Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

Okukala kwaJehova ha dhimine po otaku ti shike kungoye?

Okukala kwaJehova ha dhimine po otaku ti shike kungoye?

‘OMUWA, oKalunga omunamutimahenda, omunalukeno nomutalanteni, oha dhimi po uukolokoshi, omayono noondjo.’ — EKS. 34:6, 7.

1, 2. (a) Jehova okwa li u ulike kutya ye oKalunga e li ngiini koshigwana shaIsraeli? (b) Epulo lini tatu ka kundathana moshitopolwa shika?

PETHIMBO lyaNehemia, ongundu yAalevi oya li ya zimine sho taya galikana montaneho kutya oohekulu oya kala taya “tindi okuvulika” kiipango yaJehova iikando niikando. Ihe omathimbo nomathimbo Jehova okwa kala nokuulika kutya oku li ‘Kalunga omunamutimahenda, omunalukeno nomutalanteni ihaa geye mbala noku udha esilohenda nuudhiginini.’ Jehova okwa li a tsikile nokuli okuulukila ohenda oshigwana she shoka sha li sha shuna muupika pethimbo lyaNehemia. — Neh. 9:16, 17.

2 Kehe gumwe ota vulu okwiipula paumwene, kutya ‘okukala kwaJehova ha dhimine po otaku ti shike kungame?’ Opo tu mone eyamukulo lyepulo ndika lya simana, natu ka konakoneni kombinga yankene Jehova a li u ungaunga naalumentu yaali mboka ya li ya mono uuwanawa sho e ya dhimine po. Gumwe omukwaniilwa David, nomukwawo omukwaniilwa Mannase.

OMAYONO GADAVID GA KWATA MIITI

3-5. Osha li she ende ngiini opo David a yone omayono ga kwata miiti?

3 Nonando David okwa li omulumentu omutilikalunga okwa li a yono sha kwata miiti. Eyono limwe lyomugo olya li lya kwatela mo aaihokani Urija naBatseba. Ayehe mboka ya kwatelwa mo oya li ya mono iilanduliko yinikitha oluhodhi omolwomayono ngoka. Kakele kaashono, Jehova okwa li u ulike kutya oha dhimine po shi thike peni sho a pukulula David. Natu tale kwaashoka sha li sha ningwa po.

4 David okwa li a tumu etangakwiita lyaIsraeli li ka kondeke oshilandopangelo shAayamoni, Rabba. Oshilando shika osha li shi li ookilometa 80 kuuzilo waJerusalem, handiyaka yomulonga gwaJordan. Esiku limwe manga David e li kontala yegumbo lye muJerusalem okwa mono Batseba omukulukadhi gwaUrija, ti iyogo. Omusamane gwe okwa li  e li kolugodhi. Omwenyo gwaDavid ogwa nuka mo sho a mono Batseba e ta tumu a ka talwe e etwe mombala ye e ta hondele naye. — 2 Sam. 11:1-4.

5 Sho David u uvu kutya Batseba omusimba, okwa tumu elaka kolugodhi opo Urija, omusamane gwaBatseba e ye kuJerusalem opo ando a lale nomukadhi. Ihe Urija ina lyata mo nando ompadhi megumbo lye, nonando David okwa li a ningi oonkambadhala e mu ladhipike a ye kegumbo. Onkee ano, David okwa tokola a nyolele omukuluntu gwetangakwiita meholamo, opo Urija a tulwe “pokuma pu na olugodhi olupyu” yo aakwiita ooyakwawo taya zi po ondapo puye. Urija ngoka a li itaa vulu we okwiipopila kaatondi, okwa sile molugodhi, ngaashi naanaa David e shi longekidha. (2 Sam. 11:12-17) Kakele owala kokuhondela, omukwaniilwa okwa li a gwedha ko keyono lye sho a dhipagitha omulumentu kee na ondjo.

