1. (a) Oshike sha ningilwa Petrus mefuta lyaGalilea, sho kwa li ku na oshikungulu? (Tala kethano lyopetameko.) (b) Omolwashike Petrus a tameke okuningina?

ONGULOHI yimwe, omuyapostoli Petrus naalongwa yalwe, oya li taya kambadhala okutaaguluka efuta lyaGalilea, sho kwa li ku na oshikungulu. Ombaadhilila, oya mono Jesus te ende kombanda yomeya. Petrus okwi igidha Jesus, te mu pula ngele naye ota vulu okuya kuye te ende kombanda yomeya. Jesus okwe mu lombwele a ye kuye. Petrus okwa zi mo mowato e ta tameke okweenda u uka kuJesus. Ihe konima yethimbo, Petrus okwa tameke okuningina. Omolwashike mbela? Omolwaashoka okwa li a tala kombepo yoshikungulu nokomakuthikuthi, e ta kwatwa kuumbanda. Petrus okwi igidha Jesus e mu kwathe. Jesus okwe mu kwata nziya, e ta ti: ‘Mwiitaali ngoye omunkundi, omolwashike wa limbililwa?’ — Mateus 14:24-32.

2. Omapulo geni tatu ka taleni kugo?

² Natu ka taleni komapulo gatatu kombinga yeitaalo, ngoka tage tu kwathele tu ilonge mo sha moshiholelwa shaPetrus: (1) Petameko Petrus okwa li i itaala ngiini kutya Jehova ota vulu oku mu kwatha? (2) Omolwashike Petrus a tameke okukanitha eitaalo lye?  (3) Oshike sha kwathele Petrus a koleke eitaalo lye? Ngele otwa konakona omapulo ngoka, otatu ka kwathelwa tu mone nkene tatu vulu okukala twa “kola meitaalo.” — 1 Aakorinto 16:13.

3. Omolwashike Petrus a zi mo mowato, nongiini natse twa ningi oshinima sha faathana?

³ Petrus okwa li e na eitaalo lya kola. Omolwashike tatu tile ngawo? Oshoka sho Jesus e mu ithana a ye kuye, Petrus okwa zi mo mowato nokwe ende kombanda yomeya. Okwa li i itaala kutya oonkondo dhaKalunga otadhi ke mu kwathela e ende kombanda yomeya, ngaashi dha kwathele Jesus. Sha faathana, sho Jesus e tu hiya tu mu landule, otwa tokola tu iyapulile Jehova e tatu ninginithwa. Omolwashike? Omolweitaalo lyetu muJehova naJesus, nomolwaashoka otwi inekela kutya otaye tu kwatha. — Johannes 14:1; lesha 1 Petrus 2:21.

4, 5. Omolwashike eitaalo li li oshinima shondilo?

⁴ Eitaalo oli li oshinima shondilo. Petrus okwa kwathelwa keitaalo lye, a vule okweenda kombanda yomeya, oshinima shoka itaashi vulu okuningwa komuntu. Eitaalo otali vulu wo oku tu kwathela natse tu ninge iinima mbyoka tashi vulika yi kala ya fa itaayi vulu okuningwa. (Mateus 21:21, 22) Yamwe yomutse otwa lundulula iikala neihumbato lyetu lela. Aantu mboka ya li ye tu shi nale, itaya vulu noku tu dhimbulula nokuli. Omalunduluko ngoka otwe ga ninga, oshoka otu hole Jehova. Oye wo nokuli e tu kwathele tu ga ninge. (Lesha Aakolossa 3:5-10.) Eitaalo olyo lye tu ningitha tu iyapulile Jehova notu ninge ookuume ke. Oshinima shoka katwa li tatu vulu oku shi ninga nando kutse yene, pwaa na ekwatho lye. — Aaefeso 2:8.

