1. Oshiilongmwa shini tashi hekeleke Jehova a li a longo Abraham?

 POMPITO yimwe, Kalunga okwa li a lombwele Abraham okupitila momuyengeli kutya ota ka hangula po iilando yaSodom naGomorra. Oonkundathana ndhoka Abraham ka li e dhi dhimbwa nando. Omulumentu ngoka omudhiginini okwa li ti ipula naashoka omuyengeli a popi naye. Onkee okwa li a pula a ti: “Oto ka yona po omuyuuki pamwe nomukolokoshi? . . . Omupanguli guuyuni auhe ita longo ando pauyuuki?” Jehova okwa li a longo neidhidhimiko kuume ke omunahole oshiilongomwa, shoka atuheni tatu vulu okumona mo uuwanawa noku tu hekeleka: Shono kutya Kalunga ke na nando esiku a ka hanagule po aayuuki. — Gen. 18:23-33.

2. Oshike tashi tu shilipaleke kutya Jehova oha pangula pauyuuki nonohenda?

² Ongiini tatu vulu okukala nuushili kutya Jehova sho ta ka pangula aantu ote ke shi ninga pauyuuki nonohenda? Otu shi kutya ‘Jehova oku wete momitima’ dhaantu. (1 Sam. 16:7) Uushili owo kutya oku shi ‘omutima gwomuntu kehe.’ (1 Aak. 8:39; 1 Ondjal. 28:9) Oshili ndjoka kayi shi tuu onkumithi! Omukalo moka Jehova ha pangula aantu itatu vulu naanaa oku gu uva ko. Omuyapostoli Paulus okwa li a nwethwa mo a popye kombinga yaJehova Kalunga a ti: “Olye ta vulu okufatulula omatokolo ge?” — Rom. 11:33.

3-4. Omapulo geni hatu ipula omathimbo gamwe, noshike tatu ka konakona moshitopolwa shika? (Johannes 5:28, 29)

³ Omathimbo gamwe natse otashi vulika tu kale tu na omapulo ga faathana naangoka Abraham a li a pula. Otashi vulika nokuli tu ipule kutya: “Mbela aantu mboka Jehova a hanagula po muSodom naGomorra, otaya ka yumuka ngaa monakuyiwa? Mbela opu na ngaa yamwe yomuyo ya kwatelwa ‘maawinayi mboka taya ka yumudhwa’?” — Iil. 24:15.

 ⁴ Natu taleni ishewe euvoko ndyoka twa kala tu na, li na ko nasha neyumuko. Omathimbo hamale, otwa li twa yelithilwa nawa euvoko ndyoka twa kala tu na, li na ko nasha ‘nokuyumudhilwa omwenyo’ nosho wo ‘okuyumudhilwa epangulo.’ a (Lesha Johannes 5:28, 29.) Eyelitho ndyoka olya li lya etitha po omalunduluko ga gwedhwa po, ngoka taga ka kundathanwa moshitopolwa shika nomwaashoka tashi landula. Shi na ko nasha nokupangula kwaJehova ku li pauyuuki, otatu ka tala tango shoka kaatu shi, nopo nduno ooshoka tu shi.

SHOKA KAATU SHI

5. Iileshomwa yetu oya li ya popi shike kombinga yaantu mboka ya li ya hanagulwa po muSodom naGomorra?

⁵ Monakuziwa iileshomwa yetu oya li ya kundathana epulo li na ko nasha naashoka hashi ningwa po naamboka Jehova ha pangula ye li aawinayi. Otwa li hatu ti kutya aantu mboka ya li muSodom naGomorra, itaya ka yumudhwa monakuyiwa. Ihe konima sho twa konakona nuukeka nopamwe negalikano, otwa mono kutya itatu vulu oku shi koleka kutya osho shi li ngawo. Omolwashike tatu tile ngawo?

