1. Omolwashike okuholela Jesus taku tu hedhitha popepi naJehova?

OLUNDJI ohatu kambadhala okuholela aantu mboka twa simaneka. Maantu mboka ya li ko nalenale, Jesus Kristus oye omuntu a dhengambanda ngoka tu na okuholela. Omolwashike mbela? Oshoka Jesus oha holele uukwatya waHe momukalo gwa gwanenena. Jesus okwa ti: “Kehe ngoka a mono ndje, okwa mona wo Tate.” (Joh. 14:9) Onkee ano, ngele tatu ilongo kombinga yaJesus, otatu ilongo kombinga yaJehova. Uuna tatu holele Jesus, otatu hedha popepi naJehova, Omuntu omunenenene meshito alihe. Uuthembahenda owu thike peni!

2, 3. (a) Jehova okwa hala tu ninge shike, nomolwashike e tu pa uuyelele wu na ko nasha nonkalamwenyo yaJesus? (b) Oshike tatu ka kundathana moshitopolwa shika, nomwaashoka tashi landula ko?

² Jehova okwe tu pa uuyelele wu na ko nasha nonkalamwenyo yaJesus okupitila mOmbiimbeli. Omolwashike mbela e shi ningile? Okwe shi ningi molwaashoka okwa hala tu tseye Omwana, opo tu vule okulandula lela oshiholelwa she. (Lesha  1 Petrus 2:21.) Oshiholelwa shoka Jesus e tu tulila po mOmbiimbeli, otashi yelekanithwa noonkatu. Omolwashike mbela? Omolwaashoka Jehova okwa hala tu landule moonkatu dhOmwana. Shika otashi ti kutya otu na okuholela Jesus miinima ayihe mbyoka a li a ningi. Jehova oku shi shi nokutya itatu ka kala twa fa Omwana thiluthilu, molwaashoka tse inatu gwanenena. Ihe Kalunga okwa hala tu kondje twa mana mo tu holele Jesus.   

³ Ngashingeyi natu ka konakoneni uukwatya wumwepo waJesus. Moshitopolwa shika otatu ka konakona eifupipiko nosho wo olukeno lwe. Moshitopolwa tashi landula ko otatu ka konakona uulaadhi we noondunge dhe dhokuyoolola. Otatu ka yamukula omapulo gatatu sho tatu kundathana uukwatya kehe: Uukwatya mboka otawu ti shike? Jesus okwa li e wu ulike ngiini? Ongiini tatu vulu oku wu holela?

4. Okukala omwiifupipiki otashi ti ngiini?

⁴ Eifupipiko oshike? Aantu oyendji mboka ye na uuntsa ohaya dhiladhila kutya ngele omuntu omwiifupipiki, nena okwa mbatha nenge ini iyinekela ye mwene. Mbela omadhiladhilo ngono oge li ngaa mondjila? Opo omuntu a kale omwiifupipiki oku na okukala e na uulaadhi nomukumo. Uuntsa ohawu tetekele epunduko. Onkee ano, omuntu ngoka omwiifupipiki ke na uuntsa ye natango ihi itumbaleke. (Fil. 2:3) Opo tu kale aaifupipiki otwa pumbwa okukala tu na iikala iiwanawa. Embwiitya limwe lyOmbiimbeli otali ti: “Eifupipiko okukala tu shi kutya tse aantu yowala koshipala shaKalunga.” Ngele otwi ifupipika itatu ka kala tu uvite tu vule yalwe. (Rom. 12:3) Kashi shi oshipu kaantu inaatu gwanenena tu kale aaifupipiki. Ihe otatu vulu oku shi ninga mokutedhatedha kuunene waJehova nosho wo mokulandula oshiholelwa shaJesus.

5, 6. (a) Mikael omuyengeli omukuluntu olye? (b) Mikael okwa li u ulike eifupipiko momukalo guni gwa dhenga mbanda?

