Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

ONDJOKONONA

Onda thigi po shoka nda li ndi na, e tandi landula Omuwa Jesus

Onda thigi po shoka nda li ndi na, e tandi landula Omuwa Jesus

Esiku limwe tate oku ula ndje a ti: “Ngele owa yi wu ku uvithe, ino galuka we. Ngele owa galuka, otandi ku teya omagulu.” Oohapu dhatate ndhoka odha ningitha ndje ndi tembuke mo megumbo. Shoka osha li oshikando shandje shotango okuthiga po shoka ndi na, ndi landule Omuwa. Pethimbo mpoka, onda li owala ndi na omimvo 16.

MBELA oshe ende ngiini pu ye onkalo ndjoka? Andiya ndi shi yelithe. Onda valwa mo 29 Juli 1929, nonda kokela momukunda gu li moshitopolwa shaBulacan, muFilipine. Onkalamwenyo hoka oya li yanathangwa, molwaashoka pethimbo mpono uuhupilo owa li tawu shongola. Pethimbo ndi li omugundjuka, iita oya holoka. Etangakwiita lyaJapani olya li lya ponokele Filipine. Molwaashoka omukunda gwetu ogwa li kokule, katwa li twa gumwa kekuyunguto ndyoka. Iita mbyoka otwa li owala hatu yi uvu kaantu, molwaashoka katwa li tu na oradio, otiivii niifokundaneki.

Otwa valwa yahetatu, na ongame nda landula osheeli. Sho ndi na omimvo hetatu, aavali yameme oya kutha ndje po ndi ka kale nayo. Nonando otwa li Aakatoolika, tatekulu okwa li e hole omalongelokalunga nokwa li ha gongele iileshomwa yago mbyoka a pewa kookuume ke. Otandi dhimbulukwa u ulukila ndje Ombiimbeli nuumbo uushona ngaashi Protection, Safety nosho wo Uncovered melaka lyOshitagalog. * Onda li ndi hole okulesha Ombiimbeli, unene tuu Omavaangeli gane. Shoka osha ningitha ndje ndi kale nda hala okulandula oshiholelwa shaJesus. — Joh. 10:27.

TANDI ILONGO OKULANDULA OMUWA

Japani okwa li i ihulu okupangela Filipine mo 1945. Pethimbo mpoka, aavali yandje oya pula ndje ndi galukile kegumbo. Tatekulu okwa lombwele ndje ndi ye. Onkee onda yi.

Konima yethimbo efupi, muDesemba mo 1945, ongundu yOonzapo dhaJehova ya za kondoolopa Angat, oye ya okuuvithila momukunda gwetu. Omusamane gumwe Onzapo okwe ya maandjetu, nokwa li e tu yelithile shoka Ombiimbeli tayi ti kombinga ‘yomasiku gahugunina,’ (OB-1954). (2 Tim. 3:1-5) Okwa li e tu hiya tu ka konakone Ombiimbeli momukunda gu li popepi. Aavali yandje kaya li ya yi ko, ihe ngame onda yi. Okwa li aantu 20 lwaampono, nayamwe oya li ya pula omapulo gopaMbiimbeli.

Kanda li ndu uvite ko ashihe shoka sha li tashi popiwa, onkene onda tokola ndi ye kegumbo. Manga ndi li po, oya tameke okwiimba eimbilo lyUukwaniilwa. Eimbilo ndyoka onda li nde li hokwa, nonda tokola kaandi ye. Konima yeimbilo negalikano, atuhe otwa li twa hiwa tu ye kokugongala Osoondaha ya landula ko, mondoolopa Angat.

Oyendji yomutse otwa li twe ende ookilometa 8 okuya kokugongala, hoka kwa li haku ningilwa megumbo lyuukwanegumbo watate Cruz. Osha li sha kumitha ndje okumona naanona aashona mboka ya li mokati kaantu 50 mboka ya li po, taya gandja omatyokosha kombinga yiikundathanwa yOmbiimbeli yomuule. Konima sho twa kala hatu yi kokugongala olundji, omumwatate Damian Santos, omukokolindjila omukokele, okwa li a hiya ndje ndi lale maandjawo esiku limwe. Konyala uusiku awuhe, otwa tokelwa tatu kundathana kombinga yOmbiimbeli.