6. Iiholelwa yimwe yini yi na ko nasha nankene Jehova a li a pangula aantu aawinayi, noshike kaatu shi?

⁶ Tu ka taleni komapulo gamwe ga pambathana naashoka. MOmbiimbeli omu na omahokololo ogendji ge na ko nasha nankene Jehova a li a pangula aantu aawinayi. Pashiholelwa, Jehova okwa li a hanagula po aantu ayehe nEyelu, kakele kaNoa naanegumbo lye. Jehova okwa li wo a longitha Aaisraeli ya hanagule po iigwana iheyali, yaantu mboka ya li mEvi lyEuvaneko. Okwa li a longitha omuyengeli gumwe a dhipage aakwiita Aayassur 185 000 muusiku owala wumwe. (Gen. 7:23; Deut. 7:1-3; Jes. 37:36, 37) Moonkalo adhihe ndhoka, mbela Ombiimbeli otayi tu lombwele sha yela kutya Jehova okwa kala a tokola nale kutya aantu ayehe mboka ote ke ya hanagula po sigo aluhe noite ke ya yumudha nando? Inayi shi popya. Omolwashike tatu tile ngawo?

7. Oshike tu shi kombinga yaantu mboka ya li ya hanagulwa po pEyelu nenge sho Aaisraeli ya li ya sindi Aakaanana? (Tala lyokombanda.)

⁷ Katu shi kutya Jehova omuntu kehe ote ke mu pangula ngiini; nokatu shi wo kutya aantu mboka ya dhipagwa otaya ka mona ngaa ompito yokwiilonga kombinga yaJehova nokwiiyela ombedhi. Shi na ko nasha nethimbo lyaNoa, Ombiimbeli oya ti kutya Noa “omuuvithi guuyuuki.” (2 Pet. 2:5) Ihe inayi popya kutya manga a li ta tungu onguluwato onenenene, okwa li a kambadhala okuuvithila kehe gumwe kombanda yevi ngoka ta ka hanagulwa po pEyelu. Sha faathana, shi na ko nasha niigwana yomuKaanana, katu shi wo ngele aakolokoshi ayehe oya li ya pewa ompito ya ilonge kombinga yaJehova noya lundulule omikalo dhawo.

8. Oshike shoka kaatu shi kombinga yaantu mboka ya li muSodom naGomorra?

⁸ Ongiini shi na ko nasha naantu yomuSodom naGomorra? Omulumentu omuyuuki, Lot, naye okwa li a kala muSodom. Mbela otu shi kutya Lot aantu ayehe mboka okwa li e ya uvithile? Katu shi wo. Osha yela kutya ayehe oya li aakolokoshi, ihe mbela ayehe oya li ngaa ye shi shoka shi li mondjila naashoka sha puka? Osha fa shi li ngeyi kutya kaya li ye shi shi. Dhimbulukwa kutya Ombiimbeli oya popi kombinga yaalumentu yomoshilando mboka ya li ya hala okukwata onkonga aayenda yaLot. Ombiimbeli oya ti kutya aalumentu mboka oya li ya kwatela mo “aagundjuka naakokele.” (Gen. 19:4; 2 Pet. 2:7) Mbela otu shi ngaa kutya Kalunga omunahenda, Jehova, oye a tokola kutya aantu mboka kaye na etegameno lyoku ka yumudhwa? Otu shi kutya Jehova okwa li a lombwele Abraham kutya moshilando moka kamu na nokuli nando aayuuki omulongo. (Gen. 18:32) Ano oya li aawinayi, noshi li mondjila sho Jehova e ya hanagula po omolwiilonga yawo. Mbela otatu vulu okupopya  tu na uushili kutya kapu na gumwe ta ka yumudhwa ‘peyumuko lyaawinayi’? Hasho nando, katu na uushili mwaashoka.