⁵ Eitaalo lyetu ohali tu koleke. Pashiholelwa, ohali tu kwathele tu vule okukondjitha omamakelo gomutondi gwetu omunankondo, Ondiyapoli. (Aaefeso 6:16) Natango, molwaashoka otwi inekela Jehova, inatu pumbwa okukala unene tatu ipula nomaupyakadhi getu. Jehova oku uvaneka kutya ote ke tu pa shoka twa pumbwa, ngele otwe mu itaala nohatu pititha komeho Uukwaniilwa we. (Mateus 6:30-34) Shimwe ishewe shoka sha dhenga mbanda, molweitaalo lyetu Jehova ote ke tu pa omagano omawanawa gomwenyo gwaaluhe. — Johannes 3:16.

6, 7. (a) Mbela ombepo nomakuthikuthi ngoka ga tilitha Petrus, otatu vulu oku ga yelekanitha nashike? (b) Omolwashike tu na okukala tu shi kutya oshipu okukanitha eitaalo lyetu?

⁶ Sho Petrus te ende kombanda yomeya gefuta lyaGalilea, okwa kwatwa kuumbanda. Omolwashike? Omolwombepo nomakuthikuthi. Pethimbo lyetu iinima mbyoka otayi vulu okuyelekanithwa nomayeleko nomahongololo ngoka haga adha Aakriste. Nonando omaupyakadhi ga tya ngeyi oga kale omadhigu unene, otatu vulu okukala twa kola kekwatho lyaJehova. Ihe natu dhimbulukweni shoka sha ningilwa Petrus. Ina tameka okuningina molwaashoka ombepo nomakuthithi ngoka oga li tage mu dhenge. Ihe Ombiimbeli otayi ti: “Sho a mono ombepo yoshikungulu, okwa haluka.”  (Mateus 14:30) Omeho ge oga zi ko kuJesus e ta tala kombepo yoshikungulu oshidhigu. Shika osho sha ningitha eitaalo lye li tameke okunkundipala. Sha faathana, ngele otwa kala twa tala unene komaupyakadhi getu, ota tu ka tameka okukala twa limbililwa ngele Jehova ote ke tu kwatha ngaa shili.

⁷ Otu na okukala tu shi kutya oshipu okukanitha eitaalo lyetu. Omolwashike? Ombiimbeli otayi ti kutya okukanitha eitaalo oku li ‘uulunde mboka ihaau lwedha oku tu idhingila.’ (Aahebeli 12:1) Ngele otwa kala tatu tala kiinima ya puka, ngaashi Petrus a ningi, eitaalo lyetu otali ka nkundipala nziya. Ongiini nduno tatu vulu okumona kutya eitaalo lyetu oli li pokunkundipala? Omapulo taga landula otage ke tu kwathela tu ikonakone nawa.

8. Oshike tashi vulika shi tu kanithithe eitaalo lyetu, ndyoka twa li tu na nale momauvaneko gaKalunga?

⁸ Mbela ondi itaala ngaa natango momauvaneko gaKalunga, ngaashi nale? Pashiholelwa, Kalunga oku uvaneka kutya ota ka hanagula po uuyuni waSatana. Ihe mbela otwa piyaganekwa komainyanyudho gi ili nogi ili ngoka ge li muuyuni waSatana? Ngele osho, otashi vulika tu tameke okukala twa limbililwa ngele ehulilo oli li ngaa popepi. (Habakuk 2:3) Dhiladhila wo koshiholelwa shilwe. Jehova okwa gandja ekulilo noku uvaneka kutya ota ka dhima po omayono getu. Ihe ngele otwa kala tatu dhiladhila unene komayono getu gomonakuziwa, otashi vulika tu tameke okwiipula ngele Jehova okwe tu dhimina po ngaa shili. (Iilonga 3:19) Oshizemo, otatu ka kanitha enyanyu lyetu sho tatu longele Jehova, e tatu etha po okuuvithila aantu.