⁵ Jesus okwa li u ulike ngiini eifupipiko? Omwana gwaKalunga okwa kala aluhe omwiifupipiki. Uukwatya mbuka okwa kala nawo sho a li omuyengeli megulu nosho wo sho a li omuntu a gwanenena kombanda yevi. Natu taleni kiiholelwa yimwepo.

⁶ Iikala ye. Onkalamwenyo yaJesus manga inee ya kombanda yevi oya hokololwa membo lyaJudas. (Lesha Judas 9.) Jesus oye Mikael, omuyengeli omukuluntu. Ihe “molugodhi lwawo naSatana sho ya li taa ludhikithathana” nOndiyapoli “kutya olye e na okukutha po omudhimba gwaMoses,” Jesus okwa li u ulike uukwatya weifupipiko. Sho Moses a si, Jehova okwa li e mu fumvike pehala mpoka ombila ye itaayi vulu okumonika. (Deut. 34:5, 6) Katu shi lela kutya Ondiyapoli oya li ya hala okuninga shike nomudhimba gwaMoses. Ihe otashi vulika ya li ya hala Aaisraeli ya kale haya ka galikana kombila ye. Ihe Mikael okwa li a kondjitha oompangela ndhoka dhOndiyapoli a mana mo. Embo limwe otali ti kutya uutumbulilo “molugodhi lwawo” nosho wo “taa ludhikithathana” ohawu longithwa wo okuulika ‘koshipotha shopampangu.’  Otawu gandja wo edhiladhilo kutya “Mikael okwa li ‘ta pataneke Ondiyapoli kutya kayi na uuthemba’ wokukutha po omudhimba gwaMoses.” Ihe omuyengeli omukuluntu okwa li e shi shi nokutya ye oku na oonkondo dha ngambekwa. Onkee ano, okwa li e ethele oshinima shoka miikaha yaJehova Kalunga, Omupanguli Omunene. Eeno, Jesus okwa li u ulike eifupipiko momukalo gwa dhenga mbanda.

7. Jesus okwa li u ulike eifupipiko ngiini mokupopya nosho wo meihumbato lye?

⁷ Okupopya kwe. Sho Jesus a li kombanda yevi oku ulike eifupipiko momukalo gwe gwokupopya nosho wo miilonga mbyoka a longo. Jesus ka li ha kala a hala okupewa esimano lya pitilila. Ihe okwa li a hala esimano alihe li pewe He. (Mark. 10:17, 18; Joh. 7:16) Jesus ina popya nando naalongwa ye momukalo ngoka tagu ya ningitha ya kale yu uvite ya fa kaaye na sho ye shi nenge ya dhinika. Pehala lyaashono, okwa li e ya simaneka. Okwa li e shi ulike kutya okwe yi inekela moku ya pandula, omolwomaukwatya gawo omawanawa. (Luk. 22:31, 32; Joh. 1:47) Eihumbato lye. Jesus ka li i indumbilile iinima yopamaliko. (Mat. 8:20) Okwa li nokuli a longo iilonga mbyoka hayi longwa kaantu mboka ya dhinika. (Joh. 13:3-15) Okwe tu tulila po wo oshiholelwa dhingi shokuvulika nosheifupipiko. (Lesha Aafillipi 2:5-8.) Aanuuntsa kaye hole okuvulika kaantu yalwe. Ihe Jesus hasho a li ngaaka, pehala lyaashono, okwa li a ningi kehe shimwe shoka Jehova e mu lombwele a ninge. Okwi igandja nokuli “sigo omeso” sho a lombwelwa kuHe e shi ninge. Oohapu dhe ndhoka tadhi ti kutya “nomomutima ondi ishonopeka” odhoshili lela. —  Mat. 11:29.

8, 9. Ongiini tatu vulu okuulika eifupipiko?