DAVID OKWA LI A LUNDULULA IIKALA YE

6. Kalunga okwa li a ningi po shike sho David a yono, naashika otashi ulike shike shi na ko nasha naJehova?

6 Jehova okwa li a mono ashihe shoka sha ningwa po. Omeho ge ohaga kala ga tala akuhe. (Omayel. 15:3) Nonando konima omukwaniilwa okwa li a hokana po Batseba, “OMUWA ka li a panda shoka David e shi ningi.” (2 Sam. 11:27) Kalunga okwa li a ningi po shike sho David a yono sha kwata miiti? Okwa li a tumu omupolofeti gwe Natan kuDavid. Molwaashoka Jehova oKalunga ha dhimine po, okwa li a hala okutala ngele David okwi iyela ngaa shili ombedhi opo e mu sile nawa ohenda. Mbela itashi nyanyudha omutima gwoye sho Jehova a li a katuka momukalo ngoka? Ka li a kondjitha David a hempulule omayono ge, ihe okwa li a tumu Natan a ka hokololele omukwaniilwa ehokololo ndyoka lya li tali mu kwathele a mone kutya omayono ge oga kwata miiti shi thike peni. (Lesha 2 Samuel 12:1-4.) Natan okwa li a longitha omukalo ngoka omwaanawa lela a kwathele David!

7. David okwa li inyenge ngiini sho u uvu ehokololo lyaNatan?

7 David okwa li e wete kutya shoka sha ningwa komulumentu gwomehokololo lyaNatan kashi li pauyuuki. David okwa li a geela omulumentu ngoka omuyamba e ta lombwele Natan ta ti: “Otandi gana kuKalunga omunamwenyo kutya omuntu ngoka oku na okusa, sho a longo ngaaka!” David okwa ti ishewe, ngoka a ningilwa oshinima shoka kaashi li pauyuuki oku na okufutwa lune shi vulithe shoka a kuthwa. Ihe Natan okwe mu aneke pomutenya sho e mu lombwele a ti: “Omulumentu ngoka ongoye.” Opo nduno okwa lombwele David kutya “egongamwele” itali ka gamuka egumbo lye, nomezimo lye otamu ka holoka uudhigu shoka shi li iilanduliko yomayono ge. Okwa li wo ta ka sithwa ohoni montaneho omolwomayono ge. David okwa li a mono kutya okwa yona noonkondo nokwa li a zimine eyono lye sho a ti: “Ngame onda yono kuKalunga.” — 2 Sam. 12:5-14.

EGALIKANO LYADAVID NAASHO A DHIMINWA PO KUKALUNGA

8, 9. Episalomi 51 otali holola ngiini nkene David a li u uvite, notali tu longo shike kombinga yaJehova?

8 Oohapu dheimbilo lyomukwaniilwa David ndyoka a li a toto otadhi ulike kutya okwa li e ehama noonkondo komutima. MEpisalomi 51 David okwa li i indile Jehova nomutima aguhe e mu dhimine po, nokwa li a ningi oshindji kaashi shi owala okuzimina omayono ge. Okwa li wo i iyele ombedhi. Shoka otashi ulike kutya okwa li a lenga ekwatathano lye naKalunga. Okwa popi a ti: “Okungoye awike nda yono.” Okwi indile Jehova a ti: “Kalunga, shitila ndje omutima omuyogoki, ngu u tule meni lyandje ombepo ompe nomvuliki. . . . Pe ndje natango enyanyu lyomehupitho lyoye, ngoye u ninge ndje omuvuliki.” (Eps. 51:1-4, 7-12) Mbela nangoye oho popi ngaa tashi zi komutima, uuna to lombwele Jehova omayono goye?