9. Oshike tashi vulu okuningilwa eitaalo lyetu, ngele otwa kala unene twa pititha komeho iinima yetu yene?

⁹ Mbela natango ohandi longele ngaa Jehova nuudhiginini? Okulongela Jehova nuudhiginini, ohaku tu kwathele tu kale twa tala ketegameno lyetu lyonakuyiwa. Ihe ongiini ngele otwa tameke okukala twa pititha komeho iinima yetu yene? Pashiholelwa, otashi vulika tu taambe iilonga mbyoka hayi futu nawa, ihe otayi tu imbi tu longele Jehova. Shika otashi vulu okunkundipaleka eitaalo lyetu, e tatu kala “aananyalo,” ano tatu longele Jehova kashona, shi vulithe pwaashoka tatu vulu. —  Aahebeli 6:10-12.

10. Ngele ohatu dhimine po yakwetu, otashi ulike ngiini kutya otu na eitaalo muJehova?

¹⁰ Mbela ohandi mono oshidhigu okudhimina po yakwetu? Ngele omuntu okwa geyitha ndje nenge u uvitha ndje nayi, ohandi kala nde mu geela noonkondo nenge tashi vulika ndi kale ihaandi popi we naye? Ngele osho, otashi vulika hatu kala owala twa gandja eitulomo unene kunkene tu uvite. Ohatu ulike eitaalo lyetu muJehova, uuna tatu dhimine po yakwetu. Ngiini mbela? Ngele omuntu okwe tu ningi nayi, nena oku tu nine ongunga. Sha faathana, uuna tse twa yono kuJehova, ohatu kala tu mu nine ongunga. (Lukas 11:4) Onkee  ano, ngele otwa dhimine po yalwe, otatu ulike kutya otu na eitaalo muJehova. Otwi inekela kutya ota ka yambeka iikala yetu yokudhimina po, neyambeko lye olyo lya simana unene shi vulithe okugalulila yalwe uuwinayi. Aalongwa yaJesus oya li yi ilongo kutya oya pumbwa eitaalo, opo ya dhimine po ooyakwawo. Nomolwaashono, sho Jesus e ya lombwele ya dhimine po naamboka ya yona kuyo iikando oyindji, oye mu indile ya ti: “Tu gwedhela eitaalo.” —  Lukas 17:1-5.

11. Oshike tashi vulu oku tu ningitha kaatu ilonge sha momayele ngoka tatu pewa?

¹¹ Mbela ohandi uvu nayi, uuna tandi pewa omayele? Kambadhala okukala ho tala kutya oshike to ilongo mo momayele ngoka wa pewa, pehala lyokutala komapuko ngoka ge li momayele ngoka. Ino kala wo to tala kuunkundi waangoka te ge ku pe. (Omayeletumbulo 19:20) Ino hunutha ompito kehe to mono, wu ilonge okukala ho dhiladhila ngaashi Jehova.

12. Oshike sha puka momuntu, ngele oha ngungutula aluhe kombinga yaamboka taya kwatele komeho?

¹² Mbela ohandi ngungutula kombinga yaamboka taya kwatele komeho megongalo? Sho Aaisraeli ya gandja eitulomo konkundana ombwinayi ndjoka ya popiwa koondaadhi omulongo, oya tameke okungungutula kombinga yaMoses naAaron. Jehova okwa pula Moses a ti: ‘Sigo uunake taa tindi okwiinekela ndje?’ (Numeri 14:2-4, 11) Jehova okwa li e shi kutya Aaisraeli inaye mu inekela, oshoka oya li taya ngungutula kombinga yaMoses naAaron, mboka a li a tula po ya kwatele komeho. Sha faathana, ngele ohatu kala aluhe tatu ngungutula kombinga yaamboka Jehova a tula po ya kwatele komeho aantu ye, shika otashi vulu okuulika kutya eitaalo lyetu olya nkundipala.

13. Omolwashike kaatu na okuteka omukumo, ngele otwa mono kutya eitaalo lyetu otashi vulika lya nkundipala?

¹³ Ngele owa konakona nawa omapulo ngaka  e to mono kutya eitaalo lyoye olya nkundipala, ino teka omukumo. Dhimbulukwa kutya nomuyapostoli Petrus okwa kwatelwe kuumbanda, e ta tameke okukala a limbililwa. Omathimbo gamwe Jesus okwa li a pe aalongwa ye omayele, oshoka eitaalo lyawo olya li ‘enkundi.’ (Mateus 16:8) Ihe nonando ongawo, otatu vulu okwiilonga oshinima sha simana moshiholelwa shaPetrus. Ndhindhilika shoka a ningi konima sho a limbililwa e ta tameke okuningina mefuta.