Pethimbo ndyoka, oyendji yomutse otwa li twi inyenge nziya tu ilonge oshili yOmbiimbeli yopetameko. Konima owala yomakugongala omashona, aamwatate oya li ye tu pula ya ti: “Omwa hala okuninginithwa?” Onda yamukula nda ti: “Eeno, onda hala.” Onda li ndi shi kutya onda hala ‘okulongela Omuwa Kristus.’ (Kol. 3:24) Onkee ano, mo 25 Febuluali 1946, otwa yi komulonga gwopopepi, notwa ninginithwa tu li yaali.

Otwa li twe shi mono mo kutya tu li Aakriste ya ninginithwa, otwa pumbwa okuuvitha pandjigilile ngaashi Jesus a li ha ningi. Shoka nda ningi, tate ka li e shi nyanyukilwa, nokwa lombwele ndje a ti: “Ngoye omushona unene nokuuvitha. Shimwe ishewe, okuninginithwa momulonga hako taku ku ningitha wu kale omuuvithi.” Onde mu yelithile kutya oshi li ehalo lyaKalunga okuuvitha onkundana ombwanawa yUukwaniilwa waKalunga. (Mat. 24:14) Onda gwedha ko nda ti: “Onda pumbwa okugwanitha po shoka ndu uvanekela Kalunga.” Mpoka opo pwa zi tate u ule ndje oohapu ndhoka nda popi petameko. Eeno, okwa li a tokola lela okukeelela ndje ndaa uvithe. Shoka osho sha li oshikando shandje shotango nda thigi po shoka nda li ndi na, opo ndi itulile po omalalakano gopambepo.

Uukwanegumbo watate Cruz, owa li wa hiya ndje ndi ka kale he zi maandjawo, mondoolopa Angat. Oya li wo ya ladhipike ndje nosho wo omwanakadhona gwawo gwonkelo, Nora, tu kokole ondjila. Atuhe yaali otwa tameke okukokola ondjila mu 1 Novomba 1947. Nora okwe ku uvithila kondoolopa yilwe, omanga ngaye nda tsikile okuuvitha moAngat.

OMPITO YILWE YOKUTHIGA PO SHOKA NDA LI NDI NA

Omumvo gwandje omutitatu gwokukokola ondjila, omumwatate Earl Stewart, a za koshitayimbelewa, okwa li a gandja oshipopiwa mehalandjandja lyondoolopa Angat, nopwa li aantu ye vulithe 500. Okwa li e shi gandja mOshiingilisa nokonima onde shi endulula paufupi mOshitagalog. Mosikola yongula onda kala mo owala omimvo heyali, ihe aalongi yetu oya li unene haya popi Oshiingilisa. Molwaashoka otwa li tu na iileshomwa yopaMbiimbeli iishona lela yomOshitagalog, shoka osha kwathele ndje ndi hwepopaleke Oshiingilisa shandje. Onkee ano, iileshomwa oyindji onda li nde yi konakona mOshiingilisa. Shoka osha kwathele ndje ndi tseye Oshiingilisa, nonda li nokuli nda vulu okutoloka oshipopiwa shoka nayimwe ya ka landula ko.

Mesiku ndyoka nda toloka oshipopiwa shomumwatate Stewart, okwa li a lombwele egongalo lyomoshitopolwa kutya oshitayimbelewa osha hala omumwatate gumwe omukokolindjila nenge yaali, ya ye koBetel. Oya li taya ka kwathela, manga aatumwa taya yi kOshigongi shoshikandjo, shi na oshipalanyolo Elelo lyopakalunga tali indjipala shomo 1950, moNew York moAmerika. Onda li gumwe gwomaamwatate mboka ya hiywa. Onkee ano, onda li ishewe nda thigi po ehala ndyoka ndi igilila, noshikando shika onda ka kwathela koBetel.

KoBetel onda yi ko mo 19 Juni 1950, nonda tameke noshinakugwanithwa shandje oshipe. OBetel oya li megumbo enene ekulu, lya kundukidhwa komiti ominene, nolya li pehala enene lyohekta 1. Okwa li haku longo aamwatate inaaya hokana, ye li 12 lwaampono. Ongula onene, onda li handi kwathele mokombitha. Ihe okuza pomugoyi gwongula lwaampono, onda li handi yogo nokukangula oonguwo. Shoka osho nda kala handi ningi nopethimbo lyomutenya. Naasho aatumwa ya galuka koshigongi shopaigwana, onda tsikile owala okulonga koBetel. Onda li handi pakele iileshomwa, noku yi tuma kwaamboka ya li haya gandja omayambidhidho nonda li handi longo ndi li wo omuyakulitaambi. Onda li handi longo kehe shimwe tandi pulwa ndi longe.