9 Jehova ka li a kutha po iilanduliko yinikitha oluhodhi yomayono gaDavid. Onkalamwenyo ye ayihe okwa li ta ka kala ta mono iilanduliko  omolwomayono ge. Ihe Jehova okwa li a dhimine po David sho a mono nkene i iyela ombedhi noku na “omutima gwi itedhulula.” (Lesha Episalomi 32:5; Eps. 51:17) Kalunga Omunankondoadhihe oha kala e shi nawa iikala yomuyoni naashoka she mu fala meyono. Jehova okwa li a sile ohenda David naBatseba, noine etha ya dhipagwe kaapanguli yopantu ngaashi sha li hashi ningilwa mboka ya hondela pethimbo lyOmpango yaMoses. (Lev. 20:10) Kalunga okwa li nokuli a tula koshipundi, omwanamati gwawo, Salomo, a ninge omukwaniilwa gwaIsraeli a landula ko. — 1 Ondjal. 22:9, 10.

10. (a) Jehova otashi vulika a li a dhimine po David omolwomatompelo geni? (b) Iinima yini hayi inyengitha Jehova e tu dhimine po?

10 Otashi vulika Jehova a li a dhimine po David molwaashoka naye a li a sile Saul ohenda. (1 Sam. 24:4-7) Jesus okwe shi popya kutya Jehova ohu ungaunga natse momukalo moka hatu ungaunga nayalwe. Jesus okwa ti: “‘Inamu pangula yakweni, opo Kalunga kee mú pangule. Oshoka omukalo ngoka tamu gu pangulitha yakweni, ogwo Kalunga te ke mú pangulitha, noshiyelekitho shoka tamu shi yelekitha yakweni, osho Kalunga te ke mú yelekitha.” (Mat. 7:1, 2) Itashi hekeleke tuu okutseya kutya Jehova oha dhimi po omayono getu nokuli naangoka ga kwata miiti ngaashi oluhondelo nenge okudhipaga! Ote ke tu dhimina po ngele natse ohatu dhimine po yalwe, ngele twe mu hempululile omayono getu nongele tatu ulike kutya otwa lundulula iikala yetu iiwinayi. Jehova ohe tu pe ‘oonkondo oompe’ ngele otwi iyele ombedhi shili. — Lesha Iilonga 3:19-20.

MANASSE OKWA LI A YONO EYONO LYA KWATA MIITI, IHE OKWA LI I IYELE OMBEDHI

11. Omomikalo dhini omukwaniilwa Manasse a li a yono nayi kuKalunga?

11 Natu tale ishewe koshiholelwa shilwe shopamanyolo shoka tashi ulike kutya Jehova oha kala e na ehalo lyoku tu dhimina po. Sho pwa piti oomvula 360 lwaampono konima yokulela kwaDavid, Manasse okwa li a ningi omukwaniilwa gwaJuda. Uule woomvula 55 ndhoka Manasse a kala ta pangele okwa kala ta longo iihuna, na Jehova okwa li e mu geele omolwiilonga ye yinyanyalitha. Manasse okwa li a dhikile Baal oshiyambelo, a “simaneke oonyothi,” nokwa li e enditha oyanamati momulilo nokuhumitha komeho uumpulile. Eeno shili, Manasse okwa li a “yono nayi kOMUWA.” — 2 Ondjal. 33:1-6.

12. Osha li she ende ngiini Manasse a galukile kuJehova?

12 Konima, Manasse okwa li a kuthwa mo moshilongo she e ta falwa mondjedhililo kuBabilonia. Sho e li hoka otashi vulika a li a dhimbulukwa oohapu ndhoka Moses a li a lombwele Aaisraeli a ti: “Uuna tamu adhika kuudhigu niinima mbika ayihe tamu yi ningilwa, nena ohugunina otamu galukile kOMUWA e tamu vulika kuye.” (Deut. 4:30) Manasse okwa li a galukile kuJehova. Ngiini mbela? Manasse “okwi ifupipike shili”  nokwa kala ‘nokugalikana’ Kalunga (ngaashi shu ulikwa pepandja 21). (2 Ondjal. 33:12, 13) Oohapu ndhoka Manasse a li a popi sho ta galikana inadhi nyolwa mo mOmbiimbeli, ihe otashi vulika dha li dha faathana naandhoka dha li dha popiwa komukwaniilwa David, ndhoka dha nyolwa mEpisalomi 51. Shoka tu na nasho unene osho kutya Manasse okwa li a lundulula iikala yomutima gwe thiluthilu.