9. Oshike kaatu shi kombinga yaSalomo?

⁹ Shimwe ishewe, mOmbiimbeli omwa popiwa wo kombinga yaantu mboka ya li aayuuki, ihe lwanima oya ka kala aawinayi. Gumwe gwomuyo, omukwaniilwa Salomo. Okwa li e shi Jehova nosho wo kutya oku na oku mu longela momukalo gwa tya ngiini, na Jehova okwe mu laleke nuuyamba. Ihe lwanima, okwa tameke okulongela iikalunga. Omayono ge oga li ga yemateke Jehova, noshigwana shaJehova osha kala tashi mono iihuna uule womathelemimvo omolwomayono ge. Odhoshili kutya Omanyolo oga ti sho Salomo a si, okwa “fumvikwa moshilando shaDavid,” mwa kwatelwa aalumentu aadhiginini, ngaashi omukwaniilwa David. (1 Aak. 11:5-9, 43; 2 Aak. 23:13) Mbela sho Ombiimbeli ya longitha uutumbulilo mbono, osha hala okutya Jehova ota ka yumudha Salomo? Ombiimbeli inayi shi popya. Yamwe otashi vulika ya tompathane kutya Salomo ota ka yumudhwa, molwaashoka Ombiimbeli oya ti kutya “omuntu ngele okwa sa, nena okwa mangululwa moonkondo dhuulunde.” (Rom. 6:7) Ihe nando ongawo, shino inashi hala okutya aantu ayehe mboka ya sa otaya ka yumudhwa. Itashi ti wo kutya omuntu ngele a si oku na uuthemba wokukala nomwenyo ishewe. Eyumuko omagano ga za kuKalunga omunahole. Okwe li pa mboka ya hala ye mu longele sigo aluhe. (Job 14:13, 14; Joh. 6:44) Mbela Salomo ota ka pewa omagano ngono? Jehova oye owala e shi eyamukulo lyepulo ndyoka, tse katu li shi. Ihe nando ongawo, otu shi kutya Jehova ota ka ninga shoka shi li mondjila.

SHOKA TU SHI

10. Mbela Jehova oha kala e uvitile ngiini okuhanagula po aantu? (Hesekiel 33:11) (Tala wo ethano.)

¹⁰ Lesha Hesekiel 33:11. Jehova okwe tu lombwela nkene ha kala e uvite, ngele tashi ya pokupangula aantu. Omuyapostoli Petrus okwa li a nwethwa mo a nyole oohapu dha faathana naandhoka omuhunganeki Hesekiel a nyola, a ti: “Omuwa . . . ina hala, ku kale nando ogumwe ta geelwa.” (2 Pet. 3:9) Oohapu ndhoka otadhi tu shilipaleke tu tseye kutya Jehova iha endelele okuhanagula po aantu sigo aluhe, kakele ngele e na etompelo ewanawa lyoku shi ninga. Oku udha esilohenda, nohe li ulike uuna sha pumbiwa.

11. Oolye itaaya ka yumudhwa, notu shi shi ngiini?

¹¹ Oshike tu shi kombinga yaantu mboka itaaya ka yumudhwa? Ombiimbeli oya gandja owala iiholelwa iishona. b Jesus okwa li a popi kutya Judas Iskariot ita ka yumudhwa. (Mark. 14:21; tala wo Joh. 17:12. c) Judas okwa li e shi kutya shoka a ninga oshi li ompinge naJehova nosho wo nOmwana. Ihe nando ongawo, okwe shi ningi owala. (Tala Mark. 3:29) d Sha faathana, Jesus okwa ti kutya yamwe yomaawiliki yomalongelokalunga mboka ye mu pataneke, otaya ka sa nopwaa na etegameno lyeyumuko. (Mat. 23:33) Omuyapostoli Paulus okwa li a popi kutya aashunimonima mboka inaaya iyela ombedhi itaya ka yumudhwa. — Heb. 6:4-8; 10:29.

12. Oshike tu shi kombinga yohenda yaJehova? Gandja iiholelwa.

¹² Ihe nando ongawo, oshike tu shi kombinga yohenda yaJehova? Jehova okwe shi ulike ngiini kutya “ina hala ku kale nando ogumwe ta geelwa”? Natu taleni nkene a li a ulukile yalwe ohenda mboka ya yona omayono ga kwata miiti. Omukwaniilwa David okwa li a yono omayono ga kwata miiti, mwa kwatelwa oluhondelo nokudhipaga. Ihe nando ongawo, David okwa li a iyele ombedhi, Jehova e te mu sile ohenda noku mu dhimina po. (2 Sam. 12:1-13) Omukwaniilwa  Manasse okwa li a longo iinima iinyanyalithi monkalamwenyo ye. Ihe nando okwa li a longo iinima iinyanyalithi ya tya ngawo, Jehova okwe mu sile ohenda e te mu dhimine po, oshoka okwa iyela ombedhi. (2 Ondjal. 33:9-16) Iiholelwa mbika otayi tu dhimbulukitha kutya Jehova oha ulike ohenda, uuna e wete kutya okwa pumbwa oku shi ninga. Aantu ya tya ngaaka ote ke ya yumudha, molwaashoka sho ya yono omayono ga kwata miiti, oya iyele ombedhi.