14, 15. (a) Petrus okwa ningi po shike, sho a tameke okuningina? (b) Ongiini tatu vulu ‘okutaleni’ nawa kuJesus?

¹⁴ Petrus okwa ningi po shike, sho a tameke okuningina? Okwa li e shi okuyoga nawa, nokwa li ta vulu okuyoga a shune kowato. (Johannes 21:7) Ihe ka li e shi ningi. Omolwashike? Omolwaashoka ka li i inekela mu ye mwene. Okwa li a tala natango kuJesus e ta taamba ko ekwatho lye. Ngele natse otwa mono kutya eitaalo lyetu olya nkundipala, natu holeleni Petrus. Ongiini tatu vulu oku shi ninga?

¹⁵ Ngaashi Petrus a li a tala natango kuJesus, natse natu “taleni” nawa kuye. (Lesha Aahebeli 12:2, 3.) Tse itatu vulu oku mu mona nomeho gokomutse ngaashi Petrus e mu mwene. Ongiini nduno tatu vulu ‘okutala’ nawa kuJesus? Otatu vulu okukonakona elongo lye niilonga mbyoka a longo, e tatu mu holele thiluthilu. Ngele otwe shi ningi, otatu ka pewa ekwatho ndyoka twa pumbwa, opo tu koleke eitaalo lyetu. Natu ka taleni komikalo dhimwe moka tatu vulu okuholela Jesus.

16. Ombiimbeli otayi vulu ngiini oku tu kwathela tu koleke eitaalo lyetu?

¹⁶ Koleka einekelo lyoye mOmbiimbeli. Jesus okwa li i itaala thiluthilu kutya Ombiimbeli oyo Oohapu dhaKalunga, ndhoka hadhi gandja omayele omawanawa. (Johannes 17:17) Ngele otwa hala okuholela Jesus, otu na okulesha Ombiimbeli esiku kehe, oku yi konakona nokutedhatedha kwaashoka tatu ilongo mo muyo. Otu na wo okuninga omapekapeko gomapulo ngoka tashi vulika tu kale tu na. Pashiholelwa, mbela owi itaala ngaa shili kutya otu li momasiku gahugunina? Koleka eitaalo lyoye kutya otu li momasiku gahugunina, mokukonakona omahunganeko gOmbiimbeli ngoka tage tu shilipaleke kutya omo tu li momasiku ngoka. Mbela owa hala okukoleka eitaalo lyoye momauvaneko gaKalunga? Konakona ano omahunganeko gOmbiimbeli ngoka ga gwanithwa po nale. Mbela owi itaala ngaa shili kutya Ombiimbeli otayi vulu oku tu kwathela monkalamwenyo ngashingeyi? Opo wu shi mone, lesha kombinga yaamwatate naamwameme mboka ya lundulula oonkalamwenyo dhawo dhi kale nawa, ya kwathelwa kOmbiimbeli. * —  1 Aatessalonika 2:13.

17. Oshike sha kwathele Jesus i idhidhimikile omashongo omadhigu, nongiini tatu vulu oku mu holela?

¹⁷ Tala komayambeko ngoka Jehova u uvaneka. Jesus okwa li a tala komayambeko gokonahiya, ngoka a li u uvanekelwa kuJehova. Oge mu kwathele, opo i idhidhimikile omashongo omadhigu. (Aahebeli 12:2) Kali a piyaganekwa nando kiinima yomuuyuni. (Mateus 4:8-10) Ongiini tatu vulu okulandula oshiholelwa shaJesus? Tedhatedha komauvaneko omawanawa ngoka Jehova u uvaneka. Kala wa fa wu iwete wu li muuyuni uupe. Nyola nenge wu thaneke shoka wa hala oku ka ninga mOparadisa. Nenge wu ninge omusholondondo gwaamboka taya ka yumudhwa, mboka wa hala oku ka popya nayo e to nyola shoka wa hala wu ke ya lombwele. Tala ko omauvaneko ngaka kutya oga ningwa kuJehova. Ina ga ningilwa  owala aantu ayehe, ihe nangoye wo mwene.