TANDI THIGI PO FILIPINE NDI YE KOSIKOLA YAGILEAD

Onda li nda nyanyukwa sho ngame naamwatate yahamano mboka nayo ya za koFilipine, twa li twa hiywa tu ka hite ongundu onti-20 kOsikola yaGilead, mo 1952. Iinima oyindji mbyoka twa li twa mona, sho tu li moAmerika, oya li iipe kutse. Odhoshili kutya iinima mbyoka oya li ya yooloka ko thiluthilu kwaambyoka yomokamukunda ketu.

Ndi li naalongwa ooyakwetu koGilead

Pashiholelwa, otwa li twi ilongo okulongitha iikwamalusheno niinima yomokombitha, mbyoka ya li iipe kutse. Shimwe ishewe, onkalo yombepo oya li wo ya yooloka ko kuyetu. Ongula yimwe sho nda yi pondje, onda mono olumi talu monika nawa. Osha li oshikando shandje shotango oku lu mona, nokwa li kwa talala noonkondo.

Omalunduluko ngoka kaga li gi imbi ndje okunyanyukilwa edheulo lyandje koGilead. Aamwatate mboka ya li taye tu longo, oya li ya longitha omikalo dhingi dhokulonga. Otwa li twi ilongo okuninga omapekapeko nuukeka nekonakono tali ti sha. Edheulo lyokoGilead, olya li lya kwathele ndje lela ndi hwepopaleke uupambepo wandje.

Sho nda mana edheulo ndyoka, onda langekwa po ndi li omukokolindjila i ikalekelwa gwopakathimbo, moBronx moNew York City. MuJuli 1953, onda li nda yi koshigongi shi na oshipalanyolo Uulipamwe wUuyuni Uupe, shoka sha li sha ningilwa moshilando moka. Konima yoshigongi, onda galukile kuFilipine, hoka nda li nda pewa oshinakugwanithwa shilwe.

TANDI THIGI PO ONKALAMWENYO OMBWANAWA YOMOSHILANDO

Aamwatate koshitayimbelewa oya ti: “Ngashingeyi oto ka ya miilonga yuutonatelishikandjo.” Shoka osha li tashi ka pa ndje ishewe ompito yilwe, ndi landule oshiholelwa shOmuwa, ngoka a li a yi kiilando nokoondoolopa dhokokule, a ka kwathele oonzi dhaJehova. (1 Pet. 2:21) Onda li nda tuminwa koshikandjo shoka sha kwatela mo oshitopolwa oshinene shaLuzon, okantuntu okanenenene komuFilipine. Okantuntu hoka oka li ka kwatela mo iitopolwa ngaashi Bulacan, Nueva Ecija, Tarlac naZambales. Opo ndi vule oku ka talela po oondoolopa dhimwe, onda li handi taaguluka oondundu dhaSierra Madre. Iiyenditho mbyoka hayi longithwa kwaayehe, kaya li hayi thiki ko komahala ngoka. Onkene onda li handi pula aahingi yomaloli ngele otandi vulu okukuutumba kombanda yoondongelwa ndhoka ya tsilika moololi dhawo. Olundji oya li haya faalele ndje, ihe kasha li oshipu okweenda kombanda yoondongelwa.

Omagongalo ogendji oga li omape nomashona lela. Onkee ano, aamwatate oya li haye shi pandula, uuna tandi ya kwathele mokuunganeka omakugongala niilonga yokuuvitha momukalo omwaanawa.

Konima onda tuminwa koshikandjo shoka sha li sha kwatela mo oshitopolwa ashihe shaBicol. Aakokolindjila yi ikalekelwa oya li yu uvithile miitopolwa mbyoka inaayi uvithilwa nando onale, moka mwa li aantu yomihoko dha yoolokathana. Pegumbo limwe, okandjugo hoka ka li taka vulu okulongithwa, oka li owala elambo li na iiti iyali ya kambakana. Sho nda lyata kiiti mbyoka iyali, onda mbolokotele mo nayo. Osha kutha ndje ethimbo ndi iyopaleke, opo nawa ndi ki ipyakidhile niilonga yesiku.