13. (a) Omolwashike Jehova a li a sile ohenda Aaninive? (b) Oshike shoka Jesus a li a popi kombinga yAaninive?

¹³ Otu shi wo kutya Jehova okwa li e uvitile ohenda Aaninive. Okwa li a lombwele Jona a ti: “Ondi shi shi kutya aantu yasho aakaanakalunga.” Ihe sho ya iyele ombedhi omolwomayono gawo, Jehova okwe ya dhimine po. Jehova okwa li e ya uvitile ohenda e vulithe puJona. Kalunga okwa li a dhimbulukitha omuhunganeki gwe ngoka a li a geya kutya Aaninive mboka ‘kaye shi okuyoolola olulyo nolumoho.’ (Jona 1:1, 2; 3:10; 4:9-11, yelekanitha OB-1954.) Lwanima, Jesus okwa li a longitha oshiholelwa shoka a longe aantu kombinga yuuyuuki nohenda yaJehova. Jesus okwa ti kutya Aaninive mboka ya iyela ombedhi otaa ka “holoka mesiku lyepangulo.” — Mat. 12:41.

14. “Eyumuko lyaawinayi” otali ka tya shike kAaninive?

¹⁴ ‘Omesiku lyepangulo’ lini Aaninive taya ka “holoka”? Jesus okwa lombwele aantu kutya aantu otaya ka “yumudhwa e taa ka pangulwa.” (Joh. 5:29) Okwa li ta popi shi na ko nasha nelelo lye lyomimvo eyuvi, moka ‘aawanawa naawinayi’ taya ka yumudhwa. (Iil. 24:15) Aawinayi otaya ka “yumudhwa e taa ka pangulwa.” Jehova naJesus otaya ka konakona nokuninga omapekapeko kombinga yeihumbato lyawo nokutala nkene taya ka inyenga Omuninive ngoka a yumudhwa okwa tindi okuya melongelokalunga lya yogoka, ota ka pangulilwa eso. (Jes. 65:20) Ihe mboka taya ka longela Jehova nuudhiginini, otaya ka pangulilwa uuwanawa Otaya ka kala netegameno lyoku ka kala nomwenyo sigo aluhe. — Dan. 12:2.

15. (a) Omolwashike tu na okuyanda okupopya kutya mboka ya hanagulwa po muSodom naGomorra kaye na esiku ya ka yumudhwe? (b) Ongiini tatu vulu okuuva ko oohapu ndhoka dhi li muJudas 7? (Tala oshimpungu “ Edhina Judas otali ti shike?”)

¹⁵ Jesus sho a popi kombinga yaantu yomuSodom naGomorra, okwa ti kutya “esiku lyepangulo” otali ke ya endela nawa, shi vulitha paantu mboka ye mu ekelehi noya tindi omalongo ge. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luk. 10:12) Mbela  okwa li a hala okutya shike? Otashi vulika tu tye kutya Jesus pompito ndjika okwa li ta longitha omupopyothano. Ihe osha fa shi li ngeyi kutya ka li a longitha omupopyothano, sho a li ta popi kombinga yAaninive. Pehala lyaashono, shono a popi kombinga yawo osho lela a li a hala okutya. “Esiku lyepangulo” ndyoka a popi olya li lya faathana naandyoka lyAaninive. Ngaashi Aaninive, aantu yomuSodom naGomorra oya li ya ningi iinima iiwinayi. Ihe Aaninive oya li ye na ompito yokwiiyela ombedhi. Shimwe ishewe, dhimbulukwa shoka Jesus a popi kombinga ‘yokuyumudhilwa epangulo.’ Shoka osha kwatela mo “mboka haya longo uuwinayi.” (Joh. 5:29) Osha fa shi li ngeyi kutya aantu yomuSodom naGomorra oye na etegameno lyontumba. Otashi vulika aantu yamwe yomuyo taya ka yumudhwa ya ka mone ompito yokulongwa kombinga yaJehova naJesus Kristus.