⁸ Iikala yetu. Ongiini natse tatu vulu okuholela Jesus? Omuntu ngoka omwiifupipiki oha kala e shi kutya oonkondo dhe odha ngambekwa. Shono otashi tu ningitha tu yande okukala tatu pangula yalwe. Itatu ke ya popila muuwinayi nenge tu kale twe ya limbililwa. (Luk. 6:37; Jak. 4:12) Omuntu ngoka omwiifupipiki ihi iningi “omuyuuki unene.” Shika otashi ti kutya ita ka kala e wete e vule mboka kaaye na omagano ngoka e na, nenge uuthembahenda mboka e na. (Omuuv. 7:16) Aakuluntugongalo mboka aaifupipiki ihaya kala ye wete ye vule aamwatate ooyakwawo nosho wo aamwameme. Pehala lyaashono, aakuluntugongalo nenge tu tye aasita aanahole ohaya kala ya tala ko yalwe ‘aawanawa ye ya vule.’ Ihaya kala ya dhina ooitaali ooyakwawo. —  Fil. 2:3; Luk. 9:48.   

⁹ Omumwatate W. J. Thorn okwa kala omutonateli omweendi okuza mo 1894. Konima yoomvula odhindji, okwa li a pewa oshinakugwanithwa shokutonatela oondjuhwa mofaalama yehangano moNew York. Uuna muye mwe ya omaiyuvo kutya oku na okukala ha longo oshilonga sha simana, ohi ipopile ta ti: “Kantsi ngoye kowala. Owu na  shike wu shi inomene?” (Lesha Jesaja 40:12-15.) Kali tuu e na ombepo yeifupipiko!

10. Ongiini tatu vulu okuulika eifupipiko mokupopya kwetu nomeihumbato lyetu?

¹⁰ Oohapu dhetu. Ngele otwi ifupipika shili otatu ka kala hatu popi naantu momukalo omuwanawa. (Luk. 6:45) Sho tatu popi nayo, itatu kala owala tatu popi kombinga yaashoka twa tompola, nenge kombinga yuuthembahenda mboka tu na. (Omayel. 27:2) Pehala lyaashono, otatu ka pandula aamwatate naamwameme omolwiilonga yawo iiwanawa, uukwatya wawo uuwanawa nuunkulungu wawo. (Omayel. 15:23) Eihumbato lyetu. Aakriste mboka aaifupipiki ihaya lalakanene okukala ya simana nosho wo omadhina muuyuni mbuka. Pehala lyaashono, ohaya lalakanene okukala nonkalamwenyo inaayi kitakana, haya longo nokuli iilonga yowala, opo ya vule okukala taya longele Jehova ngaashi taya vulu. (1 Tim. 6:6, 8) Otatu vulu wo okuulika kutya otwi ifupipika lela ngele ohatu vulika. Opo tu ‘vulikeni kaawiliki yetu’ megongalo nokulandula shoka ehangano tali ti, otu na okukala aaifupipiki. —  Heb. 13:17.

11. Olukeno oshike?

¹¹ Olukeno oshike? Oshitya “olukeno” otashi ti okukala nomaiyuvo omawanawa nowu na ko nasha nayalwe. Omuntu ngoka e na olukeno oku hole aantu. Oku na wo ondjaalela nohenda. Ombiimbeli otayi tegameke olukeno nuukwatya ngaashi ‘esilohenda,’ ‘ohenda’ “nohole.” (Luk. 1:78; 2 Kor. 1:3; Fil. 1:8) Embo limwe otali ti kutya omuntu ngoka e na olukeno iha kala owala u uvitile aantu mboka ya pumbwa sha ohenda. Olya gwedha ko wo tali ti kutya okukala nolukeno otashi ti okukala “wu na ko nasha naantu nokukatuka oonkatu wu kwathele” mokuninga po sha, shoka tashi ka hwepopaleka onkalamwenyo yaantu mboka. Ano olukeno uukwatya mboka hawu inyengitha omuntu a ningile yalwe uuwanawa.

12. Oshike tashi ulike kutya Jesus okwa li hu ulukile aantu uukwawo wanankali, nuukwatya mboka owa li we mu inyengitha a ninge shike?