Sho ndi ipyakidhila noshinakugwanithwa shoka, onda tameke okudhiladhila Nora, ngoka a li ha kokola ondjila koBulacan nale. Ngashingeyi okwa li omukokolindjila i ikalekelwa koDumaguete City, nonda yi ndi ke mu talele po. Konima yaashono, otwa kala mekwatathano uule wokathimbo, e tatu hokana mo 1956. Oshiwike shotango konima yohango yetu, otwa ka talela po egongalo li li kokantuntu kedhina Rapu Rapu. Kokantuntu hoka otwa li hatu londo oondundu nokweenda iinano iile, ihe tu li aaihokani, osha li shinyanyudha okukwathela aamwatate yokomahala gokokule.

NDA HIYWA NDI KA LONGE KOBETEL ISHEWE

Konima yomimvo ne lwaampono sho tu li miilonga yuutumwa, otwa hiywa tu ka longe koshitayimbelewa. MuJanuali mo 1960, omo twa tameke okulonga koBetel. Mokweendela ko kwethimbo, onda li ndi ilongo oshindji sho tandi longo pamwe naamwatate mboka hayu ungaunga niinakugwanithwa iinene, omanga Nora okwa li ha longo iilonga ya yoolokathana moBetel.

Tandi gandja oshipopiwa poshigongi nomumwatate gwelaka lyOshicebuano ta toloka

Ethimbo nda kala tandi longo moBetel, onda li nda mono nkene aantu moFilipine taya humu komeho pambepo. Oshikando shotango nde ya moBetel pethimbo omugundjuka inaandi hokana, moshilongo ashihe omwa li owala aauvithi 10 000. Ngashingeyi moFilipine omu na aauvithi ya konda 200 000, nAabetel omathele taya ambidhidha iilonga ya simana yokuuvitha.

Uule womimvo sho iilonga ye ende tayi humu komeho, omatungo gaBetel oge ende taga ningi omashona. Olutuwiliki olwa li lwe tu pula tu konge ehala mpoka tatu vulu okutunga omatungo galwe. Ngame nomutonateli gwoshinyanyangidho, otwa yi pomagumbo ngoka ge li popepi noshitayimbelewa tu ka pule ngele opu na gumwe ngoka ta landitha ehala lye. Kapwa li nando gumwe ta landitha, nokuli omunegumbo gumwe okwe tu lombwele a ti: “Aachiina ihatu landitha. Tse ohatu landa.”

Tandi toloka oshipopiwa shomumwatate Albert Schroeder

Esiku limwe, ohaluka mwene gwehala limwe okwe tu pula ngele otwa hala okulanda po ehala lye, molwaashoka ota tembukile koAmerika. Shoka oshi inyengitha yalwe ya ninge sha faathana, nokatwa li tatu vulu oku shi itaala. Omushiinda gumwe naye okwa tokola a landitha po ehala lye nokwa li a ladhipike yalwe mboka ye li popepi naye ya ninge sha faathana. Otwa li wo twa vulu okulanda ehala lyomulumentu ngoka a popile ta ti: “Aachiina ihatu landitha.” Meni lyethimbo efupi, oshitayimbelewa osha li shi na ehala enene li vule lutatu sho lya li petameko. Onda tompwa lela kutya Jehova Kalunga okwa li a hala shoka shi ningwe.

Mo 1950, ongame nda li omushona kwaayehe mboka ya li moBetel. Ihe ngashingeyi, ngame nanekulu lyandje otse aakuluntu kwaayehe. Ihandi ipe nando uusama sho nda landula Omuwa, kehe mpoka a li a lombwele ndje ndi ye. Odhoshili kutya aavali yandje oya li ya tidha ndje mo megumbo, ihe Jehova okwa pe ndje uukwanegumbo uunene wooitaali ooyakwetu. Uushili owo kutya Jehova ohe tu pe kehe shoka twa pumbwa, kashi na nduno mbudhi kutya otwa pewa oshinakugwanithwa shini. Ngame naNora otwa pandula Jehova noonkondo kwaayihe mbyoka e tu ningila, notatu ladhipike wo yalwe ya mone nkene Jehova omwaanawa. — Mal. 3:10.

Oshikando shimwe Jesus okwa li a hiya omufendelithi gwedhina Mateus Levi a ti: “Landula ndje.” Mbela okwa li i inyenge ngiini? “Levi okwa thikama nokwa thigi po iinima ayihe e te mu landula.” (Luk. 5:27, 28) Nangame onda li nda mono oompito dha faathana, notandi ladhipike yalwe ya ninge sha faathana noya mone omayambeko ogendji.

Nda nyanyukwa sho tandi tsikile natango okukutha ombinga mokukwathela moFilipine

^ okat. 6 Wa nyanyangidhwa kOonzapo dhaJehova, ihe ihawu pilintwa we.