16. Oshike tu shi kombinga yankene Jehova ta ka tokola kutya oolye taya ka yumuka? (Jeremia 17:10)

¹⁶ Lesha Jeremia 17:10. Ovelise ndjoka otayi tu kwathele tu ngonge shoka tu shi: Jehova oye aluhe ha ‘konakona omatedho, noha yeleke oomwenyo dhaantu.’ Shi na ko nasha neyumudho lyomonakuyiwa, ota ka ‘ningila aluhe shaa ngoka pakukala kwe.’ Jehova ite ke ya lila okathima koluko, ihe ote ke shi ninga nohenda mpoka tashi vulika. Inatu pumbwa okutya omuntu ke na etegameno lyeyumuko, shila ongele tu shi kutya Ombiimbeli osho tayi ti.

“OMUPANGULI GUUYUNI AUHE” ITA KA ‘LONGA ANDO PAUYUUKI?’

17. Mboka ya sa otaya ka ningilwa shike monakuyiwa?

¹⁷ Okuza tuu sho Adam naEva ya wayimine Satana nokutukuluthila Kalunga oshipotha, aantu oyendji oya tameke okusa. ‘Eso ndyoka li li omutondi’ olya etitha iizemo iiwinayi. (1 Kor. 15:26) Oshike tashi ka ningilwa aantu ayehe mboka? Omwaalu gwa ngambekwa gwaalanduli yaKristus aadhiginini, 144 000, otaya ka yumudhilwa omwenyo ihaagu si megulu. (Eh. 14:1) Omwaalu ogundji gwaalumentu naakiintu aadhiginini mboka ye hole Jehova, otaya ka ‘yumudhwa ye li aawanawa’ notaya ka kala nomwenyo sigo aluhe kombanda yevi, ngele oya kala aayuuki sigo opethimbo lyElelo lyaKristus lyOmimvo Eyovi nosho wo pethimbo lyemakelo lyahugunina. (Dan. 12:13; Heb. 12:1) Pethimbo opo tuu mpoka, mboka “aawinayi” mwa kwatelwa  mboka inaaya longela nando onale Jehova, nenge nokuli ‘mboka ya longa uuwinayi,’ otaya ka pewa ompito ya lundulule omikalo dhawo, e taya kala aadhiginini kuJehova. (Luk. 23:42, 43) Ihe aantu yamwe oya li aakolokoshi noonkondo, onkee oya tokola thiluthilu okutukuluthila Jehova oshipotha noya kala ompinge nomalalakano ge, nomolwaashono Jehova a tokola kutya itaya ka yumudhwa. — Luk. 12:4, 5.

18-19. (a) Omolwashike tatu vulu okukala neinekelo kombinga yankene Jehova ta ka pangula mboka ya sa? (Jesaja 55:8, 9) (b) Oshike tatu ka kundathana moshitopolwa tashi landula ko?

¹⁸ Mbela otatu vulu ngaa okukala nuushili kutya uuna Jehova ta pangula aantu ohe shi ningi pauyuuki? Eeno. Abraham okwa li e shi uvite ko nawa kutya Jehova “Omupanguli guuyuni awuhe” okwa gwanenena, omunandunge nomunahenda. Jehova okwa li a dheula Omwana nokwe mu pe oshinakugwanithwa shokupangula. (Joh. 5:22) Jehova nOmwana ohaya vulu okulesha omitima dhaantu. (Mat. 9:4) Uuna taya pangula omuntu kehe, ohaye shi ningi pauyuuki.

¹⁹ Natu kale tu na einekelo kutya Jehova oku shi shoka sha dhenga mbanda. Otu shi kutya inatu gwana okupangula, ihe Jehova oye a gwana oku shi ninga. (Lesha Jesaja 55:8, 9.) Onkee ano natu etheleni epangulo alihe miikaha yaJehova nOmwana, ngoka e li Omukwaniilwa a gwanenena noku li omuyuuki nomunahenda ngaashi He. (Jes. 11:3, 4) Oshike shono tatu vulu okupopya shi na ko nasha nankene Jehova nOmwa taya ka pangula aantu puudhigu uunene? Oshike kaatu shi? Noshike tu shi? Oshitopolwa tashi landula otashi ka yamukula omapulo ngoka.