18. Egalikano otali vulu ngiini oku ku kwathela wu koleke eitaalo lyoye?

¹⁸ Galikana Jehova e ku gwedhele eitaalo. Jesus okwa li a longo aalongwa ye ya pule ombepo ondjapuki kuJehova. (Lukas 11:9, 13) Uuna to pula ombepo ondjapuki, galikana wo wu gwedhelwe eitaalo. Eitaalo oli li shimwe shomiiyimati yombepo. Oto vulu okupopya iinima kondandalunde momagalikano goye. Pashiholelwa, ngele oho mono oshidhigu kungoye okudhimina po aantu, pula Jehova a kaleke eitaalo lyoye lya kola, ye e ku kwathele wu kale ho dhimine po.

19. Ongiini tatu vulu okuhogolola nawa mboka twa hala okupanga uukuume nayo?

¹⁹ Panga uukuume naamboka ye na eitaalo lya kola. Jesus okwa li ha hogolola nawa mboka a hala okupanga uukuume wopothingo nayo. Ookuume ke kopothingo, oya li aayapostoli. Oya li ye na eitaalo, aadhiginini nohaya vulika kuye. (Lesha Johannes 15:14, 15) Holela Jesus e to hogolola nawa mboka wa hala okupanga uukuume nayo. Naya kale ye na eitaalo lya kola nohaya vulika kuJesus. Ookuume kashili ohaya lombwelathana oshili, nuuna ye na okugandja nenge okupewa omayele. —  Omayeletumbulo 27:9.

20. Oshike tashi ka ningwa po, ngele otwa kwathele yalwe ya koleke eitaalo lyawo?

²⁰ Kwathela yalwe ya koleke eitaalo lyawo. Jesus okwa li a kwathele aalongwa ye ya koleke eitaalo lyawo mokupopya kwe nomiilonga ye. (Markus 11:20-24) Onkee ano, otu na okulandula oshiholelwa shaJesus. Ngele otwe shi ningi, otatu ka koleka eitaalo lyetu yene neitaalo lyooyakwetu. (Omayeletumbulo 11:25) Ongiini to vulu okukwathela mboka ye li moshitopolwa sheni? Uuna to longo aantu Ombiimbeli, tsa omuthindo kutya Kalunga oko e li, oku na ko nasha natse shili nosho wo kutya Ombiimbeli oyo Oohapu dhaKalunga. Ongiini to vulu okukwathela aamwatate naamwameme ya kaleke eitaalo lyawo lya kola? Ngele owu uvu omuntu ta ngungutula kombinga yaamwatate mboka taya kwatele komeho, ino endelela oku mu kala kokule. Longitha oondunge, opo wu mu kwathele a koleke ishewe eitaalo lye. (Judas 22, 23) Ngele owu li natango mosikola, kala wu na omukumo, opo wu popile eitaalo lyoye meshito, uuna omulongi te mu longo kombinga yoevolusi. Otashi vulika nokuli wu ka kuminwe omukalo moka omulongi gwoye naanasikola ooyakweni, taye ki inyenga.

21. Jehova okwe tu uvanekela shike atuheni?

²¹ Jehova naJesus oya kwathele Petrus a sinde iikala ye yokukala a limbililwa nuumbanda we. Konima yethimbo monkalamwenyo ye, okwa ka kala neitaalo lya kola, e ta ningi oshiholelwa sha dhenga mbanda kooitaali. Jehova natse ohe tu kwathele atuheni, tu kaleni tu na eitaalo lya kola. (Lesha 1 Petrus 5:9, 10.) Ohashi pula oonkambadhala, opo tu koleke eitaalo lyetu, ihe Jehova ote ke tu yambeka, sho tatu ningi oonkambadhala ndhoka.