13. Omolwashike Jehova a li a dhimine po Manasse?

13 Jehova okwa li a yamukula ngiini egalikano lyaManasse? “Kalunga okwa taamba egalikano lyaManasse e te li yamukula.” Ngaashi David ngoka e mu tetekele, Manasse okwa li a mono nkene omayono ge ga kwata miiti e ti iyele ombedhi shili. Shoka osho sha li shi inyengitha Kalunga a dhimine po Manasse e te mu shuna koshipundi shuukwaniilwa muJerusalem. Shoka osha li sha tompo “Manasse, a tseye kutya nani OMUWA oye Kalunga” kashili. (2 Ondjal. 33:13) Itashi ladhipike tuu okukala tu na uunzapo wa gwedhwa po mboka tawu ulike kutya Kalunga ketu omunahenda, oha dhimine po mboka yi iyela ombedhi shili!

Molwaashoka Jehova oha dhimine po, Manasse okwa li a shunwa koshipundi shuukwaniilwa muJerusalem

MBELA OKUDHIMINA PO KWAJEHOVA OKWA NGAMBEKWA?

14. Jehova oha tala kushike opo a dhimine po mboka ya yona?

14 Aapiya yaKalunga oyendji kunena itaya ka pumbwa okupula Jehova e ya dhimine po, molwaashoka ya yona nayi ngaashi David naManasse. Ihe moshinima shawo otatu vulu okwiilonga mo kutya Kalunga ketu okwi ilongekidha oku tu dhimina po ngele otwi iyele ombedhi shili, nokuli nuuna twa yona sha kwata miiti.

15. Otu shi shi ngiini kutya otwa pumbwa okuninga po sha opo Jehova e tu dhimine po?

15 Osha yela kutya katu na okuthika pehulithodhiladhilo kutya Jehova oha dhimine po owala aantu ayehe ngele inaya katuka oonkatu dhontumba. Moshinima shika, natu yelekanithe iikala yaDavid naManasse naambyoka yoshigwana oshitangalali shaIsraeli noshaJuda. Kalunga okwa li a tumu Natan a ka popye naDavid e te mu pe ompito a lundulule iikala ye. David okwa li a taamba ko ekwatho ndyoka nomayako agehe. Sho Manasse a li i iyadha moshipyu okwa li  i inyengithwa i iyele ombedhi tashi zi komutima. Ihe olundji Aaisraeli nAajuda kaya li yi iyele ombedhi. Onkee ano, Jehova ka li e ya dhimine po. Pehala lyaashono, okwa kala noku ya tumina aapolofeti ye lwiikando ye ya lombwele nkene u uvitile eihumbato lyawo ewinayi. (Lesha Nehemia 9:30.) Nokuli naasho ya galuka muupongekwa kuBabilonia, Jehova okwa li a tsikile okutuma aatumwa ye aadhiginini, ngaashi omusaaseri Ezra nomupolofeti Maleaki. Uuna oshigwana sha li tashi longo metsokumwe nehalo lyaJehova osha li hashi kala sha nyanyukwa noonkondo. — Neh. 12:43-47.

16. (a) Oshigwana shaIsraeli ashihe osha li sha mono iilanduliko yini sho inaashi iyela ombedhi? (b) Oohandimwe yomoluvalo lwAaisraeli yonale otaya vulu oku ka mona uuwanawa wuni?

