwaashoka yalwe ya li taye mu dhiladhilile. Okwa li a ladhipikwa sho a lesha Mateus 6:1-4. (Lesha.) Oovelise ndhoka odhe mu dhimbulukitha kutya okunyanyudha Jehova osho oshinima sha simana. Okwe etha okugandja eitulomo kwaashoka yalwe ya li taye mu dhiladhilile. Nonando yalwe oya popye nayi kombinga yuukalele we, oha kala a nyanyukwa, molwaashono oku shi shi kutya ota ningi ngaashi ta vulu a nyanyudhe Jehova.  

UUNAKE KUU NA OKWIIPWILILIKILA UUWINAYI WE WU NINGILWA?

11, 12. (a) Omukriste oku na okwiinyenga ngiini ngele okwa mono kutya omumwahe ‘okwe mu ninga nayi’? (b) Oshike tatu vulu okwiilonga momukalo moka Abram u ungaunga noontamanana ndhoka dha li dha holoka po? (Tala kethano lyopetameko.)

11 Ombiimbeli otayi ti: “Atuheni ohatu puka olwindji.” (Jakob 3:2) Natu tye ando owa dhimbulula kutya owu uvitha nayi omumwatate gwontumba. Mbela oto ka ninga po shike? Jesus okwa ti: “Ngele to fala omagano goye koshiyambelo, ihe ohaluka wa dhimbulukwa hoka kutya ou na omuntu e ku ninga nayi, nena omagano goye ga thiga ko, u ye manga, mu paathane ombili namukweni, opo u galuke ihe, u gandje omagano goye kuKalunga.” (Mateus 5:23, 24) Oohapu ndhoka otadhi ulike kutya owu na okupopya nomumwaho. Uuna to shi ningi, elalakano lyoye nali kale okupaathana ombili. Zimina kutya ongoye wa ninga epuko, ihe ino kambadhala oku mu pa ombedhi. Osha simanenena okukala tu na ombili naamwatate.

Elalakano lyetu nali kale okupaathana ombili nayalwe

12 Ombiimbeli otayi popi nkene aapiya yaKalunga taya vulu okukaleka po ombili uuna pwa holoka okwaauvathana. Pashiholelwa, Abram nomwanagona Lot oya li ye na iimuna oyindji. Pokati kaasita yawo yiimuna opwa li pwa holoka oontamanana, molwaashono kapwa li uunapelo we ya gwanena. Molwaashono Abram okwa li a hala ombili, okwa pitike Lot a hogolole ombinga ombwanawa. (Genesis 13:1, 2, 5-9) Shono kashi shi tuu oshiholelwa oshiwanawa! Mbela iimuna yaAbram oya li kaayi na we mpoka tayi napa, molwaashono a pitike Lot a hogolole tango? Hasho nando. Konima yaashono, Jehova okwa li u uvanekele Abram kutya ote ke mu yambeka noshindji shi vulithe pwaashoka a kanitha. (Genesis 13:14-17) Mbela otatu ilongo mo shike moshiholelwa muno? Nonando otu kanithe sha, Jehova ote ke tu yambeka ngele otwa kandula po oontamanana momukalo gwohole. [1] — Tala enyolo lyopevi.

13. Omutonateli gumwe okwa li i inyenge ngiini sho a yamukulwa nayi, notatu ilongo shike moshiholelwa she?

13 Natu taleni koshiholelwa shopethimbo lyetu. Omutonateli omupe gwOshikondo shIigongi okwa dhengele omumwatate gumwe e mu pule ngele ota vulu okulonga moshikondo shoka. Omumwatate okwe mu yamukula nayi e ta dhimi ongodhi, molwaashono okwa adhika natango a geela omumwatate ngoka a li nale omutonateli gwoshikondo shoka. Omutonateli ina geya, ihe ini ipwililikila oshinima shoka. Konima yowili, okwa dhengele omumwatate natango e te mu pula ngele otaya vulu okutsakanena. Moshiwike sha landula ko, aamwatate mbaka oya tsakanene pOshinyanga shUukwaniilwa. Konima sho ya galikana kuJehova, oya popi uule wowili. Omumwatate okwa hokolola shoka sha li sha holoka pokati ke naangoka a li omutonateli nale. Omutonateli okwa pulakene nawa e ta kundathana naye omanyolo gamwe ngoka taga vulu oku mu kwathela. Konima yaashono, aamwatate oya li ya paathana ombili e taya ka longa pamwe poshigongi. Omumwatate okwa li a nyanyukwa sho omutonateli a popi naye momukalo gwohenda nogwombili.

UUNAKE TU NA OKULOMBWELA AAKULUNTUGONGALO?

14, 15. (a) Uunake tu na okutula miilonga omayele ngoka ge li muMateus 18:15-17? (b) Jesus okwa popi iitsa itatu yini, nelalakano lyetu lyoku yi tula miilonga olyashike?