¹² Uukwawo wanankali neihumbato lye. Jesus okwa li hu ulike ngiini olukeno? Okwa li hu ulike uukwawo wanankali. Sho Jesus a mono kuume ke Maria nosho wo yalwe taya lili Lasarus, naye okwa lili. (Lesha Johannes 11:32-35.) Uukwawo wanankali mboka wa li we mu inyengitha a yumudhe omwanamati gwomuselekadhi, owe mu inyengitha ishewe a yumudhe Lasarus. (Luk. 7:11-15; Joh. 11:38-44) Omolwolukeno lwaJesus, Lasarus oku na etegameno epe lyoku ka pangela megulu. Jesus ‘okwa li u uvitile ongundu yaantu mboka yi ile kuye olukeno.’ Uukwawo wanankali nenge olukeno olwe mu inyengitha e ya ‘longe iinima oyindji.’ (Mark. 6:34) Oshinima shika osha lundulula onkalamwenyo yaamboka ya li haya landula elongo lye. Jesus ka li owala u ulike olukeno moohapu, ihe olwa li lwe mu inyengitha wo a kwathele aantu. —  Mat. 15:32-38; 20:29-34; Mark. 1:40-42.

13. Jesus okwa li a popi ngiini nohenda nayalwe? (Tala kethano lyopetameko.)

¹³ Oohapu dhe oombwanawa. Olukeno lwaJesus olwe mu inyengitha a popye nohenda nayalwe, unene tuu mboka ya li taya thindilwa kongudhi. Omuyapostoli Mateus okwa totha moohapu dhaJesaja tadhi popi kombinga yaJesus ndhoka tadhi ti: “Oshihenguti sha tanduka ite shi nyanyagula nonyeka tayi tsina ite yi dhimi po.” (Jes. 42:3; Mat. 12:20) Oohapu ndhoka otadhi ti ngiini? Jesus  ka li ha hepeke aantu nenge e ya ninge nayi. Pehala lyaashono, okwa li ha popi oohapu ndhoka tadhi ya talaleke. Oku uvithile wo kehe ngoka e na “omwenyo gwa nyanyagulwa” etumwalaka ndyoka tali mu pe etegameno. (Jes. 61:1) Okwa li i ithana ayehe mboka ya ‘vulwa noya humbatekwa uudhigu’ ye ye kuye, opo ‘e ya pe evululuko.’ (Mat. 11:28-30) Oku uvanekele aalongwa ye kutya Kalunga oku na ko nasha nakehe gumwe ngoka te mu longele, kutya nduno oomboka ‘aashona,’ nenge aadhinwantu. —  Mat. 18:12-14; Luk. 12:6, 7.

14. Ongiini tatu vulu okuulukila aantu olukeno?

¹⁴ Natu kale tu na olukeno. Ongiini tatu vulu okukala tu na olukeno ngaashi Jesus? Ombiimbeli otayi tu lombwele tu kale tu na “olukeno” nuukwawo wanankali. Molwaashoka inatu gwanenena otu na okukondja, opo tu kale tu na uukwatya mboka. Uuna tatu shi ningi, nena otatu ka zala “omuntu omupe,” uukwatya mboka Jehova a tegelela Omukriste kehe a kale e na. (Lesha Aakolossa 3:9, 10, 12.) Ongiini tatu vulu okuulika uukwawo wanankali? Omokuninga ngaashi Ombiimbeli tayi popi, sho tayi ti “tu egululileni omitima dheni.” (2 Kor. 6:11-13) Onkee ano, uuna omuntu te tu lombwele nkene u uvite nosho wo kombinga yaashoka ti ipula nasho, natu kale twa shoka okutsi. (Jak. 1:19) Natu kale hatu itula monkalo yamukwetu ngoka e li muupyakadhi mokwiipula tatu ti: ‘Andola ongame nda li monkalo ndjoka, ando otandi ka kala ndi uvite ngiini? Andola otandi ka kala nda pumbwa shike?’ —  1 Pet. 3:8.