16 Konima sho Jesus a tumwa kombanda yevi nokugandja ekuliloyambo lya gwanenena palumwe, okuza mpono Jehova ina kala we a hokwa omayambo giinamwenyo ngoka ga li haga gandjwa kAaisraeli. (1 Joh. 4:9, 10) Sho Jesus a li kombanda yevi okwa li e na etaloko lya fa lyaHe sho a popi oohapu ndhika tadhi gumu omutima tadhi ti: “Jerusalem, Jerusalem! Ongoye ho dhipaga aahunganeki noho dhipaga nomamanya aatumwa yaKalunga. Olungapi nda li nda hala okugongela aamwoye, ngaashi ondjuhwa hayi gongele uuyuhwena wayo meni lyomawawa gayo, ihe inamu hala.” Jesus okwa gwedha ko a ti: “Ngashingeyi egumbo lyeni otali thigwa ombuga yowala.” (Mat. 23:37, 38) Kungawo, oshigwana shoka oshilunde nosha tinda okwiiyela ombedhi osha li sha pingenwa po koshigwana oshipe, Israeli shopambepo. (Mat. 21:43; Gal. 6:16) Ihe ongiini nduno kombinga yoohandimwe mboka ye li oluvalo lwAaisraeli yonale? Otaya ka mona uuwanawa medhiminopo nomohenda yaJehova mokukala ye na eitaalo tali longo muKalunga nosho wo mekuliloyambo lyaJesus Kristus. Ompito ndjoka otayi ka kala wo ye egulukila aantu mboka ya sa inaayi iyela ombedhi, ihe oomboka owala taya ka yumudhilwa kombanda yevi ndika lyo opalekwa. — Joh. 5:28, 29; Iil. 24:15.

MONA UUWANAWA MOKUDHIMINA PO KWAJEHOVA

17, 18. Oshike tu na okuninga opo Jehova e tu dhimine po?

17 Molwaashoka Jehova oku na ehalo lyoku tu dhimina po, otu na okuninga shike? Osha yela kutya otu na okukatuka ngaashi David naManasse. Otu na okuzimina omayono getu, e tatu iyele ombedhi, e tatu pula Jehova twa mana mo e tu dhimine po noku mu pula wo a shitile mutse omutima omuyogoki. (Eps. 51:10) Ngele otwa yona eyono lya kwata miiti, otu na wo okukonga ekwatho lyopambepo kaakuluntugongalo. (Jak. 5:14, 15) Kutya nduno onkalo yetu oya tya ngiini, otashi hekeleke shili okukala tu shi kutya Jehova oku li naanaa ngaashi i ipopi ye mwene sho a lombwele Moses a ti: “Ongame Kalunga omunamutimahenda, omunalukeno nomutalanteni, ihandi geye mbala nondu udha esilohenda nuudhiginini. Ohandi dhiginine ohole yandje koluvalo lwomayuvi note dhimi po uukolokoshi omayono noondjo.” Jehova ina lunduluka. — Eks. 34:6, 7.

18 Jehova okwa li a longitha eyelekanitho ewanawa sho u uvanekele Aaisraeli mboka yi iyela ombedhi kutya ote ke ya kuthila po thiluthilu omayono gawo, nonando oga kale ga “tiligana mbyu” oga li taga ka toka ga fa “oompawe.” (Lesha Jesaja 1:18.) Ongiini tatu vulu okumona uuwanawa medhiminopo lyaJehova? Opo tu dhiminwe po oondjo nomayono getu, otu na okukala tu na olupandu nohatu iyele ombedhi shili.

19. Moshitopolwa tashi landula otatu ka kundathana shike?

19 Molwaashoka natse otwa tegelela Jehova a kale te tu dhimine po, ongiini tatu vulu oku mu holela ngele tatu ungaunga nayalwe? Ongiini tatu vulu okuhenuka iikala yokwaahadhimina po mboka ya yona omayono omanene kutse, ihe oyi iyela ombedhi shili? Oshitopolwa tashi landula otashi ke tu kwathela tu konakone omitima dhetu opo tu kale twa fa Tate yetu, Jehova ngoka ‘omunalukeno nohe tu dhimine po.’ — Eps. 86:5.