14 Uupyakadhi ngele owa holoka pokati kAakriste yaali, oye na oku wu kandula po ye li po oyo ayeke. Omathimbo gamwe ihashi kala oshipu oku shi ninga, molwaashoka moonkalo dhimwe otashi vulika ya kale ya pumbwa ekwatho lyayalwe, ngaashi sha popiwa muMateus 18:15-17. (Lesha.) ‘Eyono’ ndyoka lya popiwa kuJesus moohapu ndhoka kali shi okwaauvathana okushona hoka haku holoka pokati kAakriste. Otu shi shi ngiini? Jesus okwa ti kutya ngele ngoka a yona kungoye ina hala oku ku pulakena, inda ko nagulwe kuye, ihe natango ngele ina hala okupulakena, inda ko naakuluntugongalo. Ngele nayo ite ya pulakene omuyoni ota talwa ko “ongomupagani nenge ongomufendelithi.” Kunena, shino otashi ti kutya oku na okukondwa. ‘Eyono’ ndyoka olya kwatela mo iinima ngaashi: okukotokela nenge okulundila, ihe inali kwatela mo oluhondelo, uushenge, uushunimonima nokusimaneka iimenka. Omayono ga fa mpoka oga pumbwa okuungaungwa nago kaakuluntugongalo.

Otashi vulika shi kale oshiwanawa okupopya nomumwaho iikando yi vulithe pushimwe, opo mu kale mu na ombili (Tala okatendo 15)

15 Elalakano lyaJesus lyokugandja omayele ngaka oku tu ulukila nkene tu na okukwathela omumwatate, molwaashoka otu mu hole. (Mateus 18:12-14) Ongiini tatu vulu okulandula omayele ngano? (1) Otu na okuninga oonkambadhala tu pange ombili naangoka twa ningathana nayi naye, inaatu kwatela mo yalwe. Otu na okupopya naye iikando niikando. Mbela otu na okuninga po shike ngele otwa ninga oonkambadhala dhokupopya naye, ihe natango kapu na ombili? (2) Otu na okupopya naye tu li nagumwe ngoka e shi uupyakadhi wetu nenge ngoka ta vulu okumona kutya epuko oli li peni. Ngele uupyakadhi owa kandulwa po, ‘nena owa likola’ omumwaho. (3) Ngele owa popi naye iikando niikando, ihe natango ombili kayi po, oto vulu oku ke shi lombwela aakuluntugongalo.

16. Oshike tashi ulike kutya omayele gaJesus oge na oshilonga noge li pahole?

16 Poompito odhindji, inashi pumbiwa tu landule iitsa ayihe itatu mbyoka tayi adhika muMateus 18:15-17. Shoka otashi ladhipike. Omolwashike tatu tile ngawo? Omolwaashoka poompito odhindji, omuyoni oha dhimbulula kutya okwa ninga epuko, e te li opaleke. Onkene, ina pumbwa okukondwa. Omuntu ngoka a ningwa nayi oku na okudhimina po omumwahe, opo ya kale ye na ombili. Omayele gaJesus otagu ulike kutya inatu pumbwa okuya kaakuluntugongalo mbala uuna pwa holoka uupyakadhi. Otatu vulu owala okulombwela aakuluntugongalo konima ngele twa landula iitsa iyali yopetameko, nongele pu na uushili kutya opwa ningwa sha sha puka.

17. Omalaleko nuuyamba geni tatu ka mona ngele otwa ‘lalakanene ombili’ nayalwe?

17 Molwaashono inatu gwanenena, otatu ki iyadha aluhe tatu uvitha yalwe nayi. Omulongwa Jakob okwa nyola a ti: “Omuntu ngoka ihaa puka moohapu, oye okwa pwa nokwa gwana okupangela okukala kwe akuhe.” (Jakob 3:2) Opo tu kandule po okwaauvathana, otu na okuninga oonkambadhala tu ‘lalakanene ombili, notu yi kondjele.’ (Episalomi 34:14) Ngele otwa tsikile okukala tu na ombili nayalwe, otatu ka kala tu na ekwatathano ewanawa naamwatate naamwameme, naashika otashi ke tu hanganitha. (Episalomi 133:1-3) Shoka sha simanenena, otatu ka kala ookuume kaJehova “Kalunga, ngoka oluthithiya lwombili yetu.” (Aaroma 15:33) Otatu ka nyanyukilwa omayambeko agehe ngoka ngele otwa kandula po oontamanana nohole.

^ [1] (okatendo 12) Yamwe mboka ya li ya kandula po oontamanana momukalo gwombili ongaashi: Jakob naEsau (Genesis 27:41-45; 33:1-11); Joseph naamwahe (Genesis 45:1-15) nosho wo Gideon naAaefraim (Aatokolihapu 8:1-3). Opu na iiholelwa yilwe yopaMbiibeli ya faathana mbyoka to vulu okudhiladhila kombinga yayo.