15. Oshike tatu vulu okuninga tu kwathele mboka ya nika oluhodhi nenge taya mono iihuna?

¹⁵ Eihumbato lyetu. Olukeno ohalu tu inyengitha tu kwathele yalwe, unene tuu mboka ya nika oluhodhi nenge taya mono iihuna. Ongiini tatu vulu oku shi ninga? Aaroma 12:15 otayi ti: “Lileni pamwe naamboka taa lili.” Olundji aantu ohaya kala ya hala okuhekelekwa, pehala lyokukandulilwa po omikundu dhawo. Ohaya kala ya hala ookuume mboka ye na ko nasha nayo notaye ya pulakene. Omumwameme gumwe ngoka a silwa okamwanakadhona okwa ti: “Ohandi pandula uuna ookuume taye ya ya popithe ndje nokulila pamwe nangame.” Oohapu ndhoka okwe dhi popi, molwaashoka  aamwatate naamwameme ya li ye mu hekeleke. Atuheni otatu vulu okuulukila yalwe olukeno moku ya kwathela. Pashiholelwa, otatu vulu okukwathela omuselekadhi mokwoopaleka shoka sha pumbwa okwoopalekwa megumbo lye. Otatu vulu wo okuyakula Omukriste omunamimvo moku mu kwathela a thike pokugongala, pelongekidho lyiilonga yomomapya nenge moku mu fala koshipangelo. Kutya nduno ekwatho lyetu otali monika lya fa eshona, otali eta elunduluko monkalamwenyo yomuntu. (1 Joh. 3:17, 18) Ihe omukalo dhingi gwokuulukila yalwe olukeno, ogwo okulongitha oonkondo dhetu tu yu uvithile onkundana ombwanawa. Nguka ogwo omukalo kamana gwokukwathela aanamitima omiwanawa ya lundulule onkalamwenyo yawo.

16. Oshike tatu vulu okutya, opo tu tse yalwe omukumo?

¹⁶ Oohapu dhetu oombwanawa. Ngele otu na olukeno otashi ke tu inyengitha opo ‘tu tse aambanda omukumo.’ (1 Tes. 5:14) Oshike tatu vulu okuninga tu ya tse omukumo? Otatu vulu oku ya lombwela kutya otu na onkwa nayo, noku ya pandula ya mone kutya oye na omaukwatya nomagano omawanawa. Onawa tu ya kwathele ya mone kutya oye na ondilo momeho gaJehova, molwaashoka oye e ya eta moshili. (Joh. 6:44) Otatu vulu oku ya shilipaleka kutya Jehova oha kenukile aapiya ye mboka “ya dhengwa pevi” nenge “ya kanitha etegameno.” (Eps. 34:18) Onkee ano, oohapu dhetu oombwanawa otadhi vulu okutalaleka mboka ya pumbwa ehekeleko. —  Omayel. 16:24.

17, 18. (a) Jehova okwa tegelela aakuluntugongalo yu ungaunge ngiini noonzi? (b) Oshike tatu ka kundathana moshitopolwa tashi landula?

¹⁷ Jehova okwa tegelela aakuluntugongalo yu ungaunge noonzi nolukeno. (Iil. 20:28, 29) Jehova okwi inekelela aakuluntugongalo oshinakugwanithwa shokulonga, shoku tsa omukumo noshokuhekeleka oonzi. (Jes. 32:1, 2; 1 Pet. 5:2-4) Onkene omukuluntugongalo ngoka e na olukeno ita ka kala nokupangela aamwahe, moku ya tulila po oompango nenge moku ya thiminika ya longe iilonga mbyoka itaaya vulu. Pehala lyaashono, ota ka kala a hala ya kale ye na ombili, nokwiinekela kutya ohole yawo yokuhola Jehova otayi ke ya inyengitha ye mu longele ya mana mo. —  Mat. 22:37.

¹⁸ Sho tatu tedhatedha keifupipiko nokolukeno lwaJesus, otashi ke tu inyengitha tu mu holele. Moshitopolwa tashi landula, otatu ka kundathana nkene tatu vulu okuholela uulaadhi waJesus nosho wo oondunge dhe dhokuyoolola.