Omapulo ga za kaaleshi
Mbela Aaisraeli oya li haya dhipaga aalongi yomiyonena moku ya endjeleleka kiiti?
Iigwana oyindji yopethimbo lyonale oya li hayi dhipaga aalongi yomiyonena yamwe moku ya alela kiiti nenge koopaala. Aaroma oya li haya mangele nenge ya mbambangele noomboha omulongi gwomuyonena koshiti hoka hashi vulika a kale ko e na omwenyo uule womasiku gontumba nokwa li ha kala ko ta luluma, a sa enota, ondjala noha kala ko ta dhengwa konkalo yombepo kehe. Aaroma oya li ya tala ko okwaalelwa ku li egeelo tali sitha ohoni nolya li lya tulilwa po aalongi yomiyonena mboka ya li pondondo yopevi.
Ongiini kombinga yoshigwana shaIsraeli shopethimbo lyonale? Mbela Aaisraeli oya li haya dhipaga aalongi yomiyonena moku ya endjeleleka kiiti? Ompango yaMoses oya ti: “Momuntu ngele omu na ombedhi onene yoku mu dhipagitha e ta tulwa kohake, omudhimba gwe inagu endjelela komuti sigo ongulohi. Nagu fumvikwe esiku ndyoka.” (Deut. 21:22, 23) Onkee ano, osha yela kutya pethimbo lyOmanyolo gOshihebeli, omuntu ngoka a gwana okusa okwa li ha dhipagwa tango ye ta alelwa nduno koshiti nenge komuti.
Metsokumwe naashika, Levitikus 20:2 ota ti: “Shaa ngoka [gwomAaisraeli] nenge gwomaakwiilongo ya kala mokati keni, ta gandja omwana a yambelwe Moloko, na dhipagwe. Aantu naye mu dhipage nomamanya.” Mboka ya li ‘haya pula aathithi nenge ye na ombepo yuunganga’ oya li wo ye na okudhipagwa. Ngiini mbela? Oya li ‘haya dhipagwa nomamanya.’ — Lev. 20:27.
Deuteronomium 22:23, 24 ota ti: “Ngele oku na omukiintu a yalekwa kumwene, nomuntu gulwe te mu tsakaneke moshilando e ta lala naye, nena ayehe yaali ya faleni keelo lyoshilando e tamu ya dhipaga nomamanya. Omukiintu na dhipagwe, oshoka okwa li e na okukuga onkugo moshilando, nomulumentu, oshoka okwa lala nomuyalekwa gwamukwawo. Osho ngeyi to kombo po uuwinayi mokati keni.” KAaisraeli yonale, okudhipaga nomamanya okwo kwa li omukalo gwotango gwokudhipaga mboka ye na ondjo omolwomiyonena dha kwata miiti. *
Osha yela kutya pethimbo lyOmanyolo gOshihebeli, omuntu ngoka a gwana okusa okwa li ha dhipagwa tango ye ta alelwa nduno koshiti nenge komuti
Deuteronomium 21:23 ota ti kutya “ngoka e endjelela momuti, okwa thingwa kuKalunga.” Okuulika montaneho omudhimba gwomulongi gwomuyonena ngoka “a thingwa kuKalunga” osha li hashi kala elondodho kAaisraeli.
^ okat. 6 Aalongwantu oyendji otaya zimine kutya kohi yOmpango, omulongi gwomuyonena okwa li ha dhipagwa tango manga omudhimba gwe inaagu alelwa koshiti. Ihe opu na uunzapo mboka tawu ulike kutya lwopethelemumvo lyotango, aalongi yomuyonena yamwe oya li ya alelwa kAajuda ye na omwenyo yo taya sile koshiti.